Musul’da yetişen hadîs âlimlerinden. İsmi, Muhammed bin Hüseyn bin Ahmed bin Hüseyn bin Abdullah bin Yezîd bin Nu’man el-Mûsulî’dir. Babasının isminin “Hasen” olduğu da zikredilmektedir. Künyesi, Ebü’l-Feth el-Mûsulî’dir. El-Ezdî diye de meşhûrdur. Aslen Müsulludur. Doğum târihi belli değildir. Bağdâd’a gelip, orada hadîs-i şerîf öğrendi. Hadîs ilimlerine âit birçok eserler yazdı. 374 (m. 984) senesi Şevval ayında Musul’da vefât etti.
Ebü’l-Feth el-Ezdî, Bağdâd’da birçok âlimden hadîs-i şerîf öğrendi. Ebû Ya’la el-Mûsulî, Heysem bin Halef bin Halef ed-Dûrî, Ali bin Sirâc el-Mısrî, Muhammed bin Cerîr et-Taberî, Ahmed bin Hasen bin Abdülcebbâr es-Sûfî, Ebû Arûbe el-Harrânî, Muhammed bin Muhammed el-Bağdâdî ve daha birçok âlimden ilim alıp rivâyette bulundu. Kendisinden de; İbrâhîm bin Ömer el-Bermekî, Hâfız Ebû Na’îm, Ahmed bin Feth bin Fergân ve daha pekçok âlim ilim aldılar ve rivâyette bulundular.
Muhammed el-Mûsulî, hadîs hafızı idi. Yüzbinden daha fazla hadîs-i şerîfi râvileri ve senetleri ile birlikte ezberlemişti. Hadîs ilminde birçok eser yazdı. Sika (sağlam, güvenilir) bir râvi idi. Onun yazdığı eserlerden ba’zıları şunlardır:
1.Şerh-üş-Şihâblil-Kudâ’i
2. Fevâidü fi’l-hadîs
3. El-Cerhu ve’t-ta’dîl fi’d-du’afâi min ricâl-il-hadîs
Rivâyet ettiği bir hadîs-i şerîfte Peygamber efendimiz buyurdu ki:
“Gıybet etmenin keffâreti, gıybet ettiğin kimse için istiğfar etmendir. Onun için, “Ey Allahım! Bizi de, onu da mağfiret eyle!” diye duâ etmelisin!”
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-9, sh. 232
2) Târîh-i Bağdâd cild-2, sh. 243
3) Tezkiret-ül-huffâz cild-3, sh. 967
4) Şezerât-üz-zeheb cild-3, sh. 84
5) Keşf-üz-zünûn sh. 1295
6) Esmâ-ül-müellifîn cild-2, sh. 50
7) El-Bidâye ven-nihâye cild-11, sh. 303