SAYFA 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105

TR

Hicrî 10. Yıl

Hazret-i İbrahim'in Vefâtı (Hicrî 10. yılı, Rebiülevvel)

Hicretin 8. yılında Zilhicce ayında Peygamberimiz aleyhisselamın Hazret-i Mâriye'den doğan oğlu Hazret-i İbrahim, 110 Hicretin 10. yılında, 10 Rebiülevvel Salı günü Vefât etti. 111

Hazret-i İbrahim Vefât ettiği zaman onaltı aylıktı. 112

Onsekiz aylık olduğu da rivayet edilir. 113

Hazret-i İbrahim, Benî Mazinlerden sütannesi Ümmü Bürde'nin evinde, yanında bulunuyordu. 114

Peygamberimiz aleyhisselam; Abdurrahman b. Avf'ın elinden tutarak Hazret-i İbrahim'in bulunduğu hurma bahçesine, 115 demirci Ebu Seyf'in evine gitti. 116 Hazret-i İbrahim'i kucağına aldı. 117

O sırada Hazret-i İbrahim can veriyordu.

Peygamberimiz aleyhisselamın gözlerinden yaş dökülmeye başladı. 118

Abdurrahman b. Avf:

" Sen de mi ağlıyorsun yâ Rasûlallah?! 119

Böyle ağlamaktan halkı sen men etmemiş miydin?" dedi. 120

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey İbn Avf! Bu, ancak bir acımadan ibarettir! 121

Ben ancak kendisinde bulunmayan hasletleri sayıp dökerek ölü üzerine bağıra bağıra ağlamaktan men ettim!

Ben, sizi günah ve hamakat olan iki bağırıştan; nimete kavuşulduğu sıradaki eğlence, oyun bağırışıyla yüz-göz tırmalamak, üst-baş yırtmaktan ve şeytan şamatasından men ettim!

Benim bu ağlamam ise bir acımadan ibarettir.

Acımayana, acınmaz! " buyurdu. 122

Peygamberimiz aleyhisselamın gözlerinden tekrar yaşlar dökülünce: 123

" Göz ağlar, kalb üzülür.

Biz, Yüce Rabbimizin razı olacağı sözden başkasını söylem eyiz ! 124

Vallahil 25 ey İbrahim! Biz senin firakınla çok üzgünüz! 126

İbrahim benim oğlumdur. O, meme emerken ölen bir süt kuzusudur.

Cennette onun süt emme müddetini tamamlamak üzere iki sütanne tâyin olunmuştur! " buyurdu127 ve sonra da:

" Ey dağ! Eğer bendeki üzüntü sende olsaydı, muhakkak, yıkılmış gitmiştin!

Fakat, biz Allah'ın bize emrettiğini söyleriz:

'Biz Allah'ınız, Allah'ın kullarıyız. Ve biz O'na dönücüleriz! Rabbü'l-âlemm olan Allah'a hamdederiz' deriz" buyurdu. 128

Peygamberimiz aleyhisselamın Hazret-i İbrahim için ağladığı sırada Üsâme b. Zeyd feryada başlayınca, Peygamberimiz aleyhisselam onu men etti.

Üsâme:

" Senin de ağladığını gördüm! " deyince, Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ağlamak, acımaktan ileri gelir. Feryad ve figan ise, şeytandandır" buyurdu. 129

Hazret-i İbrahim can verirken annesiyle teyzesinin feryad etmelerine mani olunmadı ise de, Vefât edince mani olundu. 130

-------------------------------------

110. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 450, Yâkubî, Târîh, c. 2, s. 87, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 429, İbn Hacer, eI-İsâbe, c. 1, s. 93.

111. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 143-144, Belâzurî, c. 1, s. 450-451, Beyhakî, c. 5, s. 429, İbn Hacer, c. 1 , s. 93, Kastalânî, M e vahi b, c. 1, s. 259, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 146.

112. İbn Sa'd, c. 1, s. 140-141, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 283, Belâzurî, c. 1, s. 450, Yâkubî, c. 2, s. 87.

113. Belâzurî, c. 1, s. 450 451, Beyhakî, c. 5, s. 429.

114. İbn Sa'd, c. 1, s. 144, Belâzurî, c. 1, s. 449 450.

115. İbn Sa'd, c. 1, s. 138, Belâzurî, c. 1, s. 451, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 57.

116. Buhârî, Sahîh, c. 2, s. 85.

117. İbn Sa'd, c. 1, s. 138, Belâzurî, c. 1, s. 451, Beyhakî, c. 5, s. 430, İbn Abdilberr, c. 1, s. 57.

118. İbn Sa'd, c. 1, s. 138, Buhârî, c. 2, s. 85, Müslim, Sahîh, c. 4, s. 1808, Belâzurî, c. 1 , s. 451, Beyhakî, c. 5, s. 430.

119. İbn Sa'd, c. 1, s. 138, Buhârî, c. 2, s. 85.

120. İbn Sa'd, c. 1, s. 137, Belâzurî, c. 1, s. 451.

121. İbn Sa'd, c. 1, s. 138, Buhârî, c. 2, s. 85.

122. İbn Sa'd, c. 1, s. 138, Belâzurî, c. 1, s. 451-452.

123. Buhârî, Sahih, c. 2, s. 85.

124. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 138, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 194, Buhârî, c. 2, s. 85, Müslim, Sahîh, c. 4, s. 1808, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 452 Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 430, Zehebî, Megâzî, s. 581.

125. Müslim, c. 4, s. 1808, Beyhakî, c. 5, s. 430, Zehebî, s. 581.

126. İbn Sa'd, c. 1, s. 139, Buhârî, c. 2, s. 85, Müslim, c. 4, s. 1808, Zehebî, s. 581.

127. İbn Sa'd, c. 1, s. 139, Müslim, c. 4, s. 1808.

128. Belâzurî, c. 1. S. 452.

129. İbn Sa'd, c. 1, s. 139.

130. İbn Sa'd. c. 1. s. 143. Belâzurî. c. 1. s. 452.

Hazret-i İbrahim'in Yıkanışı, Cenaze Namazının Kılınışı ve Gömülüşü

Hazret-i İbrahim'in teyzesinin bildirdiğine göre; Hazret-i İbrahim'in cenazesini Fadl b. Abbas yıkadı. 131

Sütannesi Ümmü Bünde'nin yıkadığı da rivayet edilir. 132

Sanıldığına göre; ikisi birlikte yıkamışlardır. 133

Hazret-i İbrahim yıkanırken, Peygamberimiz aleyhisselamla Hazret-i Abbas orada oturdular. 134

Hazret-i İbrahim'in cenazesi Ümmü Bürde'nin evinden küçük bir şerir üzerinde taşındı. 135

Peygamberimiz aleyhisselam Bakiyy kabristanında 136 Hazret-i İbrahim'in cenaze namazını kıldırdı. 137

Cenaze namazını kıldırırken dört tekbir aldı. 138

Peygamberimiz aleyhisselama:

" Yâ Rasûlallah! İbrahim'i nereye gömelim?" diye soruldu. 139

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Onu Bakiyy'e, 140 salih selefimiz Osman b. Maz'un'un yanına gömünüz! " buyurdu. 141

Hazret-i İbrahim, Bakiyy kabristanında Osman b. Maz'un'un yanına gömüldü. 142

Hazret-i İbrahim'in kabri, yola ve Akîl'in evine çok yakındı. 143

Fadl b. Abbas ile Üsâme b. Zeyd kabrin içine indiler.

Peygamberimiz aleyhisselam kabrin kıyısına, Hazret-i Abbas da Peygamberimiz aleyhisselamın yanına oturdu. 144

Peygamberimiz aleyhisselam kabrin yan tarafındaki kerpiçler arasında bir açıklık görüp kapatılmasını emretti. 145

Kerpici oraya kendi eliyle koydu, açığı kapatıp düzeltti ve:

" Sizden biriniz, bir iş yaptığınız zaman, onu içe sinecek biçimde yapsın! Çünkü, öyle yapmak, musibete uğrayanın içini yatıştırır.

Gerçi, bunun ölüye ne zararı, ne yaran olur; fakat bu, dirinin gözünü aydınlatr! " buyurdu. 146

Hazret-i İbrahim gömüldüğü zaman, Peygamberimiz aleyhisselam:

" Bir kırba su getirecek kimse var mı?" diye sordu.

Ensardan bir zât hemen bir kırba su getirdi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Saç onu İbrahim'in kabrinin üzerine! " buyurdu. 147

Peygamberimiz aleyhisselam, Hazret-i İbrahim'in kabrinin başına bir taş getirilmesini de emredip, getirilen taşı kabrin başına dikti. 148

Hazret-i İbrahim'in kabri bir alâmetle belirlendi.

Kabrinin üzerine ilk defa su serpilen de, o oldu. 149

-------------------------------------

131. İbn Sa'd, c. 1, s. 143, Belâzurî, c. 1, s. 451, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 59 İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 1, s. 50.

132. Belâzurî, c. 1, s. 451 , İbn Abdilberr, c. 1 , s. 56.

133. Kastalânî, Merâhib, c. 1, s. 259.

134. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 143.

135. İbn Sa'd, c. 1 , s. 144, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 451, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 56, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 259.

136. İbn Sa'd, c. 1, s. 144, Belâzurî, c. 1, s. 450, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 146.

137. İbn Sa'd, c. 1, s. 144, Belâzurî, c. 1, s. 450, Beyhakî, c. 5, s. 431, Diyarbekrî, c. 2, s. 146.

138. İbn Sa'd, c. 1, s. 140, İbn Abdilberr, c. 1 , s. 58, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 1, s. 50, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1, s. 94.

139. İbn Sa'd, c. 1, s. 144, Belâzurî, c. 1, s. 451.

140. İbn Hacer, c. 1, s. 94.

141. İbn Sa'd, c. 1, s. 144, Belâzurî, c. 1, s. 451.

142. Belâzurî, c. 1, s. 451.

143. İbn Sa'd, c. 1, s. 141.

144. İbn Sa'd, c. 1, s. 143, Belâzurî, c. 1, s. 451.

145. İbn Sa'd, c. 1, s. 142, Belâzurî, c. 1, s. 451.

146. İbn Sa'd, c. 1, s. 142.

147. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, 11, s. 141.

148. İbn Sa'd, c. 1, s. 144, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 451.

149. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 59, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 1, s. 51, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 259.

Hazret-i İbrahim'in Vefâtı Gününde Güneş Tutuluşu ve Peygamberimiz aleyhisselamın Müslümanları Uyarışı

Hazret-i İbrahim'in Vefât ettiği gün, güneş tutulunca, halk:

" İbrahim'in ölümü için güneş tutuldu! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam, bunu işitince, Mescide gidip Allah'a hamd ü senada bulunduktan sonra:

" Ey insanlar! Şüphe yok ki, güneş ve ay, Allah'ın âyetlerinden iki âyettir ki, bunlar hiçbir kimsenin ne hayatı, ne de Vefâtı için tutulmazlar!

Onları gördüğünüzde, açılıncaya kadar Yüce Allah'a dua edin, namaz kılın! " buyurdu. 150

-------------------------------------

150. İbn Sa'd, c. 1, s. 142, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 109, Buhârî, Sahih, c. 2, s. 30, Müslim, Sahih, c. 2, s. 630, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 3, s. 336-337.

Halid b. Velid'in Benî Hâris b. Ka'blara Gönderilişi

Benî Haris b. Ka'bların Kimlikleri ve Yurtları

Benî Harislerin ata soyları şöyle sıralanır: Amr b. Yezid, b. Katan, b. Ziyad, b. Haris, b. Malik, b. Ka'b, b. Haris, b. Ka'b, b. Amr, b. Ule, b. Celd, b. Malik, b. Üded. 151

Benî Harisler, Benî Abdülmedan diye de anılırlar.

Medan, sanem ismi olup, bu kabile o puta nisbet edilmiştir.

Benî Harisler, Yemen'de, Necran bölgesinde otururlardı. 152

Necran Yemen'in Mekke tarafındaki bölgelerindendir.

Rivayete göre; ilk gelip burayı imar eden Necran b. Zeydan, b. Sebe', b. Yeşcüb, b. Ya'rüb, b. Kahtan olduğu için, buraya ondan dolayı Necran ismi verilmiştir.

Necran halkını Hıristiyanlığa ilk sokan da, Hazret-i İsa'nın dininde Feymûyun adındaki kimseydi. 153

Peygamberimiz aleyhisselam; Halid b. Velid'i Hicretin 10. yılında Rebiülevvel ayında154 veya Rebiülâhirya da Cemâziyelûlâ (Cumâde'l-ûlâ) ayında155 Necran'da Benî Haris b. Ka'blara gönderdi; ve onlarla çarpışmadan önce, kendilerini üç gün İslâmiyete davet etmesini, kabul etmedikleri takdirde çarpışmasını emretti. 156

Peygamberimiz aleyhisselam, Halid b. Velid'in maiyyetine dörtyüz mücahid verdi. 157

Halid b. Velid gidip Benî Harislerin yurduna vardı, her tarafa süvariler saldı.

Süvariler:

" Ey insanlar! Müslüman olunuz da selamete eriniz! " diyerek herkesi İslâmiyete davet ettiler. 158

Necran'da bulunan Belhâris b. Ka'blar yapılan davete hemen icabet ettiler, 159 Müslüman oldular.

Halid b. Velid, bir müddet onların yanında oturdu.

İslâm şeriatını, Allah'ın Kitabını ve Allah'ın Peygamberinin sünnetini onlara öğretti. 160

Benî Hârisler, mallarının zekatlarını verdiler.

Halid b. Velid de, bunları, onların fakirlerine dağıttı.

Halid b. Velid, Mezhic kabilesinden ayaklanan bir cemaatle çarpışarak onları mağlup etti.

Ayaklananlardan bazılarını esir ve hayvanlarını da iğtinam edip ganimet mallarından beşte birini ayırdıktan sonra, kalan beşte dördünü mücahidler arasında bölüştürdü. 161

Halid b. Velid, Peygamberimiz aleyhisselama bir yazı yazıp Bilal b. Hârisü'l-Müzenî ile gönderdi.

Yazısında Benî Harislerin İslâmiyeti hemen kabul ettiklerini bildirdi. 162 Yazısında şöyle dedi:

" B ismi İlâhirrahm ânirrahîm

Allah'ın Resûlü Muhammed Peygamber aleyhisselama Halid b. Velid tarafındandır.

Yâ Rasûlallah! Allah'ın selam, rahmet ve bereketleri senin üzerine olsun!

Ben seni peygamber olarak gönderen o Allah'a hamd ederim ki, O'ndan başka hiçbir ilah yoktur.

Bundan sonra arzederim ki:

Yâ Rasûlallah! Allah'ın selamı senin üzerine olsun!

Sen beni Benî Haris b. Ka'blara gönderdin. Onların yanına vardığım zaman üç gün kendileriyle çarpışmamamı ve kendilerini İslâmiyete davet etmemi, Müslüman olurlarsa yanlarında oturup kendilerine İslâm alâmetlerini, Allah'ın Kitabını ve Allah'ın Peygamberi aleyhisselamın sünnetini öğretmemi, Müslüman olmazlarsa çarpışmamı bana emretmiştin.

Ben onların üzerlerine vardım.

Resûlullah aleyhisselamın bana emrettiği gibi, üç gün, kendilerini İslâmiyete davet ettim.

İçlerine süvariler gönderdim.

Onlara:

'Ey Benî Harisler! Müslüman olunuz da selamete eriniz! ' dediler.

Onlarda, hemen Müslüman oldular ve çarpışmadılar.

Ben aralarında oturup onlara Allah'ın emretmiş olduğu şeyleri emr, Allah'ın nehyetmiş olduğu şeylerden de kendilerini nehy ettim.

Kendilerine İslâm'ın alâmetlerini ve Peygamber aleyhisselamın sünnetini öğrettim.

Resûlullah aleyhisselam bu hususta bana ne yapacağımı banayazıncaya kadar burada kalacağım.

Allah'ın selam, rahmet ve bereketleri senin üzerine olsun yâ Rasûlallah! "

Peygamberimiz aleyhisselam, Halid b. Velid'in yazısına şöyle karşılık yazdırdı:

" B ismi İlâhi rra hm ânirrahîm

Allah'ın Resûlü Muhammed Peygamber'den Halid b. Velid'e,

Selam olsun sana! Ben senden dolayı O Allah'a hamd ederim ki, O'ndan başka ilah yoktur.

Bundan sonra derim ki:

Benî Haris b. Ka'bların kendileriyle çarpışmanıza hacet kalmadan Müslüman olduklarını, İslâmiyet-ten kabule davet edildikleri şeyleri kabul ve Allahtan başka hiçbir ilah olmadığına ve Muhammed'in Allah'ın kulu ve Resûlü olduğuna şehadet ettiklerini, Allah'ın onlara doğru yolu gösterdiğini haber veren elçinle birlikte mektubun bana geldi.

Onları Allah'ın ve Resûlünün emirlerine göre hareket ettikleri takdirde ahiret nimetleriyle müjdele! Aykırı hareket ettikleri takdirde ahiret azabıyla korkut!

Artık dönüp gel!

Onların elçileri de seninle birlikte gelsin!

Allah'ın selam, rahmet ve bereketleri senin üzerine olsun! " 163

-------------------------------------

151. İbn Hazm, Cemhere, s. 416-417.

152. A. Zeyni Dahlân, Sîre, c. 2, s. 142.

153. Yakut, Mu'cemu'l-büldân, c. 5, s. 266.

154. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 7, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 339, c. 2, s. 169, Taberî, Târîh, c. 3, s. 156.

155. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 239, Taberî, c. 3, s. 156, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 244, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 98, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 41, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 4, s. 33.

156. İbn İshak, c. 4, s. 239, Vâkıdî' den naklen İbn Sa'd, c. 1 , s. 339, Taberî, c. 3, s. 156, İbn Seyyid, c. 2, s. 244, İbn Kayyım, c. 3, s. 41.

157. İbn Sa'd, c. 1, s. 339, Taberî, c. 3, s. 156, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 53.

158. İbn İshak, c. 4, s. 239, Taberî, c. 3, s. 156, İbn Seyyid, c. 2, s. 244-245, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 98, İbn Kayyım, c. 3, s. 41.

159. Vâkıdî’den naklen İbn Sa'd, Tabakât, c. 1 , s. 339.

160. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 239, İbn Sa'd, c. 1, s. 339, Taberî, Târîh, c. 3, s. 156, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 245, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye, c. 5, s. 98, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 41.

161. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 384.

162. Vâkıdî’den naklen İbn Sa'd, c. 1, s. 339.

163. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 239-240, Taberî, Târîh, c. 3, s. 156, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 98, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 144.

Halid b. Velid'in Benî Hâris Elçileriyle Birlikte Medine'ye Gelişi

Halid b. Velici Necran'dan dönüp Peygamberimiz Aleyhissel amin yanına geldi. Benî Haris b. Ka'bların elçileri de onunla birlikte geldiler.

1. Kays b. Husayn Zülgussa,

2. Yezid b. Abdülmedan,

3. Yezid b. Muhaccel,

4. Abdullah b. Kurâdü'z-Ziyâdî,

5. Şeddad b. Abdullahü'l-Kanânî,

6. Amr b. Abdullahü'd-Dıbâbî. 164

7. Abdullah b. Abdülmedan, gelen elçiler arasında bulunuyordu. Halid b. Velid bunları kendi evine indirdi.

Sonra, yanına düşürüp Peygamberimiz aleyhisselama götürdü. 165

Peygamberimiz aleyhisselam, Benî Haris elçilerini gördüğü zaman:

" Kimdir bunlar? Hindli adamlara benziyorlar?" diye sordu.

" Yâ Rasûlallah! Bunlar Benî Haris b. Ka'bların ileri gelen adamlarıdır! " denildi.

Benî Haris elçileri, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına gelince, Peygamberimiz aleyhisselama selam verdiler166 ve:

" Senin Resûlullah olduğuna ve Allah'tan başka hiçbir ilah olmadığına şehadet ederiz! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam da:

" Ben de Allah'tan başka hiçbir ilah olmadığına ve kendimin de Resûlullah olduğuma şehadet ederim! " buyurdu. 167

" Sizler ki İslâmiyete davet olunduğunuz zaman karşı koymak için halka önayakmı olmak istediniz?" diye sordu.

Hepsi sustular. Onlardan hiçbiri cevap vermedi.

Peygamberimiz aleyhisselam, sorusunu tekrarladı.

Yine onlardan hiçbiri cevap vermedi.

Peygamberimiz aleyhisselam, sorusunu üçüncü kez tekrarladı.

Yine onlardan hiçbiri cevap vermedi.

Peygamberimiz aleyhisselam sorusunu dördüncü kez tekrarlayınca, Yezid b. Abdülmedan:

" Evet yâ Rasûlallah! Bizler, İslâmiyete davet olununca, karşı koymak için halka önayak olmak istemiştik" dedi ve bunu dört kez söyledi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Eğer Halid bana çarpışmaya hacet kalmadığını, Müslüman olduğunuzu yazmasa idi, muhakkak, başlarınızı ayaklarınızın altına atardım! " buyurdu.

Yezid b. Abdülmedan:

" Vallahi, biz ne sana şükrederiz, ne de Halid'e şükrederiz! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam, ona:

" Ya kime şükredersiniz?" diye sordu.

" Yâ Rasûlallah! Biz Yüce Allah'a şükrederiz ki, senin yüzünden bizi hidayete erdirdi! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Doğru söylediniz! " buyurduktan sonra:

" Siz Cahiliye çağında çarpıştığınız kimselere ne ile galip gelirdiniz?" diye sordu.

" Biz kimseye mağlup olmuş değiliz" dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Evet, siz çarpıştığınız kimselere galip gelirdiniz! " buyurdu.

" Yâ Rasûlallah! Biz kiminle çarpışsak galip gelirdik! 168

Çünkü, fazla konuşmaz, tezellül ve savurganlık etmez, birbirimize karşı kıskançlık göstermez, yardımı kesmez, savaş ve güçlük zamanlarında güçlüklere katlanırdık. 169

Daima toplu bulunur, dağılmazdık. Hiç kimseye karşı da, zulüm ve haksızlığa ilk başlayan biz olmazdık! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Doğru söylediniz! " buyurdu. 170

-------------------------------------

164. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 240, Vâkıdî’den naklen İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 339, Taberî, Târih, c. 3, s. 156, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 418, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 98, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 53.

165. Vâkıdî’den naklen İbn Sa'd, c. 1, s. 339, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 245.

166. İbn İshak, c. 4, s. 240, İbn Sa'd, c. 1, s. 339-340, Taberî, c. 3, s. 156, İbn Esir, c. 4, s. 18, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 144.

167. İbn İshak, c. 4, s. 240, Taberî, c. 3, s. 156-157, İbn Esîr, c. 4, s. 418, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 98.

168. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 240-241, Taberî, Târîh, c. 3, s. 157, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve’n-nihâye, c. 5, s. 98-99.

169. İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 245.

170. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 241, Taberî, Târîh, c. 3, s. 157, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve’n-nihâye, c. 5, s. 99, İbn Hacer, el-İsâbe. c. 3. s. 245.

Kays b. Husayn'ın Benî Hâris b. Ka'blara Vali ve Kumandan Tayin Edilişi ve Elçilerin Yurtlarına Dönüşü

Peygamberimiz aleyhisselam, elçiler arasında bulunan Kays b. Husayn'ı, Benî Haris b. Ka'blara vali ve kumandan etti.

Benî Haris b. Ka'b elçileri Şevval ayının son günlerine kadar Medine'de kaldıktan sonra yurtlarına döndüler. 171

Kendilerinin Zilkade ayının başlarında döndükleri de rivayet edilir. 172 Peygamberimiz aleyhisselam elçilerin her birine onar, Kays b. Husayn'a ise oniki buçuk ukiyye gümüş verdi. 173

-------------------------------------

171. İbn İshak, c. 4, s. 241, İbn Sa’d, c. 1, s. 340, Taberî, c. 3, s. 157, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 249, Etou'l-Fidâ, c. 5, s. 99, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 42.

172. İbn İshak, c. 4, s. 241, Taberî, c. 3, s. 157, İbn Seyyid, c. 2, s. 245, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 99, İbn Kayyım, c. 3, s. 42, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 54.

173. İbn Sa'd. c. 1. S. 340.

Peygamberimiz aleyhisselamın Benî Hâris ve Benî Nehdler Hakkındaki Yazısı

" Resûlullah aleyhisselam Kays b. Husayn Zülgussaya, babasının oğulları Benî Harislerle onların müttefikleri olan Benî Nehdler hakkında:

" Onlar, namaz kıldıkları, zekat verdikleri, müşriklerden ayrıldıkları, Müslüman olduklarına şehadet; malları içinde Müslümanların bir hakkı bulunduğunu ikrar ettikleri müddetçe, Allah'ın himayesi ve Resûlünün himayesi altındadırlar. Kendileri ne üşrle, ne de savaş için toplanmakla mükelleftirler" diye yazı yazdı, yazdırdı. 174

-------------------------------------

174. Ibn Sa'd, c. 1. S. 268.

Peygamberimiz aleyhisselamın Benî Dıbablar Hakkındaki Yazısı

Resûlullah aleyhisselam, Benî Haris b. Katıların bir dalı olan Benî Dıbablar için: " Namaz kıldıkları, zekat verdikleri, Allah'a ve Resûlüne itaat ettikleri ve müşriklerden ayrı durdukları müddetçe, Sâriye ile Râfi' onlarındır. Bunlar üzerinde hiç kimse kendilerine karşı hak iddia edemeyecektir" diye yazı yazdı.

Yazıyı Muğîre kaleme aldı. 175

-------------------------------------

175. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, 11, s. 267-268.

Peygamberimiz aleyhisselamın Yezid b. Tufeylü'l-Hârisî Hakkındaki Yazısı

Resûlullah aleyhisselam, Yezid b. Tufeyl için:

" Namazı kıldığı, zekatı verdiği, müşriklerle savaştığı müddetçe bütün Madda onundur. Bunun üzerinde, kendisine karşı hiç kimse hak iddia edemeyecektir" diye yazı yazdırdı Yazıyı Cüheym b. Salt kaleme aldı. 176

-------------------------------------

176. 1tan Sa'd. c. 1. S. 268.

Peygamberimiz aleyhisselamın Benî Kanân b. Sa'lebeler Hakkındaki Yazısı

Resûlullah aleyhisselam, Benî Harislerin bir dalı olan Benî Kanan b. Sa'lebeler için:

" Mecsa onlarındır. Onlar, canları ve mallan hakkında emniyet ve selamettedirler" diye yazı yazdı

Yazıyı Muğîre kaleme aldı. 177

-------------------------------------

177. 1tan Sa'd. c. 1. S. 268.

Peygamberimiz aleyhisselamın Abdi Yağus b. Vâletü'l-Hârisî Hakkındaki Yazısı

Resûlullah aleyhisselam, Abdi Yağus b. Vâletü'l-Hârisî için:

" Namazı kıldığı, zekatı verdiği, gazalarda elde edilen ganimetlerin beşte birini ayırıp verdiği müddetçe, Müslüman olduğu sıradaki toprağı ve eşyası, hurma bahçeleriyle kendisinindir.

Kendisi de, kendisine tâbi olanlarda, ne üşrie, ne de savaş için toplanmakla mükelleftirler" diye yazı yazdı.

Yazıyı Erkam b. Ebi'l Erkam yazdı. 178

-------------------------------------

178. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 268.

Peygamberimiz aleyhisselamın Benî Ziyadlar Hakkındaki Yazısı

Resûlullah aleyhisselam, Benî Harislerin bir dalı olan Benî Ziyadlar için:

" Onlar, namazı kıldıkları. zekatı verdikleri, müşriklerle savaştıkları müddetçe emniyet ve selamettedirler.

Cemmâ ile Enzibe kendilerinindir" diye yazı yazdı. Yazıyı, Ali kaleme al di. 179

-------------------------------------

179. İbn Sa'd, c. 1, 5. 268.

Peygamberimiz aleyhisselamın Yezid b. Muhaccel Hakkındaki Yazısı

Resûlullah aleyhisselam, Yezid b. Muhaccelü'l-Hârisî için:

" Nemire arazisi ile Nemire su âletleri ve orman arasındaki Rahman vadisi Hârisîlere aittir.

Yezid ve zürriyeti, kavmi olan Benî Malikler üzerinde âmirdir.

Ne onlara karşı savaş açılacak, ne de kendileri savaş için toplanacaklardır" diye yazı yazdı

Yazıyı Muğîre b. Şube yazdı. 180

-------------------------------------

180. İbn Sa'd. c. 1. s. 268.

Peygamberimiz aleyhisselamın Kanân b. Zeydler Hakkındaki Yazısı

Resûlullah aleyhisselam, Hârisflerin bir dalı olan Benî Kanan b. Yezidler için: " Onlar namazı kıldıkları, zekatı verdikleri ve müşriklerden ayn durdukları, yol emniyetini sağladıkları ve Müslüman olduklarına ikrar ve şehadette bulundukları müddetçe, Mezved* ve Mezved'e ait su, hark ve dolapları kendilerinindir" diye yazı yazdı. 181

-------------------------------------

* Mezved; içinde hurma ağaçları bulunan mâmur bir yerdir (Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 5, s. 90).

181. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 268-269.

Peygamberimiz aleyhisselamın Âsım b. Hârisü'l-Hârisî Hakkındaki Yazısı

Resûlullah aleyhisselam, Asım b. Hârisü'l-Hârisî için:

Râkis'in* bir parçası olan Necme ona aittir.

Hiç kimse, bu hususta ona karşı bir hak iddia edemez" diye yazı yazdı

Yazıyı Erkam kaleme aldı. 182

-------------------------------------

* Râkis, bir vadidir (Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 3, s. 116).

182. İbn Sa’d, c. 1, 5. 269.

Abde b. Müshir'in Medine'ye Gelişi ve Müslüman Oluşu

Şa'bî'nin bildirdiğine göre; Cerir, Abde b. Müshir'e:

" Ben bir iş yapmak istiyorum, fakat sana danışmadıkça onu yapmayacağım. Hicaz'da bir peygamber zuhur eüniş. Kendisine gökten vahiy geliyormuş! Halkı Allah'a imana davet ediyormuş! " dedi. İkisi birlikte kalkıp Medine'ye geldiler.

Abde b. Müshir, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına yaklaşıp:

" Eğersen gerçekten peygambersen, sana neleri sormak için geldiğimi bana haber ver! " dedi. Peygamberimiz aleyhisselam: " Kılıcın, oğlun ve atın alındı. Atını bulacaksın! Oğluna gelince; onu Malik b. Mecde öldürdü. Kılıcın ise, İbn Mes'ade'nin yanındadır. Atını Allah yolunda cihad için besle, bağla!

Eğer irtidad hadiselerine yetişirsen, sakın ne Kinanelere uy, ne de misakı boz! " buyurdu183 ve: " Ey Abde! Yurdun nerededir?" diye sordu. Abde:

" Necran Kâbe'sindedir! " ** dedi. 184 Peygamberimiz aleyhisselam, Abde b. Müshir'e: " Yurdunda atlar edinmeni sana tavsiye ederim! Çünkü, çetin hadiseler hazırlanmış bulunuyor! Atların alınlarında hayır vardır! " buyurdu. 185

Abde b. Müshir, yolculuk sırasında gördüğü şeyler hakkında da sorular sordu. Peygamberimiz aleyhisselam, onların cevaplarını verdikten sonra:

" Ey İbn Müshir! Müslüman ol! Dinini dünyana satma! " buyurunca, Abde Müslüman oldu. 186 Allah ondan razı olsun!

-------------------------------------

183. İbn Hacer, el-lsâbe, c. 2, s. 435.

** Necran Kabilesi, Beni ^Jodülmedan b. Deyyânü'l-Hârisılerin yaptırıp tazim ettikleri bir kilise olup, kilisenin kubbesi üçyüz deri ile kaplanmıştı. Kilise, Necran nehri üzerinde bulunuyor, nehirden on bin altınlık bir gelir sağlanıyordu (Vâkût, Mu'cemu'l-buldan, c. 5, s. 268).

184. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 519, İbn Hacer, c. 2, s. 435.

185. İbn Hacer, c. 2, s. 435.

186. İbn Sa'd. Tabakâtü'l-kübrâ. c. 1. s. 340.

Adiyy b. Hâtim'in Medine'ye Gelip Müslüman Oluşu (Hicrî 10. yıl, Şaban)

Adiyy b. Hâtim'in Medine'ye Geliş Tarihi, Kimliği ve Kişiliği

Adiyy b. Hâtim'in Medine'ye gelişi Hicretin 10. yılında, Şaban ayında idi. 187

Adiyy b. Hâtim'in ata soyu şöyle sıralanır: Adiyy b. Hatim, b. Abdullah, b. Sa'd, b. Haşrec, b. İmriü'l-Kays, b. Adiyy, b. Rebia, b. Cervel, b. Sual, b. Amr, b. Gavs, b. Tayyi', 188 b. Üded, b. Zeyd, b. Kehlan. 189

Cömertliği dillere destan olan Hatim, Tayyi' kabilesindendi ve Adiyy'in babası idi. 190

Adiyy b. Hatim, kavmi içinde ulu, şerefli, hatîb, hazırcevap, faziletli ve cömert bir zât idi.

Ebu Tarîf künyesini taşırdı. 191

Peygamberimiz aleyhisselam, Hicretin 9. yılında Rebiülâhir ayında Hazret-i Ali'yi Tayyi' kabilesinin putu Füls'ü yıkmaya göndermişti. 192

Adiyy b. Hâtim'in Medine'de casusu vardı.

Casus, Hazret-i Ali'nin Tayyi'lere doğru gittiğini Adiyy'e bildirince, 193 Adiyy b. Hatim Şam'a kaçmışti. 194 Adiyy b. Hâtim'in kızkardeşi Seffâne ise, Tayyi' kabilesi esirleri arasında Medine'ye getirilmiş bulunuyordu. 195

Peygamberimiz aleyhisselam, Adiyy b. Hâtim'in kızkardeşi Seffâne'yi serbest bırakmış; giyimlik, binit, yol azığı verip, kavminden emniyetli bazı kişilerin yanına katarak Şam'a yollamıştı.

Adiyy b. Hatim der ki:

" Seffâne akıllı bir kadındı.

Ona:

'Şu zâtın işi hakkında görüşün nedir?' diye sordum.

Bana:

'Vallahi, acele senin ona katılmanı uygun görürüm.

Eğer kendisi gerçekten peygamberse, ona tâbi olmakta başkalarını geçmen, senin için bir fazilet ve üstünlük olur.

Eğer o bir hükümdarsa, onun sayesinde Yemen'deki saltanatını kaybetmez, hor ve hakir bir duruma düşmezsin!

Artık karar senindir! ' dedi.

'Vallahi yerinde görüş budur! 196

Ben bu zâta gideceğim. 197

Vallahi, o bir yalancı ise (yalancılığı) bana zarar vermez. 198

Eğer doğru ise199 söylediklerini dinlerim. 200 Kendisine tâbi olurum! ' dedim. 201

Yola çıktım, Medine'ye geldim.

Resûlullah aleyhisselamın yanına vardım. Kendisi, o sırada Mescidde oturuyordu. 202

Halk, beni görünce:

'Adiyy b. Hatim! Adiyy b. Hatim! Adiyy b. Hatim! ' dediler. 203

Emansız, (güvencesiz) ve yazısız gitmiştim. 204

Resûlullahın yanına varıp selam verdim.

Bana:

'Sen kimsin?' diye sordu.

'Adiyy b. Hâtim'im! ' dedim. 205

Elimi kendisine uzattım, tuttu.

Ben, bundan önce, onun elini benim elime vermesini umar dururdum. 206

Peygamber aleyhisselamın yanında akraba, kadın ve çocuklarının bulunduğunu gördüğüm zaman anladım ki; onda ne Kisrâ'nın (Acem şahının), ne de Kayserin (Rum hükümdarının) saltanatı vardı! 207

Resûlullah, ayağa kalkıp beni evine götürdü.

Vallahi, benim maksadım ve arzum da oraya (evine) götürülmemdi.

