Fıkıh âlimlerinin büyüklerinden. İsmi, Ahmed bin Muhammed bin Muhammed bin Muzaffer el-Havâfi olup, künyesi Ebü’l-Muzaffer’dir. Şafiî mezhebi âlimlerindendir. Nişâbûr’a bağlı kasabalardan Havâf’a mensûb olduğundan Havâfi denilmiştir. 500 (m. 1106) senesinde İran’ın Tûs şehrinde 92 yaşında vefât etti.
Hadîs ilmini Ebû Sâlih el-Müezzin ve başkalarından; fıkıh ilmini Ebû İbrâhim ed-Darir, Ömer el-Kattân, Muhammed bin Yahyâ ve başka âlimlerden öğrendi. Sonra İmâm-ül-Haremeyn el-Cüveynî hazretlerinin talebeleri arasına girdi. Onun talebelerinin en büyüklerinden ve en önde gelenlerinden oldu. Hocasının yanından ayrılmaz, sohbetlerini kaçırmazdı. Geceleri de ayrıca hocasının husûsi sohbetlerinde bulunurdu. İmâm-ül-Haremeyn hazretleri, Ebü’l-Muzaffer’in, fesahat ve belagattaki ve faziletteki güzelliğini çok beğenir, onu çok överdi. Kısa zamanda, hocasının yanında ilimde çok yüksek derecelere, evliyâlık yolunda yüksek makamlara kavuştu. Hocasının işâreti ile daha o hayatta iken talebelere ders okutmaya başladı. Birçok talebe yetiştirdi. Bir ara Tus şehri kadılığında bulundu. Dinin emirlerine son derece bağlı, haram ve şüphelilerden çok kaçınır, devamlı ibâdetle meşgûl olur, çok temiz bir hayat yaşardı. Herkes tarafından, bu güzel hasletleri ile tanınmış idi. Çok sevilir, herkesten saygı görürdü, İslâmiyet yolunu insanlara doğru olarak anlatmakta, bu yola düşmanlık edenlere ilim ile cevap vermekte ve bu düşmanları susturmaktaki mehâreti fevkalâde idi. İmâm-ı Muhammed Gazâlî hazretleri ile beraber yaşamışlardır. Dostlukları çok kuvvetli idi ve birbirlerini çok severlerdi. Yaptıkları hizmetler bakımından da birbirlerine çok benzerlerdi. O zamanda bulunan âlimler sözbirliği ile bildiriyorlar ki, İslâmiyete düşmanlık edenleri susturmakta, İmâm-ı Gazâlî hazretleri çok eser telif etmekle tanındığı gibi, Ebü’l-Muzaffer hazretleri de münâzara ederek onları susturmakla tanınmıştır. Bu iki zât, bu şekilde hizmetleri ile ma’rûf ve meşhûr olmuşlardır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Tabakât-üş-Şâfiiyye cild-6, sh. 168
2) El-Bidâye ven-nihâye cild-12, sh. 168
3) Vefeyât-ül-a’yân cild-1, sh. 96
4) Şezerât-üz-zeheb cild-3, sh. 410
5) Mu’cem-ül-müellifîn cild-2, sh. 158