Hanefî mezhebi fıkıh âlimlerinin büyüklerinden. İsmi, Ömer bin Muhammed bin Ömer bin Muhammed bin Muhammed bin Ahmed olup, künyesi Ebû Hafs’dır. Lakabı Şerefüddîn’dir. Nesebi, Hazreti Ali’nin büyük kardeşi Hazreti Akil bin Ebî Tâlib’e ulaşır. Buna nisbeten, Akili diye tanınmıştır. Buhârâlıdır. Bilhassa fıkıh ve kelâm ilimlerinde çok bilgi sahibi idi. 596 (m. 1199) senesinde vefât etti. 576’da vefât ettiği de rivâyet edilmiştir.
Ebû Hafs Ömer bin Muhammed el-Akîlî hazretleri, Sadrüşşehîd Ömer bin Abdülazîz, Cemâleddîn Hâmid bin Muhammed ve başka âlimlerden ilim öğrendi. Fıkıh ve kelâm âlimlerinin büyüklerinden oldu. Ahmed bin Muhammed el-Akîlî, Şems-ül-eimme Muhammed bin Abdüssettâr el-Kerderî ve daha birçok âlim kendisinden fıkıh öğrendiler.
Fıkıh ilmine dâir “Minhâc-ül-fetâvâ” ve kelâm ilmine dâir “Hâdî” isimli eserleri vardır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) El-A’lâm cild-5, sh. 61
2) Esmâ-ül-müellifîn cild-1, sh. 784
3) Fevâid-ül-behiyye sh. 150