Resûlullah, giderken, zayıf, yaşlı bir kadına rastladı. 208 Kadının yanında da, küçük bir çocuk bulunuyordu. 209

Kadın, Resûlullahın durmasını istedi, o da durdu. 210

Ona:

'Bizim senden bir dileğimiz var' dediler. 211

Resûlullah onların işini onlarla uzun uzun konuştu. 212

Kendileriyle birlikte gidip işlerini gördükten sonra, geldi. 213

İçimden, kendi kendime:

'Vallahi, bu zât hükümdar değildir! ' dedim. 214

Sonra, elimden tuttu, 215 beni evine götürüp içeri girdi. Eline iki hurma lifinden doldurulmuş bir yastık alıp bana attı ve:

'Otur onun üzerine! ' buyurdu.

Ben:

'Hayır! Onun üzerine sen otur! ' dedim.

Resûlullah bana:

'Hayır, sen oturacaksın! ' buyurdu.

Yastığın üzerine oturdum. Resûlullah aleyhisselam ise, kuru yere oturdu. İçimden, kendi kendime:

'Vallahi, bu, hükümdar işi değildir! ' dedim. 216

Bana:

'Ey Adiyy b. Hatim! Sen gel Müslüman ol da, selamete er! ' buyurdu.

Ona:

'Ben, dini olanlardanım. 217 Benim bir dinim vardır! ' dedim. 218

Bana:

'Ey Adiyy b. Hatim! Sen gel Müslüman ol da, selamete er! ' buyurdu.

Ona:

'Ben, dini olanlardanım! ' dedim.

Bana:

'Ey Adiyy b. Hatim! Sen gel, Müslüman ol da, selamete er! ' buyurdu.

Ben de ona yine:

'Ben, dini olanlardanım! ' dedim. 219

Bunun üzerine, Resûlullah:

'Ben senin dinini senden daha iyi bilirim! ' buyurdu. 220

Kendisine:

'Demek sen benim dinimi benden daha iyi bilirsin hâ?! ' dedim.

Resûlullah:

'Evet! ' buyurdu, bunu iki-üç kere tekrariadı221 ve:

'Söyle ey Adiyy b. Hatim! 222 Sen bir Rekûsî [Hıristiyanlıkla Sâbiflik karması dinin sâliklerinden] değil misin?' diye sordu.

'Evet! ' dedim. 223

Bana:

'Sen kavminin lideri ve başkanı değil misin?' diye sordu.

Kendisine:

'Evet! ' dedim. 224

Bana:

'Sen kavminin içine gidiyor, mirba' [ganimetin dörtte birini] alıyor değil misin?' diye sordu.

Kendisine:

'Evet! Gidiyor ve alıyorum! ' dedim.

Bana:

'İşte bu, senin dininde sana helâl değildir! ' buyurdu. 225

Resûlullah bunu söyleyince çok mahcup oldum! 226

Kendisine:

'Evet! Öyledir vallahi! ' dedim.

Anladım ki, o, Allah tarafından gönderilmiş bir peygamberdir!

Meçhul olan şeyleri (Allah ona bildiriyor, o da) biliyordur! 227

Resûlullah, beni utandıran sözünü tekrarlamadı. 228

Bana:

'Ey Adiyy b. Hâtim! 229

Sen ne diye kaçıyorsun?! 230 Sen 'Lâ ilahe illallah=Allah'tan başka hiçbir ilah yok! ' demekten mi kaçıyorsun?!

Allah'tan başka bir ilah mı var?! 231 Allah'tan başka ilah olduğunu mu biliyorsun?! ' diye sordu.

Kendisine:

'Hayır! ' dedim. 232

Bana:

'Sen. 'Allahuekber' demekten mi kaçıyorsun?! Yüce Allah'tan daha büyük birşey mi var?! 233 Sen Allah'tan daha büyük birşey olduğunu mu biliyorsun?! ' diye sordu.

Kendisine:

'Hayır! ' dedim. 234

Bana:

'Biliyorum: Senin bu dine (İslâmiyete) girmene engel olan, 'Ona ancak insanların zayıfları, güçsüzleri tâbi oluyor. Araplar onları okla vurup bitirirler! ' diyor (olman)dır. 235

Ey Adiyy! Herhalde, bu dine (İslâmiyete) girmene çevrendeki muhtaç kimseleri görmen engel oluyordur?

Vallahi, çok sürmez, onlarda mal ve servet öyle bollaşacaktır ki, malın zekatını alacak kimse bulunamayacaktı r! 236

Belki de, senin bu dine (İslâmiyete) girmene, onların düşmanlarının çok, kendilerinin ise sayıca az olduklarını görmen engel oluyordur! Vallahi, çok sürmez, bir kadının Kadisiye'den devesinin üzerinde yalnız başına çıkıp şu Beytullah'ı (Kabe'yi) tavaf ve ziyaret edinceye kadar237 Allah korkusundan başka238 hiçbir korku duymayacağını da işiteceksin! ' buyurdu. 239

Bana:

'Sen Hîreyi biliyor misin?' diye sordu.

Kendisine:

'Gitmedim, orayı görmedim, ama işitmiştim! ' dedim. 240

Bana:

'Varlığım Kudret Elinde bulunan Allah'a yemin ederim ki;241 çok sürmez, 242 Allah bu işi (İslâmiyeti) tamamlayacak, 243 Kisrâ b. Hürmüz'ün hazineleri de fethedilecek, ele geçirilecektir! ' buyurdu.

'Kisrâ b. Hürmüz mü?! ' dedim.

'Kisrâ b. Hürmüz! ' buyurdu.

'Kisrâ b. Hürmüz mü?! ' dedim. 244

'Evet! Kisrâ b. Hürmüz! 245

Hîre'den deve üzerinde hamisiz, koruyucusuz olarak tek başına çıkıp gelen bir kadın da Kabe'yi tavaf edebilecektir! 246

Belki de, senin bu dine girmene devlet ve saltanatı Müslümanlardan başkasında görmen engel oluyordur.

Allah'a yemin ederim ki; çok sürmez, Bâbil ülkesinin beyaz köşklerinin de Müslümanlara açılacağını işiteceksin! ' buyurunca, Müslüman oldum. 247

'Ben hanif bir Müslümanım! ' dedim. 248

Resûlullahın yüzünde sevinç belirdiğini gördüm.

'Muhakkak ki, Allah'ın gazabına uğrayanlarYahudilerdir.

Dalâlete düşenler de Hıristiyanlardır! ' buyurdu. 249

Resûlullah, bundan sonra, Ensardan birinin yanına inmemi bana emretti.

Sabah akşam onun evine gidip gelmeye başladım. 250

Resûlullah aleyhisselam, namazı hangi vakitlerde kılacağımı tarif etti. 251 Hiçbir namaz vakti girmezdi ki, ben onu özlemiş olmayayım! " 252

-------------------------------------

187. Taberî, Târih, c. 3, s. 163.

188. Süheylî, Ravdu'l-ünüf, c. 7, s. 450, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1057, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 8.

189. İbn Abdilberr, c. 3, s. 1057.

190. İbn Esîr, c. 4, s. 8.

191. İbn Abdilberr, c. 3, s. 1057, İbn Esîr, c. 4, s. 8-9.

192. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 984, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 164, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 207, İbn Kayyım , Zâdu'l-mead, c. 2, s. 227.

193. Vâkıdî, c. 3, s. 988.

194. İbn Sa'd, c. 2, s. 164, İbn Seyyid, c. 2, s. 207, İbn Kayyım, c. 2, s. 227.

195. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 225, Vâkıdî, c. 3, s. 987, Taberî, c. 3, s. 149 İbn Kayyım , c. 2, s. 228.

196. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 225-227, Taberî, Târih, c. 3, s. 149, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 285-286, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 238, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 64.

197. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 378.

198. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257-378.

199. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257.

200. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 378.

201. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 8.

202. İbn İshak, c. 4, s. 227, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 322, Taberî, c. 3, s. 149, İbn Seyyid, c. 2, s. 238, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 64.

203. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 378, İbn Esîr, c. 4, s. 8.

204. İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 228.

205. İbn İshak, c. 4, s. 227, İbn Sa'd, c. 1, s. 322, Taberî, c. 3, s. 149, İbn Seyyid, c. 2, s. 238.

206. İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 228.

207. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 378.

208. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 227, Taberî, Tanrı, c. 3, s. 149, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 286, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 288, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye, c. 5, s. 64.

209. İbn Kayyım, c. 2, s. 228, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 468.

210. İbn İshak, c. 4, s. 227, Taberî, c. 3, s. 149-150, İbn Esîr, c. 2, s. 286, İbn Seyyid, c. 2, s. 238, Ebu’l-Fidâ, c. 5, s. 64.

211. İbn Kayyım , c. 2, s. 228.

212. İbn İshak, c. 4, s. 227, Taberî, c. 3, s. 150, İbn Esîr, c. 2, s. 286, İbn Seyyid, c. 2, s. 238, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 94.

213. İbn Kayyım, c. 2, s. 228, İbn Hacer, c. 2, s. 468.

214. İbn İshak, c. 4, s. 227, Taberî, c. 3, s. 150, İbn Esîr, c. 2, s. 286, İbn Seyyid, c. 2, s. 238, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 64.

215. İbn Kayyım, c. 2, s. 228.

216. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 227, Taberî, Târih, c. 3, s. 150, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 238, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 64-65.

217. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 378.

218. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 8, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 3, s. 109, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 468.

219. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 378.

220. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 378, İbn Esîr, c. 4, s. 8, Zehebî, c. 3, s. 109, İbn Hacer, c. 2, s. 468.

221. İbn Esîr, c. 4, s. 8.

222. İbn İshak, c. 4, s. 227, Taberî, c. 3, s. 150, İbn Seyyid, c. 2, s. 238-239, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 65.

223. İbn İshak, c. 4, s. 227, Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 378, Taberî, c. 3, s. 150, İbn Seyyid, c. 2, s. 239, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 65.

224. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 378, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 8.

225. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 227, Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 379, Taberî, Târîh. c. 3, s. 150, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 239, Ebu’l-Fidâ, Sîre, c. 4, s. 65.

226. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 379.

227. İbn İshak, c. 4, s. 227, Taberî, c. 3, s. 150, İbn Seyyid, c. 2, s. 239, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 65.

228. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257, Ebu’l-Fidâ, c. 5, s. 65.

229. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 378, Ebu’l-Fidâ, c. 5, s. 65.

230. Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 65, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 228.

231. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 378, Ebu’l-Fidâ, c. 5, s. 65.

232. İbn Kayyım, c. 2, s. 228.

233. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 378, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 65.

234. İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 228.

235. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257, Ebu’l-Fidâ, c. 5, s. 65.

236. İbn İshak, İbn Hişam , Sîre, c. 4, s. 227, Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257, 378, Taberî, Târih, c. 3, s. 150, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 286, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 9.

237. İbn İshak, c. 4, s. 227, Taberî, c. 3, s. 150, İbn Esîr, c. 2, s. 286, İbn Seyyid, c. 2, s. 239, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 65.

238. İbn Esîr, c. 2, s. 286.

239. İbn İshak, c. 4, s. 227, Taberî, c. 3, s. 150, İbn Esîr, c. 2, s. 286, İbn Seyyid, c. 2, s. 239, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 65.

240. Ahmed, c. 4, s. 257, 358, Ebu’l-Fidâ, c. 5, s. 65.

241. Ahmed, c. 4, s. 257, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 65.

242. Ahmed, c. 4, s. 378, İbn Esîr, c. 4, s. 9.

243. Ahmed, c. 4, s. 257, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 65.

244. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 378, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 9.

245. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 65.

246. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257, 378, İbn Esîr, c. 4, s. 9, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 65.

247. İbn İshak, c. 4, s. 227, Taberî, c. 3, s. 150, İbn Seyyid, UyÜnu'l-eser, c. 2, s. 239, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 65.

248. İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 228.

249. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 378-379, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 65, İbn Kayyım, c. 2, s. 228.

250. İbn Kayyım, c. 2, s. 228.

251. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257.

252. İbn Abdilberr. İstiâb. c. 3. s. 1057. İbn Esîr. c. 4. s. 9.

Adiyy b. Hâtim'in Av Hakkındaki Sorularının Cevaplanışı

Adiyy b. Hatim der ki:

" Resûlullah aleyhisselama:

'Yâ Rasûlallah! Benim yurdum avyundudur! 253

Biz, şu köpeklerle, 254 şahinlerie255 av avlayan bir kavimiz. 256

Bunlarla avlanmak bize helâl olur mu?' diye sondum. 257

Resûlullah aleyhisselam:

'Sen ava gittiğin köpeğini258 veya şahinini259 saldığın ve Besmele de çektiğin zaman, onun senin için tuttuğu avı yel' buyurdu. 260

'Ya o, avı tutarken öldürürse?' diye sordum. 261

'Kendisi ondan yemedikçe, onu öldürmüş bile olsaye! 262 Çünkü, onu senin içintutmuştur. 263 Eğer ondan yerse, sen ondan yeme! Çünkü, o, o avı kendisi için tutunuştur! ' buyurdu. 264

'Yâ Rasûlallah! 265 Köpeğimin yanında başka bir köpek daha bulunur ve avı hangisinin tuttuğunu bilemezsem ne yapacağım?' diye sordum. 266

'Köpeğinin yanında başka bir köpek bulunur, ölmüş bulunan avı yanındaki köpeğin tutmuş olmasından korkarsan, 267 kendi köpeğinin onu senin için tuttuğunu öğreninceye kadar268 yeme!

Çünkü, sen Besmeleyi kendi köpeğine çekmiş, ondan başkasına Besmele çekmemiştin! 269

Onu hangisinin öldürdüğünü bilemezsin. 270

Besmele ile saldığın köpeğin avı senin için tutar, sen de canlı iken yetişirsen, onu hemen kes! ' buyurdu. 271

'Yâ Rasûlallah! Biz mi'raz (zıpkın)la avlanan bir kavimiz.

Bu, bize helâl olur mu?' diye sordum. 272

Resûlullah:

'Mi'raz (zıpkın)ın sivri ucuyla avladığını ye!

Yanı ile vurup öldürdüğün av, sopa ile vurulup öldürülmüş hükmünde olup, haramdır! ' buyurdu. 273

'Ey Allah'ın Peygamberi! Biz, okçu bir halkız! ' dedim.

Resûlullah aleyhisselam:

'Sizden biriniz, ava ok atacağı zaman, Yüce Allah'ın ismini ansın, Besmele çeksin! Onu vurup öldürürse yesin! Eğer onu suya düşmüş veya su içinde ölmüş bulursa yemesin! Çünkü, bilemez: Belki de onu su öldürmüştür!

Bir veya iki gün sonra, okunun izini avının üzerinde bulduğu ve onda okundan başka bir iz bulunmadığı takdirde, dilerse, onu yesin! 274

Sen de, okunu atacağın zaman, Allah'ın ismini an, Besmele çek! Vurduğun avı ölmüş bulsan da ye!

Ancak, suyun içine düşmüş bulursan yeme! Çünkü, sen onu suyun mu, yoksa okunun mu öldürdüğünü bilemezsin! 275

Sen ava ok atar, bir veya iki gün sonra onu ölmüş bulursan ve üzerinde de kendi okundan başka bir iz bulunmazsa, dilersen ye! 276 Suya batmış bulursan, yeme! ' buyurdu." 277

-------------------------------------

253. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 257.

254. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257, Buhârî, Sahih, c. 6, s. 221, Müslim, Sahih, c. 3, s. 1529, İbn Mâce, Sünen, c. 2, s. 1070.

255. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257.

256. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257, Buhârî, c. 6, s. 221, Müslim, c. 3, s. 1529, İbn Mâce, c. 2, s. 1070.

257. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257.

258. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257, Buhârî, c. 6, s. 220-221, Müslim, c. 3, s. 1529, Tirmizî, c. 4, s. 68, İbn Mâce, c. 2. S. 1070.

259. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257.

260. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257, Buhârî, c. 6, s. 221, Müslim, c. 3, s. 1529, Tirmizî, c. 4, s. 68.

261. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257, Müslim, c. 3, s. 1529.

262. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257, Buhârî, c. 6, s. 220, Müslim, c. 3, s. 1529, İbn Mâce, c. 2, s. 1070.

263. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257.

264. Buhârî, c. 6, s. 220, Müslim, c. 3, s. 1530, Tirmizî, c. 4, s. 68.

265. Tirmizî, c. 4, s. 68.

266. Buhârî, c. 6, s. 221, Müslim, c. 3, s. 1530.

267. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 256, Buhârî, c. 6, s. 218, Müslim, c. 3, s. 1530, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 17.

268. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257.

269. Buhârî, Sahih, c. 6, s. 218-221, Müslim, Sahih, c. 3, s. 1530.

270. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 257.

271. Müslim, c. 3, s. 1531.

272. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 257.

273. Buhârî, c. 6, s. 218, Müslim, c. 3, s. 1530, Tirmizî, Sünen, c. 4, s. 69.

274. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 379.

275. Müslim, c. 3, s. 1531, Tirmizî, c. 4, s. 67-68.

276. Buhârî, c. 6, s. 220, Müslim, c. 3, s. 1531.

277. Müslim. Sahih. c. 3. s. 1531.

Peygamberimiz aleyhisselamın Verdiği Haberlerin Gerçekleşmesi

Adiyy b. Hatim der ki:

" Resûlullahın yanında bulunduğum sırada iki kişi geldi. Onlardan birisi yoksulluktan şikâyeti eniyor, diğeri de yolların hırsızlar tarafından tutulduğundan, kesildiğinden şikâyeti eniyor, dert yanıyordu.

Resûlullah aleyhisselam:

'Yol kesme meselesi; sana biraz sonra bir zaman gelecektir ki, o zaman, ticaret kervanı hiçbir kimsenin himayesine hacet kalmadan Mekke'ye kadar çıkıp gidecektir!

Yoksulluğa gelince; sizin biriniz sadakasıyla dolaşıp da kendisinden bu sadakayı kabul edecek bir kimseyi bulamayacak hale gelmedikçe, Kıyamet kopmayacaktır! 278

Sonra, sizden biriniz, Allah'ın huzurunda muhakkak duracak, Allah ile kendisi arasında ne bir perde, ne de Allah kelâmını kendisine çevirecek bir tercüman bulunmaksızın duracak. 279 Sonra Allah ona:

'Ben sana mal vermedim mi?' diye soracak.

O kul da:

'Evet, verdin! ' diyecek.

Sonra Allah ona:

'Ben sana peygamber göndermedim mi?' diye soracak.

O kul da:

'Evet, gönderdin! ' diyecek. 280

Sağına bakacak, Cehennem ateşinden başka birşey görmeyecek. Sonra soluna bakacak, yine Cehennem ateşinden başka birşey görmeyecek! 281

Önüne bakacak, Cehennem ateşiyle karşılaşacak! 282

Öyleyse, her biriniz, bir hurmanın yarısıyla da olsun, bunu bulamazsa güzel bir sözle olsun, kendisini Cehennem ateşinden korusun! 283

Ben, sizin hakkınızda yoksulluktan korkmuyorum! Yüce Allah size muhakkak yardım edecek, servet verecek, fetihler ihsan edecek! Hatta, Hîre ile Medine ve daha uzak yerler arasında bir kadın devesinin üzerinde seyahat edecek de, bineğinin çalınmasından korkmayacaktır! ' buyurdu. 284

Resûlullah aleyhisselamın haber verdiği şeylerden ikisi vuku buldu.

Geri kalan üçüncüsü de, muhakkak vuku bulacaktır!

Bâbil ülkesindeki beyaz köşklerin fetholunduğunu görmüşümdür!

Bir kadının Kadisiye'den devesinin üzerinde korkmadan yola çıkıp şu Beytullah'ı haccettiğini de görmüşümdür!

Allah'a yemin ederim ki: Resûlullah aleyhisselamın söylemiş olduğu üçüncüsü de muhakkak vuku bulacak, mal ve servet öyle bollaşacak ki, onun zekatını alacak kimse bulunmayacaktır! " 285

-------------------------------------

278. Buhârî, Sahih, c. 2, s. 113.

279. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 256, Buhârî, c. 2, s. 113.

280. Buhârî, c. 2. S. 114.

281. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 256, Buharî, c. 2, s. 114.

282. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 256.

283. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 256, Buhârî, Sahih, c. 2, s. 114.

284. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 379, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 65, İbn Kayyım, c. 2, s. 228.

285. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 227-228, Taberî, Târih, c. 3, s. 150, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 286, İbn Seyyid, Uyünu'l-eser. c. 2. s. 239. Ebu'l-Fidâ. c. 5. s. 65-67.

Adiyy b. Hâtim'in Tayyi'lere Vali Tayin Edilişi

Peygamberimiz aleyhisselam, Adiyy b. Hatim'i Tayyi'lerin üzerine vali tayin etti. 286

-------------------------------------

286. İbn İshak, c. 4, s. 247, Belâzurî, Ensâbu’l-eşrâf, c. 1, s. 530.

Peygamberimiz aleyhisselamın Ashabdan Bazılarını İslâmiyetin Yayıldığı Yerlerde Görevlendirişi

Kimler, Nerelere ve Ne Zaman Gönderildiler?

Peygamberimiz aleyhisselam, Veda Haccından önce, 287 10. yılda 288 İslâmiyetin yayıldığı bütün beldelere valiler ve zekat-sadaka tahsil memurları gönderdi. 289

1. Ensardan Amrb. Hazm'ı Necran'da,

2. Ensardan Benî Beyâzalardan Ziyad b. Lebid'i Hadramevtte,

3. Halid b. Safd b. Âs b. Ümeyye'yi San'â'da,

4. Muhacir b. Ebi Ümeyyetü'l-Mahzûmî'yi Kinde ve Sadif'te,

5. Ebu Musa el-Eş'arî Abdullah b. Kays'ı Yemen, Zebid, Rima, Aden ve sahilde,

6. Ensardan Muaz b. Cebel'i Yemen Cened'de, 290

7. Adiyy b. Hâtim'i Tayyi'lerle Benî Esedlerde,

8. Mâlik b. Nüveyre'yi Benî Hanzalelerde,

9. Zibrikan b. Bedr'i Benî Sa'dlarda,

10. Kays b. Âsım'ı Benî Sa'dlarda,

11. Alâ' b. Hadramî'yi Bahreyn'de,

12. Hazret-i Ali'yi Necran'da görevlendirdi. 291

-------------------------------------

287. Buhârî, Sahîhıc. 5, s. 107, Taberî, Târih, c. 3, s. 167, Ebu'l-Fidâ, Sîre, c. 4, s. 191 Kastalânî, Mevâhib, c. 1, s. 230.

288. Taberî, c. 3, s. 167, A. Zevnf Dahlân, Sîre, c. 2, s. 141.

289. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 246, Taberî, c. 3, s. 167.

290. İbn Habib, Kitâbu'l-muhabber, s. 126, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1 , s. 529, Fütûhu'l-buldan, c. 1, s. 83, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1403.

291. İbn İshak, c. 4, s. 246-247, Taberî, c. 3, s. 167.

Muaz b. Cebel'in Göreve Seçilişi

İbn Ömer'in bildirdiğine göre; Peygamberimiz aleyhisselam, sabah namazını kıldırdıktan sonra cemaate yüzünü döndürüp:

" Ey Muhacirlerle Ensar cemaati! H anginiz Yemen'e hazırlanıp gider?" diye sordu.

Hazret-i Ebu Bekir:

" Ben giderim yâ Rasûlallah! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam sustu, ona cevap vermedi.

" Ey Muhacirlerle Ensar cemaati! H anginiz Yemen'e hazırlanıp gider?" diye tekrar sordu.

Hazret-i Ömer kalkıp:

" Ben giderim yâ Rasûlallah! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam sustu, ona da cevap vermedi.

" Ey Muhacirlerle Ensar cemaati! Hanginiz hazırlanıp Yemen'e gider?" diye üçüncü kez sordu.

Muaz b. Cebel kalkıp:

" Ben giderim yâ Rasûlallah! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey Muaz! Bu vazife senindir!

Ey Bilal! Bana sarığımı getir! " buyurdu.

Sarık getirilince, onu Muaz b. Cebel'in başına sardı. 292

-------------------------------------

292. Diyarbekrî, Târîhu’l-hamîs, c. 2, s. 142.

Muaz b. Cebel'in Görev Mahalli ve Görevi

İslâmiyette Yemen üç valiliğe aynim işti.

Birincisi, sadaka bölgesiyle birlikte Cened valiliği olup, valiliklerin en büyüğü idi.

İkincisi, sadaka bölgesiyle birlikte San'â valiliği olup, valiliklerin ortancası idi.

Üçüncüsü, sadaka bölgesiyle birlikte Hadramevt valiliği olup, valiliklerin en küçüğü idi.

Cened'e Cened ismi, Meâfirlenden Cened b. Şehran'dan dolayı vehim işti. 293

Cened, Yemen'in yukarı tarafında Aden'e doğru idi. 294

Muaz b. Cebel, Cened'de kadılık, hâkimlik yapacak; Cened halkına İslâmiyeti, İslâm şeriatını, Kur'ân okumayı öğretecek; Yemen ülkesinde tahsil edilen zekat ve sadakalan da vazifelilerinden teslim alacaktı. 295

Peygamberimiz aleyhisselam, Muaz b. Cebel'e:

" Sana bir dava getirilip arzedildiği zaman296 nasıl ve neye göre hüküm verirsin?" diye sordu.

Muaz b. Cebel:

" Allah'ın Kitabındaki hükümlere göre hüküm veririm! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Eğer Allah'ın Kitabında dayanacağın bir hüküm olmazsa, neye göre hüküm verirsin?" diye sordu. 297

Muaz b. Cebel:

" Resûlullahın o hususlardaki hükümlerine, 298 sünnetine göre299 hüküm veririm" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Eğer Resûlullahın hükümlerinde, 300 sünnetinde de dayanacak bir hüküm bulunmazsa ne yaparsın?" diye sordu. 301

Muaz b. Cebel:

" O zaman ben de tereddüt etmeden kendi görüşüme göre içtihad* eder, hüküm veririm" dedi. 302

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam, eliyle Muaz b. Cebel'in göğsünü sığayarak: 303

" Hamd olsun O Allah'a ki, Resûlullahın elçisini304 Resûlullahın hoşnut olacağı şeye305 muvaffak kıldı" buyurdu. 306

-------------------------------------

293. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 169.

294. İbn Hacer, Fethu’l-bârî, c. 8, s. 49, Kastalânî, c. 1, s. 230 Diyarbekrî, c. 2, s. 142.

295. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 529, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1403.

296. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 584, c. 2, s. 437, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 230, Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 303, Tirmizî, Sünen, c. 3, s. 616, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1404, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1 , s. 321.

297. İbn Sa'd, c. 3, s. 584, c. 2, s. 347, Ahmed, c. 5, s. 230, Ebu Dâvud, c. 3, s. 303, Tirmizî, c. 3, s. 616, İbn Abdilberr, c. 3, s. 1404, Ebu'l-Fidâ, c. 4, s. 199, Zehebî, c. 1, s. 321.

298. İbn Sa'd, c. 3, s. 584, c. 2, s. 347, Zehebî, c. 1, s. 321.

299. Ahmed, c. 5, s. 230, Ebu Dâvud, c. 3, s. 303, Tirmizî, c. 3, s. 616, İbn Abdilberr, c. 3, s. 1404, Ebu'l-Fidâ, c. 4, s. 199.

300. İbn Sa'd, c. 3, s. 584, c. 2, s. 347, Zehebî, c. 1, s. 321.

301. Ahmed, c. 5, s. 330, Ebu Dâvud, c. 3, s. 303, Tirmizî, c. 3, s. 616, İbn Abdilberr, c. 3, s. 1404, Ebu'l-Fidâ, c. 4, s. 190.

* İctihâd; dilde, birşeyi elde etmek için olanca gücü ile çalışıp çabalamak (İbn Esîr, Nihâye, c. 1, s. 319), din teriminde de fakih olan zâtın dinf bir hükme varabilmesi için bütün gücüyle çalışıp çabalaması demektir.

Müctehid, Kur'ân-ı Kerfm'e ait ilimlere ve Kur'ân-ı Kerfm'in mânâ türlerine, sünnete ait ilimlere, sünnetin rivayet tariklerine, metinlerine ve mânâ türlerine s: on derecede vakıf ve aynı zamanda halkın örf ve âdetlerini bilip onlara göre yapacağı kıyas ve icti-hadda isabet edebilecek güçte olan ilim adamı demektir (Seyyid Şerif, Ta'rifât, s. 137).

Bir hadis-i şerife göre; hâkim ictihadda bulunur, içtihadında isabet ederse onun için iki ecir vardır. Fakat hüküm verirken icti-hadda bulunur, yanılırsa ona bir ecir vardır (Buhârî, Sahîh, c. 8, s. 157, Müslim, c. 3, s. 1342, Ebu Dâvud, c. 3, s. 299, Tirmizî, c. 3, s. 615, İbn Mâce 2, s. 1342, Nesâî, c. 8, s. 224).

302. İbn Sa’d, c. 3, s. 584, 0. 2, s. 347-348, Ahmed, c. 5, s. 230, Ebu Dâvud, c. 3, s: . 303, Tirmizî, c. 3, s: . 616, İbn Abdilberr, c. 3, s. 1404, Zehebî, c. 1, s. 321, Ebu'l-Fidâ, c. 4, s. 199.

303. İbn Sa'd, c. 3, s. 584, c. 2, s. 348, Ahmed, c. 5, s. 230, Ebu Dâvud, c. 3, s. 303, Ebu'l-Fidâ, c. 4, s. 199.

304. İbn Sa'd, c. 3, s. 584, c. 2, s. 348, Ahmed, c. 5, s. 230, Ebu Dâvud, c. 3, s. 303, Tirmizî, c. 3, s. 616, İbn Abdilberr, c. 3, s. 1404, Ebu'l-Fidâ, c. 4, s. 199.

305. İbn Sa'd, c. 3, s. 584, c. 2, s. 348, Ahmed, c. 5, s. 230, İbn Abdilberr, c. 3, s. 1404 Ebu'l-Fidâ, c. 4, s. 199, Zehebî, c. 1 , s. 321.

306. İbn Sa'd, c. 3, s. 584, c. 2, s. 348, Ahmed, c. 5, s. 230, Ebu Dâvud, c. 3, s. 303, Tirmizî, c. 3, s. 616, İbn Abdilberr, c. 3, s. 1404, Ebu'l-Fidâ, c. 4, s. 199, Zehebî, c. 1, s. 321.

Peygamberimiz aleyhisselamın Muaz b. Cebel'i Uğurlaması

Peygamberimiz aleyhisselam, yanında Muhacirlerden ve Ensardan bazı kişilerle Kureyşve Kureyş dışındaki gençlerden bazıları bulunduğu halde Muaz b. Cebel'i uğurlamaya çıktı. 307

Muaz b. Cebel hayvan üzerinde gidiyor, Peygamberimiz aleyhisselam ise yanışına yaya yürüyor308 ve kendisine bazı tavsiyelerde bulunuyordu. 309

Muaz b. Cebel:

" Yâ Rasûlallah! Ben binitliyim, sen ise yaya yürüyorsun! Ben de inip seninle ve senin ashabınla birlikte yürüsem olmaz mı?" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey Muaz! " dedi, " Allah yolunda attığım şu adımlarım için sevap umuyorum! " 310

-------------------------------------

307. Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 142.

308. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 235, Zehebî, Siyer, c. 1, s. 321 Ebu'l-Fidâ, Sîre, c. 4, s. 192-193.

309. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 237, Ahmed, c. 5, s. 235, Ebu'l-Fidâ, c. 4, s. 192-193, Zehebî, c. 1, s. 321.

310. Diyarbekrî, c. 2, s. 142.

Peygamberimiz aleyhisselamın Muaz b. Cebel'e Emir ve Tavsiyeleri

Peygamberimiz aleyhisselam, Muaz b. Cebel'e:

" Sen, Ehl-i Kitab olan bir kavme gidiyorsun.

İmdi, onları Allah'tan başka ilah olmadığına, benim de Resûlullah olduğuma şehadet getirmeye davet et!

Eğer bu hususta sana itaat ederlerse, kendilerine bildir ki, Allah onlara her gün ve gecede beş vakit namazı farz kılmıştır.

Eğer sana bu hususta da itaat ederlerse, onlara bildir ki, Allah kendilerine zenginlerinden alınıp fakirlerine verilecek birzekatı farz kılmıştır. Eğer sana bu hususta da itaat ederlerse, sakın mallarının en kıymetlilerini alma! Mazlumun duasından sakın! Çünkü, bu dua ile Yüce Allah arasında perde yoktur! " buyurdu. 311

Muaz b. Cebel'in bildirdiğine göre, Peygamberimiz aleyhisselam ona:

Her otuz sığırda, bir yaşında erkek veya dişi bir dana,

Her kırkta iki yaşında bir dana...

Her buluğ çağındaki gayrimüslimden de bir dinar veya onun dengi Yemen kumaşı , 312

Semanın suladığı herşeyden uşr (onda bir),

Kovaların suladığı şeylerden de yanm uşr (yirmide bir) alınmasını emretti. 313

-------------------------------------

311. Ahmed, c. 1, s. 233, Ebu Ubeyd, Kitâbu'l-emval, s. 551-552, İbn Ebi Şeybe, Musannef, c. 3, s. 114, Buhârî, Sahih, c. 5, s. 109, Müslim, Sahih, c. 1, s. 50, Ebu Dâvud, Sünen, c. 2, s. 104-105, Tirmizî, Sünen, c. 3, s. 21, İbn Mâce, Sünen, c. 1, s. 568 Dârimî, Sünen, c. 1, s. 318, Nesâî, Sünen, c. 5, s. 55.

312. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 230-233, Ab dumezzak, Musannef, c. 4, s. 21-22, İbn Ebi Şeybe, Musannef, c. 3, s. 127, Ebu Dâvud, Sünen, c. 2, s. 101, Tirmizî, Sünen^ c. 5, s. 20.

313. Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 233, Yahya b. Adem, Kitâbu'l-harac, s. 112-113.

Alınacak Zekat ve Sadakaların Cins ve Miktarlarının Yazılı Olduğu

Musa b. Talha b. Ubeydullah, Peygamberimiz aleyhisselamın Muaz b. Cebel'i Yemen'e göndereceği sırada yazdığı yazıda buğday, arpa, hurma, üzüm ve darıdan sadaka alınmasının yazılı olduğunu okuduğunu söyler. 314

Peygamberimiz aleyhisselamın hayvan zekat miktarları hakkında Muaz b. Cebel için yazdırmış olduğu yazı Emevî halifesi Ömer b. Abdülaziz'in eline geçmişti. Gerektikçe, getirilip okunmakta idi. 315

-------------------------------------

314. Yahya b. Adem, s. 116, Ahmed, c. 5, s. 228, Belâzurî, Fütûhu'l-büldân, c. 1 , s. 871.

315. İbn Ebi Şeybe, c. 1, s. 128.

Peygamberimiz aleyhisselamın Muaz b. Cebel'e Son Öğüt ve Tavsiyeleri

Muaz b. Cebel:

" Yâ Rasûlallah! Bana tavsiyelerde bulun! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ne halde veya nerede olursan ol, Allah'tan kork! " buyurdu.

Muaz b. Cebel:

" Bana tavsiyeni arttır! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Günahın arkasından hemen haseneyi (sevabı) yetiştir ki, onu yok etsin! " buyurdu.

Muaz b. Cebel:

" Bana tavsiyeni biraz daha arttır! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" İnsanlara güzel ahlâkla muamele et! 316

Ey Muaz! Sen ki, Kitab Ehli bir kavmin üzerine gidiyorsun!

Onlar senden Cennetin anahtarının ne olduğunu soracaklardır.

Onlara:

'Cennetin anahtarı, Lâ ilahe illallahu vahdehu lâ şerike leh'dir, de' buyurdu. 317

Muaz b. Cebel:

" Bana Kitabda bulunmayan ve senden de işitmediğim birşey sorulur ve halli için bana getirilirse ne buyurursun?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Allah için tevazu göster, Allah seni yükseltir. Sakın iyice bilmedikçe hüküm verme! Sana müşkil, karmaşık gelen işi ehline sor, danış, utanma! En sonra içtihad et! Muhakkak ki, Allah, doğruluğuna göre seni muvaffak kılar.

