TAKIYYÜDDÎN İBNİ SÂİG (Muhammed bin Ahmed)

Kırâat ve Şafiî mezhebi fıkıh âlimi, hatîb ve kadı. İsmi, Muhammed bin Ahmed bin Abdülhâlık bin Ali bin Sâlim bin Mekkî’dir. Mısrî nisbet edilip, Takıyyüddîn lakabı verildi. 636 (m. 1238) senesinde doğdu. 725 (m. 1325) yılında, Kâhire’de vefât edip, Karâfe kabristanına defnedildi.

Küçük yaşta temel din bilgilerini öğrenip, Kur’ân-ı kerîm kırâatini ta’lim etti. Busayrî’nin (r.a.) talebelerinden, Reşîd Attâr’dan, Radî İbni Bürhân’dan kırâat ilmini öğrendi. Kemâl Darîr’in huzûrunda, Kur’ân-ı kerîm ve Şâtıbî’nin kırâate dâir kasidesini okudu. Kemâl bin Fâris ve Takıyyüddîn Nâşirî’den de ilim tahsil etti. Zamanının en ileri gelen kırâat âlimi oldu. Diğer ilimlerde de söz sahibi idi. Çeşitli rivâyetlerdeki kırâatleri bilmekte çok ileri idi. İslâm memleketlerinden akın akın talebeler ondan kırâat ilmi öğrenmeye gelirlerdi. Teybersiyye ve Şerefiyye gibi Mısır medreselerinde dersler verdi. Hatîblik ve kadılık yaptı. İnsanlara, Kur’ân-ı kerîmi değişik rivâyetlere göre okuyup öğretti. Pekçok talebe yetiştirdi. Talebelerinden; Ebû Hayyân, Şeyh Esîrüddîn ve “Şifâ-üs-sikâm” adlı eseriyle İbn-i Teymiyye gibi sapıkları rezîl eden Takıyyüddîn Ali bin Abdülkâfi Sübkî meşhûrdur.

Takıyyüddîn İbni Sâig’in kadılığı esnasında, Anteb’de Şeyh-üş-Şüyûh isminde bir kimse ortaya çıkıp, insanları doğru yoldan saptırmaya kalkıştı. O sapık kimsenin iddiası; “Ben bu zamana kadar hiç evlenmedim. Kadınlara karşı çok sabırlıyım. (Hâşâ!) Resûlullahın (s.a.v.) kadınlara karşı sabrı az idi” şeklinde idi. Bir talebesi de ona inandı. Hâlbuki bu sözünde Resûlullaha (s.a.v.) hakaret vardı. Onun bu sapık sözlerini, kadı şâhidlendirip muhakeme etti. Durum sultâna bildirildi. Tekrar muhakeme edildi. Dört mezhebten dört kadı bir araya gelip, o sapık kimsenin bu sözünden ve diğer hâllerinden kâfir olduğuna, müslümanları saptırdığına hükmedip, katlinin vâcib olduğunu bildirdiler. Aynı şeylere inanıp, onun sapık fikirlerini yaymağa çalışan talebesi ile birlikte katledildiler. Bu sapıkların katline fetvâ veren dört kadı; Şihâbüddîn Mâlikî, Nasîruddîn Adîm Hanefî, Takıyyüddîn İbni Sâig Şafiî ve İzzeddîn Dımeşkî Hanbelî adlarındaki zamanın en meşhûr dört âlimi idi.

İbn-i Sâig’in hutbelerini ihtivâ eden “Hutab” adlı bir eseri vardır.

¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾

1) Tabakât-üş-Şâfiiyye (Esnevî) cild-2, sh. 147

2) Rıhletü İbn-i Battûta, Beyrut 1960, sh. 652

3) Şezerât-üz-zeheb cild-6, sh. 69

4) Ed-Dürer-ül-kâmine cild-3, sh. 320

5) Mu’cem-ül-müellifîn cild-8, sh. 273

6) Tabakât-üş-Şâfiiyye (Sübkî) cild-10, sh. 146