Hanefî mezhebi fıkıh âlimi ve müfessir. İsmi, Ya’kub bin İdrîs bin Abdullah’dır. Kara Ya’kub diye meşhûr oldu. 789 (m. 1387) senesinde Niğde’de doğdu. 833 (m. 1429) senesi Rebî’ul-evvel ayında Lârende’de (Karaman’da) vefât etti.
Ya’kub bin İdrîs, önce din ve fen bilgilerinde zamanının en büyük âlimi olan Şemsüddîn Fenârî’den ilim öğrendi. Şemsüddîn Hirevî’nin hadîs-i şerîf derslerinde bulundu ve Buhârî-i şerîfi dinledi. İlim öğrenmek için gece gündüz çalıştı. Fıkıh, usûl, nahiv, beyân, me’ânî, hadîs, tefsîr ilimlerinde üstün bir dereceye yükseldi. Emsallerini geçti. Çok genç iken hacca gitti. Haleb’e uğradığında, Nâsıriyye Medresesi müderrisi İbn-i Hatîb ile görüştü. İbn-i Hatîb onun ilmine, aklına zekâsına hayran kalıp, medhü sena ederek; “Anadolu’da yetişmiş büyük bir âlim” buyurdu. Ya’kub bin İdrîs, daha sonra Kâhire’ye gitti. Emîr Tatar’dan büyük ikram gördü. Ona bin dînâr hediye verildi.
Niğdevî, hac dönüşü Konya Lârende’ye (Karaman’a) gelip, orada ders okuttu. Fetvâlar verdi.
İbn-i Hacer onun hakkında; “O; fıkıh, usûl, Arabî ilimlerde üstün bir dereceye yükseldi. Mesâbîh şerhi ve Hidâye’ye haşiye yazdı” demektedir.
Ya’kub bin İdrîs’in yazdığı eserlerden ba’zıları şunlardır: 1- İşrâk-ut-tevârih, 2- Haşiye alâ envâr-it-tenzîl lil-Beydâvî, 3- Şerhu Mesâbîh-üs-Sünne, 4- Şerh-ül-Hidâye lil-Mergınânî.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-13, sh. 241
2) Bugyet-ül-vuât cild-2, sh. 348
3) Keşf-üz-zünûn cild-1, sh. 103, 142, cild-2, sh. 1699, 2037
4) Şezerât-üz-zeheb cild-7, sh. 207
5) Fevâid-ül-behiyye sh. 226
6) Esmâ-ül-müellifîn cild-2, sh. 542
7) Ed-Dav-ül-lâmi’ cild-10, sh. 282