İşler sana karmakarışık gelirse, gerçek sence belli oluncaya kadar bekle, yahut bana yaz!

Bu hususta keyfine göre hareket etmekten sakın!

Yumuşak davranmanı sana tavsiye ederim! " buyurdu. 318

-------------------------------------

316. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 236, Ebu'l-Fidâ, Sîre, c. 4, s. 194-195.

317. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 237, Diyarbekrî, Târîhu'l-Hamîs, c. 2, s. 143.

318. Diyarbekrî, c. 2, s. 143.

Peygamberimiz aleyhisselamın Muaz b. Cebel'e Kendisiyle Bir Daha Görüşemeyeceğini ve Bazı Hadiseleri Haber verişi

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey Muaz! Hiç şüphesiz, sen bu yılımdan sonra benimle buluşamayacak, belki de şu Mescidime ve kabrime uğrayacaksın! " buyurdu.

Muaz b. Cebel, Peygamberimiz aleyhisselamdan ayn düşeceğine son derece üzülerek ağlamaya başladı.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey Muaz! Ağlama! Feryad ile ağlamak şeytandandır. 319

Ben seni yürekleri yufka olan bir kavme gönderiyorum.

Onlar, hak üzerinde iki kere savaşacaklar.

Onlardan sana itaat edenler, sana asi olanlarla çarpışacaklar; hatta kadın kocasına, oğlu babasına, kardeş kardeşine öfkelenecek, sonra da İslâmiyete tekrar döneceklerdir! " buyurdu. 320

-------------------------------------

319. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 235, Ebu'l-Fidâ, Sîre, c. 4, s. 193, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1, s. 321.

320. Ahmed. c. 5. s. 235. Ebu'l-Fidâ. c. 4. s. 193.

Ebu Musa el-Eş'arî'nin Görevi ve Görev Mahalli

Ebu Musa el-Eş'arî'nin görevi de, Muaz b. Cebel gibi, halka dinî işlerini öğnetmek, 321 kadılık yapmak ve zekat toplamaktı. 322

Ebu Musa el-Eş'arî:

" Yâ Rasûlallah! Bizim Yemen toprağımızda arpadan yapılan mizrve baldan yapılan bit' denilen içkiler var. Bunlar hakkında ne buyurulur?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Her sekir, sarhoşluk veren şey haramdır! " buyurdu. 323

-------------------------------------

321. Hâkim, Müstedrek, c. 1 , s. 401.

322. Kettânî, et-Terâtita, c. 1, s. 259.

323. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 410, Buhârî, Sahih, c. 5, s. 108.

Peygamberimiz aleyhisselamın Ebu Musa ile Muaz'a Tavsiyesi

Peygamberimiz aleyhisselam, Ebu Musa ile Muaz b. Cebel'e:

" Kolaylaştırınız, zorlaştırmayınız. Müjdeleyiniz, ürkütmeyiniz! Birbirinizle uyuşunuz! Anlaşmazlığa düşmeyiniz! " buyurdu. 324

Peygamberimiz aleyhisselam, yüzünü Medine'ye çevirip gelirken:

" Kendileri nerede ve ne halde olurlarsa olsunlar, halkın bana en yakın olanları, m utta kî (Allah'tan korkar) olanlarıdır" buyurdu. 325

-------------------------------------

324. Ahmed, c. 4, s. 417-418, Buharî, c. 5, s. 108.

325. Ahmed. c. 5. s. 235.

Amr b. Hazm'ın Necran'da Görevlendirilmesi

Benî Haris b. Katıların elçileri Hicretin 10. yılında Şevval'in son günlerinde veya Zilkade ayının başlarında yurtlarına dönüp gittikten sonra, Peygamberimiz aleyhisselam, onlara İslâm dinini iyice anlatmak, sünneti ve İslâm'ın alâmetlerini öğretmek, zekat ve sadakalarını da teslim almak üzere Amr b. Hazm'ı gönderdi.

Kendisine bir de yazı yazıp, ona söyleyeceğini o yazının içinde söyledi, emredeceğini em retti. 326 Yani, İslâm şeriatını, feraizini, ceza hükümlerini Yemenlilere öğretmesini emretti. 327

Benî Haris b. Ka'blar Yemen'in Necran bölgesinde oturdukları için, 328 Amrb. Hazm da Necran'a gönderilmişti. 329

-------------------------------------

326. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 241, Taberî, Târih, c. 3, s. 157, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 413.

327. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 267.

328. İbn İshak, c. 4, s. 239.

329. Ebu Yusuf. Kitâbu'l-haraç. s. 72.

Amr b. Hazm'a Verilen Emirnâme

İbn Hişam'ın " İbn İshak dedi ki" 330 diyerek, İmam Ebu Yusuf'un da " Muhammed b. İshak bana rivayet etti ki, Peygamber aleyhisselam, Necran'a gönderdiği sırada Amrb. Hazm için şöyle yazdı" diyerek naklettiği yazıda şöyle buyurulmaktadır:

" Bismi İlâhirrahm ânirrahîm

Bu, Allah'ın Resûlü tarafından331 bir beyandır. 332 Bir eman ve garantidir. 333 'Ey iman edenler! Akidleri yerine getiriniz! ' [Mâide: 1]

Bu, 334 Allah'ın Resûlü335 Peygamber Muhammed tarafından, Yemen'e gönderdiği sırada, Amr b. Hazm'a yazılan bir ahiddir.

O, bütün işlerinde Allahtan sakınmasını ona (Amr b. Hazm'a) emretti. 336 'Çünkü, Allah, hiç şüphesiz sakınanların ve daima iyilik edenlerin yanındadır' [Nahl: 128]. 337

Onun yapacağı birtakım işler arasında ganimetlerden Allah'ın tayin ettiği beşte biri ve meyvelerden zekat olarak mü'minler üzerine farz kılınanları alması;338 Allah'ın Resûlüne emrettiği gibi hakkı tutması, gözetmesi, halkı hayırla müjdelemesi ve onlara hayn emretmesi için emir verdi.

O, aynı zamanda, halka Kur’ân'ı öğretecek ve Kur'ân'da olanları onlara iyice anlatacaktır.

Tâhir (abdestli) olmadıkça Kur" ân'a el sürmekten insanları men edecektir!

İnsanlara lehlerinde ve aleyhlerinde olanları bildirecektir.

Doğru, dürüst olan insanlara yumuşak, zâlim ve haksız olanlara karşı da sert davranacaktır.

Çünkü, Allah zulümden, haksızlıktan hoşlanmaz ve ondan men eder.

Haberiniz olsun ki, Allah, 'Allah'ın laneti zâlimlerin üzerindedir! ' [Hûd: 13] buyuruyor.

İnsanları Cennetle ve Cennet amelleriyle müjdeleyecek, Cehennemle ve Cehennem amelleriyle de uyaracak, korkutacaktır!

Dini iyice anlamalarına kadar halka yakınlık gösterecek, hac amellerini, haccın sünnet ve farzlarını, Allah'ın bu hususta emrettiği şeyleri, hacc-ı ekberi ve hacc-ı asgarı-ki, bu umredir-öğretecek, tek ve küçük örtü içinde namaz kılmaktan men edecektir.

İki ucu omuzlar üzerine atılabilecek genişlikte olan örtü içinde kılmak bundan müstesnadır.

Halkı secdede avret mahalli yukarı doğru açılacaktek örtüye sarılıp bürünmekten ve başının saçını toplayıp ensesinde bağlamaktan men edecektir!

İnsanlar arasında vuku bulacak harblerde, kabile ve aşiretlere yapılacak dua yasaklanacak; onlar, Bir olan, hiçbir eşi ve ortağı olmayan Yüce Allah'a dua edecek; Allah'a dua etmeyen kabilelere ve aşiretlere dua eden kişiler, Bir olan, hiçbir eşi ve ortağı olmayan Allah'a dua edinceye kadar, kılıçla budanacaktır.

Abdest alırken; yüzlerini, dirseklerine kadar ellerini, bileklerine (topuklarına) kadar ayaklarını güzelce yıkamayı ve Allah'ın kendilerine emrettiği gibi başlarına meshetmeyi, namazı vaktinde kılmayı, rükû, sücud ve huşûu tam yapmayı, gecenin sonu olunca sabah namazını, gün ortalanıp güneş doğudan batıya doğru eğilmeye başladığı zaman öğle namazını, öğle vakti çıkıp güneş arkasını arza çevirdiği zaman ikindi namazını, gece gelince yıldızların gökte görünme zamanına kadar geciktirilin eksizin akşam namazını, gecenin ilk kısmında da yatsı namazını kılmayı halka emredecektir.

Cuma için nida edildiği, ezan okunduğu zaman Cuma namazına koşmayı ve mescide gitmeden önce Cuma için gusletmeyi, 339

Ganimetlerden Allah'ın emrettiği beşte biri,

Ürünlerden, mü'minler üzerine zekat olarak farz kılınanları, 340

Kaynakların suladığı ve göğün suladığı arazi ürünlerinden uşr ve kova ile sulanan arazi ürünlerinden yarım uşr almayı emretti.

Her on devede iki koyun,

Her yirmi devede dört koyun,

Her dört sığırda bir sığır,

Her üç sığırda bir yaşını tamamlamış bir dana veya üç yaşına girmiş erkek veya dişi bir sığır,

Mer'âda yayılan koyunlardan her kırk koyunda bir koyun vermek gerekir.

Bu, Allah tarafından mü'minlere farz kılınan zekattır.

Kim hayrını arttırırsa, o hayn kendisi için arttırmış olur.

Yahudilerden veya Nasrânîlerden (Hıristiyanlardan) cân-ı gönülden Müslüman olup İslâm dininin gereklerini yerine getiren kimse, mü'minlerdendir.

Mü'minlerin sahip oldukları haklara o da aynen sahip, onların mükellef bulundukları vazifelerle o da mükellef olur.

Hıristiyanlığında veya Yahudiliğinde kalmak isteyen kimse de, bundan men edilmeyecektir.

Erginlik çağına giren her gayrimüslim erkek veya kadın, hür veya köle, tam bir dinar veya onun karşılığı ile elbise ödemekle mükelleftir.

Kim bunu öderse, onun için, Allah'ın ve Resûlullahın himayesi vardır. Kim de bunu ödemekten kaçınırsa, o, Allah'ın ve Resûlünün ve bütün Müslümanların düşmanı olur.

Allah'ın salâtve selamları, rahmet ve bereketleri Muhammed'in üzerine olsun." 341

Peygamberimiz aleyhisselam, Amr b. Hazm'ı Necran'a gönderirken onun için yazı yazdırdığı gibi, Necranlılar için de bir yazı yazdırmış, 342 onu da Amr b. H azm'la göndermişti. 343

Yazının içinde farzlar, sünnetler ve diyet hükümleri vardı. 344

Bu, içinde birçok hükümlerin yer aldığı büyük bir yazı idi. 345

İmam Ebu Yusuf'un:

" Peygamber aleyhisselamın onlara (Necranlılara) yazdığı yazının, onların ellerindeki nüshasıdır" diyerek kaydettiği yazıda şöyle denilmektedir:

" B ismi İlâhi rra hm ânirrahîm

Bu, Allah'ın Resûlü Muhammed Peygamber'in Necran halkına yazdığı yazıdır:

Her çeşit meyve, mahsul, altın, gümüş ve köle hakkında Allah'ın hükmü uygulanacaktır.

Bu hususta üzerlerine düşen vazifeleri onlara anlat!

Bu sefer, bunlardan alınacak vergiler kendilerine bırakılmıştır.

Onlar, her yıl, bin tanesi Recep ayında, bin tanesi de Safer ayında olmak üzere iki bin Evâkı' elbisesi ve her elbise ile birlikte birukiyye de gümüş ödemekle mükelleftirler.

Bu elbiselerin tutan hesaplanıp haraç vergisinden eksik veya fazla olduğu takdirde fazlası düşülecek, eksiği tahsil edilecektir.

Onlardan alınacak zırhlar, atlar, binek hayvanları ve diğer eşyalar da hesapla alınacaktır.

Elçilerimin yirmi günlükveya daha az müddet zarfındaki ikamet ve sefer masrafları, Necranlılara aittir.

Elçilerim, bir aydan fazla tutulamaz, bekletilemezler.

Yemen'de bir harb çıktığı zaman, onlar emanet olarak otuz zırh, otuz at ve otuz deve vermekle mükelleftirler.

Elçilerimin emanet olarak aldıkları zırhlarveya atlar veya binek hayvanları ya da sair eşyalar, kendilerine teslim ve bunlardan zayi olanları tazmin edilinceye kadar, elçilerimin kefaleti altında bulunacaktır.

Necran ve çevresi onların mallan, canları, dinleri, hazır bulunmayanlan, hazır bulunanları, aşiretleri, kiliseleri, az veya çok ellerinde bulunan herşeyleri.. Allah ve Resûlünün himayesindedir.

Ne din adamının din adamlığı, ne papazın papazlığı, ne kâhinin kâhinliği değiştirilecektir.

Onların üzerinde ne bir ribâ (faiz) alacağı, ne de Cahiliye devrinden kalma kan dâvası vardır.

Onlar ne bir zarara, ne bir güçlüğe uğratılacaklar, ne de yurtlarına ordu ayak basacaktır.

Onlardan her kim bir hak talebinde bulunursa, ne zâlim, ne de mazlum olmalarına meydan verilmeksizin, aralarında adaletle hükm olunacaktır.

Şeref sahibi kişilerden her kim ribâ (faiz) alır, yerse, himaye taahhüdüm ondan uzaktır.

Onlardan biri, başka birinin yaptığı haksızlıktan dolayı sorumlu tutulmayacaktır.

Onlar, haksızlık edip akidelerini bozmadıkları, öğüt dinledikleri ve hallerini düzelttikleri müddetçe, Allah'ın takdiri gelinceye kadar, bu yazıda yazılı olduğu üzere temelli olarak Allah'ın himayesinde ve Resûlullah Muhammed Peygamber'in himayesindedirier.

Ebu Süfyan b. Harb, Gaylan b. Amr, Benî Nasr'dan Malik b. Avf, Akra' b. Hâbisü'l-Hanzelî, Muğîre b. Şube şahittirler.

Bu yazıyı Abdullah b. Ebu Bekir onlar için yazdı." 346

-------------------------------------

330. İbn İshak, c. 4, s. 39, 241.

331. İbn İshak, c. 4, s: . 241, Ebu Yusuf, s. 72, Yahya b. Âdem, s. 116, Taberî, c. 3, s. 157, Beyhakî, c. 5, s. 413, Zehebî, Megâzî, s. 576.

332. İbn İshak, c. 4, s. 241, Yahya b. Âdem , s. 116, Taberî, c. 3, s. 157, Beyhakî, c. 5, s. 413, Zehebî, s. 576.

333. Ebu Yusuf, s. 72.

334. İbn İshak, c. 4, s. 241, Ebu Yusuf s. 72, Yahya b. Âdem, s. 116, Taberî, c. 3, s. 157 Beyhakî, c. 5, s. 413, Zehebî, s. 576.

335. İbn İshak, c. 4, s. 241, Yahya b. Adem , s. 116, Taberî, c. 3, s. 157.

336. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 241, Ebu Yusuf, Kitâbu'l-harac, s. 72, Yahya b. Âdem, Kitâbu'l-haraç, s. 116, Taberî, Târih, c. 3, s. 157, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 413, Zehebî, Megâzî, s. 576-577, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 54.

337. İbn İshak, c. 4, s. 241, Taberî, c. 3, s. 157, Beyhakî, c. 5, s. 413, Zehebî, s. 576, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 54.

338. Ebu Yusuf, Kitâbu'l-harac, s. 72, Yahya b. Âdem, Kitâbu'l-harac, s. 116.

339. İbn İshak, İbn Hişam , Sîre, c. 4, s. 241 -242, Taberî, Târîh, c. 3, s. 157-158, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 413 414, Zehebî, Megâzî, s. 576-577, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 54-55, Kettânî, et-Terâtib, c. 1, s. 248-249.

340. İbn İshak, c. 4, s. 242, Ebu Yusuf, s. 72, Yahya b. Adem, s. 116, Taberî, c. 3, s. 158, Beyhakî, c. 5, s. 414, Zehebî, s. 577, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 54, Kettânî, c. 1, s. 249.

341. İbn İshak, İbn Hişam , Sîre, c. 4, s. 242-243, Taberî, Târih, c. 3, s. 158-159, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 414 415, Zehebî, Megâzî, s. 414-415, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 54-55, Kettânî, et-Terâtib, c. 1, s. 249.

342. Ebu Yusuf, Kitâbu'l-harac, s. 72.

343. Dârimî, Sünen, c. 1, s. 320.

344. Heysemî, Mecmau'z-zevâid, c. 3, s. 71, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1173, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 214.

345. İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 1, s. 45.

346. Ebu Yusuf, Kitâbu'l-harac, s. 72-73.

Zekat Hakkındaki Yazılar ve Uygulamaları

Ömer b. Abdülaziz, halife olduğu zaman, Medine'ye adam gönderip Peygamberimiz aleyhisselamin zekat hakkındaki yazısı ile Hazret-i Ömer'in bu husustaki yazısını arattırdı.

Peygamberimiz aleyhisselamın Amr b. Hazm'a zekat hakkında yazdığı yazı, Amr b. Hazm ailesi nezdinde bulundu.

Peygamberimiz aleyhisselamın bu husustaki yazısı gibi bir yazı da, Hazret-i Ömer ailesi nezdinde bulunup Muhammed b. Abdurrahman her iki yazının suretini çıkarması için arandı.

O da, bu yazıdaki deve, sığır, davar, altın, gümüş, hurma veya meyve, hububat, ve üzüm zekat miktarlarını Amr b. Hazm için istinsah etti. 347 Esasen Peygamberimiz aleyhisselamın zekat miktarları hakkında yazdırıp348 kılıcına bağladığı ve tavsiye ettiği, 349 ömrü sona erdiği için bütün zekat memurlarına tamim edemediği yazısı da elde bulunuyordu.

Hazret-i Ebu Bekir'le Hazret-i Ömer, Vefâtlarına kadar bu yazıya göre amel ve hareket etfiler. 350

Hazret-i Ebu Bekir'in, Enes b. Malik'i zekat tahsil memuru olarak Bahreyn'e gönderirken onun için yazdırıp351 üzerini Peygamberimiz aleyhisselamın mühür yüzüğü ile mühürlemiş olduğu yazı da, 352 Peygamberimiz aleyhisselamın Hazret-i Ebu Bekir'in yanında bulunan yazısına göre yazılmıştı. 353

Peygamberimiz aleyhisselamın Vefâtından sonra Necranlılar Hazret-i Ebu Bekir'e gelmişler, o da, içinde Peygamberimiz aleyhisselamın onlar hakkındaki yazısını anan ve özetleyen bir yazı yazıp ellerine verdiği gibi, Hazret-i Ömer ve Hazret-i Osman ve Hazret-i Ali de yazdıkları yazıda Peygamberimiz aleyhisselamın Necranlılar hakkındaki yazısını anmışiardır. 354

-------------------------------------

347. Ebu Ubeyd, Kitâbu'l-emvâl, s. 497 499, Hâkim, Müstedrek, c. 1 , s. 394-395.

348. Ebu Yusuf, Kitâbu'l-haraç, s. 76, Abdurrezzak, Musannef, c. 4, s. 25, İbn Ebi Şeybe, Musannef, c. 3, s. 131 , Tirmizî, Sünen, c. 3, s. 17, Hâkim, c. 1, s. 392.

349. Ebu Yusuf, s. 76, İbn Ebi Şeybe, c. 3, s. 131, Tirmizî, c. 3, s. 17, Hâkim, c. 1 , s. 390.

350. Ebu Yusuf, s. 76, Abdurrezzak, c. 3, s. 25, İbn Ebi Şeybe, c. 3, s. 131, Tirmizî, c. 3, s. 17, Hâkim , c. 1, s. 392.

351. Buhârî, Sahih, c. 2, s. 123-124, Ebu Dâvud, Sünen, c. 2, s. 96.

352. Ebu Dâvud, c. 2, s. 96.

353. İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 1, s. 45.

354. Ebu Yusuf, s. 73-74.

Peygamberimiz aleyhisselamın Zekat Hakkındaki Yazısı

Zekat Kur'ân-ı Kerîm'in müteaddit sûrelerinde namazla birlikte anılıp verilmesi emrolunmakla birlik-te, 355 bunun nelerden, ne kadar ve nasıl alınacağı Kur'ân-ı Kerîm'de açıklanmamış, açıklama vazifesi Peygamberimiz aleyhisselama bırakılmıştı.

Peygamberimiz aleyhisselamın, Yüce Allah'tan telakki eylediği emir üzerine, 356 zekatın nelerden, kaçta kaç verileceği, ne kadar malı olana farz olduğu hakkında yazdırdığı ve kılıcına bağlayıp Vefâtına kadar uyguladığı ve Vefâtından sonra Hazret-i Ebu Bekir'in, Hazret-i Ebu Bekir'den sonra da Hazret-i Ömer'in ona göre amel ettiği zekat yazı sı 357 hakkında İmam Zührî (Vefâtı: 124 Hicrî) şu tamamlayıcı bilgiyi vermektedir

" Bu, Resûlullah aleyhisselamın zekat hakkında yazdırmış olduğu yazının bir nüshasıdır ki, (aslı) Ömer b. Hattab ailesi nezdinde bulunmaktadır.

Onu bana Salim b. Abdullah b. Ömer okuttu da, hepsini olduğu gibi ezberledim.

O, Ömer b. Abdülaziz'in de, Abdullah b. Abdullah b. Ömer'le Salim b. Abdullah b. Ömer'e istinsah ettirdiği nüshadır." 358

Ömer b. Abdülaziz, Medine valisi olduğu zaman, buna göre amel etmelerini zekat memurlarına emretmiş; halife Velid b. Abdulmelik'e de bu hususta biryazı yazmış, o da zekat memurlarına bu nüshada yazılanlara göre amel etmelerini emretmiştir.

Daha sonra gelen halifeler de, buna göre ameli emretmekten geri durmamışlardır.

En sonunda, Hişam b. Hâni', bütün zekat memurlarına bu zekat yazısından birer nüsha göndererek, ona göre amel etmelerini ve bunun dışına çıkmamalarını emretmiştir. 359

-------------------------------------

355. Bakara: 13, 83, 110, Nisa: 73, 103, Yûnus: 87, Hacc: 9, Tür 56, Münemmil: 20.

356. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 11, Buharî, Sahîh, c. 2, s. 124, Ebu Dâvud, Sünen, c. 2, s. 96, İbn Mâce, Sünen, c. 1, s. 575, Nesâî, Sünen, c. 5, s. 18-19, Dârekutnî, Sünen, c. 2, s. 115, Hâkim, Müstedrek, c. 1, s. 390, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 4, s. 86 Begavî, Mesâbihu’s-sünne, c. 1, s. 86.

357. Ebu Uısuf, Kitâbu'l-harac, s. 76, Abdurrezzak, Musannef, c. 2, s. 25, İbn Ebi Şeybe, Musannef, c. 3, s. 131 -133, Ahmed, c. 2, s. 11-14, Ebu Dâvud, c. 2, s. 98, Tirmizî, c. 3, s. 17, Dârimî, c. 1, s. 21, Hâkim, c. 1, s. 392, Beyhakî, c. 4, s. 88.

358. Ebu Dâvud, c. 2, s. 98-99, Dârekutnî, c. 2, s. 116, Hâkim, c. 1, s. 393, Beyhakî, c. 4, s. 90.

359. Dârekutnî, c. 2, s. 116, Hâkim, c. 1, s. 393, Beyhakî, c. 4, s. 90-91.

Peygamberimiz aleyhisselamın Hazret-i Ebu Bekir Tarafından Enes b. Malik'e Verilen Zekat Yazısının Sûreti

Hazret-i Ebu Bekir'in Enes b. Malik'i zekat tahsil memuru olaak Bahreyn'e göndereceği sırada Peygamberimiz aleyhisselamın zekat hakkındaki yazısından Enes b. Malik için yazdırdığı360 ve üzerini Peygamberimiz aleyhisselamın mühür yüzüyle mühürlediği361 yazıda şöyle buyurulmaktadır:

" Bismillâhirrahmânirrahîm

Bu, Allah'ın Resûlüne emir buyurmuş olduğu ve Resûlullah aleyhisselamın da, Müslümanlara farz kıldığı zekat farizası yazısıdır.

Herhangi bir Müslümandan, bu yazıda bildirilen miktarı veçhile zekat istenilirse, o Müslüman bu zekat] versin.

Bundan fazlası istenilirse, fazlasını vermesin.

Deve Zekatı

Deveden her 24'ünde ve bundan aşağısında koyun olarak zekat: Her 5 devede 1 koyundur.

Develer 25'i bulunca, 35'e kadar, bir yaşını tamamlamış dişi 1 adet deve yavrusu. Böylesi bulunmazsa, bir yaşını tamamlamış erkek 1 deve yavrusu verilecektir. Develerin sayısı 36'yı bulunca, 45'e kadar, iki yaşını tamamlamış dişi 1 adet deve yavrusu, 46'yı buldukları zaman, 60'a kadar, üç yaşını tamamlamış puğur basacak bir adet erkek deve düvesi,

61 olunca, 75'e kadar, dört yaşını bitirmiş 1 adet dişi deve,

76'yı bulunca, 90'a kadar, 2 adet, iki yaşını bitirmiş deve düvesi,

91'e erişince, 120'ye kadar, üç yaşını bitirmiş, puğur basacak 2 adet dişi deve düvesi verilecektir.

Develerin sayısı 120'yi geçince, her 40 devede iki yaşını bitirmiş 1 adet dişi deve düvesi,

Her ellide üç yaşını bitirmiş 1 adet dişi deve düvesi verilecektir.

Sadece dört devesi olana, o dört deve için zekat yoktur.

Meğer ki, deve sahibi kendiliğinden vermek istesin.

Deve sayısı 5'i bulunca, zekat olarak bir koyun verilir.

Yılın Birçok Günlerinde Yay fakta Güdüfen Koyun Zekatı

40 koyundan 120 koyuna kadar, 1 adet koyundur.

120'den fazla olursa, 200'e kadar, 2 koyundur.

200'den fazla olursa, 300'e kadar, 3 koyundur.

300'den fazla olursa, her 100 koyunda 1 koyundur.

Bir kimsenin yayılır koyunları 40tan 1 noksan olursa, o koyunlara zekat yoktur.

Meğer ki, sahibi kendiliğinden vermek istesin.

Zekat endişesiyle ayrı hayvanlar bir yere toplanmaz, toplu olanları da ayrılmaz.

Mallan ortak olanlar, kendi aralarında farkı eşit olarak birbirlerinden alırlar.

Dişleri düşmüş, yaşlı hayvan ile gözü sakat olandan ve tekeden zekat olmaz.

Meğer ki, zekat sahibi kendiliğinden vermek istesin.

Gümüş Zekatı

Halis gümüşten zekat; 200 dirhemde onda birinin dörtte biridir. Gümüş sadece 190 dirhem olursa, ona zekat yoktur. Meğer ki, sahibi kendiliğinden vermek istesin*

Bir kimsenin develeri dört yaşını tamamlamış bir deve düvesi vermeyi gerektirecek sayıyı bulurda, kendisinin malları arasında öylesi bulunmaz ve üç yaşını tamamlayanı bulunursa, o, kabul edilir ve mümkünse onunla birlikte iki koyun veya yirmi dirhem de verir.

Bir kimsenin zekatı üç yaşında bir deve düvesi vermeyi gerektirecek kadar olur da, develeri arasında üç yaşında deve düvesi bulunmayıp dört yaşında olanı bulunursa, zekat olarak dört yaşındaki kabul edilir ve zekat memuru o kimseye iki koyun veya yirmi dirhem iade eder." 362

-------------------------------------

360. Buhârî, Sahih, c. 2, s. 123-124, Ebu Dâvud, Sünen, c. 2, s. 96, Hâkim, Müstedrek, c. 1, s. 390.

361. Ebu Dâvud, c. 2, s. 96, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 4, s. 86.

* Altın, ticaret malları, meyve, hububat zekatı ve verileceği yerler, zekatı verilmeyen malların akıbeti için; 4. ciltteki " Zekatın Farz Kılınışı" bahsine bakınız.

362. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 11-12, Buharî, Sahih, c. 2, s. 123-124, Ebu Dâvud, Sünen, c. 2, s. 96-97, İbn Mâce, Sünen, c. 1, s. 575, Nesâî, Sünen, c. 5, 18-23, Dârekutnî, Sünen, c. 2, s. 114-116, Hâkim, Müstedrek, c. 1, s. 391 -392, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 4, s: . 85-86.

Fevc Fevc İslâm'a Koşanlar

Benî Havlan Temsilcilerinin Medine'ye Gelişi

Benî Havlanların Kimlikleri, Yurtları ve Temsilcilerin Medine'ye Geliş Tarihi

Kahtan kabilelerinden olan Benî Havlanların ata soyları şöyle sıralanır: Havlan (Fekl) b. Amr, b. Malik, b. Haris, b. Mürre, b. Üded, b. Zeyd, b. Yeşcüb, b. Arib, b. Zeyd, b. Kehlan, b. Sebe'. Havlan (Fekl)'in: LHabib,

2. Amr,

3. Eshab,

4. Kays,

5. Nabt,

6. Bekr,

7. Sa'd isimlerinde yedi oğlu vardı. 1

Benî Havlanların yurtlan Yemen ülkesinde ve bu ülkenin doğusunda idi. 2

Benî Havlan temsilcileri on kişi olup, 3 Medine'ye Hicretin 10. yılında Şaban ayında geldiler. 4

Remle binti Hâris'in konağına indirildiler.

Peygamberimiz aleyhisselamin emriyle orada ağırlandılar. 5

Temsilciler:

" Yâ Rasûlalları! Bizler Allah'a iman ve Allah'ın Resûlünü tasdik ediyoruz.

Bizim bu ikrarımız, gerimizdeki kavmimizden olanlara da şâmildir.

Biz, develer koltuklarda, yedeklerde;6 sert ve katı yerlerde, ovalarda ise binitli olarak7 sana gelmiş bulunuyoruz. 8

Allah'ın ve Resûlünün üzerimizdeki nimeti sayesindedir ki, seni ziyarete geldik! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Siz bana kadar nasıl ve ne için geldiğinizi dile getirdiniz.

Muhakkak ki, her birinizin devesinin attığı her adım karşılığında size bir hasene ve sevap vardır!

'Seni ziyarete geldik! ' sözünüze gelince; beni Medine'de ziyaret eden kişi, Kıyamet günü benim yanımda ve himayemde olacaktır! " buyurdu.

Benî Havlan temsilcileri:

" Yâ Rasulâlları! Bu o yolculuk ki, onun üzerinde bizim için bir mal helaki, kaybı yoktur! " dediler. 9

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" Ammu Enes ne haldedir?" diye sordu.

Ammu Enes (Ümyânes) Benî Havlanların tapageldikleri bir sanem, bir puttu.

Benî Havlan temsilcileri:

" Allah onun kötülüğünü senin bize getirdiğin dinle değiştirip giderdin0

Bizlerden ona bağlananlardan, ancak çok yaşlanmış bir kimse ile çok yaşlanmış koca bir kan bağlı kalmıştır.

İnşaallah, 11 dönüp12 yanına varırsak onu yıkacağız! 13

Biz ona aldanmış, fitneye tutulmuş durmuştuk! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" Gördüğünüz fitnelerden en büyüğü ne idi?" diye sordu.

Benî Havlan temsilcileri:

" Gördüğümüz fitne, biryıl kuraklığa uğramış, açlıktan çürümüş kemikve eski urgan parçalarını yiyecek dereceye gelmiştik!

Gücümüzün yetebildiği şeyi toplayıp yüz öküz satın aldık!

Bir sabah onlan Ammu Enes için kurban olarak boğazlayıp yırtıcı hayvanlara bıraktık.

Halbuki, bizim ona kurtlardan kuşlardan daha çok ihtiyacımız vardı!

O sırada, bize yağmur geldi.

Yerlerin otlandığını gördüğümüzde, söz sahibimiz:

'Ammu Enes bize ihsan etti! ' dedi.

Biz ekin eker, orta kısmını puta ayınr ve orayı onun adıyla anardık. Ekinin bir tarafını da Allah'a ayırırve orayı Allah'ın adıyla anardık.

Allah'a tahsis ettiğimiz ekin iyi yetiştiği ve geliştiği zaman, döner, onu Ammu Enes'e tahsis ederdik.

Ammu Enes'e tahsis ettiğimiz ekin iyi yetiştiği ve geliştiği zaman, onu Allah'a tahsis etmezdik! " dediler. 14

" Allah içindir" denilen ve iyi yetişen ekinler put adına çevrilirken, " Allah ganîdir, buna muhtaç değildir. Put ise züğürttür! " denirdi. 15

Allah'a tahsis edilen şeyler misafirlere, yoksullara; puta ayrılan şeyler ise put masraflarına, ayinlerine, kurbanlara ve put bakıcılarına harcanırdı. 16

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Allah, bu hususta bana:

'Onlar, Allah için, O'nun yarattığı ekin ve meyvelerle hayvanlardan bir hisse ayırdılar da, kendi boş zanlarınca 'Şu Allah'ındır, şu da ortaklarımız olan putlarındır! ' dediler.

Ortaklarına ait olan Allah'a ulaşmaz, ama Allah'a ait olanlar, evet onlar ortaklarına gider!

Onların hükmedegeldikleri bu şeyler ne kötüdür! ' [En'âm: 136] âyetini indirdi" buyurdu.

Benî Havlan temsilcileri:

" Biz Ammu Enes'in önüne vanr, muhakeme olunurduk da, o konuşurdu! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Sizinle konuşanlar, şeytanlardır! " buyurdu. 17

-------------------------------------

1. İbn Hazm, Cemhere, s. 418, Kalkasandf, Nihâyetü'l-ereb, s. 248.

2. Kalkaşandî, s. 248.

3. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 324, Taberî, Târih, c. 3, s. 163, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 298, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 253, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 93.

4. İbn Sa'd, c. 1, s. 324, İbn Seyyid, c. 2, s. 253, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 93, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 59.

5. İbn Sa'd, c. 1, s. 324.

6. İbn Sa'd, c. 1, s. 324, İbn Seyyid, c. 2, s. 253, İbn Kayyım, c. 3, s. 59.

7. İbn Seyyid, c. 2, s. 253, İbn Kayyım, c. 3, s. 59, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 274, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 4, s. 58.

8. İbn Sa'd, c. 1, s. 324, İbn Seyyid, c. 2, s. 253, İbn Kayyım, c. 3, s. 59, Halebî, c. 3, s. 274, Zürkânî, c. 4, s. 58.

9. İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 253, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 59, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 274, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 4, s. 58-59.

10. İbn Sa'd, Tabakâtü’l-kübrâ, c. 1, s. 324, İbn Seyyid, c. 2, s. 253, İbn Kayyım, c. 3, s. 59, Halebî, c. 3, s. 274, Zürkânî, c. 4, s. 59.

11. İbn Seyyid, c. 2, s. 253, İbn Kayyım, c. 3, s. 59, Halebî, c, 3, s. 274, Zürkânî, c. 4, s. 59.

12. İbn Sa'd, c. 1, s. 324.

13. İbn Sa'd, c. 1, s. 324, İbn Seyyid, c. 2, s. 253, İbn Kayyım, c. 3, s. 59, Halebî, c. 3, s. 274, Zürkânî, c. 4, s. 59.

14. İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 253-254, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 59, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 274-275, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 4, s. 59.

15. Taberî, Tefsîr, c. 8, s. 41.

16. Beyzâvî, Tefsîr, c. 1, s. 333.

17. İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 253-254, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 59, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 274-275, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 4, s. 59.

