Osmanlılar zamanında yetişen tefsîr ve Hanefî mezhebi fıkıh âlimlerinden. Ellibeşinci Osmanlı şeyhülislâmıdır. İsmi Abdürrahîm olup, aslen Bursa’lıdır. Bursa mahkeme başkâtibi Kurt Mehmed Efendi’nin oğludur. Menteşî-zâde diye meşhûr olmuştur. Doğum târihi bilinmemektedir. Bursa’da doğdu. 1129 (m. 1717) senesinde Edirne’de vefât etti. Oradaki Zehr-i mâr Mescidi bahçesine defnedildi.
Küçük yaşından i’tibâren Bursa’da ilim öğrendi. Daha sonra İstanbul’a gelip, Minkârî-zâde Yahyâ Efendi’nin hizmetinde ve ilim meclislerinde bulundu. Ondan ilim tahsil edip, çok istifâde etti ve akranları arasında yüksek derece sahibi oldu. Minkâri-zâde Yahyâ Efendi’nin yanında mülâzim (stajyer) oldu. Daha sonra müderris oldu. Bir müddet müderrislik yaptıktan sonra, kadılık mesleğini tercih edip, ilk olarak Yenişehir kadılığında vazîfelendirildi. 1105 (m. 1693) senesinde Edirne kadılığına nakledildi. Bu vazîfeden ayrılıp on sene devlet hizmetinden uzak kaldı. On sene sonra Şeyhülislâm Seyyid Feyzullah Efendi’nin tavsiye ve teşvikiyle Üsküdar kadılığına ta’yin edildi. Üç ay sonra Mısır mevleviyyetine gönderildi. 1117 (m. 1705) senesinde İstanbul kadılığına getirildi. 1120 (m. 1708) senesinde Anadolu, 1123 (m. 1711) senesinde Rumeli kadıaskerliğine yükseltildi. Bir müddet sonra bu vazîfeden ayrıldı. 1125 (m. 1713) senesinde ikinci ve 1127 (m. 1715) senesinde de üçüncü defa Rumeli kadıaskerliğine getirildi. 1127 (m. 1715) senesinde şeyhülislâmlık makamına yükseltildi. Bu yüksek ve şerefli vazîfeyi 1 yıl 8 ay müddetle doğruluk ve adâlet üzere yürüttü. 1128 (m. 1716) senesinde ihtiyârlık ve hastalığı sebebiyle bu vazîfeden ayrıldı. Edirne’de istirahat edip, ibâdetle meşgûl olduğu sırada vefât etti.
Menteşî-zâde Abdürrahîm Efendi, âlim ve fakîh bir zât idi. Güzel ahlâklı ve herkes tarafından sevilirdi. Fıkıh ilminde özel ihtisas sahibi olup, kıymetli fetvâlarının toplandığı, “Fetâvâ-i Abdürrahîm” veya “Abdürrahîm Efendi fetvâları” adlı eseri vardır. “Cerîdet-ül-ferâiz” ve “Ta’likâtü alel-Beyzâvî” adlı eserleri de kıymetlidir. Bu eserleri hâricinde başka haşiye ve risaleleri de vardır. Özel kütüphânesini Fâtih Câmii’ne vakfetmiştir.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Devhat-ül-meşâyıh sh. 84
2) İlmiye salnamesi sh. 504
3) Kâmûs-ül-a’lâm cild-4, sh. 3075