Târih ve Şafiî mezhebi fıkıh âlimi. Künyesi Ebû Muhammed olup ismi, Abdürrahmân bin İbrâhim bin Sebbag’dır. 624 (m. 1227) yılında Şam yakınlarında Neva kasabasında doğdu. İmâm-ı Nevevî’nin yedi yaş büyük kardeşi idi. Aslen Mısırlı idi. Fezârî ve Bedrî nisbet edildi. İslâmiyete yaptığı hizmetlerden dolayı Tâcüddîn, bacaklarının çarpık olmasından dolayı Firkâh lakabı verildi. 690 (m. 1291) yılında Bâderiyye’de vefât etti.
Küçük yaşta din ilimlerini öğrenmeye başlayan Ebû Muhammed Firkâh, genç yaşta Arabî ilimleri, hadîs ve fıkıh bilgilerini öğrendi. İbn-i Zübeydî, Sehâvî, İbn-i Lennî ve İbn-i Salâh gibi âlimlerden hadîs ilmi tahsil edip, hadîs-i şerîf dinledi. İbn-i Salâh ve İbn-i Abdüsselâm’dan fıkıh ilmini öğrendi. Şafiî mezhebi fıkıh bilgilerinde mütehassıs oldu. Otuz yaşına gelince fetvâ vermeye başladı. İnsanlar kendisini çok severdi. Sevmeyenler bile gelir ona fetvâ sorar, bilgisine ve fetvâsına güvenirlerdi. Bâderiyye’de yerleşip, orada te’sis edilen medresede ömrünün sonuna kadar ders verdi. Pekçok talebe yetiştirdi. Başta oğlu Burhânüddîn olmak üzere; Müzeyî, Kâdı İbn-i Sasarî, Kemâleddîn İbni Zemlikânî, İbn-i Attâr, Kemâleddîn İbni Şühbe. Alâüddîn Makdisî, Zekîyüddîn Zikri ve daha birçok âlim ondan ilim öğrendi. Onun huzûruna müftî, kadı ve müderrislerin geldikleri ve ders aldıkları sık sık görülürdü. Zamanında Şafiî mezhebi ulemâsının İmâmı idi. Daha sonra riyaset, oğlu Burhâneddîn’e geçti.
Ebû Muhammed Firkâh, ilimde, edebde, ahlâkta, fazilette, ibâdette, vera’da, takvâda, zühdde zamanının en önde gelenlerindendi. Resûlullahın (s.a.v.) sünnetini, Selef-i sâlihînin hayâtını, hâl ve hareketlerini, ömrü boyunca öğrenmeye ve tatbik etmeye gayret etti. Yaptığı her işte Allahü teâlânın rızâsını gözetirdi. Onun emir ve yasaklarına uygun olmayan bir işi yapmaktansa, ölmeyi tercih ederdi. Hele, lokmasının helâl olmasına çok dikkât eder, helâl lokmayı yerken Allahü teâlânın dînine hizmet için kuvvet kazanmaya niyet ederdi. O’nun rızâsına muhalif bir söz söyleyeceğim, bir iş işleyeceğim diye tir tir titrerdi. Ömrünü Allahü teâlânın dînini öğrenmek, öğretmek ve ibâdet etmekle geçirdi. Pekçok kitap yazdı.
Eserlerinden ba’zıları şunlardır: “Târih”, “El-İklîd li zev-it-taklîd”, “Şerh-üt-tesbîh”, “Şerh-ül-verakât”, “Keşf-ül-Kınâ fî hall-is-simâ”.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Fevât-ül-vefeyât cild-2, sh. 263
2) Tabakât-üş-Şâfiiyye cild-8, sh. 163
3) El-Bidâye ven-nihâye cild-13, sh. 325
4) Şezerât-üz-zeheb cild-5, sh. 413
5) El-A’lâm cild-3, sh. 263