Hadîs
âlimlerinden ve târihçi. İsmi Halîfe bin Hayyâd bin Halîfe eş-Şeybânî el-Usfûrî,
el-Basrî, el-Hâfız olup, künyesi Ebû Amr'dır. Lakabı ise, Şebab'tır. Doğum
târihi belli olmayıp, 240 (m. 854)'de Ra-mazân-ı şerîf ayında vefât etmiştir.
Vefâtlarını 230 veya 246 diyen âlimler de vardır.
Alim ve
fazîletler sahibi bir zât olan Halife bin Hayyâd; İsmâil bin Umeyye, Bişr bin
el-Mufaddal, Ebû Dâvûd Tayâlisî, Yezîd bin Zeri', Abdurrahmân bin Mehdî, Muâz
bin Muâz el-Anberî, Mu'temir bin Süleymân, İbn-i Uyeyne gibi bir çok âlimden
hadîs öğrenmiş ve ilim almıştır. İmâm-ı Buhârî, İbrâhîm bin Abdullah bin Cüneyd,
Ebû Ya'lâ el-Mersilî, Ebû Bekir bin Âsım, Ahmed bin Ali el-Ebâr, Beki bhı
Muhallid, Abdullah bin Ahmed bin Hanbel, Harb bin el-Kirmânî, Abdullah bin
Nâriye, Abdullah bin Abdurrahmân ed-Dârîmî, Ya'kûb bin Şeybeve birçok âlim
Halîfe bin Hayyâd'dan hadîs-i şerîf rivâyet etmişler ve ilim öğrenmişlerdir.
İbn-i Adiyy "Halîfe bin Hayyâd'ın rivâyet
ettiği hadîsler doğrudur. O hadîs rivâyet ehliyetine sâhibtir, rivâyette ise çok
dikkatlidir" buyurmuştur. Ebû Zür'a, onun rivâyet ettiği hadîslerden, Fevâid
adlı eserine almıştır. İbn-i Hibbân ise, Sikât kitabında sika âlimler içerisinde
zikretmiş ve "Halîfe bin Hayyâd rivâyette sağlam, târihi ve insanların
neseblerini çok iyi bilen bir zâttı" buyurmuştur.
Birçok kitap
te'lif etmiş olan Halîfe bin Hayyâd'ın birçok kitapları tab' olunmuştur. Te'lif
ettiği eserleri: Et-Târih, on cüz (kısım) olup, ba'zı cüzleri basılmıştır. Et-Tabakât-ül-kurrâ,
sekiz cüz olup, ba'zıları basılmıştır. Ayrıca Târih-üz-zamân vel-ür-cân ve Eczâ-ül-Kur'ân
gibi meşhûr eserleri vardır.
KAYNAKLAR
1)
Tehzîb-üt-tehzîb
cild-3, sh-160
2)
Tezkiret-ül-huffâz
cild-2 sh-436
3)
Mîzân-ül-i'tidâl cild-1, sh-665
4)
Vefeyât-ül-a'yân
cild-2, sh-243
5)
Mu'cem-ül-müellifîn
cild-4, sh-108
6)
El-A'lâm cild-2, sh-312
|