Osmanlı Devleti zamanında yetişen âlimlerden. İsmi, Muhammed bin Ali bin Yûsuf bin Muhammed bin Fenârî’dir. Lakabı Muhyiddîn olup, “Muhammed Şah” diye meşhûr oldu. İlk Osmanlı şeyhülislâmı olan Molla Fenârî’nin soyundan olduğu için “Fenârî-zâde” diye anılırdı. 877 (m. 1472) senesinde Sultan Fâtih devrinde İstanbul’da doğdu. 929 (m. 1523) senesinde de, Rumeli kadıaskeri iken vefât etti. Şeyhülislâm Ali Cemâlî Efendi cenâze namazında hazır bulundu. Bursa’ya nakledilip, dedesi Molla Fenârî’nin kabri yanına defnedildi.
İlk tahsiline, babasından ders alarak başladı. Onun vefâtından sonra, Hatîb-zâde ve Muarref-zâde’nin yanında tahsiline devam etti. Tahsilini bitirince, önce Bursa’da Sultan Bâyezîd Medresesi’ne ta’yin edildi. 919 (m. 1513)’da İstanbul’da Semâniyye medreselerinden birine getirildi. Daha sonra, Yavuz Sultan Selim Hân tarafından, sırası ile Bursa ve İstanbul kadılıklarına ta’yin edildi. 923 (m. 1517) senesinde Arabistan kadıaskeri oldu. Sonra Edirne kadısı ve 925 (m. 1519) senesinde de Anadolu kadıaskeri oldu. Hemen o sene Rumeli kadıaskeri yapıldı.
Hanefî mezhebinde büyük bir âlim ve fâzıl bir zât idi. Ahlâk-ı hamide (güzel ahlâk) sahibi olup, zekî ve çok cömert bir kimse idi. “Gammî” mahlası ile şiirleri vardır. Kıymetli ve mu’teber eserlere şerh ve haşiyeler yazdı.
Başlıca eserleri şunlardır: 1- Mevâkıf şerhi, 2- Şerhi ferâiz-i Sirâciyye haşiyesi, 3- Şerh-i Vikâye haşiyesi, 4- Şerh-i Metâlib haşiyesi, 5- Şerh-i Tevâli’ haşiyesi, 6- Risâle-i İsbât-ı Vücûd şerhi: Celâleddîn-i Devânî’nin eserine yazdığı şerhtir. 7- Hidâye ve Kitâb-ı sîre risaleleri, 8- Fen ilimlerinin çeşitli meselelerine dâir yazıp Ali Paşa’ya verdiği bir kitap, 9- Hâşiye-i tecrid haşiyesi, 10- Mikyas hakkında bir risale, 11- Risâletün fî îmân-ı ebeveyn-i Nebi (s.a.v.), 12- Tefsîr-i Fâtiha haşiyesi, 13- Füsûl-i Beydâvî haşiyesi, 14- Şerh-i esâs-ı sarf, 15- Evâil-i Mevâkıb haşiyesi, 16- Enmûzec-ül-ulûm şerhi, 17- Kitâb-ı ed’ıyye.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-11, sh. 72
2) El-Kevâkib-üs-sâire cild-1, sh. 58, 59
3) Şezerât-üz-zeheb cild-8, sh. 167
4) Sicilli Osmanî cild-4, sh. 342
5) Fevâid-ül-behiyye (Lüknevî) sh. 183
6) Osmanlı müellifleri cild-2, sh. 15
7) Keşf-üz-zünûn sh. 843, 893, 1248, 1717, 1846, 1892
8) Esmâ-ül-müellifîn cild-2, sh. 230
9) Güldeste-i riyâz-i irfan sh. 248
10) Şakâyık-ı Nu’mâniyye tercümesi (Mecdî Efendi) sh. 376