Fıkıh ve hadîs âlimlerinden. İsmi, Ali bin Ahmed bin Muhammed bin Ömer bin Sâlim ez-Zeydi’dir. Şafiî mezhebine mensûp idi. 529 (m. 1134) senesinde doğdu. Küçük yaşta ilim öğrenmeye başladı. Kısa zamanda fıkıh ilminde yüksek derecelere kavuştu. Ali bin Ahmed; İbn-i Nasır, İbn-üz-Zâgûnî, Nasr bin Nasr el-Ukberî, Muhammed bin Abdullah er-Raddî, Ebü’l-Vakt es-Seczî’den ve pekçok âlimden hadîs-i şerîf öğrendi. İbn-ül-Hüseyn ve Kâdı Ebû Bekr’den hadîs-i şerîf yazdı. Kendisinden de; İbrâhim bin Şiar, Ebü’l-Hattâb el-Âlimî, Ömer bin Ahmed Bekrün ve Dâvûd bin Ali bin Müslime hadîs-i şerîf rivâyet ettiler. Ali bin Ahmed ez-Zeydî’nin (r.a.) rivâyet ettiği bir hadîs-i şerîf: “Peygamber efendimiz (s.a.v.) bir yere gidiyorlardı. Eshâbına rastladı. O kimse, yanındaki kardeşine haya ile ilgili nasihat ediyordu. Bunu işiten sevgili Peygamberimiz (s.a.v.); “Haya îmândandır” buyurdu.”
Ali bin Ahmed (r.a.) zühd sahibi idi. Haramlardan şiddetle kaçar, şüpheli olmak korkusu ile mübahların çoğunu terk eder ve dünyâ malına karşı en küçük bir muhabbet beslemezdi. Vezir Adûdeddîn bin Mesleme, nezrettiği bin dînârı Ali bin Ahmed’e (r.a.) verdi. Bunu işiten halîfe el-Mustadın da bin dinar hediye gönderdi. Halîfenin annesi Benefşâ hâtun dahi bin dinar hediye gönderdi. Bu üç bin dînârı alan Ali bin Ahmed, hiç kendisine harcamayıp, bu para ile bir mescid yaptırdı. Pekçok kitap alıp, onları da vakfetti.
Ali bin Ahmed, günlerini talebelerine ders vermekle ve ibâdet etmekle geçirirdi. Allahü teâlâ, bu zâtın muhabbetini bütün halkın ve âlimlerin kalbine yerleştirmişti. Uzaktan ve yakından herkes ziyâretlerine gelir, onun kalblere şifâ veren sözlerini işitmekle şereflenirlerdi. Ali bin Ahmed, çok mütevâzî, güleryüzlü, güzel huylu ve pek cömert bir zât-ı muhterem idi.
Abdülvâhid bin Mes’ud anlattı: “Ali bin Ahmed’den işittim, “Sünnetleri farz gibi bil. Günahı küfür gibi, şehveti zehir gibi, insanlarla alâkadar olmayı ateş gibi, yiyecekleri de hastalık gibi bil” derdi.”
Kerâmetler, faziletler sahibi Ali bin Ahmed, 575 (m. 1180) senesi Şevval ayı, onaltıncı Salı günü tâ’ûn hastalığına yakalanarak vefât etti. Vakfettiği câminin çevresine defnedildi.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-7, sh. 27
2) Tezkiret-ül-huffâz cild-4, sh. 1361
3) Tabakât-üş-Şâfiiyye cild-7, sh. 212
4) Tabakât-ül-huffâz sh. 481