Şafiî mezhebi fıkıh âlimi. İsmi, Ahmed bin Muhammed bin Ebil-Hazmî Mekkî bin Yasin el-Kamûlî el-Kuraşî el-Mahzûmî olup, künyesi Ebü’l-Abbâs’dır. Lakabı Necmüddîn’dir. 653 (m. 1255) senesinde Kamûla’da doğdu. 727 (m. 1327) senesinde Receb-i şerîf ayında Kâhire’de vefât etti.
Ahmed el-Kamûlî, vera’, takvâ, tevâzu, güzel ahlâk sahibi olup, cömert idi. Her zaman dilinden Kelime-i tevhîd düşmez idi. Arab dilinin inceliklerini çok iyi bilirdi. Ahmed el-Kamûlî, önceleri Kus, İhmîn ve Esyût’da kadılık yaptı. Daha sonra Mısır’da; Hisbe teşkilâtı denilen, bugünkü belediye hizmetlerinden daha geniş bir teşkilâtın başkanlığına ta’yin edildi, insanlara emr-i ma’rûf ve nehy-i münker yanında, hayvan hukukunun da azamî şekilde gözetilmesine dikkat ederdi. Ömrünü, insanların dünyâ ve âhırette rahat etmeleri, huzûra kavuşmaları yolunda geçirdi. Kâhire’de, Fahriyye, Fâiziyye medreselerinde de ders verip insanlara ilim ve edeb öğretti.
Sadrüddîn bin el-Munâhil onun hakkında; “Mısır’da Ahmed el-Kamûlî’den daha âlimini görmedik” demektedir.
El-Edfuvî ise onun hakkında; “Ahmed el-Kamûlî, fıkıh âlimlerinin büyüklerinden, fazilet ve vera’ sahibi idi. Çok ibâdet ederdi. Usûl ve grameri el-Bedr bin Cemâa’dan öğrendi” demektedir.
Ahmed el-Kamûlî buyurdu ki: “Mısır’da kırk sene hüküm (fetvâ) verdim. Allahü teâlânın izniyle hatalı olan bir işimiz olmadı.”
Ahmed bin Muhammed çok eserler yazdı. Bunlardan ba’zıları şunlardır: 1-Tuhfet-üt-tâlib: İbn-i Hâcib’in Kâfiye kitabının şerhidir. 2- El-Bahr-ül-muhît fî şerh-il-Vesît lil-Gazâlî: Gramer kitabı olup, kırk cilddir. 3- Cevâhir-ül-Bahr fî fürû’-il-fıkh-iş-Şâfiî: Verdiği hükümleri (fetvâları) ihtivâ eder. 4- Er-Ravd-üz-zâhir fî mâ yahtâcü ileyhil müsâfir, 5- Şerh-ül-esmâ-il-Husnâ, 6-Tekmile: Tefsîre dâir bir eser.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-2, sh. 160
2) Dürer-ül-kâmine cild-1, sh. 304
3) Tabakât-üş-Şâfiiyye (Sübkî) cild-9, sh. 30
4) El-Bidâye ven-nihâye cild-14, sh. 137
5) Bugyet-ül-vuât cild-1, sh. 1383
6) Hüsn-ül-muhâdara cild-1, sh. 424
7) Şezerât-üz-zeheb cild-6, sh. 75
8) Tabakât-üş-Şâfiiyye (Esnevî) cild-2, sh. 332