Benî Havlan Temsilcilerinin İslâmiyet Hakkında Bilmediklerini Öğrenerek Yurtlarına Dönmeleri

Benî Havlan temsilcileri Peygamberimiz aleyhisselama İslâm dinine ait işlerden. 18 dinin farzların-dan19 sordular.

Peygamberimiz aleyhisselam, sorularının cevaplarını onlara bildirdi. 20

Kendilerine Kur'ân-ı Kerîm ve sünnetlerin öğretilmesini ashabına21 emir buyurup, onlara da, ahde Vefâyı, emaneti edayı, komşularına iyi komşuluk etmelerini, hiç kimseye haksızlık yapmamalarını emretti ve:

" Çünkü, zulüm Kıyamet günü karanlıklarındandır! " buyurdu. 22

Benî Havlan temsilcileri, birkaç günden sonra, Peygamberimiz aleyhisselama veda etmeye geldiler. 23

Peygamberimiz aleyhisselam, onlardan her birine onikişer ukiyye gümüş bahşiş verilmesini emir buy urdu. 24

Benî Havlan temsilcileri, bahşişlerini alıp kavimlerinin yanına döndüler. Ammu Enes putunu yık-madıkça, düğümü çözemediler. 25

Peygamberimiz aleyhisselamın kendilerine haram kıldığı şeyleri haram, helâl kıldığı şeyleri de helâl kıldılar. 26

-------------------------------------

18. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1 , s. 324.

19. İbn Seyyid, c. 2, s. 254, İbn Kayyım , c. 3, s. 59, Halebî, c. 3, s. 275, Zürkânî, c. 4, s. 59.

20. İbn Sa'd, c. 1, s. 324, İbn Seyyid. c. 2, s. 254, İbn Kayyım, c. 4, s. 59, Halebî, c. 3, s. 275, Zürkânî, c. 4, s. 59.

21. İbn Sa'd, c. 1, s. 324.

22. İbn Seyyid, c. 2, s. 254, İbn Kayyım , c. 3, s. 59, Halebî, c. 3, s. 275, Zürkânî, c. 4, s. 59.

23. İbn Sa'd, c. 1, s. 324, İbn Seyyid, c. 2, s. 254, İbn Kayyım, c. 3, s. 59, Halebî, c. 3, s. 275, Zürkânî, c. 4, s. 59.

24. İbn Sa'd, c. 1, s. 324, Halebî, c. 3, s. 275, Zürkânî, c. 4, s. 59.

25. İbn Sa'd, c. 1, s. 324, İbn Seyyid, c. 2, s. 254, İbn Kayyım, c. 3, s. 59, Halebî, c. 3, s. 275.

26. İbn Sa'd, c, 1, s. 324, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve’n-nihâye, c. 5, s. 93.

Cebrail aleyhisselamın Peygamberimiz aleyhisselama Gelip Sorduğu Sorularla Müslümanlara Müslümanlığı Öğretişi

Hicretin 10. yılında bir gün Cebrail aleyhisselam, Müslümanlara Müslümanlığı öğretmek için beşer suretine girerek Peygamberimiz aleyhisselamın yanına geldi. 27

Abdullah b. Ömer'in bildirdiğine göre, Hazret-i Ömer demiştir ki:

" Biz bir gün28 Resûlullah aleyhisselamla ve ashabından yanındaki bir cemaatle birlikte29 oturduğumuz sırada30 güzel yüzlü, 31 başının saçı kulak yumuşaklarına kadar uzamış, 32 güzel saçlı, 33 saçına güzel koku sürünmüş, 34 üzerindeki35 elbisesi bembeyaz, 36 saçı ise simsiyah, 37 genç ve güzel, 38 üzerinde yolculuk eseri görünmeyen, bununla birlikte içimizden hiçbirinin tanımadığı bir adam39 çıkageldi. 40

Orada bulunan cemaat:

'Bu, ne tanıdığımız bir kimsedir, ne de bu bir yolcuya benzer! Aceb kim ola?' der gibi birbirlerine bakıştılar. 41

Adam:

'Esselamü aleyke! ' diyerek Resûlullah aleyhisselama, 'Esselamü aleyküm! ' diyerek de bizlere selam verdi.

Resûlullah aleyhisselam, onun selamına karşılık verdi. Biz de onunla birlikte karşılık verdik. 42

Adam:

'Yâ Rasûlallah! Ben sana geldim! ' dedi.

Resûlullah aleyhisselam:

'Evet! ' buyurdu. 43

Adam, Resûlullah aleyhisselamın yanına kadar vanp karşısına oturdu44 ve:

'Bana biraz yaklaş yâ Rasûlallah! ' dedi.

Resûlullah aleyhisselam biraz yaklaştı. 45

Adam tekrar:

'Yâ Rasûlallah! Biraz daha yaklaş! ' dedi.

Resûlullah aleyhisselam, diz kapakları onun diz kapaklarına değecek kadar yaklaştı. 46

Sonra da, adam, ona saygı olmak üzere ayağa kalkıp oturdu, 47 ellerini dizlerinin üzerine koydu. 48

'Yâ Rasûlallah! 49 Ya Muhammed! 50 Bana imandan haber ver! 51 İman nedir?' diye sordu.

Resûlullah aleyhisselam:

'İman;

1. Allah'a,

2. Allah'ın meleklerine,

3. Allah'ın kitablarına,

4. Allah'ın resûllerine,

5. Ahi ret gününe,

6. Bir de, hayır ve şer kadere inanmandır! ' buyurdu. 52

Adam:

'Ben böyle yaparsam iman etmiş olur muyum?' diye sordu. Resûlullah aleyhisselam: 'Evet, olursun! ' buyurdu. 53 Adam:

'Doğru söyledin! ' dedi. 54

Adamın 'Doğru söyledin! ' diyerek Resûlullah aleyhisselamı tanıyormuşcasına tasdik edişine, 55 'Hem soruyor, hem de onu tasdik ediyor?! ' diye şaştık. Adam, bundan sonra: " Yâ Muhammedi Bana İslâm'dan haber ver! 56 Nedir o?' diye sordu. 57 Resûlullah aleyhisselam: 'İslâm:

1. Allah'tan başka hiçbir ilah olmadığına ve Muhammed'in Resûlullah olduğuna şehadet etmen,

2. Namazı dosdoğru kılman,

3. Zekatı vermen,

4. Ramazan orucunu tutman,

5. Yoluna gücün yeterse Beytullah'ı haccetmendir! ' buyurdu. 58

Adam:

'Ben böyle yaparsam Müslüman olur muyum?" diye sordu.

Resûlullah aleyhisselam:

'Evet, olursun! ' buyurdu. 59

Adam yine:

'Doğru söyledin! ' dedi. 60

Biz yine adamın 'Doğru söyledin! ' deyişine, 61 'Hem soruyor, hem de onu tasdik ediyor! ' diye kendisinin haline şaştık.

Adam, böyle her defasında:

'Doğru söyledin! Doğru söyledin! ' dedikçe, cemaat:

'Biz Resûlullah aleyhisselama bu adamdan daha çok saygı gösterenini görmedik! Sanki Resûlullah aleyhisselamı tanıyor! ' demekte idiler. 62

Bundan sonra, adam:

'Yâ Rasûlallah! 63 Sen bana ihsandan haber ver! 64 İhsan nedir?' diye sordu.

Resûlullah aleyhisselam:

İhsan, Allah'a-Kendisini görüyormussun gibi-ibadet etmendir.

Sen O'nu görmesen de, hiç şüphesiz O seni görür! ' buyurdu. 65

Adam:

'Ben böyle yapınca ibadeti ihsan derecesinde yapmış olur muyum?' diye sordu.

Resûlullah aleyhisselam:

'Evet! ' buyurdu. 66

Adam yine doğruladı. 67

Adam böyle her defasında 'Doğru söyledin! Doğru söyledin! ' dedikçe, biz de 'Resûlullah aleyhisselama bundan daha çok saygı gösterenini görmedik! ' diyorduk. 68

Adam:

'Yâ Rasûlallah! 69 Bana Kıyametten haber ver! 70 Ne zaman kopacak o?' diye sordu. 71

Resûlullah aleyhisselam:

'Bu sorunda, sorulan, sorandan daha bilgili değildir! ' buyurdu. 72

Adam:

'Doğru söylüyorsun! 73 Öyle ise, bana onun alâmetlerinden haber ver! 74 Onun alâmetleri nelerdir?' dedi. 75

Resûlullah aleyhisselam:

'Cariyenin kendi sahibesini doğurduğunu, yalınayak, çıplak, yoksul davar çobanlarının zenginleşip yüksek bina kurmakta birbirleriyle yarıştıklarını, övündüklerini görmendir! ' buyurdu. 76

Adam:

'Doğru söyledin! ' dedi, sonra dönüp gitti. 77

Resûlullah aleyhisselam:

'Adamı bana geri çeviriniz! ' buyurdu. 78

Hemen kalkıp adamın ardına düştük.

Ne kendisinin nereye yönelip gittiğini bilebildik, ne de izini-tozunu görebildik. Bunu Peygamber aleyhisselama haber verdik. 79

'Ey İbn Hattab! 80 Ey Ömer! 81 Sen o sorucunun kim olduğunu biliyor musun?' diye sordu. 82

'Allah ve Resûlü daha iyi bilir' dedim. 83

Resûlullah aleyhisselam:

'O, Cebrail aleyhisselam idi! Size dininizi öğretmek için gelmişti! ' buyurdu." 84

-------------------------------------

27. Semhûdî, Vefâu 'I-Vefâ, c. 1, s. 317, Diyarbekrî, Tâ rîtıu' l-hamîs, c. 2, s. 147.

28. Müslim, Sahih, c. 1, s. 37, İbn Mâce, Sünen, c. 1, s. 25.

29. Ebu Hanîfe, Müsned, s. 2.

30. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1 , s. 27, İbn Mâce, c. 1 , s. 24.

31. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 27.

32. Ebu Hanîfe, s. 2.

33. Ebu Hanîfe, s. 2, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 27.

34. Ebu Hanîfe, s. 3.

35. Ebu Hanîfe, s. 2, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 27.

36. Ebu Hanîfe, s. 2, Ahmed, c. 1 , s. 27, 51, Müslim, Sahîh, c. 1, s. 37, Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 224, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 7, İbn Mâce, c. 1, s. 24.

37. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 51, Müslim, c. 1, s. 37, Ebu Dâvud, c. 4, s. 224, Tirmizî, c. 5, s. 7, İbn Mâce, c. 1 , s. 24.

38. Ebu Hanîfe, s. 2.

39. Müslim, c. 1, s. 37, Ebu Dâvud, c. 4, s. 224, Tirmizî, c. 5, s. 7, İbn Mâce, c. 1, s. 24.

40. Ebu Hanîfe, s. 2, Ahmed, c. 1, s. 27, 51, Müslim , c. 1, s. 37, Ebu Dâvud, c. 4, s. 224, Tirmizî, c. 5, s. 7, İbn Mâce, c. 1, s. 24.

41. Ahmed, c. 1, s. 27.

42. Ebu Hanîfe, s. 2.

43. Ahmed, c. 1, s. 27.

44. Müslim, Sahîh, c. 1, s. 37, Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 224, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 7 İbn Mâce, Sünen, c. 1, s. 24, Nesâî, Sünen, c. 8, s. 97, Begavî, Mesâbihu’s-sünne, c. 1, s. 3.

45. Ebu Hanîfe, Müsned, s. 2.

46. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1 , s. 53.

47. Ebu Hanîfe, s. 2.

48. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 27, Müslim, c. 1, s. 37, Ebu Dâvud, c. 4, s. 224, Tirmizî, c. 5, s. 7, İbn Mâce, c. 1 , s. 24.

49. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 52.

50. Müslim, c. 1, s. 37, Ebu Dâvud, c. 4, s. 224, Tirmizî, c. 5, s. 7, İbn Mâce, c. 1, s. 24.

51. Ebu Hanîfe, s. 2, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 52, Müslim, c. 1, s. 37, Ebu Dâvud, c. 4, s. 224, Nesâî, Sünen, c. 8, s. 98, Begavî, c. 1, s. 3.

52. Ebu Hanîfe, s. 2, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 52, Müslim, c. 1 , s. 37, Ebu Dâvud, c. 4, s. 224, Tirmizî, c. 5, s. 7, Nesâî, c. 8, s. 98, Begavî, c. 1, s. 3.

53. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 129.

54. Ebu Hanîfe, Müsned, s. 2, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 52, Müslim, Sahîh, c. 1, s. 37, Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 224, Tirmizî, c. 5, s. 7, İbn Mâce, c. 1, s. 24, Nesâî, Sünen, c. 8, s. 98, Begavî, Mesâbihu’s-sünne, c. 1, s. 3.

55. Ebu Hanîfe, s. 2.

56. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 51, Müslim, c. 1, s. 37, Ebu Dâvud, c. 4, s. 224, Tirmizî, c. 5, s. 7, İbn Mâce, c. 1, s. 24, Nesâî, c. 8, s. 98, Begavî, c. 1, s. 3.

57. Ebu Hanîfe, s. 2, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 51, Ebu Dâvud, c. 4, s. 224, Tirmizî, c. 5, s. 7, İbn Mâce, c. 1, s. 24.

58. Ahmed b. Hanbel, c. 1 , s. 51, Müslim, c. 1, s. 37, Ebu Dâvud, c. 4, s. 224, Nesâî, c. 8, s. 98, Begavî, c. 1, s. 3.

59. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 129.

60. Ebu Hanîfe, s. 2, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 52, Müslim, c. 1 , s. 37, İbn Mâce, c. 1 , s. 24.

61. Ebu Hanîfe, s. 2.

62. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1 , s. 51 -53.

63. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 53.

64. Ebu Hanîfe, Müsned, s. 2-3, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 53, Müslim, c. 1, s. 37, Nesâî, c. 8, s. 98, Begavî, Mesâbih, c. 1, s. 3.

65. Ebu Hanîfe, s. 3, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 27, 51, Buhârî, Sahîh, c. 6, s. 20, Müslim, c. 1, s. 37, Tirmizî, c. 5, s. 7, İbn Mâce, c. 1, s. 24.

66. Ebu Hanîfe, s. 3, Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 129.

67. Ebu Hanîfe, s. 3.

68. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 53.

69. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 129, Buhârî, c. 6, s. 20.

70. Ebu Hanîfe, s. 3, Ahmed, c. 1 , s. 51, Müslim, c. 1, s. 37, Ebu Dâvud, c. 4, s. 223.

71. Ebu Hanîfe, s. 3, Buhârî, c. 5, s. 20, İbn Mâce, c. 1, s. 24.

72. Ebu Hanîfe, s. 3, s. Ahmed, c. 1, s. 27, 51, 53, Buhârî, c. 6, s. 20, Müslim, c. 1, s. 37, Ebu Dâvud, c. 4, s. 224, Tirmizî, c. 5, s. 7, İbn Mâce, c. 1, s. 24, Nesâî, c. 8, s. 100, Begavî, c. 1, s. 3.

73. Ahmed, c. 1, s. 53.

74. Ahmed, c. 1, s. 52, Müslim, c. 1 , s. 37, Ebu Dâvud, c. 4, s. 224.

75. Tirmizî, c. 5, s. 7, İbn Mâce, c. 1, s. 24.

76. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 52, Müslim, Sahîh, c. 1 , s. 38, Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 224, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 7, İbn Mâce, Sünen, c. 1, s. 24-25.

77. Ebu Hanîfe, Müsned, s. 3.

78. Ebu Hanîfe, s. 3, Ahmed, c. 1 , s. 27, Hevsemf, Mecmau'z-zevâid, c. 1, s. 41.

79. Ebu Hanîfe, s. 3, Ahmed, c. 1 , s. 27.

80. Ahmed, c. 1, s. 27.

81. Müslim, c. 1, s. 38, Tirmizî, c. 5, s. 7, Nesâî, c. 8, s. 101, Begavî, c. 1, s. 3.

82. Ahmed, c. 1, s. 27, 52, Müslim, c. 1, s. 38, İbn Mâce, c. 1, s. 25, Nesâî, c. 8, s. 101.

83. Ahmed, c. 1, s. 27, 52, Müslim, c. 1, s. 38, Ebu Dâvud, c. 4, s. 224, İbn Mâce, c. 1, s. 25, Nesâî, c. 8, s. 101, Begavî, c. 1, s. 3.

84. Ebu Hanîfe, s. 3, Ahmed, c. 1, s. 27, 52, Müslim , c. 1, s. 38, Ebu Dâvud, c. 4, s. 224, Tirmizî, c. 5, s. 7, İbn Mâce, c. 1, s. 25, Nesâî, c. 8, s. 101 , Begavî, c. 1, s. 3, Heysemî, c. 1, s. 41.

Hazret-i Ali'nin Mezhiclerin Yurduna Gönderilişi

Mezhiclerin Kimlikleri

Mezhic, Malik b. Üded olup Kahtan'a kadar ata soyu şöyle sıralanır Malik b. Üded, b. Zeyd, b. Yeşcüb, b. Arîb, b. Zeyd, b. Kehlan, b. Sebe', 85 b. Yeşcüb, b. Ya'rüb, b. Karıtan. 86

Mezhic'den Türeyen Kabileler

1. Celd b. Mezhicler,

2. Murad b. Mezhicler,

3. Sa'du'l-Âşire b. Mezhicler.

Cefd b. Mezhic'den Türeyen Kabileler

1. Benî Reha b. Harb, b. Ule, b. Celdler,

2. Beni Suda'lar,

3. BenîCenbler,

4. BenîYezid b. Harb, b. Ule, b. Celdler,

5. Benî Naha' b. Amr, b. Ule, b. Celdler,

6. Benî Müsliye b. Âmir, b. Amr, b. Ule, b. Celdler,

7. Benî Harise b. Ka'b, b. Amr, b. Ule, b. Celdler.

Murad b. Mezhicferden Türeyen Kabileler

1. Karen b. Redman, b. Naciye, b. Muradlar,

2. Benî Cemel b. Ki nane, b. Naciye, b. Muradlar,

3-4. Rabaz ve Sunabihler diye anılan BenîZehran b. Muradlar. Benî Sa'du'l-Âşire'den Türeyen Kabileler

1. Benî Hakem b. Sa'du'l-Âşireler,

2. Benî Cu'fî b. Sa'du'l-Âşireler,

3. Evd b. Sa'b, b. Sa'du'l-Âşireler,

4. Zübeyd b. Sa'b, b. Sa'du'l-Âşireler. 87

Rivayete göre; Üded ölünce, karısı kocaya gitmeyip oğulları Malik b. Cülhüme (Tayyi')in yanında oturduğu için, " Oğullarının yanında oturdu! " denilmiş ve bunun üzerine Malik ile Tayyi' " Mezhic" diye anılmış, Tayyi'lerden türeyen bütün kabileler de Mezhiclerden sayıImiştir. 88

Hazret-i Ali'nin Mezhiclere Gönderiliş Sebebi, Tarihi ve Mezhiclerin Yurtları

Peygamberimiz aleyhisselam, Hicretin 10. yılında, Ramazan ayında89 Hazret-i Ali'yi Yemen ülkesindeki Mezhiclerin yurtlarına gitmekSO ve onlan İslâmiyete davet etmek üzere görevlendirdi. 91

Ona Küba köyünde ordugâh kurmasını emretti.

Karargâh kurulup askerler orada toplanınca, Peygamberimiz aleyhisselam, bir sangı bir kargının başına bağlayıp:

" Sancak böyledir! " buyurdu ve onu Hazret-i Ali'ye verdi.

Hazret-i Ali'nin başına da, üç dürgülü bir sank sardı.

Sarığın bir ucunu bir zira kadar önüne, öteki ucunu da bir karış kadar arkasına sarkıttıktan sonra:

" Sarık böyle sarılır, böyle! " buyurdu. 92

Hazret-i Ali'nin maiyyetine üçyüz süvari verdi.

Uğurlarken, ona:

" Hiçbirtarafına bakmadan ilerleyip git! " buyurdu. 93

Hazret-i Ali:

" Yâ Rasûlallah! Neler ve nasıl yapacağım?" diye sordu. 94

-------------------------------------

85. İbn Hazm, Cemhere, s. 485, Yâkût, Mu'cemu'l-buldan, c. 5, s. 89.

86. Yâkût, c. 5, s. 89.

87. İbn Hazm, s. 476-477.

88. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 5, s. 89.

89. Vâkıdî, Megâzî. c. 1, s. 7, c. 3, s. 1079, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 169, Taberî, Târih, c. 3, s. 159.

90. Vâkıdî, c. 3, s. 1079, İbn Sa'd, c. 2, s. 169.

91. Vâkıdî, c. 3, s. 1079, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 225.

92. Vâkıdî, c. 3, s. 1079.

93. Vâkıdî, c. 3, s. 1079, İbn Sa'd, c. 2, s. 169, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 271.

94. Vâkıdî, c. 3, s. 1079.

Peygamberimiz aleyhisselamın Hazret-i Ali'ye Emir ve Direktifleri

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Meydanlarına varıp konduğun zaman, seninle çarpışmaya kalkmadıkça, onlarla çarpışma! 95

Eğer seninle çarpışmaya kalkarlarsa, sizden birini öldürünceye kadar onlarla çarpışma!

Sizden öldürürlerse, bir müddet ne yapacaklarını beklemeden onlarla çarpışmaya kalkma!

Sonra onlara:

'Sizler 'Lâ ilahe illallah=AlIah'tan başka hiçbir ilah yoktur' demeyi kabul eder misiniz?' diye sor.

'Evet! ' derlerse, onlara:

'Siz, mallarınızın sadaka ve zekatını çıkarıp fakirlerinize vermeyi kabul eder misiniz?' diye sor.

'Evet! ' derlerse, artık onlardan bundan başkasını isteme!

Vallahi senin elinle Allah'ın bir tek adamı hidayete, doğru yola eriştirmesi, senin için, üzerine güneşin doğduğu veya battığı herşeyden daha hayırlı di r! 96

Daha önce Yemen'e gitmiş bulunan Halid'in arkadaşlarına emret: Onlardan, geri dönüp seninle gitmek isteyenler, geri dönüp gitsinler; Medine'ye gelmek isteyenler de gelsinler! " buyurdu. 97

Peygamberimiz aleyhisselamın Hazret-i Ali'ye:

" Eğer Halid b. Velid'le biraraya gelirseniz, âmir (başkumandan) Ali b. Ebu Talib'dir! " buyurduğu da rivayet edilir. 98

Hazret-i Ali, üçyüz süvarinin başında yola devam etti.

Nihayet, süvarilerin öncüleri Mezhiclerin yurduna yaklaştılar.

Hazret-i Ali arkadaşlarını akıncı birliklerine ayırdı.

Bunlar, yaptıkları akınlar neticesinde birçok kadın, erkek, çocuk esir aldılar. Deve, davar, vesair ganimet mallan ele geçirip getirdiler.

Hazret-i Ali, ganimet mallarıyla Büreyde b. Husayb'ı görevlendirdi.

Hazret-i Ali, Mezhiclerin bir cemaatine rastladı, onları İslâmiyeti kabule davet ve teşvik etti.

Fakat Mezhicler İslâmiyete girmeye yanaşmadılar, İslâm mücahidlerini oka ve taşa tuttular.

Bunun üzerine, Hazret-i Ali, eline sancak verip Mes'ud b. Sinanü's-Sülemîyi ileri etti. 99

Mezhiclerden bir adam meydana çıkıp kendisiyle çarpışacak er diledi.

Ona karşı, Esved b. Huzâiyyü's-Sülemî meydana çıktı.

İki süvari bir müddet birbirlerine saldırdılar.

En sonunda Esved b. Huzâî onu öldürüp elbise ve silahlarını aldı. 100

Sonra, Hazret-i Ali, yanındaki süvarilerle birlikte hücuma geçti.

Mezhiclerden yirmi kişi öldürülünce, Mezhicler dağıldılar. 101

Hazret-i Ali, onları takip etmekten vazgeçip kendilerini tekrar İslâmiyete davet etti. Mezhicler Müslüman olmayı kabul ettiler. Reislerinden bazı kişiler gelip Hazret-i Ali'ye İslâmiyet üzerine bey'at ettiler ve:

" Bizler, arkamızdaki kavmimiz adına da bey'at ediyoruz!

İşte, zekat ve sadakalarımız! Onların içinden, Allah'ın hakkını da al! " dediler.

Hazret-i Ali ganimet mallarını biraraya toplattıktan sonra beşe ayırıp bir okun üzerine " Allah'a aittir! " yazısını yazdı, kur'a çekti.

İlk çıkan, Allah'a ait beşte bir hisse oldu! 102

Bu hisse içinde Yemen elbise balyaları, ganimet develeri, Mezhiclerin zekat develeri bulunuyordu. 103

Hazret-i Ali, kalan dört hisseyi de mücahidler arasında bölüştürdü. 104

Hazret-i Ali, Mezhiclerin durumunu Peygamberimiz aleyhisselama yazdığı bir yazı ile bildirdi ve yazıyı Abdullah b. Amr b. Avfü'l-Müzenî ile gönderdi.

Yazısında; Zübeyd ve başka cemaatlara rastlayıp kendilerini İslâmiyete davet ettiğini, Müslüman olurlarsa kendileriyle çarpışmaktan el çektiğini bildirdiğini, bunu yanaşmayanlarla çarpışmak zorunda kaldığını, Yüce Allah'ın zafer ihsan ettiğini, onlardan öldürülenlerin öldürüldüğünü, sonra teklif olundukları şeyi kabul edip İslâmiyete girdiklerini ve zekat vermeye boyun eğdiklerini ve kendilerinden bazı kimselerin geldiklerini ve onlara Kur'ân-ı Kerîm okumayı da öğrettiklerini bildirdi. 105

Ebu Saîd el-Hudrî'nin bildirdiğine göre; Hazret-i Ali Yemen'den Peygamberimiz aleyhisselama dabak-lanmış bir deri içinde daha toprağından temizlenmemiş altın cevheri de göndermişti.

Peygamberimiz aleyhisselam bu altın cevherini Uyeyne b. Hısn, Akra' b. Habis, Zeydü'l-Hayr ve Alkame arasında paylaştırdı.

Peygamberimiz aleyhisselamın altın cevherini paylaştırdığı sırada, bir adam:

" Biz bu ihsana şu adamlardan daha müstahak idik! ?" dedi.

Adamın bu sözü Peygamberimiz aleyhisselama erişince, Peygamberimiz aleyhisselam:

" Demek siz bana itimad etmiyorsunuz ha! ?

Halbuki, ben göktekilerin bile emîniyimdir! Sabah-akşam bana gökyüzünün haberi gelip duruyor! " buyurdu.

Bunun üzerine, iki gözü çökük, yanağının elmacıkları çıkık, alnı yüksek, gür sakallı, başı traşlı, izarını yukarı çemremiş bir adam ayağa kalkıp:

" Yâ Rasûlalları! Allah'tan kork! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam ona:

" Yazıklar olsun sana! Ben, yeryüzündeki insanların, Allahtan korkmaya en lâyık olanı, en çok korkanı değil miyim?! " buyurdu.

Adam arkasını dönüp gitti.

Halid b. Velid:

" Yâ Rasûlallah! İzin ver de şunun boynunu vurayım! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Hayır! Bunun, ileride namaz kılan bir kişi olması umulur! " buyurdu.

Halid b. Velid:

" Namaz kılanlardan öyle kimseler var ki, onlar gönüllerinde olmayan şeyleri dilleriyle söylerler! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ben halkın kalblerini açmaya, karınlarını yarmaya memur değilim! " buyurdu, sonra da o adam dönüp giderken, arkasından:

" Şunun soyundan öyle bir nesil türeyecektir ki, onlar her zaman Allah'ın Kitabını güzel sesle okuyacaklar, fakat Kur'ân'ın halâveti onların hançerelerinden ileri geçmeyecek!

Onlar, ok avı süratle delip çıktığı gibi, dinden fırlayıp çıkacaklar! 106

Eğer ben onların zamanına yetişmiş olsaydım, Semûd kavminin toptan helak olduğu gibi, muhakkak, bunları da toptan helak etmesini Allah'tan dilerdim! " buyurdu. 107

Peygamberimiz aleyhisselam, Hazret-i Ali'ye, hac mevsimine kadarYemen'de kalmasını ve hac mevsiminde gelip Mekke'de kendisiyle buluşmasını emretti. 108

-------------------------------------

95. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1079, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 169, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 271.

96. Vâkıdî, c. 3, s. 1079.

97. Buhârî, Sahih, c. 5, s. 110, Taberî, Târih, c. 3. 159, Ebu'l-Fidâ, Sîre, c. 4, s. 201 Diyarbekrî, Târihu'l-hamîs, c. 2, s. 145.

98. Vâkıdı, c. 3, s. 1079-1080, İbn Sa'd, c. 2, s. 169-170, İbn Seyyid, c. 2, s. 271.

99. Vâkıdı, Megâzî, c. 3, s. 1079-1080, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 169-170, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 271.

100. Vâkıdı, c. 3, s. 1080.

101. Vâkıdı, c. 3, s. 1080.

102. Vâkıdı, c. 3, s. 1080, İbn Sa'd, c. 2, s. 170, İbn Seyyid, c. 2, s. 272.

103. Vâkıdı, c. 3, s. 1080-1081.

104. Vâkıdı, c. 3, s. 1081 , İbn Sa'd, c. 2, s. 170, İbn Seyyid, c. 2, s. 272.

105. Vâkıdı, Megâzî, c. 3, s. 1081.

106. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 4-5, Buharî, Sahih, c. 5, s. 110-111, Müslim, Sahih, c. 2, s. 741-742, 743.

107. Buhârî, c. 5, s. 111, Müslim, c. 2, s. 742.

108. Vâkıdı, Megâzî, c. 3, s. 1082, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 170, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 272. V

Yahudi Hahamlarından Ka'bu'l-Ahbâr'ın Müslüman Oluşu

Ka'bu'l-Ahbâr der ki:

" Ali aleyhisselam Yemen'e geldiği zaman, kendisiyle buluşup:

'Muhammed'in sıfatlarını bana haber ver! ' dedim.

Haber verince, gülümsedim.

Bana:

'Ne için gülümsedin?' diye sordu.

'O'nun sıfatları, bizim yanımızda bulunan Kitabdakine uyuyor da, onun için gülümsedim! O, bizim yanımızda da, senin tavsif ettiğin gibi tavsif edilmiş bulunmaktadır' dedim.

Resûlullah aleyhisselamın peygamberliğini tasdik ve kendisine iman ettim.

Bilginlerimizden bazılarını çağırdım. Kendilerine bir kitap çıkardım ve:

'Bunu babam benim için mühürlemiş, kapamış ve 'Yesrib'den (Medine'den) Peygamberin çıktığını işitinceye kadar bunu açma! ' demişti' dedim.

Resûlullah aleyhisselamın Vefâtına kadar Yemen'de Müslüman olarak oturdum.

Ebu Bekir de Vefât etti.

Ömer b. Hattab halife olunca Medine'ye geldim.

Ne olurdu, hicrette öne geçmiş olsaydım! " 109

-------------------------------------

109. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1083.

Mücahidlerden Bazılarının Hazret-i Ali'den Şikâyetlenmeleri

Mücahidler, beşte bir hisseden kendilerine birşeyler vermesini Hazret-i Ali'den istediler.

Hazret-i Ali vermekten kaçındı ve:

" Ben bunu Resûlullah aleyhisselamın yanına kadar taşıyacağım! Kendisi bu hususta uygun gördüğünü yapar.

İşte, Resûlullah aleyhisselam hacda bulunuyor. Onunla buluşuruz! O, bunun üzerinde Allah'ın kendisine gösterdiği şeyi yapar! " dedi.

Hazret-i Ali, zekat develerine binilmesini de yasakladı.

Beşte bir hisseyi hayvanlara yükledi.

Ganimet mallarından birlikte sürülüp götürülecek olanları da, birlikte sürdürdü.

Hazret-i Ali, Taif'in Futuk karyesinde bulundukları zaman, Ebu Râfi'i hem arkadaşları hem de beşte bir mallar üzerine bırakarak, arkadaşlarından önce Mekke'ye gitmek istedi ve acele gitti.

Mücahidler, beşte bir mallar arasında bulunan elbiselerden giymek üzere Ebu Râfi'den ikişer tane elbise istediler ve aldılar.

Mekke'ye girdikleri ve Sidre mevkiinde bulundukları sırada, Hazret-i Ali inecekleri konak yerlerine getirmek için onları karşılayıp herkesin üzerlerine ikişer ikişer elbise giymiş olduklarını görünce, elbiselerin beşte bir hisseye ait olduğunu anladı.

Ebu Râfi'e:

" Nedir bu?" diye sordu.

Ebu Râfi':

" Benimle konuştular, senden bana şikâyetlendiler. Senin hakkındaki şikâyetlerin bununla hafi-fleneceğini sandım. Senden önce bazı kumandanlar onlara böyle yapmakta imişler! " dedi.

Hazret-i Ali:

" Onların üzerinde gördüğün, sana vermiş olduğum bu elbiseleri muhafaza etmeni sana emretmiştim!

Yoksa, seni bunları onlara veresin diye geride bırakmamıştım! ?" dedi ve bazılarının da üzerinden soyup aldı.

Mücahidler, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına geldikleri zaman, Hazret-i Ali'yi Peygamberimiz aleyhisselama şikâyet ettiler.

Peygamberimiz aleyhisselam, Hazret-i Ali'yi çağırdı ve:

" Arkadaşların senden niye şikâyet ediyorlar?" diye sordu.

Hazret-i Ali:

" Onların şikâyet ettikleri şey herhalde şudur: Ganimetleri onlara bölüştürmüş, ayrılan beşte bir hisseyi ise sana getirip teslim etmek üzere tutmuştum. Onun hakkında uygun gördüğün işlemi sen yapacaktın.

[Başkan ve kumandanlar beşte bir hisseden istedikleri kimselere pay vermek suretiyle iş yaparlardı. ]

Ben bu hususta uygun gördüğünü sen yapasın diye onu sana getirip teslim etmeyi münasip gördüm! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam sustu, birşey söylemedi. 110

-------------------------------------

110. Vâkıdî, Megâzı, c. 3, s. 1081.

Benî Gâmid Temsilcilerinin Medine'ye Gelişleri ve Müslüman Oluşları

Benî Gâmidlerin Kimlikleri ve Temsilcilerinin Medine'ye Ne Zaman ve Kaç Kişi Olarak Geldikleri

Benî Gâmidler, Kahtan'ın soyundan gelen Ezd kabilelerindendi. 111 Benî Gâmidlerin ata soyları şöyle sıralanır: Benî Gâmid (Amr) b. Abdullah, b. Ka'b, b. Haris, b. Ka'b, b. Abdullah, b. Malik, b. Nasr, b. Ezd, b. Gavs, 112 b. Nabt, b. Malik, b. Zeyd, b. Kehlan, b. Sebe. 113

Gâmid'in:

1. Sa'd-ı Menat,

2. Zubyan,

3. Malik,

4. Mahmiyye isimlerinde dört oğlu vardı.

Zubyan ile Malik'ten birer kabile türemiştir.

Sa'd-ı Menafin:

1. Düel,

2. Salebe adında iki oğlu olup, Salebe kabile babası olmuştur.

Düel'in:

1. Salebe,

2. Mazin,

3. Küseyr,

4. Vâlibe isimlerindeki oğullarının her birinden birer kabile türem iştir. 114

Benî Gâmid temsilcileri, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına Hicretin 10. yılında, 115 Ramazan ayında geldiler. 116

On kişi idiler.

Bakiyyu'l-Garkad'a indiler. 117 İyi elbiselerini giydiler. 113 Peygamberimiz aleyhisselamın yanına gittiler. 119

İçlerinden yaşça en küçük olanını, hayvanlarının, ağırlıklarının yanında arkada bıraktılar. O da uyuyakaldı.

Bir hırsız gelip temsilcilerden birinin içerisinde elbisesi bulunan heybesini çaldı. 120

Temsilciler Peygamberimiz aleyhisselama selam verdiler ve Müslüman olduklarını ikrar ettiler. 121

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" Konak yerinizde yerinize kimi bıraktınız?" diye sordu.

