Hanefî mezhebi fıkıh âlimlerinden. İsmi, İbrâhim bin Ali bin Ahmed bin Ali bin Muhammed bin Ahmed bin Yûsuf bin İbrâhim Ali ed-Dımeşkî’dir. Kendisi, Burhânüddîn ve babası da, Kemâlüddîn lakabları ile tanınırdı. “İbn-i Abdülhak” diye meşhûr oldu. Babası “Kâdı Hüsn-ül-ekrâd” diye meşhûr olup, Ziyâüddîn Abdülhak bin Halef el-Hanbelî el-Vâsıtî’nin torunudur. O da, buna nisbetle meşhûr oldu. 669 (m. 1270) senesinde doğdu, ilk önce babasından ilim tahsil etti. Fıkıh ilmini Zâhir Ebû Rebi’ Süleymân’dan ve başka âlimlerden öğrendi. Usûl ve Arab edebiyatı ilimlerini Zâhirüddîn-i Rûmi, Safiyyül-Hindî, Mecdüt-Tûnusî ve başka âlimlerden öğrendi. Kâhire’ye gelip, İbn-i Dakîk-ül-Iyd’den ilim aldı. O da, ona fetvâ vermek husûsunda izin verdi. Orada Serûcî’den ve ondan başkasından da ilim öğrendi. Birçok medreselerde ders okuttu. Kâdılık vazîfesine ta’yin edildi. Çok kitap yazdı. 744 (m. 1343) senesinde vefât etti.
Babası Kemâleddîn Ali’den, amcası Necmeddîn İsmâil’den, Şerefüddîn-i Fezâri’den, Fahr İbni Buhârî’den ve başka âlimlerden hadîs-i şerîf dinledi. Dımeşk’daki medresenin meşihatına (baş müderrisliğine) ta’yin edildi. Hadîs-i şerîf rivâyet etti. Alemüddîn el-Berzâlî, onu bu meşihat için en güzel şekilde yetiştirmişti. Tâc İbni Mekhûn’dan kırâat (okumak) yolu ile, orada ve Kâhire’de hadîs-i şerîf rivâyetinde bulundu. Şemseddîn-i Harîrî’nin vefâtından sonra Mısır’a çağrıldı. Orada diyâri Mısır kadılığına ta’yin edildi. Bu sırada çeşitli medreselerde ders okuttu. Kâdı Celâleddîn el-Kazvînî ile beraber orada kaldı. Daha sonra Dimeşk’a (Şam’a) döndü. Yerine Hüsâm-ül-Gûri ta’yin edildi.
İbn-i Hacer diyor ki “Denilir ki, onun zamanında mezhebinin reîsliği sona erdi. O, devamlı “Hidâye” adındaki fıkıh kitabını okuturdu, 738 (m. 1337) senesinde kadılıktan ayrıldı. Şam’a dönüp, Azrâviyye ve Hâtuniyye medreselerinde ders okuttu. Vefâtına kadar ders okutmaya devam etti.”
Kıymetli eserleri vardır. Başlıcaları şunlardır: 1- Şerh-ül-Hidâye, 2- Mes’eletü Katl-il-müslimi bil-Kâfiri, 3- Es-Sünen-ül-kebîr Beyhekî’nin eserinin 5 cild hâlindeki kısaltılmış hâlidir. 4- Et-Tahkik: İbn-ül-Cevrî’nin eserinin muhtasarıdır. 5- Nâsih-ül-hadîs vel-mensûh: Ebû Hafs İbni Şâhîn’in eserinin muhtasarıdır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Tabakât-üs-seniyye cild-1, sh. 211
2) Ed-Dürer-ül-kâmine cild-1, sh. 46, 47
3) El-Bidâye ven-nihâye cild-14, sh. 212
4) Keşf-üz-zünûn sh. 10, 1852, 1920, 1981, 2037