|
Lügat, nahiv ve fıkıh âlimi. Tam ismi, Mufaddal bin Seleme bin Âsım ed-Dabî'dir.
Künyesi, Ebû Tâlib olup, aslen Kûfeli olduğu için Kûfî, nahiv âlimi olduğu için
Nahvî, lügat âlimi olduğu için Lügavî denilmiştir. Hanefî mezhebinde olup,
Bağdâd'da Horasan Kapısı'ndaki evinde otururdu. Kendisi, Ehl-i Beyt'ten olup,
baba ve dedeleri, ilimleriyle meşhûrdu. Oğlu da, Şâfiî fıkıh âlimleri arasında
yer aldı. Mufaddal bin Seleme'den en son 290 (m. 903) yılında hadîs-i şerîf
rivâyet edildi. Dolayısıyla bu târihten sonra vefât etmiş olduğu
bildirilmektedir.
Mufaddal bin Seleme, asrının en tanınmış
âlimlerinden ilim tahsil etti. Babası meşhûr nahiv âlimi Ferrâ'nın arkadaşı idi.
O da onun gibi âlim, kırâat ve nahiv ilimlerine vâkıftı. Oğlunu da bu ilimlerde
yetiştirdi. Babasından başka, Amr bin Şebet, Muhammed bin Şeddâd, Ya'kûb bin
İshâk bin Ebî İsrâil ve Ebû Abdullah bin Arabî'den ilim tahsil edip, bir
kısmından hadîs-i şerîf rivâyet etti. Zekî ve üstünlükler sahibi olan Mufaddal
bin Seleme, zamanındaki Abbasî vezirlerinden İsmâil bin Bülbül'le dostluk kurdu.
Ona nasîhatlerde bulundu. Nahiv ve lügat ilmindeki üstünlüğü ve ahlâkının
güzelliği ile herkesin sevgisini kazanmıştı.
Mufaddal bin Seleme'den de bir çok âlim
ilim öğrenip, hadîs-i şerîf rivâyet etti. Şâfiî fıkıh âlimi olan oğlu Ebû Tayyip
Muhammed bin Mufaddal ve Muhammed bin Yahyâ Solî bunlardandır.
Birçok ilim dallarında âlim olan Mufaddal bin Seleme, din ve âlet (dîne yardımcı
ilimler) ilimlerinde pek kıymetli kitaplar yazdı. Bir kısmı basılan eserlerinden
ba'zıları şunlardır:
El-Bârifî ilm-ül-lüga, Kitâb-ül-fâcir, Kitâb-ül-avd ve'l-melâhî, Kitâb-ü
cilâ-üş-şibh, Kitâb-üs-sayf, Kitâb-ü ziyâ-ul-kulûb fî meâni-ül-Kur'ân, Kitâb-ül-istikâk,
Kitâb-üz-zer'î ve'n-nebât, Kitâb-ü halk-ül-insân, Kitâb-u mâyuhtâc-u ileyh el-Kâtib,
Kitâb-ül-maksûrve'l-memdûd, Kitâb-ul-medhâl ilâ ilmin-nahv.
KAYNAKLAR
1)
Târîh-i Bağdâd, cild-13, sh-124
2)
Vefeyât-ül-a'yân
cild-4, sh-205, 206
3)
Nüzhet-ül-elibba,
sh-265
4)
Bugyet-ül-vuât,
sh-396
5)
Mu'cem-ül-üdebâ,
cild-19, sh-163
6)
Keşf-üz-zünûn,
sh-216, 1091, 1443, 1445, 1461, 1644
7)
İzâh-ül-meknûn cild-1, sh-5, 2, 272, 333
8)
Mu'cem-ül-müellifîn
cild-12, sh-314
9)
El-A'lâm cild-6, sh-279
|