" Yâ Rasûlallah! Yaşça en gencimizi! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" O uyudu, metâınızdan gafil oldu. Bir gidici gidip birinizin heybesini aldı! " buyurdu.

Temsilcilerden birisi:

" Yâ Rasûlallah! Benden gayrı, bunlardan hiçbirinin heybesi yok! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" O, alındı ve yerine geri çevrildi! " buyurunca, temsilciler hemen konak yerlerine gittiler ve adamlarını buldular. Peygamberimiz aleyhisselamın haberverdiği şeyi ona sordular.

Genç:

" Uykumdan uyanınca, heybeyi kaybettim, aramaya kalktım. Oturmuş bulunan bir adamla karşılaştım.

Adam, beni görünce, benden uzaklaşmak, kaybolmak istedi. O nereye gittiyse, ben de oraya kadar vanp ulaştım.

Nihayet, bir kazı izi gördüm. Kaybolan heybeyi oradan çekip çıkardım! " dedi.

Temsilciler:

" Biz şehadet ederiz ki; o, Resûlullahtır! Bize heybenin alınıp yerine iade edilmiş olduğunu haber vermişti! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselamın yanına dönüp hadiseyi anlattılar. Geride bıraktıkları genç de gelip Müslüman oldu.

Yüce Allah hepsinden razı olsun!

Peygamberimiz aleyhisselam, Übeyy b. Ka'b'a emretti. 122 O da gitti, 123 onlara Kur'ân-ı Kerîm öğretti. 124

Benî Gâmidler için, ayrıca, içinde İslâm şeriatları bildirilen bir yazı da yazdırıldı. 125

Peygamberimiz aleyhisselam, başka elçilere verdiği gibi, Benî Gâmid temsilcilerine de bahşişlerini verdi. Benî Gâmid temsilcileri yurtlarına döndüler. 126

-------------------------------------

111. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb, s. 387.

112. İbn Hazm, Cemhere, s. 473.

113. İbn Hazm, s. 379.

114. İbn Hazm, s. 337.

115. Taberî, TâriTı, c. 3, s. 158, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 257, Vâkıdî’den naklen İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 63.

116. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 345, Taberî, c. 3, s. 158, Vâkıdî’den naklen İbn Kayyım, c. 3, s. 63.

117. İbn Sa'd, c. 1, s. 345, İbn Seyyid, c. 2, s. 258, İbn Kayyım, c. 3, s. 63, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 4, s. 63.

118. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 345.

119. İbn Sa'd, c. 1, s. 345, İbn Seyyid, Uyünu'l-eser, c. 2, s. 258, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 63.

120. İbn Seyyid, c. 2, s. 258, Vâkıdî'den naklen İbn Kayyım, c. 3, s. 63.

121. İbn Sa'd, c. 1, s. 345, İbn Seyyid, c. 2, s. 258, İbn Kayyım, c. 3, s. 63, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 4, s. 63.

122. İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 258, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 63, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 4, s. 63.

123. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 345.

124. İbn Sa'd, c. 1, s. 345, İbn Seyyid, c. 2, s. 258, İbn Kayyım, c. 3, s. 63, Zürkânî, c. 4, s. 63.

125. İbn Sa'd, c. 1, 5. 345.

126. İbn Sa'd, c. 1, s. 345, İbn Seyyid, c. 3, s. 259, İbn Kayyım , c. 3, s. 63, Zürkânî, c. 4, s. 63.

Benî Gassanlardan Medine'ye Gelip Müslüman Olan Kişiler

Benî Gassanların Kimlikleri ve Yurtları

Benî Gassanlar, Kahtan'ın soyundan gelen Ezd kabilesinden idiler. 127

Gassan Yemen'in Me'rib Şeddinde, 128 Zebid ve Rimâ' arasında129 bir su, 130 Rimâ' da Yemen vadilerinden bir vadi olup; Gassan diye anılan su, Rimâ'nın alt tarafında idi. 131 Zebid, Yemen'in Husayb şehrinin birvadisidir. Şehir vadi ismiyle anılagelmiştir. 132

Mazin b. Esed, b. Gavs, b. Nabt, b. Malik, b. Zeyd, b. Kehlan, b. Sebe', b. Yeşcüb, b. Ya'rüb, b. Kahtan'ın soyundan gelen kabileler Gassan suyundan içtikleri için, kendilerine Gassan adı verilmiştir. 133

Gassanlar:

1. Benî Harisler,

2. Hafneler,

3. Malikler,

4. Ka'blar,

5. Benî Amr (Müzeykıyâ)'lardır. l 34

Hemdânî'ye göre; Gassanlardan bir kısmı Belkâ'da, bir kısmı Hımsta, pek çoğu da Yermük'te toplanmışlardı. 135

Benî Gassanlardan Medine'ye gelenler, Hicretin 10. yılında Ramazan ayında geldiler. 136

Üç kişi idiler. 137

Remle binti Hâris'in konağına indirildiler.

O zaman, Arap kabilelerinden gelen elçiler, Peygamberimiz aleyhisselama zekatlarını da getirip teslim etmekte idiler.

Gassan'dan gelenler, aralarında:

" Acaba, bizi Araplardan kötü gördüğü kimseler gibi mi görür?" diye konuştular. 138

Peygamberimiz aleyhisselamın yanına varıp Müslüman oldular. 139 Peygamberimiz aleyhisselamın Allah'tan getirip tebliğ ettiği şeylerin hak ve gerçek olduğuna şehadet ettiler. 140

" Kavmimiz bize uyar mı, yoksa uymaz mı; orasını pek bilmiyoruz.

Çünkü, onlar saltanatlarının sürüp gitmesini ve Kayser'e yakın olmayı severler! " dediler. 141

Peygamberimiz aleyhisselam, Gassânîlere bahşişlerini verdi.

Onlar yurtlarına dönüp kavimlerinin yanına vardılar.

Gassanlar, onların elçiliklerini kabul ettiler. 142

Müslüman olmadılar. 143

Bunlar da, kavimlerinin tutum ve davranışlarına bakarak Müslümanlıklarını gizli tuttular. 144

Elçi Gassânîlerden ikisi, Müslüman olarak Vefât etti.

Üçüncüsü ise, Hazret-i Ömer'in devrine yetişti. Yermük Savaşı sırasında Ebu Ubeyde b. Cerrah ile görüşüp, Müslüman olduğunu ona haber verdi. 145 Hürmete ve ikrama nail oldu. 146

Yüce Allah, üçünden de razı olsun!

-------------------------------------

127. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb, s. 388.

128. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre. d, s. 9.

129. Kalkaşandî, s. 333.

130. İbn İshak, c. 1 , s. 10, Kalkaşandî, s. 388.

131. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 3, s. 68.

132. Yâkût, c. 3, 5. 131.

133. İbn İshak, c. 1, s. 9-10.

134. İbn Hazm, Cemhere, c. 331.

135. Kalkaşandî, s. 388.

136. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 338, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 256, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 62, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 55, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 4, s. 61.

137. İbn Sa'd, c. 1, s. 338, İbn Seyyid, c. 2, s. 256, İbn Kayyım, c. 3, s. 62, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 55, Zürkânî, c. 4, s. 61.

138. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 338.

139. İbn Sa'd, c. 1, s. 339, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 256, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 62, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 55, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 277.

140. İbn Sa'd, c. 1, s. 339.

141. İbn Sa'd, c. 1, s. 339, İbn Seyyid, c. 2, s. 256, İbn Kayyım, c. 3, s. 62, Halebî, c. 3, s. 277, Zürkânî, c. 4, s. 61.

142. İbn Sa'd, c. 1, s. 339, İbn Kayyım, c. 3, s. 62, Halebî, c. 3, s. 277, Zürkânî, c. 4, s. 61.

143. İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 55.

144. İbn Sa'd, c. 1, s. 339, İbn Seyyid, c. 2, s. 256, İbn Kayyım, c. 3, s. 62, Halebî, c. 3, s. 277, Zürkânî, c. 4, s. 61.

145. İbn Seyyid, c. 2, s. 256-257, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 55, Zürkânî, c. 4, s. 61.

146. İbn Sa'd, c. 1, s. 338-339, İbn Seyyid, c. 2, s. 256-257, İbn Kayyım , c. 3, s. 62.

Benî Becîlelerin İki Kafile Halinde Medine'ye Gelip Müslüman Olmaları

Benî Becîlelerin Kimlikleri

Benî Becîleler, Kahtan'ın soyundan gelen kabilelerdendir. 147

Benî Becîlelerin ata soyları şöyle sıralanır Enmar b. İraş, b. Amr, b. Gavs, b. Nabt, b. Malik, b. Zeyd, b. Kehlan, b. Sebe. 148 Enmar b. İraş'ın:

1. Akbar,

2. Gavs,

3. Şuhye,

4. Eşhel,

5. Şeni,

6. Tarif,

7. Süniyye,

8. Haris,

9. Cedea isimlerindeki oğullarının hepsinin anası Becîle binti Sa'b b. Sa'du'l-Âşire olduğu için, bunlardan türeyen kabileler, analarına nisbetle Becîle diye anılmışlardır.

Akbar'ın soyundan gelen kabileye mensup Cerir b. Abdullah, Kelb b. Veberelerle Becîleler arasında Ficar'da vuku bulan şiddetli çarpışma esnasında Arap kabileleri arasına dağılmış bulunan Becîleleri, sonradan biraraya toplamıştır.

Gavs b. Enmar'ın oğlu Ahmes b. Gavs'ın da soyundan birtakım kabileler türem iştir. 149 Benî Becîlelerden 150 kişilik ilk kafile, Medine'ye Hicretin 10. yılında, 150 Ramazan ayında geldi. 151

Bu kafilenin başında Cerir b. Abdullah bulunuyordu. 152

Cerir b. Abdullah kabilesinin başkanı idi. 153

Peygamberimiz aleyhisselam, Müslümanlara irad buyurduğu hutbesinde:

" Sizin yanınıza şu kapıdan Yemenli, hayırlı bir kimse girecektir ki, onun yüzünde melek, melik alâmeti vardır" buyurdu.

O sırada Cerir b. Abdullah, hayvanının üzerinde ve kavmi de yanında bulunduğu sırada çıkagel-di. 154

Cerir b. Abdullah der ki:

" Medine'ye varınca, devemi indirdim. Heybemi açıp altlı-üstlü elbisemi giydikten sonra, Mescide girdim.

O sırada, Resûlullah aleyhisselam hutbe irad buyuruyordu.

Kendisine selam verdim.

Halk, beni göz ucuyla süzüyordu.

Yanımda oturan zâta:

" Ey Abdullah! Resûlullah aleyhisselam beni andı mı?" diye sordum.

" Evet! Biraz önce, seni en güzel anışla andı. Hutbesinin arasında, 'Şu kapıdan, şu yoldan, Yemenli, hayırlı bir zât girecektir! Onun yüzünde ancak bir melek, melik nişanı vardır! ' buyurdu' dedi.

Yüce Allah'a hamd ettim. 155

Resûlullah aleyhisselam:

'Ey Cerir! Ne için geldin?' diye sordu.

'Yâ Rasûlallah! Senin elinde Müslüman olayım diye geldim! ' dedim. 156

'Yâ Rasûlallah! 157 Getir, uzat elini banali 58 İslâmiyet üzerine bey'at edeyim sanaM 59

Sen şartlarını biliyorsun, bana koşacağın sarfları koş! " dedim. 160

Resûlullah aleyhisselam:

'Ey Cerir! Seni, Allah'tan başka hiçbir ilah olmadığına, kendimin de Resûlullah olduğuma şehadet getimneye,

Allah'a,

Ahi ret gününe,

Hayır ve şer kadere inanmaya,

Farz olan namazları kılmaya,

Farz olan zekatı da vermeye davet ediyorum. 161

Sen Allah'a hiçbir şeyi şerik koşmaksızın ibadet edeceksin.

Farz olan namazı kılacaksın!

Farz olan zekatı vereceksin!

Her Müslüman için hayırhah olacaksın!

Kâfirlerden, müşriklerden uzak duracaksın! 162

Sen, Allahtan başka hiçbir ilah olmadığına ve benim de Resûlullah olduğuma şehadet 163 Allah'a hiçbir şeyi şerik koşmaksızın ibadet etmek, 164 namazı kılmak, 165 Ramazan orucunu tutmak, 166 Müslümanlara hayırhah olmak, 167 H abeşî (Zenci) bir köle de olsa, valiye itaat etmek, 168 müşriklerden ayrılmak üzere bey'at edeceksin! " buyurdu. 169

'Olur! ' dedim.

Resûlullah aleyhisselam elini uzattı. 170

Ben de:

'Namazı kılmak, zekatı vermek, 171 Habeşli (zenci) bir köle bile olsa valiyel 72 itaat etmek, 173 verilen emirleri dinlemek. 174 bütün Müslümanlar için hayırhah olmak, 175 müşriklerden aynlmak, 176 üzere Resûlullah aleyhisselama bey'at ettim. 177

Resûlullah aleyhisselam:

'İslâm beş şey üzerine kurulmuştur.

1. Allah'tan başka hiçbir ilah olmadığına şehadet etmek,

2. Namazı kılmak,

3. Zekatı vermek,

4. Beytullah'ı haccetmek,

5. Ramazan orucunu tutmak' buyurdu." 178

Cerir b. Abdullah'ın kavminden yanında bulunanlar da Müslüman olup bey'at ettiler. 179 Yüce Allah hepsinden razı olsun!

Cerir b. Abdullah der ki:

" Müslüman olduğumdan beri, hiçbir vakit Resûlullah aleyhisselam yanına girmekten beni men etmemiş ve beni gördüğü zaman da muhakkak yüzüme gülmüş, gülümsemiştir." 180

Peygamberimiz aleyhisselamın ashabıyla birlikte oturduğu sırada, Cerir b. Abdullah gelmişti.

Nasılsa, oturanların hiçbiri ona yer açmamıştı.

Peygamberimiz aleyhisselam, kendisinin üzerindeki pelerinini ona attı ve:

" Ey Ebu Amr! Yanındakini al da, üzerine otur! " buyurdu.

Cerir b. Abdullah onun üzerine oturdu, elini göğsüne koyup:

" Yâ Rasûlallah!

Senin bana ikram ettiğin gibi, Allah da sana ikram buyursun! " dedi. 181

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam:

" Size bir kavmin kerem ve şeref sahibi, ulusu geldiği zaman, ona ikram ve ihtiram ediniz! " buyurdu. 182

Peygamberimiz aleyhisselam, kendisine Arap heyetleri geldikçe, Cerir b. Abdullah'a haber salar; o da temiz elbisesini giyip yanına varır, otururdu. 183

-------------------------------------

147. İbn Hazm, Cemhere, s. 484, Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb, s. 171.

148. İbn Hazm, s. 484, Kalkaşandî, s. 89.

149. İbn Hazm, s. 387-390.

150. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 347, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1 , s. 384, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 2, s. 381 , İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1, s. 232.

151. Belâzurî, c. 1, 5. 384, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 304, Zehebî, c. 2, s. 381 , İbn Hacer, c. 1. S. 232.

152. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 347, Ebu'l-Ferec İbn Cevzî, Vefâ, c. 2, s. 753.

153. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 337-338.

154. İbn Sa'd, c. 1, s. 347, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 359-360, İbn Abdilberr, c. 1, s. 337, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 2, s. 381.

155. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 359-360, 364, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 346-347, Zehebî, c. 2, s. 380-381, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 77-78.

156. Beyhakî, c. 5, s. 347.

157. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 357-358, 364.

158. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 365.

159. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 357.

160. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 364-365.

161. Beyhakî, Delâil, c. 5, s. 347, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye, c. 5, s. 78.

162. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 357-358.

163. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 347.

164. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 364-365.

165. İbn Sa'd, c. 1, s. 347, Ahmed, c. 4, s. 364-365.

166. İbn Sa'd, c. 1. S. 347.

167. İbn Sa'd, c. 1, s. 347, Ahmed, c. 4, s. 364-365.

168. İbn Sa'd, c. 1, 5. 347.

169. Ahmed, c. 4, s. 364-365.

170. İbn Sa'd, c. 1, s. 347.

171. Ahmed. c. 4, s. 358, 364.

172. İbn Sa'd, c. 1, 5. 347.

173. İbn Sa'd, c. 1, 347, Ahmed, c. 4, s. 364.

174. Ahmed, c. 4, s. 364.

175. Ahmed, c. 4, s. 358, 364, Buhârî, Sahîh, c. 1, s. 20.

176. Ahmed. c. 4, s. 358.

177. Ahmed, c. 4, s. 358, 364 Buhârî, c. 1, s. 20.

178. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 365.

179. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 347, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 2, s. 381.

180. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 358-359, Müslim, Sahîh, c. 4, s. 1925.

181. Zehebî, c. 2, s. 381.

182. İbn Mâce, Sünen, c. 1 , s. 16, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 347, Zehebî, c. 2, s. 381, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 78.

183. Zehebî, c. 2, s. 382.

Benî Becîlelerden İkinci Kafilenin Medine'ye Gelişi ve Müslüman Oluşu

Ahmesîlerin Kimlikleri

Ahmesîler, Becîlelerden Gavs b. Enmar'ın soyundan idiler. 184

Benî Becîlelerin Medine'ye gelip Müslüman olan ilk kafilesini, başlarında Kays b. Garbetü'l-Ahmesî bulunan Ahmesîlerden 250 kişilik ikinci kafile takip etti. Peygamberimiz aleyhisselam: " Sizler kimlersiniz?" diye sordu." Biz Ahmesullah'ız! " dediler. Cahiliye çağında onlara böyle denirdi. Peygamberimiz aleyhisselam:

" Siz, bugün, Allah'ınsınız, Allah'ın Müslüman kullarısınız! " buyurdu. 185 Allah onlardan razı olsun!

Benî Becîleler yurtlarına dönecekleri zaman, Peygamberimiz aleyhisselam Bilal-i Habeşî'ye: " Benî Becîl elere binit hayvanları verve vermeye Ahmesîlerden başla! " buyurdu. Bilal-i Habeşî de öyle yaptı. 186 Kays b. Garbe, yurduna dönünce, kavmi olan Ahmesîleri İslâmiyete davet etti. 187

-------------------------------------

184. İbn Hazm, Cemhere, s. 387.

185. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 347.

186. İbn Sa'd, c. 1, 5. 347.

187. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 439, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 256.

Cerir b. Abdullah'ın Zülhalasa Puthanesini ve Putunu Yıkmaya Gönderilişi

Cerir b. Abdullah, Medine'ye geldikçe, Fetve b. Amrü'l-Beyâzî'ye iner, Peygamberimiz aleyhisselam da ona arkasındaki kavmini sorardı.

Cerir b. Abdullah:

" Yâ Rasûlallah! Yüce Allah İslâmiyeti aşikâr ve üstün kıldı.

Kabilelerin mescidlerinde ve meydanlarında ezanlar okunuyor.

Kabileler, tapageldikleri putlarını yıktılar! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam, ona:

" Zülhalasa ne yapıyor, ne oldu?" diye sordu.

Cerirb. Abdullah:

" O, olduğu hal üzere duruyor! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Vallahi, inşaallah, ondan da kurtulacak, rahatlayacağım! " buyurdu188 ve ona:

" Ey Cehr! 189 Sen beni Zülhalasa'dan kurtarmaya yetmez, 190 beni ondan rahatlandırmaz mısın?" diye sordu. 191

Cerirb. Abdullah:

" Evet! Rahatlandırınm! " dedi. 192

Zülhalasa; Devs, 193 Has'am ve Becîlelere ait olup, 194 Yemen'de bir ev, birtapınaktı. 195 Ona tapılın akta ve " Yemen Kâbesi" denilmekte idi. 196

Zülhalasa'nın içinde dikili birtaş da bulunuyordu. 197 Beyaz mermerdendi. 198 Üzeri, taç gibi nakışlı idi.

Yemenle Mekke arasında, Mekke'ye yedi gecelik uzaklıktaki Tebâle'de, 199 Has'amların yurdu olan Ablâ'da, 200 şimdiki Tebâle mescidinin kapısının eşiğinde bulunuyordu. 201

Zülhalasa'nın bakıcısı Vâhile b. A'surlardan Benî Ümâmeler idi.

Zülhalasa'ya tazim edilir, kurbanlar kesilirdi. 202

Babası öldürülen kimse, öç almak istediği zaman, önce Zülhalasa'ya gider, onun yanında (üzeri yazılı) fal oku çektirir, çıkan ok bundan men ediyorsa, geri dururdu. 203

Devs kabilesi kadınları da, ona arkalarını dönüp ırgalamak suretiyle taparlardı ! 204

Zülhalasa'yı Amr b. Luhayy'ın veya Ebrehe'nin yaptırdığı söylenir. 205

Zülhalasa'ya Devs, Becîle ve Has'amlardan başka Haris b. Ka'blar, Cermler, Zübeydler, Gavs ve Mürrler ve Benî Bilal b. Âmirler de tapar ve bakarlardı. 206

Cerir b. Abdullah Ahmesîlerden yüzelli. 207 diğer rivayete göre yüzyetmiş208 süvarinin başında oraya hareket etti. 209

Ahmesîler ata iyi binerlerdi. Cerir b. Abdullah ise, at üzerinde pek duramazdı. 210

Cerir b. Abdullah, hareket etmeden:

" Yâ Rasûl ali ah! Ben at üzerinde pek duramaz bir adamım! " dedi. 211

Peygamberimiz aleyhisselam onun göğsüne eliyle hızlıca vurdu, göğsünde parmaklarının izi çıktı. 212

" Ey Allah'ım! Onu at üzerinde durdur! 213 Hâdî ve mehdî kıl! " diyerek dua etti. 214

Bundan sonra Cerir b. Abdullah attan hiç düşmez oldu. 215

Peygamberimiz aleyhisselam, onu böylece Zülhalasayı yıkmaya gönderdi. 216

Cerir b. Abdullah Becîlelerin Ahmes süvarileriyle birlikte Zülhalasa'yı yakıp yıkmaya varınca, Has'amlar, Vâhileler ve daha başkaları onunla savaştılar. O zaman, Zülhalasa'nın bakıcıları olan Vâhilelerdenyüz kişi, Has'amların çoğu ve BenîKuhâfe b. Âmirb. Has'amlardan da ikiyüz kişi öldürüldü.

Cerir b. Abdullah ve süvari arkadaşları karşı koyanları yendiler, bozguna uğrattılar. 217

-------------------------------------

188. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 347.

189. Ebu'l-Münzir Hişam, Kitâbu'l-esnam, s. 35-36, Müslim, Sahih, c. 4, s. 1926.

190. Ebu'l-Münzir Hişam, s. 35-36, Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 3, s. 383.

191. Ahmed b. Hanbel. Müsned, c. 4, s. 360, 362, 365, Buharî, Sahih, c. 4, s. 232, c. 5, s. 112 Müslim , Sahih, c. 4, s. 1926.

192. Ebu'l-Münzir Hişam, s. 36, Buhârî, c. 5, s. 112, Yâkût, c. 2, s. 383.

193. İbn İshak, c. 1 , s. 83.

194. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre. d, s. 83, Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 365, Buhârî, c. 5, s. 112.

195. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 365, Buhârî, c. 5, s. 112.

196. Ahmed, c. 4, s. 365, Buhârî, c. 5, s. 112, c. 7, s. 152.

197. Buhârî, c. 5, s. 112.

198. Ebu'l-Münzir Hişam, s. 34, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1 , s. 384.

199. Ebu'l-Münzir, s. 34, Yâküt, c. 2, s. 383.

200. İbn Habib, Kitâbu'l-mu habber, s. 317, Yâkût, c. 2, s. 383.

201. Ebu'l-Münzir Hişam, Kitâbu'l-esnam, s. 36.

202. Ebu'l-Münzir Hişam, Kitâbu'l-esnâm, s. 34-35, Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 383.

203. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 1, , s. 89, Ebu'l-Münzir, s. 35, Yâkût, c. 2, s. 383.

204. Ebu'l-Münzir, s. 36, İbn Esîr, Nihâye, c. 2, s. 62, Yâküt, c. 2, s. 384.

205. Yâküt, c. 2, 5. 383.

206. İbn Habib, Kitâbu'l-mu habber, s. 317, Yâkût, c. 2, s. 383.

207. Ahmed b. Hanbel. Müsned, c. 4, s. 362 Buhârî, Sahih, c. 4, s. 232, c. 5, s. 112.

208. Ahmed, c. 4, s. 360.

209. Ahmed, c. 4, s. 362, Buhârî, c. 4, s. 232.

210. Ahmed, c. 4, s. 362, Buhârî, c. 5, s. 112, Müslim , Sahih, c. 4, s. 1925-1926.

211. Buhârî, c. 7, s. 152.

212. Ahmed, c. 4, s. 362, Buhârî, c. 5, s. 112.

213. Buhârî, c. 7, s. 152, Müslim, c. 4, s. 1925-1926, İbn Mâce, Sünen, c. 1, s. 56.

214. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 347, Ahmed, c. 4, s. 362, Buhârî, c. 5, s. 112, c. 7, s. 152, Müslim, c. 4, s. 1925-1926, İbn Mâce, c. 1, s. 56.

215. Buhârî, c. 5, s. 112, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 279.

216. İbn İshak, c. 1 , s. 89.

217. Ebu'l-Münzir Hişam, Kitâbu'l-esnâm, s. 36, Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 383-384.

Zülhalasa Bakıcısının Müslüman Oluşu

Cerir b. Abdullah Yetmen'e vardığı zaman, Zülhalasa'nın bakıcısı olan adam, oklarla kısmet anyor, fal oku çekiyordu.

Kendisine:

" Haberin olsun ki, Resûlullah aleyhisselam şuradadır! Eğer senin fal attığını, çektiğini görürse boynunu vurur! " denildi.

Adamın aldırış etmeyerek fal oklan çekmeye devam ettiği sırada Cerir b. Abdullah çıkageldi ve ona:

" Şimdi sen ya bu okları kırar ve Allah'tan başka ilah olmadığına şehadet edersin ya da senin boynunu vururum! " dedi.

Adam hemen okları kırdı ve şehadet getirdi. 218

Cerir b. Abdullah, Zülhalasa binasını yıktı. 219 Kırdı, ateşe verip yaktı. 220 Harabeye çevirdi. 221

Cerir b. Abdullah, Ahmesîlerden Ebu Ertat222 Husayn b. Rebia'yı223 müjdeci olarak Peygamberimiz aleyhisselama gönderdi.

Ebu Ertat, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına gelip:

" Yâ Rasûlallah! Seni hak din ve kitabla peygamber gönderen Allah'a yemin ederim ki sana eli boş gelmedim! Ben, Zülhalasayı gerimde uyuz deve gibi bakımsız bir halde bıraktım! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam, beş kere:

" Ahmesîlerin atları ve süvarileri mübarek olsun! " diyerek tebrik ve dua etti. 224

-------------------------------------

218. Buhârî, Sahîh, c. 5, s. 112.

219. Ebu'l-Münzir, s. 36, İbn Esîr, Nihâ\e, c. 2, s. 62.

220. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 60, Buhârî, c. 5, s. 112.

221. Ahmed, c. 4, s. 365.

222. Buhârî , c. 5, s. 112, Müslim, c. 4, s. 1926.

223. Müslim, c. 4, s. 1926, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1595.

224. Ahmed, c. 4, s. 360-365, Buhârî, c. 5, s. 112, Müslim , c. 4, s. 1926.

Cerir b. Abdullah'ın Medine'ye Dönüşü

Cerir b. Abdullah, kısa bir müddet içinde Medine'ye dönüp geldi.

Peygamberimiz aleyhisselam, ona Zülhalasa hakkında:

" Yıktin mı onu?" diye sordu.

Cerir b. Abdullah:

" Seni hak din ve kitabla peygamber gönderen Allah'a yemin ederim ki; Zülhalasa'yı ateşe verip yaktım! Hiç kimse onu yakıp yıkmaktan beni men edemedi! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam, o gün de, Ahmesîlerin süvarilerine ve atlarına bereket duası yapü. 225

-------------------------------------

225. İbn Sa'd. Tabakâtü'l-kübrâ. c. 1. s. 347-348.

Ezd Temsilcilerinin Medine'ye Gelişi ve Müslüman Oluşu

Ezdlerin Kimlikleri, Temsilcilerinin Ne Zaman ve Kaç Kişi Olarak Geldikleri

Ezdlerin ata soyları şöyle sıralanır: Ezd b. Gavs, b. Nabt, b. Malik, b. Zeyd, b. Kehlan, b. Sebe', b. Yeşcüb, b. Ya'rüb, b. Karıtan.

Ezdi erden birçok kabileler türemiştir. 226

Ezd temsilcileri Medine'ye Hicretin 10. yılında, 227 başlarında Sured b. Abdullah el-Ezdî olduğu halde geldiler. 228

Ferve b. Amr'ın evine indiler. 229

Orada selamlandılar, orada oturdular, orada ağırlandılar. 230

-------------------------------------

226. İbn Hazm, Cemhere, s. 473-474, 484.

227. Taberî, Târîh, c. 3, s. 158, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 2, s. 734, İbn Esir, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 17, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 55.

228. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 337, c. 5, s. 526, Taberî, c. 3, s. 158, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 55.

229. İbn Sa'd, c. 1, s. 338, c. 5, s. 528, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 55.

230. İbn Sa'd. c. 1. s. 338. c. 5. s. 528.

Peygamberimiz aleyhisselamın Ezd Temsilcilerine Tavsiyeleri

Ezd temsilcileri, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına gidip konuştular.

Onların şekilleri, ağırbaşlılıkları ve konuşmaları Peygamberimiz aleyhisselamın hoşuna gitti ve onlara:

" Siz nesiniz?" diye sordu.

Onlar:

" Mü'minleriz! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam gülümsedi ve onlara:

" Her sözün bir hakikati vardır. Sizin sözünüzün ve imanınızın hakikati nedir?" diye sordu.

Onlar:

" Onbeş haslet (huy)'dur.

Onlardan beşi iman etmemizi, beşi de işlememizi elçilerinle emrettiğin şeylerdir.

Geri kalan beşi ise, Cahiliye çağından şu ana kadar benimseyip âdet edinegeldiğimiz-sen istemezsen bırakacaklarımızın dışındaki-şeylerdiryâ Rasûlallah" dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" İnanmanızı emrettiğim beş şey nelerdir?" diye sordu.

Temsilciler:

" Sen Allah'a, Allah'ın meleklerine, kitablarına, peygamberlerine ve öldükten sonra dirilmeye inanmamızı elçilerinle emretmiştin! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" İşlemenizi size emrettiğim beş şey nelerdir?" diye sordu.

Temsilciler:

" Sen, 'Lâ ilahe illallah Muhammederresûlullah' dememizi, namazı kılmamızı, zekatı vermemizi, Ramazan orucunu tutmamızı, yoluna güç yetince Beytullah'ı hac ve ziyaret etmemizi bize elçilerinle emretmiştin! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" Sizin Cahiliye çağında benimseyip âdet ve huy edinmiş olduğunuz beş şey nelerdir?" diye sordu.

Temsilciler:

" Bolluk zamanlarında nimete-hakkını yerine getirmek suretiyle-şükür,

Belâ ve musibet zamanlarında sabır ve tahammül etmek,

Uğranılan kazaya rıza,

Savaş meydanlarında düşmanla karşılaşınca sebat göstermek ve savaşa gerçekten girişip savaşın hakkını yerine getirmek,

Düşmanın üzülmesine sevinmeyi veya düşmanın sevinmesine üzülmeyi terketmektir" dediler.

Onların ilim ve hikmet sahibi, derin anlayışlı olmaları Peygamberimiz aleyhisselamın hoşuna gitti ve kendilerine:

" Ben size beş haslet daha arttırayım da, söylemiş olduğunuz hasletleriniz yirmiyi bulup tamamlansın:

1. Yiyemeyeceğiniz şeyleri toplayıp biriktirmeyiniz,

2. (Temelli) oturamayacağınız binayı yapmayınız,

3. Kendisinden yarın ayrılacağınız şeyler üzerine üşüşüp birbirinizle uğraşmaya kalkışmayınız,

4. Amellerinize göre mükâfatlandırılmak veya cezalandırılmak üzere Kendisine döndürülüp huzuruna çıkarılacağınız Allah'ın emirlerine aykırı davranmaktan sakınınız!

5. Ahirete sunacağınız hayırlı amelleri çoğaltıp mâsiyetleri bırakmak ve içinde temelli kalacağınız cenneti elde etmek hususunda yarışmaya rağbet gösteriniz! " buyurdu.

Ezd temsilcileri Peygamberimiz aleyhisselamın öğütlerini ezberlediler ve uyarlatınca hareket ettil-er. 231

-------------------------------------

231. Ebu Nuaym, Hilyetü'l-evliyâ, c. 9, s. 979, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 94, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 63, Kastalânî, Mevâhib, c. 1, s. 322 Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 4, s. 64-65.

Kavminin Üstün Kişisi Olan Sured b. Abdullah'ın Vali ve Kumandan Tayin Edilişi

Sured b. Abdullah, Müslümanlığını İslâm amelleriyle güzelleştirdi. 232

Kendisi, Ezdlerin en üstün kişisi233 ve en iyi hüküm vereni idi.

Medine'de kaldığı müddetçe Peygamberimiz aleyhisselamın meclisine devam eder ve kendisinin bu hali Peygamberimiz aleyhisselamın hoşuna giderdi. 234

Peygamberimiz aleyhisselam, onu, kavminden Müslüman olanların başına vali ve kumandan yaptı.

Müslümanları yanına alarak Yemen taraflarında, yakınlarında bulunan müşriklerle savaşmasını kendisine emr235 ve maiyyetindekilere iyi davranmasını tavsiye buyurdu. 236

Sured b. Abdullah, Peygamberimiz aleyhisselamın emriyle gidip Cüreş'e indi.

Cüreş o zaman sapasağlam, kale gibi bir şehirdi. 237

Üzerlerine Müslümanların yürüdüklerini işiten Yemen kabileleri, içlerinde Has'amlar da bulunduğu halde, Cüreş'e gelip sığınmış, orada toplanmış bulunuyorlardı. 238

Sured b. Abdullah, Cüreş halkını İslâmiyete davet etti. Onlar, yanaşmadılar. Müslüman olmaktan kaçındılar. 239

Sured b. Abdullah, onları bir ay kadar kuşattı. 240

Fakat onlar Sured b. Abdullah'a karşı Cüreş'in içinde kendilerini savundular. 241

Sured b. Abdullah, kuşatma sırasında yaylım hayvanları üzerine de baskınlar yapıp onları ele geçirmeyi başardı. 242

Sured b. Abdullah, Cüreş şehrine kapanıp kendilerini savunan halkı şehrin dışına çekmek için, kuşatmayı bırakarak katar halinde Cüreş'in Şekr dağına kadar geri çekildi. 243

Cüreş halkı Müslümanların kendilerine yenilerek dönüp gittiklerini sandılar ve onları yakalamaya çıktı lar. 244

Sured b. Abdullah, maiyyetindeki mücahidleri hemen saf haline getirip Güreşten dışarı çıkardıkları halka saldırdılar. 245 Onlara istedikleri gibi kılıç vurdular. 246 Onları en şiddetli bir şekilde kılıçtan geçirdil-er. 247 Cüreşlilerin atlarından yakaladıkları yirmi atin üzerinde bütün bir gün onlarla çarpıştılar.

Sured b. Abdullah Cüreş halkından Müslüman olanları serbest bıraktı, Müslüman olmayanların boyunlarını vurdu. 248

-------------------------------------

232. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 233, Taberî, Târih, c. 3, s. 158, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 2, s. 737, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 372, İbn Esir, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 16, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 182.

233. Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 261.

234. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 5, s. 526.

235. İbn İshak, c. 4, s. 233-234, İbn Sa'd, c. 1, s. 338, c. 5, s. 526, Taberî, c. 3, s. 158, İbn. Abdilberr, c. 2, s. 737, Beyhakî, c. 5, s. 372, İbn Esir, c. 3, s. 47, İbn Seyyid, c. 2, s. 242, Halebî, c. 3, s. 261.

236. İbn Sa'd, c. 5, s. 526.

