Osmanlı âlimlerinden. Elliikinci Osmanlı şeyhülislâmıdır. İsmi, Ali’dir. Paşmakçı-zâde Mehmed Efendi’nin oğludur. Bu sebepten Paşmakçı-zâde Ali Efendi diye bilinir. 1048 (m. 1638) senesinde İstanbul’da doğdu. 1124 (m. 1712) senesinde İstanbul’da vefât etti. Edirnekapı dışında defnedildi.
Zamanının âlimlerinden aklî ve naklî ilimleri öğrendi. Müftî Abdürrahîm Efendi’nin hizmetinde ve derslerinde bulundu. Onun yanında mülâzim (stajyer) olup, müderrislik diplomasını aldı. Daha sonra ba’zı medreselerde müderrislik yaptı. Kâdılık mesleğini seçip 1098 (m. 1686)’de Kudüs, 1101 (m. 1689) senesinde Edirne kadılıklarına ta’yin edildi. Aynı sene içinde Nakîb-ül-eşrâflığa (Peygamber efendimizin (s.a.v.) soyundan gelen kimselerin işleriyle ilgilenen makama) getirildi. Bir müddet sonra Rumeli kadıaskerliğine yükseltildi. 1115 (m. 1703) senesinde meydana gelen Edirne vak’asında, yeniçeriler tarafından şehîd edilen Feyzullah Efendi’nin yerine şeyhülislâm olması teklif edildi. Fakat Paşmakçı-zâde Seyyid Ali Efendi, bu şekilde kendisine teklif edilen şeyhülislâmlığı kabûl etmedi. Altı ay sonra usûle uygun şekilde şeyhülislâmlık makamına getirildi. Yaklaşık üç sene doğruluk ve adâlet üzere bu şerefli vazîfeyi yürüttü. 1118 (m. 1706) senesinde vazîfeden alınıp Sinop kadılığına gönderildi. 1122 (m. 1710) senesinde İstanbul’a dönmesinden sonra Ebe-zâde Abdullah Efendi’nin yerine tekrar şeyhülislâmlığa getirildi. 1 yıl, 6 ay 27 gün bu şereffi vazîfeyi yürüttükten sonra, 1124 (m. 1712) senesinde vefât etti.
Paşmakçı-zâde Ali Efendi, ilmiyle amel eden, âlim ve fazilet sahibi bir zât idi. Vazifesinde adâlet ve doğruluktan ayrılmazdı. Akıllı, ileri görüşlü ve kültürlü bir kimse idi. Hak bildiğini söylemekten çekinmezdi. Fetvâlarının toplandığı “Fetâvâ” adlı bir eseri vardır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Devhat-ül-meşâyıh sh. 79
2) İlmiye salnamesi sh. 496
3) Kâmûs-ül-A’lâm cild-2, sh. 1470