Osmanlı âlimlerinden. Şeyhülislâm Bostan-zâde Mehmed Efendi’nin oğludur. 972 (m. 1564) senesinde İstanbul’da doğdu. 1035 (m. 1625) senesinde İstanbul’da vefât etti. Kayınpederi Nişancı Mehmed Paşa Câmii bahçesinde defnedildi.
Küçük yaşından i’tibâren aklî ve naklî ilimleri tahsîl edip, yüksek ilmî derecelere ulaştı. Babasının yanında mülâzim (stajyer), olarak yetişip, ilk olarak 996 (m. 1587) senesinde Atîk Murâd Paşa Medresesi’ne müderris ta’yin olundu. 998 (m. 1589)’de Kalenderhâne, 999 (m. 1590)’da Sahn-ı semân medreselerinden birine müderris olarak ta’yin edildi. 1001 (m. 1592) senesinde, Yavuz Selîm Medresesi’nde vazîfendirildi. 1002 (m. 1593) senesinde Süleymâniye Medresesi müderrisliğine yükseltildi. 1003 (m. 1594) senesinde Selanik kadılığına ta’yin edildi. 1005 (m. 1596) senesinde Edirne kadılığına getirildi. 1006 (m. 1597)’da İstanbul-Galata kadılığına yükseltildi. Aynı sene içinde tekrar Selanik kadılığına nakledildi. 1007 (m. 1598)’de bu vazîfeden alındı. Bir sene sonra üçüncü defa Selanik kadılığına ta’yin edilmişken, birkaç gün sonra tekrar vazîfeden alındı. 1009 (m. 1600) senesinde Bursa kadılığına, 1010 (m. 1601)’da Kâhire kadılığına nakledildi. 1011 (m. 1602)’de vazîfeden alındı. 1013 (m. 1604)’de İstanbul kadılığına getirildi. 1017 (m. 1608) senesinde Anadolu kadıaskerliğine ta’yin edildi. 1023 (m. 1614) Rumeli kadıaskerliğine yükseldi. 1024 (m. 1615) senesinde kendi isteğiyle emekliye ayrılıp, Mihaliç arpalığının gelirleri ihsân edildi. 1031 (m. 1621) senesinde ikinci defa Anadolu kadıaskerliğine getirildi. 1032 (m. 1622) senesinin başında bu vazîfeden kendi isteğiyle ayrıldı. Aynı sene içinde tekrar Rumeli kadıaskerliğine ta’yin edildi. 1033 (m. 1623)’de vazîfeden alınıp, 1035 (m. 1625)’de vefât etti.
Bostan-zâde Muhammed bin Muhammed Efendi, ilmiyle amel eden âlim, güzel ahlâk ve fazilet sahibi bir zât idi. Arabça, Farsça ve Türkçe dillerinde şiir ve nesir yazmaya kudretli, tatlı dilli ve güler yüzlü idi. Çok cömert ve kerem sahibi olan Muhammed Efendi, fakir ve ihtiyâç sahiblerine yardım ederdi. Yumuşak huylu ve tevâzu sahibi idi.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Şakâyık-ı Nu’mâniyye zeyli (Atâî) sh. 698