237. İbn İshak, c. 4, s. 234, İbn Sa'd. c. 1, s. 338, c. 5, s. 526, Taberî, c. 3, s. 158, Beyhakî, c. 5, s. 372, İbn Esîr, c. 3, s. 17, İbn Seyyid, c. 2, s. 242, Halebî, c. 3, s. 261.

238. İbn İshak, c. 4, s. 234, İbn Sa'd, c. 1, s. 338, Taberî, c. 3, s. 158, Beyhakî, c. 5, s. 372, İbn Esîr, c. 3, s. 17, İbn Seyyid, c. 2, s. 242, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 55.

239. İbn Sa'd, c. 1, 5. 338.

240. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 234, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 338, Taberî, Târih, c. 3, s. 158, Beyhakî, Delâil, c. 5, s. 372, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 17, İbn Seyyid, Uyun, c. 2, s. 242, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 55, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 261.

241. İbn İshak, c. 4, s. 234, Taberî, c. 3, s. 158, Beyhakî, c. 5, s. 372, İbn Esîr, c. 3, s. 17, İbn Seyyid, c. 2, s. 242.

242. İbn Sa'd, c. 1. S. 338.

243. İbn İshak, c. 4, s. 234, Taberî, c. 3, s. 158, Beyhakî, c. 5, s. 372, İbn Esîr, c. 3, s. 17, İbn Seyyid, c. 2, s. 242, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 55, Halebî, c. 3, s. 261.

244. İbn İshak, c. 4, s. 234, Taberî, c. 3, s. 158, Beyhakî, c. 5, s. 373, İbn Esîr, c. 3, s. 17, İbn Seyyid, c. 2, s. 242, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 55, Halebî, c. 3, s. 261.

245. İbn Sa'd, c. 1, s. 338, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 55.

246. İbn Sa'd, c. 1. S. 338.

247. İbn İshak, c. 2, s. 234, Taberî, c. 3, s. 158, Beyhakî, c. 5, s. 373, İbn Esîr, c. 3, s. 17, İbn Seyyid, c. 2, s. 242, Halebî, c. 3, 5. 261.

248. İbn Sa'd. c. 1. s. 338.

Peygamberimiz aleyhisselamın Cüreş Halkının Şekr'de Öldürülmekte Olduğunu Haber Verişi

Cüreş halkı tarafından Medine'ye iki kişi gönderilmiş bulunuyordu. Onların bir gün ikindi namazından sonra akşama doğru Peygamberimiz aleyhisselamın yanında bulundukları bir sırada, Peygamberimiz aleyhisselam:

" Şekr, Allah'ın beldelerinden hangisidir, hangisindedir?" diye sordu.

İki Cüreşf ayağa kalkarak:

" Yâ Rasûlallah! Bizim beldelerimizde bir dağ vardır ki, ona Keşr denilir, Cüreş halkı ona böyle ad vermişlerdir" dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" O Keşr değil, fakat o Şekr'dir! " buyurdu.

İki Cüreşî:

" Yâ Rasûlallah! Ne hal var onun başında?" diye sordular.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Şu anda Cüreş halkı Şekr'in yanında Allah'ın develeri (gibi) boğazlanmaktadırlar! " buyurdu.

Cüreşîler, hemen Hazret-i Ebu Bekir'in veya Hazret-i Osman'ın yanına varıp oturdular ve ona Peygamberimiz aleyhisselamın söylediği sözü anlattılar.

Hazret-i Ebu Bekir veya Hazret-i Osman onlara:

" Yazıklar olsun size! Resûlullah aleyhisselam size şimdi kavminizin öldürülmekte oldukları haberini vermiştir! Hemen kalkın, Resûlullah aleyhisselama gidin de, kavminizden bu felâketi kaldırması için Allah'a dua etmesini kendisinden isteyin! " dedi.

Cüreşîler de hemen kalkıp Peygamberimiz aleyhisselamın yanına vardılar ve dileyeceklerini dilediler.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey Allah'ım! Bu felâketi onlardan (Cüreş halkından) kaldır! " diye Allah'a dua etti.

Cüreşîler, Peygamberimiz aleyhisselamın yanından ayrılıp kavimlerinin yanına döndüler.

Onların, öldürüldüklerini Peygamberimiz aleyhisselamın haber verdiği gün ve saatte Sured b. Abdullah ve maiyyetindeki Müslümanlar tarafından öldürülmüş olduklarını öğrendiler.

Bunun üzerine Peygamberimiz aleyhisselamın yanına Cüreş halkından bir heyet gelip Müslüman oldular. 249 Müslümanlıklarını İslâm amelleriyle güzelleştirdiler. 250

Peygamberimiz aleyhisselam, Cüreş heyetine:

" İnsanların en güzel yüzlüleri! En tatlı sözlüleri! Emaneti en çok gözetenleri! Sizler hoşgeldiniz! Sizler bendensiniz! Ben de sizlerdenim! " diyerek, onlara son derecede iltifatta bulundu.

Kendilerine " Mebrûr" sözünü savaş parolası yaptı. 251

Karyelerinin çevresinde hududu işaretlerle belirli bir koruluğu da, 252 atlarının, develerinin ve ekin öküzlerinin yaylım yeri olmak üzere Güneşlilere tahsis etti. 253

-------------------------------------

249. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 234, Taberî, Târih, c. 3, s. 158-159, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 272-273, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 16-17 İbn Seyyid, Uyünu'l-eser, c. 2, s. 242-243, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 63, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 314, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 261 -262, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 4, s. 32-33.

250. Ebu'l-Fidâ, Sîre, c. 4, s. 144, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 314.

251. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 338, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 262.

252. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 234, İbn Sa'd, c. 1, s. 338, Taberî, Târîh, c. 3, s. 159, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 373.

253. İbn İshak, c. 4, s. 234, Taberî, c. 3, s. 159, Beyhakî, c. 5, s. 373, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 4, s. 33.

Peygamberimiz aleyhisselamın Halid b. Dımadü'l-Ezdî Hakkındaki Yazısı

Peygamberimiz aleyhisselam Ezdîlerden Halid b. Dımad'a bir yazı yazdı ve yazısında şöyle buyurdu:

" Allah'a hiçbir şeyi şerik koşmaksızın iman ve Muhammed'in Allah'ın kulu ve resûlü olduğuna şehadet etmek,

Namazı kılmak,

Ramazan orucunu tutmak,

Beytullah'ı haccetmek,

Kötü iş yapanı ve kötülükte direneni barındırmamak,

Allah ve Resûlüne karşı hayırhah olmak,

Allah'ın sevdiklerini sevmek, Allah düşmanlarını sevmemek,

Kendi canını, malını ve ev halkını koruduğu şeylerden Muhammed Peygamberi de korumak üzere Müslüman olduğu zaman, yurdunda sahip bulunduğu şeyler yine kendisinindir.

Ahdini yerine getirirse, Halidü'l-Ezdî, Allah'ın himayesinde ve Muhammed Peygamberin himayesindedir.

Bunu Übeyy b. Ka'b kaleme aldı." 254

-------------------------------------

254. İbn Sa'd. Tabakâtü'l-kübrâ. c. 1. s. 267.

Peygamberimiz aleyhisselamın Cünâdetü'l-Ezdî ve Kavmi ile Kendisine Bağlı Olanlar Hakkındaki Yazısı

Peygamberimiz aleyhisselam; Cünâdetü'l Ezdî ile kavmi ve kendisine bağlı olanlar hakkında bir yazı yazdı ve yazısında şöyle buyurdu:

" Namazı kıldıkları,

Zekatı verdikleri,

Allah'a ve Allah'ın Resûlüne itaat ettikleri,

Ganimetlerden Allah'ın hakkı olan beşte biri ve Peygamber aleyhisselamın payını verdikleri,

Müşriklerden ayrıldıkları müddetçe; kendileri için Allah'ın himayesi ve Muhammed b. Abdullah'ın himayesi vardır.

Yazıyı Ü beyy b. Ka'b kaleme aldı." 255

-------------------------------------

255. Ibn Sa'd. c. 1. S. 267.

Benî Has'am Temsilcilerinin Medine'ye Gelişi ve Müslüman Oluşu

Benî Has'amların Kimlikleri ve Yurtları

Kahtan'ın soyundan gelen Benî Has'amların ata soylan256 şöyle sıralanır Has'am Akyel b. Enmar, b. İraş, b. Amr, b. Gavs, b. Nabt, b. Malik, b. Zeyd, b. Kehlan, b. Sebe'. Has'amlardan:

1. BenîNâhıs,

2. Benî Şehran b. İfris, b. Halif veya (Hulf), b. Has'am kabileleri;

Benî N ânı şiardan:

1. Benî Rüşdler,

2. Hamlar BenîŞehranlardanJse:

1. Benî Kuhâfe b. Âmir, b. Rebia, b. Âmirler türemiştir. 257

Has'amların yurtlan, kardeşleri Becîlelerie birlikte Yemen yollarıyla Tebâle'ye kadar uzanan Hicaz ülkesindeydi.

Sonradan etrafa dağılmışlar, onlardan pek azı yurtlarında kalmıştır. 258

Cerir b. Abdullah gidip Zülhalasa tapınağını ve putunu yıktıktan, Has'amlardan öldürülenler öldürüldükten sonra, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına Has'amlardan-içlerinde As'as b. Zahr ve Enes b. Müdrik de bulunan-bir heyet geldi ve:

" Bizler, Allah'a ve Allah'ın Resûlüne, Allah'tan gelen şeylere inandık!

Bize bir yazı yaz da, o yazının içindekilere tâbi olalım! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam, onlar için bir yazı yazdı. 259

Yazısında şöyle buyurdu:

" Bu yazı, Allah'ın Resûlü Muhammed tarafından Has'amların Bîşe'de* ve Bîşe'nin kırlarında bulunanları için yazılmıştır.

Cahiliye çağında dökmüş olduğunuz kanın suçu, sizden düşürülmüş, silinmiştir.

Sizlerden, isteyerek veya istemeyerek, gönüllü veya gönülsüz Müslüman olan kimsenin elindeki, gökten yağmurla sulanan veya düşen çiğle ıslanan, yumuşak veya berk toprakta, kuraklık ve kıtlık olmayan yıllarda sürüp ekerek geliştirdiği, yetiştirdiği mahsuller-kuruyup sonradan yağmurla yeşerenleri de dahil-kendisinindir, onları vergi vermeksizin yer.

Onlar, her akarsu ile sulanan toprakta yetiştirdikleri mahsuller için de uşrün yarısını ödemekle mükelleftirler.

Cerir b. Abdullah ve hazır bulunan kimseler şahit oldular." 260

-------------------------------------

256. İbn Hazm, Cemhere, s. 484.

257. İbn Hazm, s. 475.

258. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb, s. 243.

259. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 348.

* Bfşe; halkı kalabalık Yemen vadilerinden olup, Tebâle ile arası yirmidörtmildir. Bfşe, Yemen tarafındadır. Bfşe, BenfSelûllerin diyarı idi. Suları Taif Hicaz'ından dökülen ve Has'amlarla Hilaller, Süvâe b. Ânirb. Sa'saalar vesair kabilelerden birçok halkın toplandığı bir vadi idi (Yâküt, Mu'cemu'l-büldân, c. 1, s. 99).

260. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 286.

Benî Selâman Temsilcilerinin Medine'ye Gelişi ve Müslüman Oluşu

Benî Selâmanların Kimlikleri, Yurtları ve Temsilcilerinin Medine'ye Ne Zaman ve Kaç Kişi Olarak Geldikleri

Benî Selâmanlar, Kahtan'ın soyundan gelen Kudâa kabilelerinden idiler. 261

Benî Selâmanların ata soyları şöyle sıralanır: Benî Selâman b. Sa'd, b. Zeyd, b. Leys, b. Sûd, b. Eslem, b. Elhâfî, b. Kudâa. 262

Benî S elamanlar, Cinab'da* otururlardı. 263

Benî Selâman temsilcileri Medine'ye Hicretin 10. yılında, Şevval ayında geldiler, yedi kişi idiler. 264

Temsilcilerin başında Habib b. Amrü's-Selâmanî bulunuyordu.

Habib b. Amr der ki:

" Biz, Benî Selâman temsilcileri olarak Resûlullah aleyhisselamın yanına vardık.

Yedi kişi idik.

Resûlullah aleyhisselama, Mescidin dışında, çağrıldığı cenazeye giderken rastladık ve:

'Esselamü aleyke yâ Rasûlallah! ' dedik.

Selamımıza:

'Ve aleyküm! ' diyerek karşılık verdi ve bize:

'Siz kimsiniz?' diye sordu.

'Biz Selâmanlardanız! İslâmiyet üzere sana bey'at edelim diye geldik.

Biz, arkamızdaki kavmimizden olanların da temsilcisiyiz! ' dedik.

Resûlullah aleyhisselam, uşağı Sevban'a dönerek:

'Bu elçileri, elçilerin indirilmekte olduğu yere indir! ' buyurdu." 265

Benî Selâman temsilcileri Remle binti Hâris'in konağına indirildiler. 266 Müslüman oldular. 267

Allah onlardan razı olsun!

Öğle namazının ezanını işitince, Mescide gidip Peygamberimiz aleyhisselamla birlikte öğle namazını kıldılar. 268

Peygamberimiz aleyhisselam, öğle namazını kıldırınca minberle evinin arasında oturdu.

Benî Selâman temsilcileri Peygamberimiz aleyhisselamın yanına vardılar. 269

Habib b. Amr:

" Ey Allah'ın Resûlü! Amellerin efdal ve üstünü hangisidir?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Vaktinde kılınan namazdır! " buyurdu. 270

Benî Selâman temsilcileri, namaz hakkında, İslâm şeriatları hakkında, göz değmemesi için okuyup üflemenin caiz olup olmadığı hakkında birtakım sorular sordular. 271

İkindi namazını da Peygamberimiz aleyhisselamla birlikte kıldıktan sonra, ülkelerinin uğradığı kuraklıktan şikâyetlendiler.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam, tek eliyle:

" Ey Allah'ım! Onları yurtlarında yağmurunla sula! " diyerek dua etti.

Habib b. Amr:

" Yâ Rasûlallah! Elinin ikisini de kaldır!

Çünkü, böyle yapmak, daha çokluk taşır ve daha güzeldir! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam gülümsedi ve iki elini koltuğunun altları görününceye kadar kaldırdı.

Benî Selâman temsilcileri Medine'de üç gün kaldıktan ve ağırlandıktan sonra, Peygamberimiz aleyhisselamla vedalaştılar.

Peygamberimiz aleyhisselam onlara bahşişlerinin verilmesini de Bilal-i Habeşî'ye emretti. 272

Her birine bahşiş olarak beşer ukiyye gümüş verildi. 273

Bilal-i Habeşî:

" Bugün yanımızda daha fazla mal yoktur! " diyerek özür dileyince, temsilciler:

" Malın bundan daha çoğu ve daha güzeli olmaz! " dediler. 274

Yurtlarına döndüler. 275

Yurtlarını, Peygamberimiz aleyhisselamın dua ettiği gün ve saatte yağmura kavuşmuş buldular. 276

-------------------------------------

261. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb t s. 300.

262. İbn Hazm, Cemhere, s. 486, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1, s. 307.

* Cinab; Hayber, Selah ve Vâdi'l-kurâ taraflarında bir yerdir. Cinab'ın Benf Mâzinlerin konak yerlerinden olduğu da söylenir (Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, 164).

263. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 1, s. 445, İbn Hacer, c. 1, s. 307.

264. Vâkıdî’den naklen İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 332-333, Taberî, Târîh, c. 3, s. 158, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 324, İbn Esîr, c. 1, s. 415, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 257, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 62.

265. İbn Sa'd, c. 1, s. 332, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 278, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 4, s. 61.

266. İbn Hacer, c. 1, s. 308, Zürkânî, c. 4, s. 61.

267. İbn Sa'd, c. 1, 5. 333.

268. İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1 , s. 308, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 4, s. 61.

269. İbn Sa'd, Tabakâtü 'l-kübrâ, c. 1, s. 332-333.

270. İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 257, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 62, İbn Hacer, c. 1, s. 308, Halebî, İnsânu’l-uyûn, c. 3, s. 278, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 4, s. 61.

271. İbn Sa'd, c. 1, 5. 333.

272. İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 257, İbn Kayyım, c. 3, s. 62, Halebî, c. 3, s. 278, Zürkânî, c. 4, s. 61-62.

273. İbn Sa'd, c. 1, s. 333, İbn Seyyid, c. 2, s. 257, İbn Kayyım, c. 3, s. 62, Halebî, c. 3, s. 278, Zürkânî, c. 4, s. 62.

274. İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 257, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 62, Halebî İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 278, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 4, s. 62.

275. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 333, İbn Seyyid, c. 2, s. 257, İbn Kayyım, c. 3, s. 62, Halebî, c. 3, s. 278, Zürkânî, c. 4, s. 62.

276. İbn Seyyid, c. 2, s. 257, İbn Kayyım, c. 3, s. 62, Halebî, c. 3, s. 278, Zürkânî, c. 4, s. 62.

Ferve b. Müseyk'in Medine'ye Gelip Müslüman Oluşu

Benî Muradların ve Ferve'nin Kimliği

Benî Muradlar, Kahtan'ın soyundan gelen Kehlan kabilesinden idiler. 277

Benî Muradların ata soyları şöyle sıralanır Benî Murad (Yuhâbir) b. Malik (Mezhic), b. Üded, b. Zeyd, b. Yeşcüb, b. Arib, b. Zeyd, b. Kehlan, b. Sebe', 278 BenîMuradlardan:

1. Karen b. Redman, b. Naciye, b. Murad,

2. Benî Hamel b. Ki nane, b. Naciye, b. Murad,

3. Rabaz b. Zehran, b. Murad,

4. Sunabih b. Zehran, b. Murad kabileleri türemiştir. 279

Ferve b. Müseyk, Murad (Yuhâbir) b. Malik (Mezhic)'in Naciye ve Zahir adındaki oğullarından Naciye'nin soyundan gelmiştir ve soykütüğü şöyle sıralanır Ferve b. Müseyk, b. Haris, b. Seleme, b. Haris, b. Züeyb (Küreyb), b. Malik, b. Münebbih, b. Gutayf, b. Abdullah, b. Naciye. 280

Ferve b. Müseyk, Benî Muradların ileri gelenlerindendi. İyi bir şairdi. 281 Ferve b. Müseyk'in Medine'ye gelişi, Hicretin 10. yılında, BenîZübeyd temsilcisi Amrb. Ma'dikerib'in gelişinden önceydi. 282

Ferve b. Müseyk, Kinde krallarından ve onlara bağlılıktan yüz çevirerek, Peygamberimiz aleyhisselama tâbi ve Müslüman olmaya geldi. 283

Sa'd b. Ubâde'nin evine indi. 284

Müslüman oldu. 285

Allah ondan razı olsun

Sa'd b. Ubâde ona Kur'ân-ı Kerîm'i, İslâmiyetin farzlarını ve şeriatlarını öğretti. 286

-------------------------------------

277. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb, s. 417.

278. İbn Hazm, Cemhere, s. 405, Kalkaşandî, s. 417.

279. İbn Hazm, s. 476-477.

280. İbn Hazm, s. 406.

281. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1261-1262.

282. Taberî, Târih, c. 3, s. 160, İbn Esir, Kâmil, c. 2, s. 298, İbn Haldun, Târîh, c. 2, ks. 2, s. 55.

283. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 229, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 327, Taberî, c. 3, s. 161.

284. İbn Sa'd, c. 1, 5. 327.

285. İbn Abdilberr, c. 3, s. 1261, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 360, İbn Haldun, c. 2 ks. 2, s. 55.

286. İbn Sa'd, c. 1. S. 327.

Peygamberimiz aleyhisselamın Ferve'ye Redm ve Rezm Günlerini Soruşu

Peygamberimiz aleyhisselam, Ferve b. Müseyk'e:

" O gününüzü, Hemdanların gününü hatırlıyor musun?" diye sordu.

Ferve b. Müseyk:

" Evet! " dedi. 287

Bunun üzerine Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey Ferve! Redm, Rezm Günü* kavminin uğradığı felâketin sana da bir kötülüğü, bir zararı dokundu mu?" diye sordu.

Ferve:

" Yâ Rasûlallah! Kavmi benim kavmim gibi Rezm Günü felâkete uğramış olup da, bundan kendisine bir kötülük, bir zarar dokunmamış kim var?288 Ev halkını ve kabileyi yok etti! " dedi. 289

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Fakat, bu İslâmiyet, kavmine hayırdan başka birşey eklemeyecektir! 290 Bu, sağ kalanlar için hayırlıdır! " buyurdu. 291

-------------------------------------

287. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 361.

* İslâmiyetten biraz önceki günlerin birinde, Hem danlar, E eda' b. Malik'in kumandası altında Benf Muradların üzerine yürüyüp onlardan pek çoklarını istedikleri gibi öldürm üşjer ve yaralam ıslardı. Bu hezimet günü Rezm , Redm Günü diye anı İm ıştır (İbn İshak, İbn Hişam , Sîre, c. 4, s. 228, Taberî, Târih, c. 3, s. 160-161, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 295-296, İbn Seyyid, Uyun, c. 2, s. 239). Rezm , Muradların yurdunda bir yerdir (Yâkût, Mu'cem, c. 3, s. 42).

288. İbn İshak, c. 4, s. 229, Taberî, c. 3, s. 161, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 368-369 İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 296, İbn Seyyid, c. 2, s. 240, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye, c. 5, s. 71, Halebî, İnsanu'l-uyün, c. 3, s. 259.

289. İbn Esîr, c. 4, s. 361.

290. İbn İshak, c. 4, s. 229, Taberî, c. 3, s. 161, Beyhakî, c. 5, s. 168-169, İbn Esîr, c. 2, s. 296-297, İbn Seyyid, c. 2, s. 240, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 71.

291. İbn Esîr, c. 4, s. 361.

Ferve b. Müseyk'in Umumî Vali Tayin Edilişi

Peygamberimiz aleyhisselam, Ferve b. Müseyk'i Muradlar, Zübeydler ve Mezhiclerin bütününe vali tayin etti.

Halid b. Saîd b. Âs'ı da, sadaka ve zekat tahsil memuru olarak yanına kattı. 292

Halid b. Saîd için, içinde sadaka, zekat nisbet ve miktarları açıklanan bir de yazı yazdı (yazdırdı). 293

Halid b. Saîd, Peygamberimiz aleyhisselamın Vefâtına kadar Ferve'nin ülkesinde ve yanında bulun-du. 294

-------------------------------------

292. İbn İshak, c. 4, s. 229, İbn Sa'd, c. 1, s. 327, Taberî, c. 3, s. 161, İbn Esîr, c. 2, s. 297, İbn Seyyid, c. 2, s. 240, Ebu’l-Fidâ, c. S. s. 71.

293. İbn İshak, c. 4, s. 229, Taberî, c. 3, s. 161, Beyhakî, c. 5, s. 369, İbn Seyyid, c. 2, s. 240, Ebu’l-Fidâ, c. 5, s. 71.

294. İbn İshak, c. 4, s. 229, Taberî, c. 3, s. 161, Beyhakî, c. 5, s. 369, İbn Seyyid, c. 2, s. 240 Ebu’l-Fidâ, c. 5, s. 71.

Ferve'nin Müşriklerle Savaşmasına İzin Verilişi

Ferve b. Müseyk:

" Yâ Rasûlallah! Kavmimin Müslümanlığa yönelenlerini yanıma alarak, Müslümanlıktan kaçınanlarla çarpışayım mı?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselam, Ferve'nin onlarla çarpışmasına izin verdi. 295

Kendisine oniki ukiyye gümüş ihsan etti.

Onu soy bir deveye bindirdi, giyinmek üzere kendisine Umman dokuması bir elbise de verdi. 296

Ferve b. Müseyk Peygamberimiz aleyhisselamın yanından çıkıp gittikten sonra ise:

" Gutayfî ne yapıyor?" diye sordu.

Yola çıktığı haber verilince, arkasından adam gönderip geri çevirtti.

Ashabından bazılarıyla birlikte bulunduğu sırada, Ferve b. Müseyk geldi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Sen o (müşrik) kavmi İslâmiyete davet, Müslüman olanların Müslümanlığını kabul et!

Kim Müslüman olmazsa, sana yeni bir emir verinceye kadar, onlarla çarpışmakta acele etme! " buyurdu. 297

Ferve b. Müseyk:

" Yâ Rasûlallah! Bizim yurdumuzun yanında Ebyen toprağı diye anılan bir toprak olup, orası bizim elverişli yiyinti yerimizdir. Fakat, vebalı, hastalıklı bir yerdir?" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Orayı bırak! Oradan uzak dur! Çünkü, hastalığa yakın olmak ölmek demektir! " buyurdu. 298

-------------------------------------

295. Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 361, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 361.

296. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 327.

297. Tirmizî, c. 5, s. 361, İbn Esîr, c. 4, s. 361.

298. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 451.

Benî Zübeyd Temsilcilerinin Medine'ye Gelişi ve Müslüman Oluşu

Benî Zübeydlerin Kimlikleri ve Temsilcilerinin Medine'ye

Ne Zaman ve Kaç Kişi Olarak Gelip Müslüman Oldukları

Kahtan'ın soyundan gelen299 Benî Zübeydlerin ata soyları şöyle sıralanır Benî Zübeyd (Münebbih) b. Sa'b, b. Sâ'dü'l-Âşire, b. Malik (Mezhic), b. Üded, b. Zeyd, b. Yeşcüb, b. Arib, b. Zeyd, b. Kehlan, b. Sebe', 300

Zübeyd b. Sa'b'ın:

1. Rebia b. Zübeyd,

2. Haris b. Zübeyd isimlerinde iki;

Rebia b. Zübeyd'in de:

1. Mazin,

2. Haris (Gutay'a) isminde iki oğlu vardı. Bunların her ikisinden de kabileler türemiştir. 301

Peygamberimiz aleyhisselamın haberi kendilerine eriştiği zaman, Amr b. Ma'dikerib, Kays b. Meşrûhu'l-MurâdPye: *

" Ey Kays! Sen kavminin ulususun! Bize anıldı ki, Hicaz'da Kureyşîlerden Muhammed diye anılan bir zâtzuhur etmiş. Kendisinin peygamber olduğunu söylüyormuş. Gel, sen bizi ona götür de, onun hakkında bilgi edinelim! Eğer kendisi dediği gibi gerçekten peygamberse, bu bize gizli kalmaz, anlarız. Karşılaştığımız zaman ona tâbi oluruz. Aksi takdirde, kendisi hakkındaki bilginin mahiyetini öğrenmiş oluruz" dedi.

Kays b. Meşruh, Amrb. Ma'dikerib'in teklifini kabul etmekten kaçındı ve onun görüşünü beyinsizlik saydı. 302

Amr b. Ma'dikerib, Arapların cesaretleriyle tanınmış süvarilerindendi. 303 İyi bir şairdi de. 304

Amr b. Ma'dikerib, kavmi olan Benî Zübeyd'den305 yanına on kişi alarak Hicretin 10. yılında306 Medine'ye geldi. 307

Medine'ye gelince:

" Bu memleket halkının, Benî Amr b. Âmirlerden seyyidi, ulu kişisi kimdir?" diye sordu.

" Sa'db. Ubâde'dir! " denildi.

Bunun üzerine, devesini çekerek, Sa'd b. Ubâde'nin evine kadar giderek devesini ıhdırdı.

Sa'd b. Ubâde dışarı çıktı ve ona:

" Merhaba=Hoşgeldin! " dedi ve hayvanının bağlanmasını ve kendisinin de ağırlanmasını uşağına emretti.

Sonra, onu ve yanındaki arkadaşlarını alıp Peygamberimiz aleyhisselamın yanına götürdü.

Amr b. Ma'dikerib ve arkadaşları hemen Müslüman oldular.

Yüce Allah onlardan razı olsun!

Amr b. Ma'dikerib ve arkadaşları Medine'de birkaç gün oturduktan ve bahşişlerini aldıktan sonra yurtlarına döndüler. 308

Kays b. Meşruh, Amrb. Ma'dikerib'in Peygamberimiz aleyhisselama iman ve ikrarda bulunduğunu haber alınca, onu ölümle tehdide kalktı.

Amr b. Ma'dikerib de, söylediği uzun bir şiirle onu en ağır bir dille tahkir ve tehdit etti. 309

-------------------------------------

299. Kalkasandf, Nihâyetü'l-ereb, s. 268.

300. İbn Hazm, Cemhere, s. 405.

301. İbn Hazm, s. 411-412.

* Kays b. Meşruh, Amr b. Ma'dikerib'in kızkardeşinin oğlu idi (İbn Seyyid Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 240).

302. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 230, Taberî, Târih, c. 3, s. 159, İbn Seyyid, c. 2, s. 240, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ye'n-nihâye, c. 5, s. 71, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 259.

303. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1202, İbn Seyyid, c. 2, s. 241.

304. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 274, İbn Seyyid, c. 2, s. 241, Ebu’l-Fidâ, c. 5, s. 72.

305. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 230.

306. Vâkıdî’den naklen İbn Sa'd, Tabakâtü’l-kübrâ, c. 1, s. 328.

307. İbn İshak, c. 4, s. 230, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1202, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 273, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 71, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 55.

308. İbn Sa'd, c. 1, 5. 328.

309. İbn İshak, c. 4, s. 230-231, Taberî, Târih, c. 3, s. 160, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 71.

Benî Kinde Temsilcilerinin Medine'ye Gelip Müslüman Olmaları

Benî Kindelerin Kimlikleri, Yurtları, Temsilcilerinin Medine'ye Ne Zaman ve Kaç Kişi Olarak Geldikleri

Benî Kindelerin ata soyları şöyle sıralanır: Benî Kinde (Sevr) b. Ufeyr, b. Adiyy, b. Haris, b. Mürre, b. Üded, b. Zeyd, b. Yeşcüb, b. Arib, b. Zeyd, b. Kehlan, b. Sebe'. 310 Kinde (Sevr) b. Ufeyr'in Remle binti Esed'den doğma Muaviye ve Eşred isimlerinde iki oğlu vardı. 311

Kinanelerden şu kabileler türemiştir

1. Benî Muaviye,

2. Vehb,

3. Bedda',

4. Râiş b. Haris, b. Muaviye, b. Sevr, b. Mürta', b. Muaviye, b. Kinde,

5. Benî Sekâsik b. Eşres, b. Kinde,

6. Benî Sekûn b. Eşres, b. Kinde,

7-8. Tücîbler,

9. Benî Adiyy b. Eşres, b. Sekûn,

10. Benî Sa'd b. Eşres, b. Sekûn. 312

Kindelerin yurtları Yemen'de olup, kendileri Hicaz'da ve Yemen'de kral idiler. 313

Haris b. Amrü'l-Mahsûr b. Hucr Akîlü'l-Mürar, b. Amr, b. Muaviye, b. Haris ve şair İmriü'l-Kays'in babası Hucr b. Haris, Benî Kinane ve Benî Esedlerin kralı idiler.

Şurahbil b. Haris, Benî Temimlerle Rubabların,

Seleme b. Haris, Bekr b. Vâil ve Tağlib b. Vâillerin,

Ma'dikerib de Kays b. Aylanların kralı idi. 314

Kinde temsilcileri Hicretin 10. yılında, 315 Kinde krallarından ve Hadramevtmirba' sahibi (ganimetin dörtte birini almayetkilisi)316 Eş'as b. Kays'ın başkanlığı altında seksen317veya altmış318 binitli olarak gelip, Mescidde bulunduğu sırada Peygamberimiz aleyhisselamın huzuruna vardılar.

Alınlarındaki uzun saçlarını iki yandan salmışlar, gözlerini sürmelemişlerdi.

Üzerlerinde yollu Yemen kumaşından yapılmış, yakaları, etekleri, kolları ve cep ağızlan ipekle, altın sırma ile işlenmiş cübbelervardı.

Kinde temsilcileri, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına girdikleri zaman: 319

" Senin menzilin burası mı?! " diye sordular.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ben hükümdar değil, Muhammed b. Abdullah'ım! " buyurdu.

Kinde temsilcileri:

" Biz sana isminle hitap etmeyiz! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ben Ebu'l-Kâsım'ım! " buyurdu.

Kinde temsilcileri, Peygamberimiz aleyhisselam için tereyağının içine bir çekirge gözü saklamışlardı.

" Ey Ebu'l-Kâsım! Biz senin için gizlenecek birşey gizlemiş bulunuyoruz! Nedir o şey?" diye sordular.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Sübhanallah! Bu, ancak kâhinin yapacağı birşeydir. Kâhin de, kâhinliğe özenmek de ateştedir, cehennemdedir! " buyurdu.

Kinde temsilcileri:

" Öyle ise, senin Resûlullah olduğunu nasıl anlayacağız?" dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam, yerden bir avuç çakıl taşı alıp:

" Bunlar, benim Resûlullah olduğuma şehadet ederler! " buyurunca, taşlar Peygamberimiz aleyhisselamın elinde teşbih etmeye başladılar!

Bunun üzerine, Kinde temsilcileri:

" Biz de şehadet ederiz ki; sen hiç şüphesiz Resûlullahsın! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Allah beni hak dinle peygamber olarak gönderdi ve bana bir de Kitab indirdi ki, ona bâtıl ne önünden, ne de ardından gelip erişemez! " buyurdu.

Kinde temsilcileri:

" Bize ondan biraz okuyup dinletsene! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam da, Sâffât sûresinin başından:

" Saflar bağlayıp duranlara, sevk ve idare, men ve zecr edenlere, zikir okuyanlara yemin ederim ki; sizin İlahınız birdir!

O, göklerin, yerin ve bunlar arasında ne varsa hepsinin Rabbidir!

Doğuların da Rabbidir o! " (Sâffât: 1-5) mealli beş âyeti okuyup susmuştu.

Hiç kımıldamadan duruyordu. Gözleri yaşarmış, gözyaşları sakalına doğru akmaya başlamıştı.

Kinde temsilcileri:

" Biz senin ağladığını görüyoruz! ? Yoksa sen Seni Gönderenden korktuğun için mi ağlıyorsun?" dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Beni korkutan, ağlatan, Allah'ın beni kılıcın ağzı gibi ince ve keskin olan dosdoğru bir yol üzere göndermiş olmasıdır ki, ondan azıcık eğrilsem helak olurum! " buyurduktan sonra:

" Andolsun ki; sana vahyettiğimizi de dilersekgideriveririz, sonra da sen bize karşı onu geri çevirmek için hiçbir vekil (yardımcı) de bulamazsın! " (İsra: 36) mealli âyeti okudu. 320

Sonra da Kinde temsilcilerine:

" Siz Müslüman oldunuz, değil mi?" diye sordu.

Onlar da:

" Evet! Müslüman olduk! " dediler. 321

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Öyleyse, şu üzerinizdeki, boyunlarınızdaki ipekler, sırmalar ne diye duruyor?! " buyurdu.

Bunun üzerine, Kinde temsilcileri elbiselerindeki ipekleri, sırmaları söküp attılar. 322

Eş'as b. Kays:

" Yâ Rasûlalları! Bizler, Akîlü'l-Mürar oğullarıyız! Sen de Akîlü'l-Mürar oğlusundur! 323

Biz sanıyoruz ki; siz de bizdensiniz. 324 Yoksa bizden değil misiniz?" dedi. 325

Peygamberimiz aleyhisselam gülümsedi, güldü326 ve:

" Bu soya kendilerini Abbas b. Abdulmuttalib ile Rebia b. Haris nisbet ettiler, bağladılar.

Abbas ve Rebia iki ticaret adamı idi.

Araplar arasında gezip dolaşırlarken, kendilerine:

'Siz kimlerdensiniz?' diye soruldukça, onlar:

'Biz Akîlü'l-Mürar oğullarıyız! ' derler ve kendilerini bununla şerefli göstermek327 ve canlarını korumak isterlerdi. 328

Çünkü, Akîlü'l-Mürar oğulları Kinde kralları idiler. 329

Onlarla ana tarafından* bir doğum münasebeti bulunmakla beraber, 330 hayır! Biz, bilakis, Nadr b. Kinane oğullarıyız!

Biz ne babamızın soyunu reddederiz, ne de anamızın soyuna tâbi oluruz! " buyurdu. 331

Eş'as b. Kays da ana tarafından Akîlü'l-Mürar oğullarından idi.

Eş'as b. Kays:

" Ey Kinde cemaati! İşinizi bitirdiniz mi?" diye sordu ve:

" Vallahi, kimin (ana tarafından olduğu halde babasının soyundan olduğunu) söylediğini işitirsem, ona seksen kamçı vururum! " dedi. 332

Kinde temsilcileri yurtlarına dönmek istedikleri zaman, Peygamberimiz aleyhisselam onlardan her birine bahşiş olarak onar, Eş'as b. Kays'a ise oniki ukiyye gümüş verdi. 333

-------------------------------------

310. İbn Hazm, Cemhere, s. 485.

311. İbn Hazm, s. 425.

312. İbn Hazm, s. 477.

313. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb, s. 409.

314. İbn Hazm, s. 427.

315. Taberî, c. 3, s. 162, İbn Abdilberr, c. 1, s. 133, İbn Esîr, c. 1, s. 118.

316. İbn Sa'den naklen İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1, s. 51.

317. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 232, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 241, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 72-73, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 40, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 56, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 260, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 4, s. 27.

318. Taberî, Târih, c. 3, s. 162, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 370, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1 , s. 133, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 298, İbn Kayyım , c. 3, s. 40, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 56, Halebî, c. 3, s. 260, Zürkânî, c. 4, s. 27.

319. İbn İshak, c. 4, s. 232, İbn Sa'd, c. 1, s. 328, Taberî, c. 3, s. 162, İbn Seyyid, c. 2, s. 241-242, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 73, İbn Kayyım, c. 3, s. 40.

320. Ebu Nuaym, Delâilü'n-nübüvve, c. 1, s. 237-238, Suyûtî, Hasâisü'l-kübrâ, c. 2, s. 305 Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 260, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 4, s. 27.

321. İbn İshak, c. 4, s. 232, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 328, Taberî, Târih, c. 3, s. 162, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 370, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 241-242, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve’n-nihâye, c. 5, s. 72, İbn Kayyım , Zâdu'l-mead, c. 3, s. 40, Halebî, c. 3, s. 261 , Zürkânî, c. 4, s. 27.

322. İbn İshak, c. 4, s. 232, İbn Sa'd, c. 1, s. 328, Taberî, c. 3, s. 162, İbn Seyyid, c. 2, s. 241-242, Zehebî, Megâzî, s. 573, Ebu'l-Fidâ, c. 5, , s. 72, İbn Kayyım, c. 3, s. 40.

323. İbn İshak, c. 4, s. 232, Taberî, c. 3, s. 162, Beyhakî, c. 5, s. 370, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 134, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 298, İbn Seyyid, c. 2, s. 242, İbn Kayyım, c. 3, s. 40, Halebî, c. 3, s. 261, Zürkânî, c. 4, s. 28.

324. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 211.

325. Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 370, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 40.

326. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 232, Taberî, Târih, c. 3, s. 162-163, Beyhakî, c. 5, s. 370, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 134, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 56, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 261, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 4, s. 28.

327. İbn İshak, c. 4, s. 232, Taberî, c. 3, s. 163, Beyhakî, c. 5, s. 370, İbn Seyyid, c. 2, s. 242, İbn Kayyım, c. 3, s. 40, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 56.

328. Beyhakî, c. 5, s. 370, İbn Kayyım, c. 3, s. 40.

329. İbn İshak, c. 4, s. 232, Taberî, c. 3, s. 163, Beyhakî, c. 5, s. 370.

* Peygamberimiz aleyhisselamın atalarından Kilâb b. Mürre'nin annesi Kindelerdendi (İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 242, İbn Kayyım, c. 3, s. 40).

330. İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 56.

331. İbn İshak, c. 4, s. 232, Ahmed, c. 5, s. 211, Taberî, c. 3, s. 163, Beyhakî, c. 5, s. 371, İbn Abdilberr, c. 1, s. 134, İbn Seyyid, c. 2, s. 242, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 73, İbn Kayyım, c. 3, s. 40, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 56, Halebî, c. 3, s. 261, Zürkânî, c. 4, s. 28.

332. İbn İshak, c. 4, s. 232, Taberî, c. 3, s. 163, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 73, Zürkânî, c. 4, s. 28.

333. İbn Sa'd, c. 1. S. 328.

* Büyük kraldan aşağı olan H im yer kralına Kayl denir (İbn Esîr, Mihâye, c. 4, s. 133).

Peygamberimiz aleyhisselamın Hadramevt Kayllarına ve Ulularına Yazılar Gönderişi

Hadramevtlerin Kimlikleri ve Yurtları

Tevrat'a göre, Hadramevt Kahtan'ın oğlu idi. 334

Hadramevt'in, Kahtan'ın kardeşi Yahtan'ın oğlu olduğu da söylenir. 335

Hadramevt, Yemen'de, Aden'in şarkında deniz yakınında geniş bir nahiye olup, Ahkâf diye tanınan birçok kum tepeleriyle çevrilmiştir.

Peygamber Hûd aleyhisselamın kabri de oradadır.

Hadramevt ile San'â arası yetmişiki fersah, yani onbir günlük yoldur.

Hadramevt'in Aden ile arası ise bir aylık yoldur.

Hadramevt b. Kahtan gelip burada konakladığı için, hem buraya, hem de burada oturan kabilelere Hadramevt ismi verilmiştir. 336

-------------------------------------

334. İbn Hazm, Cemhere, s. 463.

335. İbn Hazm, s. 460.

336. Yakut, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 270.

Hadramevt Kayl ve Ulularının İslâmiyete Davet Edilişi

Peygamberimiz aleyhisselam: 1. Zür'a,

2. Kahd,

3. Besiyy,

4. Buhayra,

5. Abdi Külâl,

6. Rebia,

7. Hucr.. gibi Hadramevt kayllarına ve ulularına yazılar yazdırıp, kendilerini İslâmiyete davet etti. Haklarında söylenen şiirlere göre, bunlar Müslüman oldular. 337

Allah onlardan razı olsun!

-------------------------------------

337. Ibn Sa'd. Tabakâtü'l-kübrâ. c. 1. s. 283.

Hadramevt Krallarından Bazılarının Medine'ye Gelişi ve Müslüman Oluşu

Hadramevt krallarından:

1. Cemd,

2. Mıhves,

3. Mişrah,

4. Veb'daa, Kinde temsilcileriyle birlikte Peygamberimiz aleyhisselama geldiler ve Müslüman oldular. 338

Bunlar, Kindelerden Benî Hucrü'l-Kârid b. Hârisü'l-Vellâdelerden dört kral idiler. 339

Kinde temsilcilerinin Medine'ye gelişi, Hicretin 10. yılında idi. 340

Mıhves:

" Yâ Rasûlallan! Allah'a dua et de, dilimden şu tutukluğu gidersin! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam ona dua ve Hadramevt zekatından geçimlik de tahsis etti. 341

Mıhves b. Ma'dikerib b. Velia, arkadaşlarıyla birlikte Peygamberimiz aleyhisselamın yanından ayrıldıkları zaman, yüz, göz felcine uğradı.

İçlerinden bazıları geri döndüler ve:

" Yâ Rasûl allan! Arapların ulusu felce uğradı! Bize bunun devasını göster?" dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Büyük bir iğne alınız, onu ateşte kızdırınız!

Sonra da gözünün kapağını tersine çeviriniz. İğneyi onun üzerine bastırınız! İyileşir, eski haline döner!

Vallahi, sizin yanımdan çıkıp gittiğiniz zaman ne söylediğinizi biliyorum! " buyurdu.

Peygamberimiz aleyhisselamın tarif ettiğini yaptılar, Mıhves iyileşti. 342

-------------------------------------

338. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 349, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 56.

339. İbn Hazm, Cemhere, s. 428.

340. Taberî, TârıTı, c. 3, s. 162, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1 , s. 13, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 1, s. 118, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1, s. 51.

341. İbn Sa'd, c. 1. S. 349.

342. İbn Sa'd, c. 1. S. 350.

Vâil b. Hucr'un Medine'ye Gelip Müslüman Oluşu

Vâil b. Hucr'un Kimliği

Vâil'in babası Hucr, Yemen krallarından olup, 343 Kahtan'a kadar ata soyu şöyle sıralanır Vâil b. Hucr, b. Saîd, b. Mesruk, b. Vâil, b. Numan. b. Rebia, b. Haris, b. Avf, b. Sa'd, b. Avf, b. Adiyy, b. Malik, b. Şurahbil, b. Haris, b. Malik, b. Mürre, b. Himyerî, b. Zeyd, b. Hadramî, b. Amr, b. Abdullah, b. Hânî, b. Avf, b. Cürhüm, b. Abdi Şems, b. Zeyd, b. Ley, b. Kahtan. 344

Vâil b. Hucr, Medine'ye gelmeden önce, Peygamberimiz aleyhisselam onun gelmekte olduğunu ashabına müjdelemiş ve:

" Size, Vâil b. Hucr, uzak bir yerden, Hadramevt'ten Allah'a ve Resûlüne itaat ederek geliyor!

O, kral oğullarının bakiyyesidir! " buyurmuştu. 345

Vâil b. Hucr der ki:

" Peygamber aleyhisselamın zuhuru haberi bana eriştiği zaman, mülk ve saltanatı bıraktım. 346

Medine'ye gelince, Resûlullah aleyhisselam ile buluşmadan önce, Resûlullah aleyhisselamın ashabıyla buluştum. 347

Peygamberimiz aleyhisselamın ashabı bana:

'Peygamber aleyhisselam senin geleceğini üç gün önce bize müjdeledi. 348 'Vâil b. Hucr, size geliyor! ' dedi' dediler." 349

Bundan sonra Vâil b. Hucr, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına geldi350 ve Peygamberimiz aleyhisselamı selamladı.

Peygamberimiz aleyhisselam da onun selamına karşılık verdi. 351

Vâil b. Hucr

" Ben, İslâmiyeti ve hicreti özleyerek geldim! " dedi. 352

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Merhaba=Hoşgeldin, safa geldin! " buyurdu ve hemen kendisinin üzerindeki ridasını onun için yere serip üzerine onunla birlikte oturdu. 353

Peygamberimiz aleyhisselam, Vâil b. Hucr'un gelişine sevinerek Müslümanların toplanmaları için nida ettirdi. 354

Müslümanlar toplanınca, minbere çıktı, Vâil b. Hucr" u da minbere çıkardı. Allah'a hamd ü senada bulunduktan ve peygamberlere salât ü selam getirdikten sonra:

" Bu Vâil b. Hucr, size uzak beldelerden, Hadramevtten hiç zorlanmadan355 Yüce Allah'ı, Allah'ın Resûlünü ve dinini özleyerek356 gelen, kral oğullarının bakiyyesidir!

Allah'ım! Vâil b. Hucr hakkında, onun oğlu hakkında, oğlunun oğlu hakkında bereket ihsan et! " diyerek bereket duası yapti. 357

Vâil'in başını eliyle sığadı. 358 Minberden indi.

Medine'nin uzakça bir yerindeki, 359 Harre mevkiindeki bir eve360 indirilip orada ağırlanmasını Muaviye b. Ebu Sütyan'a emretti.

Muaviye b. Ebu Süfyan yaya, Vâil b. Hucr da devesine binmiş olarak oraya361 veya Peygamberimiz aleyhisselamın verdiği araziyi Vâil b. Hucr" a göstermeye giderken, 362 Muaviye b. Ebu Süfyan:

" Ey Vâil! Kızgın yol üzerinde yalınayak yürümek ayağımın altını yaktı, kavurdu! 363 Ayakkabını bana at364 da, güneşin sıcağından onunla korunayım! " dedi. 365

Vâil b. Hucr

" Hayır! Benim giydiğim ayakkabıyı sen giyemezsin! 366 Sen kralların giydiklerini giyebilecek kişilerden değilsin!

Onu sana emaneten bile vermekten hoşlanmam! 367

Yemenliler bir kralın ayakkabısını yedicisinin giydiğini işitmemişlerdir! 368

Fakat, istersen, senin için devemi kısar, yavaşlatabilirim. Sen de devemin şu iki yanında, 369 gölgesinde yürürsün! 370 Ayağın için devenin gölgesinden yararlanırsın! 371

Bu, sana şeref olarak yeter! " dedi. 372

Muaviye b. Ebu Süfyan:

" Öyle ise beni terkine alsan! " dedi. 373

Vâil b. Hucr

" Sus! 374 Sen kralların terkisine binecek kimse olamazsın! 375 Sen kralların terkisine binebilecek bir kimse değilsin! 376 Kral oğullarından değilsin! " dedi. 377

-------------------------------------

343. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 435, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 628.

344. İbn Hazm, Cemhere, s. 460.

345. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1562, İbn Esîr, c. 5, s. 425.

346. Buhârî, Târîhu'l-kebîr, k s. 2, s. 4, s. 175.

347. Heysemî, Mecmau'z-zevâid, c. 9, s. 374.

348. Buhârî, ks. 2, s. 4, s. 175.

349. Heysemî, c. 9, s. 374.

350. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 349.

351. Heysemî, c. 9, s. 373.

352. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 349.

353. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1562, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 435, Heysemî, M eonau'z-zevâid, c. 9, s. 347, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 79.

354. İbn Sa'd, c. 1, s. 349, İbn Haldun, Târîh, c. 2, ks. 2, s. 56.

355. Buhârî, Târîh, ks. 2, s. 4, s. 175, Heysemî, c. 9, s. 374.

356. İbn Sa'd, c. 1, s. 351 , Buhârî, Târîh, ks. 2, s. 4, s. 175, Heysemî, c. 5, s. 373-374.

357. Buhârî, Târîh, ks. 2, s. 4, s. 175, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1562, İbn Esîr, c. 5, s. 435, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 79.

358. İbn Sa'd, c. 1, s. 349, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 56.

359. Heysemî, c. 9, s. 374.

360. İbn Sa'd, c. 1, s. 351 , İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 56.

361. İbn Sa'd, c. 1, s. 349, Heysemî, c. 9, s. 374, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 56.

362. İbn Abdilberr, c. 4, s. 1562-1563, İbn Esîr, c. 5, s. 435, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 79.

363. İbn Sa'd, c. 1, s. 349, Heysemî, c. 9, s. 374, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 56.

364. İbn Sa'd, c. 1, s. 349, Heysemî, c. 9, s. 374.

365. İbn Sa'd, c. 1, s. 349, Heysemî, c. 9, s. 374, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 56.

366. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1 , s. 349, İbn Haldun, Tarih, c. 2, ks. 2, s. 56.

367. Heysemî, Mecmau’z-zevâid, c. 9, s. 374.

368. İbn Sa'd, c. 1, s. 351.

369. Heysemî, c. 9, s. 374.

370. İbn Sa'd, c. 1, s. 349. İbn Haldun, Tarih, c. 2, ks. 2, s. 56.

371. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 399. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1563. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 435, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 79-80.

372. İbn Sa'd, c. 1, s. 349, İbn Haldun, Tarih, c. 2, ks. 2, s. 56.

373. İbn Sa'd, c. 1 , s. 349, Ahmed, c. 6, s. 399, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1563, İbn Esîr, c. 5, s. 435, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 80.

374. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1563, İbn Esîr, c. 5, s. 435, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 80.

375. Ahmed, c. 5, s. 399.

376. İbn Sa'd, c. 1, s. 354, İbn Esîr, c. 5, s. 435, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 80.

377. Heysemî, c. 9, s. 374.

Vâil b. Hucr İçin Yazılar Yazılışı

Vâil b. Hucr, ülkesine gitmek istediği zaman: 378

" Yâ Rasûlallah! Benim için kavmime bir yazı yaz! " dedi.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam:

" Yaz ey Muaviye! Onun hakkında Abâhile krallarına! " 379 diyerek şöyle yazdırdı:

" Onlar namazı kılacaklardır!

Zekatı vereceklerdir!

Sadaka ve zekat, yılın çoğunda yabanda yayılan ve sayıları kırkı bulup aşan davarlardan alınacaktır.

Ayrı bulunan hayvanlar zekat için bir yere toplanmayacak, toplu olanları da ayrılmayacaktır.

Zekat ve sadakaları teslim almak için hayvanları bir yerden başka bir yere sürdürüp götürmek ve iki nisab arasındakine de zekat yoktur.

Zekat ve sadakalar, ancak mal sahiplerinin yurtlarında teslim alınacaktır.

Değiş-tokuş yoluyla mihirsiz evlendirme yoktur.

Onlar, Müslümanların askerî birliklerine yardım etmek, her on kişi için bir dağarcık hurma yüklemekle mükelleftirler.

Ekini yetişmeden satan kişi ribâ (faiz) yemiş olur! " 380

Vâil b. Hucr

" Yâ Rasûlallah! Cahiliye çağında malik bulunduğum, Himyer ve Hadramevt krallarının da şahit oldukları arazim hakkında da benim için bir yazı yaz! " dedi. Peygamberimiz aleyhisselam da, şöyle yazdı (yazdırdı): " B ismi İlâhirrahm ânirrahîm 381

Bu, Muhammed Peygamberin Hadramevt kralı Vâil b. Hucr" a yazısıdır: İşte, sen Müslüman oldun!

Malik bulunduğun araziyi ve hisarları yine sana temlik ettim. Mahsulünün her onda biri vergi olarak senden alınacaktır! Bu işe adalet sahibi bir kimse bakacaktır.

Din durdukça bu hususta haksızlık yapılamayacağını sana temin ederim! Peygamber ve mü'minler bu işte yardımcıdırlar." 382

-------------------------------------

378. İbn Sa'd, c. 1, s. 287, 349, Heysemî, c. 9, s. 374.

379. İbn Sa'd, c. 1. s. 287.

380. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 287, Heysemî, Mean au'z-zevâid, c. 9, s. 375.

381. İbn Haldun. Târîh. c. 2. ks. 2. s. 56.

382. İbn Sa'd, c. 1, s. 287, 349, İbn Haldun. Târîh. c. 2. ks. 2. s. 56.

Vâil b. Hucr'un Hadramevt Baş Krallığına Tayin Edilişi

Peygamberimiz aleyhisselam, Vâil b. Hucr'u Hadramevt kralları üzerinde baş kral olarak görevlendirdi. 383

Bu hususta Muhacir b. Ebi Ümeyye'ye yazdığı yazıda şöyle buyurdu:

" B ismi llâhirrahm ânirrahîm

Vâil, Hadramevt'in neresinde olurlarsa olsunlar, bütün krallar üzerine âmir ve başkan olacaktır." 384

-------------------------------------

383. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1562, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 435, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve’n-nihâye, c. 5, s. 79, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 57.

384. Heysemî, Mecmau'z-zevâid, c. 9, s. 374.

Küleyb b. Esed'in Medine'ye Gelip Müslüman Oluşu

Amr b. Muhâcirü'l-Kindî'nin bildirdiğine göre; Hadramevt halkından Küleyb b. Esed b. Küyeyb'in annesi Tehnat binti Küleyb, Peygamberimiz aleyhisselama bir elbise yaparak oğlu Küleyb'e vermiş ve:

" Bu elbiseyi Peygamber aleyhisselama götür! " demişti.

Küleyb, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına geldiği zaman, söylediği bir şiirinde:

" Sen, geleceğini haber aldığımız peygambersindir ki, seni bize Yahudi bilginleri [İbn Sa'd'a göre; Tevrat'] ve gelen peygamberler müjdelemişti! " dedi.

Getirdiği elbiseyi Peygamberimiz aleyhisselama verip Müslüman olunca, Peygamberimiz aleyhisselam onun başını sığadı ve onun için Allah'a dua etti. 385

Küleyb'in oğullarından birisi kavminden kendisine çatanlara karşı bununla öğünmüş:

" Resûlullah bizim babamızın başını sığamış, Benî Büceyrlerin ileri gelenlerinin bile başını sığa-mamıştır! Onların gençleri de, yaşlıları da kınamakta eşek dişleri gibi birbirlerine eşittirler! " demiştir. 386

-------------------------------------

385. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 350, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 306.

386. İbn Sa'd, c. 1, 5. 350.

Benî Rehâ Temsilcilerinin Medine'ye Gelip Müslüman Olmaları

Benî Rehâların Kimlikleri, Temsilcilerinin Medine'ye Ne Zaman ve Kaç Kişi Olarak Geldikleri

Benî Rehâlar, Kahtan ve Kehlan'ın soyundan gelen387 Mezhiclerden bir kabiledir. 388

Benî Rehâların ata soyları şöyle sıralanır: Benî Reha b. Münebbih, b. Harb, b. Ule, b. Celd, b. Malik, b. Üded, b. Zeyd, b. Yeşcüb, 389 b. Arib, b. Zeyd, b. Kehlan, b. Sebe'. 390

Hicretin 10. yılında Benî Rehâlardan onbeş kişilik bir temsilci heyeti gelip Remle binti Hâris'in konağına indiler. 391

İçlerinde Benî Süleym b. Reha b. Münebbihlerden392 Amr b. Sübey' de bulunuyordu. 393

Peygamberimiz aleyhisselam, Benî Reha temsilcilerinin yanlarına vardı. Uzun müddet yanlarında kalıp onlarla konuştu.

Benî Reha temsilcileri Peygamberimiz aleyhisselama hediyeler sundular. Sundukları hediyeler arasında Mirvah diye anılan bir at da bulunuyordu. Mirvah, üzerine binilip yürütülünce, Peygamberimiz aleyhisselamın hoşuna gitti.

Benî Reha temsilcileri Müslüman oldular.

Kendilerine Kur’ân-ı Kerîm ve ferâiz öğretildi.

Allah onlardan razı olsun!

Peygamberimiz aleyhisselam, Medine'ye gelen elçilere verdirdiği bahşişler gibi, Benî Reha temsilcilerine de bahşişler verdirdi.

Temsilcilerin içtimaî durumlarına göre, her birine en az beş, en çok oniki buçuk ukiyye gümüş olarak bahşişlerini dağıttırdı. 394

Amr b. Sübey' için bir sancak bağladı. 395 Benî Reha temsilcileri Medine'den ayrılıp yurtlarına döndüler. 396

-------------------------------------

387. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb, s. 266.

388. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 344, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 298.

389. Kalkaşandî. s. 266.

390. İbn Hazm, Cemhere, s. 412.

391. İbn Sa'd, c. 1, 5. 344.

392. İbn Hazm, s. 412.

393. İbn Sa'd, c. 1, s. 345, İbn Hazm, s. 412, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 226-227, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 537.

394. İbn Sa'd, c. 1 , s. 344.

395. İbn Sa'd, c. 1, s. 345, İbn Esîr, c. 4, s. 227, İbn Hacer, c. 2, s. 537.

396. İbn Sa'd, c. 1, 3. 344.

Peygamberimiz aleyhisselamın Suayr b. Addâ'yı Koruyucu Tayin Edişi

Suayr'ın Kimliği

Suayr b. Addâ, Fürey'alara mensuptu. 397 Hicazlılardan sayılırdı. 398 Kendisinin Bekkâlara mensup olduğu da rivayet edilir. 399

Buna göre; Benî Bekkâ Rebia b. Âmir, b. Rebia, b. Âmir, b. Sa'saalardandı. 400

Abdullah b. Yahya b. Selman der ki:

" Suayr b. Addâ'ın oğlu401 bana geldi. Kendisinin yanında bulunan402 ve Resûlullah aleyhisselam tarafından yazılan403 yazıyı bana gösterdi.

Yazıda:

'Allah'ın Resûlü Muhammed'den Suayr b. Addâya! Ben seni Rahih'a* bekçi ve koruyucu yaptı m. 404 Oradan koruyup geçireceğin yolcuların verecekleri bahşişleri de sana bıraktım' Duyuruluyordu." 405

-------------------------------------

397. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 402, Ibn Hacer, el-lsâbe, c. 2, s. 53.

398. İbn Esîr, c. 2, s. 402.

399. İbn Hacer, c. 2, s. 53.

400. İbn Hazm, Cemhere, s. 468, Kalkaşandî, Nihâye, s. 44.

401. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1 , s. 282, İbn Esîr, c. 2, s. 402, İbn Hacer, c. 2, s. 53.

402. İbn Esîr, c. 2, s. 402.

403. İbn Sa'd, c. 1, s. 282, İbn Esîr, c. 2, s. 402, İbn Hacer, c. 2, s. 53.

* Rahiri, veya Züceyc (İbn Esîr, c. 2, s. 402) veya Recih (İbn Hacer, c. 2, s. 53). Züceyc; hacıların Basra ile Mekke arasında Suvac yakınında konakladıkları bir yerdir (Yâküt, Mu'cemu'l-buldan, c. 3, s. 133).

404. İbn Sa'd, c. 1, s. 282, İbn Hacer, c. 2, s. 53.

405. İbn Sa'd, c. 1. S. 282.

Benî Gâfık Temsilcilerinin Medine'ye Gelişi

Benî Gâfıkların Kimlikleri

Benî Gâfiklar, Kahtan'ın soyundan gelen Akk oymağından olup, ata soyları şöyle sıralanır Benî Gâfık b. Şâhid, b. Alkame, b. Akk, 406 b. Adnan, b. Abdullah, b. Ezd. Abdullah b. Ezd'in:

1. Adnan,

2. Kam,

3. Haris,

4. Abdullah isimlerinde dört oğlu olup, Adnan ile Kam'dan iki kabile türemiştir. 407

Benî Gâfiklardan Cüleyha b. Şeccar b. Suharü'l-Gâfıkî, kavminden bazı adamlarla birlikte Peygamberimiz aleyhisselama gelip:

" Yâ Rasûlallah! Biz, kavmimizin olgunluk çağında bulunanlarıyız. Müslüman olmuş, zekat ve sadakalarımızı da teslim etmek üzere yanımızda tutmuş bulunuyoruz" dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Müslümanlar için tanınan haklar, sizin için de tanınacaktır. Onların mükellef bulundukları şeylerle siz de mükellef bulunacaksınız! " buyurdu.

Avz b. Süreyrü'l-Gâfıkî:

" Biz Allah'a iman ettik ve Resûlullaha tâbi olduk! " dedi. 408

Allah hepsinden razı olsun!

-------------------------------------

406. İbn Hazm, Cemhere, s. 238, Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb, s. 386.

407. İbn Hazm, s. 375.

408. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 352.

Benî Bârık Temsilcilerinin Medine'ye Gelip Müslüman Olmaları

Benî Bârıkların Kimlikleri

Benî Banklar Kahtan'ın soyundan gelen Ezd kabile5indendir1er. 409

Benî Bankların ata soyları şöyle sıralanır Benî Bârık Sa'd b. Adiyy, b. Harise, b. Salebe, b. Amr Müzeykıyâ. 410

Benî Bank temsilcileri Medine'ye geldiler.

Peygamberimiz aleyhisselam onları İslâmiyete davet edince, hemen Müslüman oldular, Peygamberimiz aleyhisselama bey'at ettiler.

Allah onlardan razı olsun!

Peygamberimiz aleyhisselam Benî Banklar için bir yazı yazdı, yazdırdı. Yazısında şöyle buyurdu:

" Bankların meyve ağaçları kesilmeyecektir!

Kendileri istemedikçe, yağmur düşen baharlık ve yazlık yurtlarında hayvan da otlatı İm ayacaktır!

Onlar, harb veya kıtlık sıralarında Müslümanlardan kendilerine uğrayacak kimseleri üç gün konuklamakla mükelleftirler.

Onların meyveleri yetiştiği zaman, yolcular, dalından koparmamak, kesmemek ve toplayıp götürmemek şartyla, yere dökülenlerden karınlarını doyurabilirler.

Ebu Ubeyde b. Cerrah ve Huzeyfe b. Yeman şahit oldu ve bunu Übeyy b. Ka'b yazdı." 411

-------------------------------------

409. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-eneb, s. 160.

410. İbn Hazm, Cemhere, s. 473.

411. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 352.

Sa'du'l-Âşirelerden Zübab'ın Medine'ye Gelip Müslüman Oluşu

Benî Sa'du'l-Âşirelerin Kimlikleri

Benî Sa'du'l-Âşineler Kahtan'ın soyundan gelme Kehlan'ın soyundan idiler. 412

Benî Sa'du'l-Âşirelerin ata soyları şöyle sıralanır Benî Sa'du'l-Âşire b. Malik (Mezhic), b. Üded, b. Zeyd, b. Yeşcüb, b. Arib, b. Zeyd, b. Kehlan, 413 b. Sebe'.

Sa'du'l-Âşire'nin dokuz oğlu vardı. 414

Sa'du'l-Âşire denilmesi de, neslinden üçyüz atlı yetişmiş olup, kendisiyle birlikte giderlerken " Kim bunlar?" diye soranlara, göz değmesinden korkarak " Aşiretimdir! " demesinden ileri gelmiştir. 415

Sa'du'l-Âşirelerin Ferraz diye anılan bir putları olup, ona tazimde bulunurlardı.

Putun bakıcısı da, Enesullah b. Sa'du'l-Âşirelerden İbn Rakbiyye veya Vakşâ idi.

Kendisi cinlerden birisiyle görüşür, cin ona olan bitenleri gelip haber verirdi.

Bir gün Rakbiyye, Zübab'ın yüzüne bakarak:

" Ey Zübab! Ey Zübab! Ey Zübab! Dinle, şaşılacak olanların şaşılacak olanını:

Muhammed, Kitabla gönderilmiş! Mekke'de halkı davete başlamış! Davetine icabet edilmemiş! " dedi.

Zübab:

" Ne demektir bu?" diye sorunca, Ferras putunun bakıcısı:

" Bilmiyorum! Bana böyle denildi! " cevabını verdi. 416

Aradan bir müddet geçtikten sonra, Zübab Peygamberimiz aleyhisselamın ortaya çıktığını ve Medine'ye geldiğini işitince, Sa'du'l-Âşire'nin putu olan Ferras'ın yanına vardı. VUrup onu kırdı. 417

Elçi olarak418 Peygamberimiz aleyhisselama gelip Müslüman oldu.

Zübab, bu hususta söylediği şiirde:

" Hidayetle geldiği zaman, Resûlullaha tâbi oldum.

Ferras'ı hor ve hakir bir halde gerimde bıraktım 1419

Üzerine öyle bir yürüyüşle yürüyüp onu kırdım ki, dünyada hiç olmamış, yokmuş gibi yaptım. 420

Allah'ın dinini açıkladığını görünce ve Resûlullah beni ona davet edince, davetini hemen kabul ettim. 421

Sağ oldukça İslâm'a yardımcı olarak sabahlayacağım!

Boynumu ve göğsümü onun yoluna koymuşumdur! " dedi. 422

Yüce Allah ondan razı olsun!

-------------------------------------

412. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb, s. 290-291.

413. İbn Hazm, Cemhere, s. 407, Kalkaşandî, s. 290-291.

414. İbn Hazm, s. 407-408.

415. İbn Hazm, s. 405.

416. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 167, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1, s. 481.

417. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1. S. 342, İbn Esîr, c. 2, s. 167, İbn Hacer, c. 1, s. 481.

418. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 342.

419. İbn Sa'd, c. 1, s. 342, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 167, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1, s. 481.

420. İbn Sa'd, c. 1, s. 342, İbn Esîr, c. 2, s. 167.

421. İbn Sa'd, c. 1, s. 342, İbn Hacer, c. 1, s. 481.

422. İbn Sa'd. c. 1. S. 342.

Benî Cu'fî Temsilcilerinin Medine'ye Gelip Müslüman Olduktan Sonra İrtidat Etmeleri

Benî Cu'filerin Kimliği

Benî Cu'fîler Kahtan'ın soyundan gelen Sa'dü'l-Âşirelenden bir oymak idiler. 423 Cu'fî b. Sa'du'l-Âşire'nin

1. Metran,

2. Harim isimlerinde iki oğlu vardı. 424

Peygamberimiz aleyhisselama temsilci olarak gelen iki kişiden birisi Kays b. Seleme, b. Zeyd, b. Meşce'a, b. Mücemmi', b. Malik, b. Ka'b, b. Sa'd, b. Avf, b. Harim, b. Cu'fî425 olup, Merran'ın soyun-dandı. 426 Diğeri de Kays'ın ana-baba bir kardeşi olan Seleme idi.

Müslüman oldular. 427

Peygamberimiz aleyhisselam, Kays b. Seleme için bir yazı yazıp, yazısında şöyle buyurdu:

" Allah'ın Resûlü Muhammed tarafından Kays için yazılan yazıdır.

Ben seni Merran ve müttefiklerinden, Cehm ve müttefiklerinden, Kilâb ve müttefiklerinden namaz kılanlar, zekat verenler, mallarını verecekleri sadakalarla saf hale getirenler üzerine vali tayin ettim." 428

Cu'fîler, Cahiliye çağında hayvan kalbini yemeyi kendilerine yasaklamışlardı.

Peygamberimiz aleyhisselam, bunlara:

" Bana erişen habere göre, siz yürek yemez imişsiniz, öyle mi?" diye sordu.

Temsilciler:

" Evet! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Siz onu yemedikçe, Müslümanlığınız tamamlanmaz! " buyurdu.

Onlar için kızarmış bir yürek getirtip, Seleme b. Yezid'e verdi.

Seleme onu alınca, eli titremeye başladı.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ye onu! " buyurdu.

Seleme yedi ve söylediği bir beyitte:

" Ben yüreği istemeyerek yedim. Parmaklarım ona dokunduğu zaman titredi! " demiştir. 429

Temsilciler, Peygamberimiz aleyhisselama:

" Yâ Rasûlallah! Anamız Müleyke binti Hulüvv esirlerin esaret bağlarını çözer, açları doyurur, hiçbir şeyleri bulunmayanlara acır, 430 akrabalık haklarını gözetir, misafirleri ağırlardı.

Kendisi Cahiliye çağında431 dönüp gitti. 432

Bu yaptığı iyiliklerin ona bir yararı olacak mı?" diye sordular.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Hayır! Yararı olmayacaktır! " buyurdu.

Temsilciler:

" Anamız Cahiliye çağında kızkardeşimizi, 433 kendisinin küçük kızını434 diri diri toprağa gömmüştü. 435

Kendisinin hali ne olacaktır?" diye sordular. 436

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Kız çocuğunu diri diri toprağa gömen, ateşte, cehennemdedir! 437 Ancak, İslâmiyete erişen çocuk gömücünün suçunu Allah bağışlar! 438

Diri diri gömülen kız çocuğu ise cennettedir! " buyurdu. 439

Temsilciler, kızarak kalkıp gittiler ve:

" Vallahi, adam bize hem yürek yedirdi, hem de anamızın ateşte, cehennemde olduğunu söyledi!

O, kendisine asla tâbi olunmayacak bir kimsedir! " diyerek çıkıp gittiler.

Cu'fTtemsilcileri, yolda yanında Peygamberimiz aleyhisselamın zekat develeri bulunan birzâta rastladılar. Onu tutup bağladılar, develeri de sürüp götürdüler.

Peygamberimiz aleyhisselam hadiseyi haber alınca onlara lanet etti. 440

-------------------------------------

423. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb, s. 216.

424. İbn Hazm, Cemhere, s. 409, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 428.

425. İbn Esîr, c. 4, s. 428.

426. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 324.

427. İbn Sa'd, c. 1. S. 324.

428. İbn Sa'd, c. 1 , s. 325.

429. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 324-325.

430. İbn Sa'd, c. 1, 3. 325.

431. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 436.

432. İbn Sa'd, c. 1, s. 325, İbn Esîr, c. 2, s. 437.

433. İbn Esîr, c. 2, s. 436.

434. İbn Sa'd, c. 1, 3. 325.

435. İbn Sa'd, c. 1, s. 325, İbn Esîr, c. 2, s. 426.

436. İbn Sa'd, c. 1, 3. 325.

437. İbn Sa'd, c. 1, s. 325, İbn Esîr, c. 2, s. 436.

438. İbn Esîr, c. 2, s. 436.

439. İbn Esîr, Nihâye, c. 6, s. 143.

440. İbn Sa'd, c. 1, 3. 325.

Cu'fîlerden Ebu Sebre'nin İki Oğluyla Birlikte Medine'ye Gelip Müslüman Oluşu

Ebu Sebre'nin Kimliği

Cu'fîlerden Ebu Sebre'nin ata soyu şöyle sıralanır Ebu Sebre Yezid b. Malik, b. Abdullah, b. Züeyb, b. Seleme, b. Amr, b. Zühl, b. Merran, b. Cu'fî, 441 b. Sa'du'l-Âşire. 442

Cu'fîlerden Ebu Sebre, oğulları Sebre ve Aziz'i yanına alarak Medine'ye geldi, 443 Müslüman oldu-lar. 444

Allah onlardan razı olsun!

Peygamberimiz aleyhisselam, Ebu Sebre'nin Aziz adındaki oğluna:

" Senin adın nedir?" diye sordu.

" Aziz! " deyince, Peygamberimiz aleyhisselam:

" Hayır! Aziz ancak Allah'tır. Sen Abdurrahman'sın! 445

İsimlerin Allah'a en sevgili olanı, Abdullah ve Abdurrahman'dır! " buyurdu. 446

Ebu Sebre:

" Yâ Rasûlallah! Avucumda bir hıyarcık peyda oldu, hayvanımın yularını tutmama engel oluyor! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam bir ok getirtti. Oku o hıyarcığın üzerine sürünce, hıyarcık kaybolup gitti.

Ebu Sebre ile oğlu için de dua etti.

Ebu Sebre:

" Yâ Rasûlallah! Kavmimin Yemen'deki Hurdan447 veya Cürdan448 vadisini bana tapulasan! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam öyle yaptı, 449 tapuladı. 450

-------------------------------------

441. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1. S. 325, IbnHazm, Cemhere, s. 409 410, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 6, s. 133.

442. İbn Esîr, c. 6, s. 122.

443. İbn Sa'd, c. 1, s. 325, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1667.

444. İbn Sa'd, c. 1, 5. 326.

445. İbn Sa'd, c. 1, s. 325-326.

446. İbn Esîr, c. 3, s. 453.

447. İbn Sa'd, c. 1. S. 326.

448. İbn Hazm, s. 410.

449. İbn Sa'd, c. 1, 5. 326.

450. İbn Hazm, s. 410.

Benî Anslerden Rebia b. Reva'ın Medine'ye Gelip Müslüman Oluşu

Benî Anslerin Kimliği

Benî Ansler Kahtan'ın soyundan gelen Kehlan kabilesinden idiler.

Benî Anslerin ata soyları şöyle sıralanır: Benî Ans b. Malik (Mezhic), b. Üded, b. Zeyd, b. Yeşcüb, b. Arib, b. Zeyd , b. Kehlan, 451 b. Sebe', 452

Benî Ans kabilesinden Rebia453 b. Reva'ü'l-Ansî454 Medine'ye gelip Peygamberimiz aleyhisselamı akşam yemeğini yerken buldu.

Peygamberimiz aleyhisselam onu yemeğe davet etti. 455

Rebia b. Reva' da oturup yedi.

Yemek yediği sırada Peygamberimiz aleyhisselam ona yönelerek:

" Allah'tan başka hiçbir ilah olmadığına ve Muhammed'in de O'nun kulu ve resûlü olduğuna şehadet eder misin?" diye sordu.

Rebia b. Reva':

" Allah'tan başka hiçbir ilah olmadığına ve Muhammed'in de Allah'ın kulu ve resûlü olduğuna şehadet ederim! " dedi. 456

Peygamberimiz aleyhisselam, ona:

" Sen umarak mı, yoksa korkarak mı geldin?" diye sordu.

Rebia:

" Ummak mı?! Vallahi elinde mal yok ki umayım!

Korkuya gelince; vallahi ben öyle biryurttayımdır ki, senin askerlerin oraya ulaşamazlar!

Fakat, ben korkutularak korktum: Bana 'Allah'a iman et! ' denildi. Ben de 'İman ettim! ' dedim" dedi. 457

Rebia Medine'de oturduğu müddetçe Peygamberimiz aleyhisselamın yanına sık sık gelip gitti.

Yurduna dönmek üzere vedalaşmaya geldiği zaman, Peygamberimiz aleyhisselam ona:

" Git! Eğer kendinde bir rahatsızlık hissedersen, hemen bir köye yaklaşıp köy halkına sığın! " buyurdu.

Rebia çıkıp gitti. 458

Yolun bir kesiminde bulunduğu sırada hummaya tutuldu, en yakın köye, 459 köy halkına460 sığındı ve orada Vefât etti. 461

Allah ondan razı olsun!

-------------------------------------

451. İbn Hazm, Cemhere, s. 406, Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb, s. 379.

452. İbn Hazm, s. 406.

453. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 343.

454. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 212.

455. İbn Sa'd, c. 1, s. 342-343, İbn Esîr, c. 2, s. 212, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1 , s. 508.

456. İbn Sa'd, c. 1, s. 342-343.

457. İbn Sa'd, c. 1, s. 343, İbn Esîr, c. 2, s. 212, İbn Hacer, c. 1, s. 508.

458. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 343, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 212.

459. İbn Sa'd, c. 1, 5. 343.

460. İbn Esîr, c. 2, s. 212.

461. İbn Sa'd. c. 1. s. 343. İbn Esîr. c. 2. s. 212.

Benî Mehre Temsilcilerinin Medine'ye Gelip Müslüman Olmaları

Benî Mehrelerin Kimlikleri ve Yurtları

Benî Mehreler, Kudâa kabilelerinden olup, 462 ata soyları şöyle sıralanır Benî Mehre b. Haydan, b. Amr, b. Elhâfî, b. Kudâa. 463

Benî Mehrelerin yurtları, Yemen'in deniz sahilinde, Amberlerin toprağındaki Şıhhîr nahiyesidir.

Benî Mehrelerden bazı kişiler, Mehrîb. Ebyaz'ın başkanlığı altında temsilci olarak Peygamberimiz Aleyhisselarma geldiler.

Peygamberimiz aleyhisselam Müslüman olmalarını teklif edince, onlar hemen Müslüman oldular.

Allah hepsinden razı olsun!

Peygamberimiz aleyhisselam, Benî Mehre temsilcilerine bahşişler verdirdi ve bir de yazı yazdırdı.

Yazdırdığı yazıda şöyle buyurdu:

" Bu, Allah'ın Resûlü Muhammed tarafından Mehrî b. Ebyaz ile Mehrelerden iman etmiş olanlar için yazılmıştır:

Onlara baskın yapılmayacak, savaş da açılmayacaktır.

Kendileri İslâm şeriatlarını yerine getirmekle mükelleftirler.

Kim dinini değiştirirse, Allah'a isyan etmiş, savaş açmış olur.

Kim de O'na iman ederse, onun için, Allah'ın himayesi ve Resûlullahın himayesi vardır.

Kaybolup bulunmuş olan şeyler, ürküp kaçmış olan yaylım hayvanları sahiplerine verilecektir.

Hacda ihram halinde iken saç, sakal, bıyık, timak kesmek, koltuk altı ve edeb yeri tüylerini gidermek günahtır. Kadına yaklaşmak da günah işlemektir.

Bu yazıyı Muhammed b. Meslemetü'l-Ensârî yazdı." 464

-------------------------------------

462. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-eneb, s. 427.

463. İbn Hazm, Cemhere, s. 485.

464. İbn Hazm, s. 440.

Benî Mehrelerden Züheyr b. Kırdım'ın Medine'ye Gelip Müslüman Oluşu

Benî Mehrelerden Züheyr b. Kırdım da, temsilci olarak Peygamberimiz aleyhisselama geldi. 465 Züheyr uzak yerlerden geldiği için, Peygamberimiz aleyhisselam ona yakınlık gösterdi, ikramda bulundu.

Yurduna dönmek istediği zaman ise, onu hemen bırakmadı.

Giderken de, kendisine binit verdi.

Züheyr b. Kırdım yurduna dönüp gideceği zaman onun için bir yazı da yazdırdı.

Bu yazı, İbn Sa'd'ın (Vefâtı: 230 Hicrî) zamanına kadar onların yanında bulunuyordu. 466

-------------------------------------

465. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1 , s. 356, İbn Hazm, Cem here, s. 440, İbn Atodiltaerr, İstiâb, c. 2, s. 523, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 267.

466. İbn Sa'd. c. 1. S. 356.

Benî Sadif Temsilcilerinin Medine'ye Gelişi

Benî Sadiflerin Kimliği ve Temsilcilerinin Medine'ye Ne Zaman ve Kaç Kişi Olarak Geldikleri

Benî Sadifler, Benî Hadramevtlene dahildirler.

Sadif'in ata soyu şöyledir: Sadif b. Eslem, b. Zeyd, b. Malik, b. Zeyd, b. Hadramevtül-Ekber.

Hadramevt ise Kahtan'ın oğludur. 467

Hadramevt'in, Kahtan'ın kardeşi Yaktan'ın oğlu olduğu da söylenir. 468

Rivayete göre; Sadif, yurtlarını Seylü'l-Arim bastığı zaman kavmindan ayrılır, tek başına çıkar gider.

Gassan krallarından bazılarının onun ardından saldığı süvariler sulu ve ağaçlı Arap yurtlarına uğrayıp Sadif'i sordukça:

" Sadif bizden ayrıldı, bir daha onun yüzünü görmedik! " cevabını alırlar.

En sonunda Sadif, Kinanelere karışır, onlarla birlikte bulunur. 469 Benî Sadif temsilcileri, 470 Hicretin 10. yılında, Hâccetü'l-Vedâ yılında471 Peygamberimiz aleyhisselama geldiler.

Gelenler ondan fazla olup, uzun bacaklı genç develer üzerinde idiler. Üstlerinde izarve ridalan (altlı-üstlü elbiseleri) vardı.

Peygamberimiz aleyhisselama eviyle minberi arasındaki yerde rasüadılar. 472

Selam vermeden oturdular.

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" Siz Müslüman mısınız?" diye sordu.

Sadif temsilcileri:

" Evet! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Öyleyse, niçin selam vermediniz?" diye sordu.

Sadif temsilcileri hemen ayağa kalktılar ve:

" Esselamü aleyke eyyühennebiyyu ve rahmetullah! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam da:

" Ve aleykümüsselam! Oturunuz! " buyurdu. Oturdular.

Peygamberimiz aleyhisselama namaz vakitleri hakkında sorular sordular. 473

Peygamberimiz aleyhisselam da, onlara namaz vakitlerini bildirdi. 474

Allah onlardan razı olsun!

-------------------------------------

467. İbn Hazm, Cemhere, s. 461-463.

468. İbn Hazm, s. 460.

469. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb, s. 62.

470. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 329.

471. Taberî, c. 3, s. 163, İbn Esîr, c. 2, s. 298, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 57.

472. İbn Sa'd, c. 1, 5. 329.

473. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 329, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 94.

474. İbn Sa'd. c. 1. s. 329. Ebu'l-Fidâ. c. 5. s. 94. İbn Haldun. Târih. c. 2. ks. 2. s. 57.

Benî Ceyşan Temsilcilerinin Medine'ye Gelişi

Benî Ceyşanların Kimliği

Geyşan, Yemen'de bir şehir olup, 475 oraya Geyşan b. Gaydan, b. Hacr, b. Zû Ruayn (Yerim), b. Zeyd, b. Seril, b. Amr, b. Kays, b. Muaviye, b. Cüşem, b. Abdi Şems, b. Vâil, b. Gavs, b. Katan, b. Züheyr, b. Gavs, b. Eymen, b. Hemeysâ, b. Himyer, b. Sebe' gelip konduğu için Geyşan adı verilmiştir. 476

Abdan b. Hacr b. Zû Ruayn'ın da lakabı Geyşan olup, Ceyşânîler diye anılan cemaat ona mensup-turiar. 477

Rivayete göre; Ebu Vehbü'l-Ceyşânf, kavmindan bazı kişilerle birlikte Peygamberimiz aleyhisselama geldi. 478

Benî Geyşan temsilcileri, Yemen'de baldan yapılan biti', arpa ve darıdan yapılan mizr dedikleri içkiyi içmenin hükmünü Peygamberimiz aleyhisselamdan sordular.

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" (İçtiğiniz zaman) bunlardan sarhoş oluyor musunuz?" diye sorunca, temsilciler

" Çok içersek bizi sarhoş eder! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Çoğu sarhoş eden şeyin azı da haramdır! " buyurdu.

Temsilciler, (kendisi içmeyip) işçilerine içirmek için içki edinen kimse hakkındaki hükmü de sordular.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" (İster kendisi içsin, ister işçisine içirsin) her sarhoş edici içki haramdır! " buyurdu. 479

-------------------------------------

475. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1775, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 6, s. 330, Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 200.

476. Yâkût, c. 2, s. 200.

477. Firuzâbâdi, Kâmûsu’l-muhît, c. 2, s. 276.

478. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 359, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1775.

479. İbn Sa'd, c. 1. S. 359.

Benî Hanîfe Temsilcilerinin Medine'ye Gelmeleri ve Müslüman Olmaları

Benî Hanîfelerin Kimlikleri ve Yurtları

Benî Hanîfeler, Adnan'ın soyundan gelen480 Rebia b. Nizar kabileleri oymaklarındandır. 481 Benî Hanîfelerin ata soyları şöyledir: Benî Hanîfe b. Lüceym, b. Sa'b, b. Aliyy, b. Bekr, b. Vâil. 482 Benî Hanîfe b. Lüceym... 'den:

1. BenîDü'l b. Hanîfe,

2. Benî Adiyy b. Hanîfe,

3. Benî Âmir b. Hanîfe,

4. Benî Sühaym b. Mürre, b. Dül b. Hanîfe... gibi oymaklar türemiştir. 483

Benî Hanîfelerin konak yerleri Yemâme olup, bunun eski adı Cev idi.

Yemâme binti Sehm b. Tasm'dan dolayı, 484 veya kapısında Cedilelerden Yemâme binti Mürr adında bir kadın asıldığı için Yemâme adı veri I mistir. 485 Yemâme, Tasm ve Cedislerin konak yerleri idi. Yemâme ile Bahreyn arası on günlüktür. Yemâme, Necd bölgelerinden sayılır. Bölgelerin en güzeli ve en bereketlisi, meyve ve hurma ağaçlan en çok olanıdır. 486

-------------------------------------

480. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-eneb, s. 238.

481. İbn Hazm, Cemhere, s. 469.

482. İbn Hazm, s. 469, Kalkaşandî, s. 238.

483. İbn Hazm, s. 469-470.

484. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 5, s. 442.

485. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 105.

486. Yâkût. c. 5. s. 442.

Benî Hanîfe Temsilcilerinin Medine'ye Ne Zaman ve Kaç Kişi Olarak Geldikleri

Hicretin 10. yılında, 487 Benî Hanîfelerin temsilcileri olarak gelen kişilerin sayısı ondan fazla idi. 488 Onyedi kişi idiler. 489

1. Rehhâl b. Unfüve,

2. Sülmâ b. Hanzale,

3. Talk b. Ali,

4. Humran b. Câbir,

5. Ali b. Sinan,

6. Ak'as b. Mesleme,

7. Zeyd b. Abdi Amr,

8. Müseylime b. Hubeyb, 490

9. Müccaa b. Mürâre491 gelenler arasında idi.

Sülmâ b. Hanzale, temsilcilere başkanlık ediyordu. 492

Benî Hanîfe temsilcileri Müseylime'yi hayvan ve ağırlıklarını görüp gözetmek üzere gerilerinde bırakmışlardı. 493

Kendisine " Rahmânü'l-Yemâme" denilirdi. 494

Müseylime'nin Benî Hanîfieler katında önemli bir mevkii vardı.

Müseylime, Peygamberimiz aleyhisselamın meclisinde bulunmayı onuruna yediremediği için, hayvanların ve ağırlıkların yanında kalmayı kendisi tercih etmişti. 495

Benî Hanîfe temsilcileri Remle binti Hâris'in konağına indirildiler. 496

Sabah akşam yemek olarak kendilerine kâh ekmekle et, kâh ekmekle süt, kâh ekmekle yağ verilmek, bazen de hurma dağıtılmak suretiyle ağıriandılar. 497

Benî Hanîfe temsilcileri Peygamberimiz aleyhisselamın yanına gelip selam verdiler, şehadet getirdiler. 498 Müslüman oldular. 499

Medine'de günlerce oturdular. 500 Peygamberimiz aleyhisselamın yanına gidip geldiler. 501 Übeyy b. Ka'b'dan Kur'ân-ı Kerîm öğrendiler. 502

Rahhâl b. Unfüve'nin Übeyy b. Ka'b'dan503 okumasını öğrendiği, Bakara süresiyle Kur'ân-ı Kerîm'in bazı sûreleri idi.

Peygamberimiz aleyhisselam Benî Hanîfie temsilcilerinden Müccaa b. Mürâre'ye istemiş olduğu sahipsiz, ölü, hâlî bir araziyi bağışlamıştı. 504

Kendisine, bu hususta bir de yazı yazıp verdi.

Yazıda şöyle buyurdu:

" Bismillâhirrahmânirrahîm

Bu, Allah'ın Resûlü Muhammed'in Müccaa b. Mürâre b. Sülmâ için yazdığı yazıdır.

Ben sana Gavre'yi, Gurâbe'yi ve Hubel'i verdim, tapuladım.

Bu hususta sana itiraz eden kimse bana getirilsin! " 505

Benî Hanîfe temsilcileri yurtlarına dönmek istedikleri zaman, Peygamberimiz aleyhisselam onların her birine beşer ukiyye gümüş verilmesini emretti ve verildi. 506

Temsilciler:

" Yâ Rasûlallah! Bizim için ağırlıklarımızı ve hayvanlarımızı görüp gözetsin, korusun diye bir arkadaşımızı gerimizde bırakmıştık" dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam ona da arkadaşları hakkında olduğu gibi beş ukiyye gümüş verilmesini emretti ve:

" O ağırlıklarınızı ve hayvanlarınızı koruduğuna göre, onun işi sizinkinden kötü değildir! " buyurdu.

Peygamberimiz aleyhisselamın bu sözü Müseylime'ye haber verilince:

" Peygamberlik işinin bana kalacağını anladı507 da böyle söyledi! " dedi. 508

Peygamberimiz aleyhisselam; yanına hatibi Sabit b. Kays b. Şemmasu'l-Ensârîyi alarak Müseylime'nin yanına gitti.

Peygamberimiz aleyhisselam elinde yapraklı bir hurma dalı, budağı olduğu ve Müseylime de arkadaşlarının içinde bulunduğu sırada onun karşısına varıp durdu. Onunla İslâmiyet hakkında konuştu.

Müseylime, peygamberlik payesinden kendisine bir pay verilmesini istedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Değil peygamberlikten bir pay, şu elimdeki dal, budak parçasını da benden istesen, onu bile sana vermem! Sen cehennemlik olman hakkındaki Allah'ın hüküm ve takdirini geçemezsin! Eğer sen bana ve hakka karşı koyarsan, Allah seni muhakkak helak ve yok eder! Ben kesin olarak sanıyorum ki; sen, gördüğüm eşkâle göre, rüyamda bana gösterilen kişisin!

İşte şu, Sabit'tir! Benim tarafımdan sana gereken cevabı o verecektir! " buyurduktan sonra, Müseylime'nin yanından dönüp gitti. 509

-------------------------------------

487. Taberî, Târih, c. 3, s. 162, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 298, İbn Haldun, TâriTı, c. 2, ks. 2, s. 56.

488. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 216, Vâkıdî’den naklen Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 52.

489. Vâkıdî’den naklen Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 4, s. 22.

490. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 316.

491. Belâzurî, Fütûhu'l-büldân, c. 1, s. 105.

492. İbn Sa'd, c. 1, s. 316, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 56.

493. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 223, İbn Sa'd, c. 1, s. 316, Taberî, Târih, c. 3, s. 162, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 235, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 50-51, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 37.

494. Belâzurî, c. 1, s. 125, Süheyiı, c. 7, s. 443, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 50.

495. Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 312.

496. İbn İshak, c. 4, s. 222, İbn Sa'd, c. 1, s. 316, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 50.

497. İbn Sa'd, c. 1, s. 316, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 52.

498. İbn Sa'd, c. 1, s. 316.

499. İbn İshak, c. 4, s. 223, Taberî, c. 3, s. 162, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 52.

500. İbn Sa'd, c. 1, s. 316, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 56.

501. İbn Sa'd, c. 1, s. 316.

502. İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 56.

503. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 316, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 56.

504. Belâzurî, Fütûhu'l-büldân, c. 1, s. 105.

505. Ebu Ubeyd, Kitâbu'l-emvâl, s. 396, Belâzurî, c. 1, s. 111.

506. İbn Sa'd, c. 1, s. 317.

507. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 223, İbn Sa'd, c. 1, s. 317, Taberî, Târih, c. 3, s. 162, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 331, İbn Seyyid, Uyûnu’l-eser, c. 2, s. 235 -236, Zehebî, Megâzî, s. 567, Ebu’l-Fidâ, el -Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 52 İbn Kayyım , Zâdu'l-mead, c. 3, s. 37.

508. Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 52.

509. Buhârî, Sahîh, c. 5, s. 118-119, Müslim, Sahîh, c. 4, s. 1780-1781.

Peygamberimiz aleyhisselamın Benî Hanîfe Temsilcilerine Emir ve Tavsiyeleri

Peygamberimiz aleyhisselam, Benî Hanîfe temsilcilerine, içinde su bulunan bir matara, su kabı verdi ve:

" Yurdunuza vardığınız zaman kilisenizi yıkınız! Yerine bu suyu saçınız ve orayı mescid yapınız! " buyurdu. 510

Kilise Kurran'da* idi. 511

Benî Hanîfe temsilcileri Yemâme'ye döndüler ve Peygamberimiz aleyhisselamın buyruğunu yerine getirdiler. 512

Matarayı Medine'den getiren Ak'as b. Mesleme mataradaki suyu yıkılan kilisenin yerine saçtı. 513

Matara kendisinin yanında kaldı. 514

Benî Hanîfe temsilcilerinden Talk b. Ali Kurran mescidinin müezzini oldu. 515

Kurran kilisesinin papazı, ezan sesini işitince:

" Bu bir hak kelimesidir ve hak davetidir! " diyerek 516 ve ilenerek oradan kaçıp gitti 517 ve kendisini bir daha göremediler. 518

-------------------------------------

510. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 317, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ye'n-nihâye, c. 5, s. 52.

* Kurran; Yemâme'de bir köydür (Yakut, Mu'cemu'l-büldân, c. 4, s. 318).

511. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 1, s. 132.

512. İbn Sa'd, c. 1, s. 317, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 52.

513. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 1, s. 132.

514. İbn Sa'd, c. 1, s. 317.

515. İbn Sa'd, c. 1, s. 317, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 56.

516. İbn Sa'd, c. 1, s. 317, Nesâî, Sünen, c. 2, s. 38-39.

517. İbn Sa'd, c. 1, s. 317.

518. Nesâî. c. 2. s. 39.

Vebr b. Yuhannis'in Medine'ye Gelip Müslüman Oluşu ve Müslümanlığını Ebnâlar Arasında Yayışı

Vebr'in Kimliği ve Medine'ye Geliş Tarihi

Vebr b. Yuhannis Yemen'de bulunan Ebnâlardandı. Hicretin 10. yılında Medine'ye gelip Müslüman oldu.

Vebr, Peygamberimiz aleyhisselamın yanından ayrılınca, Yemen'deki Ebnâların yanına vardı. 519

Onları İslâmiyete davet etti. 520

Evlerine misafir olduğu Numan b. Büzürc'ün kızları da Müslüman oldular.

Vebr, Feyruz b. Deylemî'ye adam salıp Müslüman olmasını teklif etti, o da Müslüman oldu.

Vebr, Merkebuz'a adam saldı, İslâmiyete girmesini girmesini teklif etti, o da Müslüman oldu.

Merkebuz'un oğlu Atâ, San'â'da Kur'ân-ı Kerîm'i ilk ezberleyen kişidir. 521

Fars Ebnâlarından çok yaşlı bir zât olan Dâzeveyh de Müslüman oldu. 522

Allah hepsinden razı olsun!

-------------------------------------

519. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 5, s. 534, Taberî, Târih, c. 3, s. 173.

520. Taberî. c3, s. 173.

521. İbn Sa'd, c. 5, s. 533, Taberî, c. 3, s. 173, Vâkıdî’den naklen İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 630.

522. İbn Sa'd. c. 5. s. 534.

Feyruz b. Deylemî ile Arkadaşlarının Medine'ye Gelip Müslüman Olmaları

Feyruz b. Deylemî'nin Kimliği, İkâmetgâhı, Ne Zaman ve Nasıl Müslüman Olduğu

Feyruz b. Deylemî, Kisrâ'nın Habeşlileri Yemen'den sürüp çıkarmaları için Seyf b. Zî Yezen'le birlikte Yemen'e göndermiş olduğu Fars Ebnâlarındandı. 523

Künyesi Ebu Abdullah veya Ebu Abdurrahman'dı. San'â'da oturuyordu. 524

Feyruz b. Deylemî, Yemen'de bulunan ve Peygamberimiz aleyhisselamın yanına gelerek Müslüman olup Yemen'e dönen Fars Ebnâlarından Vebr b. Yuhannis'in teklifi üzerine Müslüman oldu. 525

Müslüman olan bazı kişilerle birlikte526 Hicretin 10. yılında527 Medine'ye gelerek Peygamberimiz aleyhisselama İslâmiyet üzerine bey'at ettiler528 ve:

" Yâ Rasûlallah! Sen bizim nerelerden çıkıp geldiğimizi biliyorsundur. Müslüman olduk. Bizim velîmiz, yardımcımız kimdir?" dediler.

Resûlullah aleyhisselam:

" Allah ve Resûlüdür! " buyurdu. 529

Feyruz ve arkadaşları:

" Allah ve Resûlü bize yeter! 530 Razıyız! " dedikten sonra: 531

" Yâ Rasûlallah! Biz üzüm ve içki sahipleriyiz. Allah ise içkiyi haram kılmıştır. Üzümü ne yapacağız?" diye sordular.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Onu kurutup kuru üzüm yapınız! " buyurdu.

Feyruz ve arkadaşları:

" Kuru üzümü ne yapacağız?" diye sordular.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Kırba içinde sabah ıslatıp şerbet ve hoşaf yapınız. Onu akşamleyin içiniz! Akşamleyin ıslatınız, sabahleyin içiniz! " buyurdu. 532

Feyruz b. Deylemî iki kızkardeşle evli bulunuyordu. 533

" Yâ Rasûlallah! Ben Müslüman oldum, halbuki nikahım altında iki kızkardeş bulunuyor, ne yapacağım?" diye sordu. 534

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Onlardan hangisini istersen tercih et, 535 tut! Hangisini istersen boşa! " buyurdu. 536

-------------------------------------

523. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 5, s. 533.

524. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1264, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 371.

525. İbn Sa'd, c. 5, s. 533.

526. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 232.

527. İbn Sa'd, c. 5, s. 533, Diyarbekrı, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 147.

528. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 232.

529. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 232, Dârim f, Sünen, c. 2, s. 41.

530. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 232, İbn Esîr, c. 4, s. 371.

531. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 232.

532. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 232, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 41.

533. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 232.

534. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 372, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 210.

535. İbn Esîr, c. 4, s. 372.

536. İbn Hacer, c. 3, s. 210.

Necran Hıristiyanları Medine'de

Necran ve Necranlılar

Necran; Mekke ile Yemen arasında 1 Yemen'in Mekke tarafına düşen yerlerinden olup, 2 Mekke'ye yedi merhalelik, konaklıktır. Yetmiş üç karyeden mürekkeptir.

Bedrüddin Aynîye göre; hızlı bir vasıtayla bir ucundan diğer ucuna ancak bir günde varılabilir büyüklükte, genişliktedir. 3 Hicaz beldelerinin en güzeli ve en hoşudur. 4

Rivayete göre; ilk gelip burayı imar eden kişi Necran b. Zeydan, b. Sebe', b. Yeşcüb, b. Ya'rüb, b. Kahtan olduğu için, buraya ondan dolayı Necran ismi verilmiştir. 5

Necran'ın ilk sakinleri; Benî Haris b. Ka'b, b. Amr, b. Ule, b. Celd, b. Malik, b. Üded, b. Zeyd, b. Yeşcüb, b. Arib, b. Zeyd, b. Kehlan, b. Yezid, b. Abdülmedanlardandı. 6

Necranlılar yurtlarındaki uzun bir hurma ağacına taparlar ve onu takdis ederlerken, Feymeyun adında ve Hazret-i İsa'nın dininde, duası makbul, ibadete düşkün, iyi halli birzâtın:

" Siz sapıklık içindesiniz! Taptığınız şu hurma ağacı, insana ne yarar, ne de zarar verebilir!

Ben ibadet ettiğim İlahıma - ki O Allah Birdir ve şeriksizdir - dua etsem, onu yok ediverin'" demiş ve dua edince de, çıkan bir kasırganın ağacı kökünden söküp atması üzerine, Necran halkı Hıristiyanlığı kabul etin işi erdir. 7

-------------------------------------

1. Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 195.

2. Yakut, Mu'cemu'l-büldân, c. 5, s. 266.

3. Bedrüddin Aynî, Umdetu'l-kârî, c. 18, s. 26-27.

4. Diyarbekrî, c. 2, s. 195.

5. Yâküt. c. 5, s. 266.

6. Yâkût. c. S, s. 269.

7. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 1, s. 32-34.

Peygamberimiz aleyhisselamın Necranlılara, Necran Uskufuna Yazı Yazışı

Peygamberimiz aleyhisselam, Necranlılara. 8 Necran uskufuna 9 bir yazı yazdırdı. Yazdırdığı yazıda şöyle buyurdu:

" Bismillah!

Allah'ın Resûlü Muhammed'den Necran uskufuna,

İbrahim'in. 10 İsmail'in, 11 İshak'ın ve Yâkub'un İlahı olan Allah'ın ismiyle başlarım.

İmdi: Ben sizi, kullara tapmaktan Allah'a ibadet etmeye, ben sizi kulların dostluğundan Allah'ın dostluğuna davet ediyorum.

Bu davetimi kabul etmeye yanaşmazsanız, cizye (vergi) verirsiniz.

Bundan da kaçınırsanız, size harb açacağımı bildiririm, vesselam ! " 12

Peygamberimiz aleyhisselamın yazısı gelip uskuf onu okuyunca, son derecede korktu.

Necranlılardan Hemdanlı Şurahbil b. Vedaa'yı yanına çağırdı.

Birmüşkil iş çıktığı zaman, ne Eyhem Seyyid'den, ne de Akfb'den önce hiç kimse çağrılmazdı.

Şurahbil b. Vedaa gelince, uskuf, Peygamberimiz aleyhisselamın yazısını ona verip okuttu ve ona:

" Ey Ebu Meryem! Bu husustaki görüşün nedir?" diye sordu.

Şurahbil:

" Allah'ın İbrahim'e, İsmail'in zürriyeti içinden bir peygamber çıkaracağını vaad buyurduğunu biliyor-sundur!

Eğer bu zât geleceği vaad edilen peygamber olursa, sen ona iman edecek misin?

Benim peygamberlik hakkında bir görüşüm yoktur!

Eğer sorduğun dünya işlerinden bir iş olsaydı, o husustaki görüşümü sana açıklar ve görüşümü sana benimsetmeye çalışırdım" dedi.

Uskuf, Şurahbil'e:

" Sen bir köşeye çekil, otur! " dedi.

Şurahbil, bir köşeye çekilip oturdu.

Uskuf, Himyerlerin Zî Asbah ailesinden Necranlı Abdullah b. Şurahbil adındaki bir adamı yanına çağırttı.

Peygamberimiz aleyhisselamın yazısını ona da okutup kendisinin bu husustaki görüşünü sordu.

Abdullah b. Şurahbil, uskufa, Şurahbil'in söylediği gibi söyledi.

Uskuf, ona da:

" Sen bir köşeye çekil, otur! " dedi.

Abdullah b. Şurahbil de bir köşeye çekilip oturdu.

Uskuf, Necranlılardan Benî Hımyasların Benî Haris b. Ka'b ailesinden Cebbar b. Feyz'i de çağırttı.

Peygamberimiz aleyhisselamın yazısını okutup ona bu husustaki görüşünü sordu.

Cebbar b. Feyz de, Şurahbil'in ve Abdullah'ın söylediklerine benzer biçimde konuştu.

Uskuf, Cebbar b. Feyz'e de bir köşeye çekilmesini emretti.

O da bir köşeye çekilip oturdu.

Görüşler böylece bir noktada birleştiği zaman, uskuf çan çalınmasını emretti.

Kiliselerde ateşler yakı İdi, çullar, sergiler kaldırıldı.

Gündüzleri korkuya düştükleri zaman da böyle yaparlardı. Gece korktukları zaman da çan çalınır, kiliselerde ateşler yakılırdı.

Çan çalınıp çullar kaldırılınca, vadinin aşağısındaki yukansındaki halk toplandı.

Vadinin uzunluğu hızlı giden bir süvarinin gidişiyle bir günlüktü.

Vadinin içinde, yetmişüç köy ve yüzyimni bin savaş eri bulunuyordu.

Uskuf, onlara Peygamberimiz aleyhisselamın yazısını okudu ve bu husustaki görüşlerini sordu.

Onlardan görüş sahibi olanların görüşleri, Şurahbil b. Vedaa, Abdullah b. Şurahbil ve Cebbar b. Feyz'in de içlerinde bulunacağı bir heyetin gönderilip Peygamberimiz aleyhisselamın haberini kendilerine getirmesi üzerinde toplandı.

Necran Hıristiyan temsilcilerinin Peygamberimiz aleyhisselama gelişi, Hicretin 10. yılında idi. 13

Kendileri altmış kişi idiler. 14

Gelenlerden dördü, Necranlıların eşrafındandı.

Bunların içinde de üçü, kendilerinin işlerini çekip çevirenleri, yönetenleri idi.

Reisleri; Akîb dedikleri Abdülmesih olup, Necranlıların valisi, söz ve görüş sahibi ve danışmanı olan bu kişinin görüşüne göre hareket edilirdi.

İkincisi; Seyyid dedikleri Eyhem olup, Necranlıların seyahat ve toplama işlerinin yöneticisi idi.

BenîBekr b. Vâillenden Ebu Harise b. Alkame ise Necranlıların uskufu, en büyük din bilgini, imamı, kitaplık (İbn Sa'd'a göre: medreseler) bakanı idi. 15 Necranlılar içinde çok şerefli ve itibarlı idi.

Hıristiyan Rum kralları, ona, Araplardan olduğu halde, Hıristiyanlığa bağlılığı dolayısıyla mal verirler, ikramda bulunurlardı. 16

Krallar, Hıristiyanlık hakkındaki derin bilgi ve içtihadını işitip onun için kiliseler yaptırırlar, kendisini ikramlara boğarlardı. 17

Altmış Necran temsilcisinden 18 bazılarının isimleri şöyledir

1. Akîb Abdülmesih,

2. Seyyid Eyhem,

3. Ebu Harise b. Alkame (Benî Bekr b. Vâillerin kardeşidir),

4. Evs,

5. Haris,

6. Zeyd,

7. Kays,

8. Yezid,

9. Nübeyh,

10. Huveylid,

11. Amr,

12. Halid,

13. Abdullah,

14. Yuhannis, 19

15. Ebu Alkame Bişr b. Muaviye. 20

-------------------------------------

8. İbn Sa'd, Tabakâtü’l-kübrâ, c. 1, s. 357, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 385, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 4546, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 4, s. 42.

9. Yâkubî, Târih, c. 2, s. 81, Beyhakî, c. 5, s. 385, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 53.

* Uskut; Hıristiyan din bilginleri başkanı demektir (İbn Esîr, Nihâye, c. 1, s. 379).

10. Yâkubî, Târîh, c, c. 2, s. 81, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 385, Ebu'l-Fidâ el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 53, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 46, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 4, s. 42-43.

11. Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 385-386, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 53-54, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 46.

12. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre. c. 2, s. 222, İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 357, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 293, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye, c. 5, s. 56, İbn Haldun, Târîh, c. 2, ks. 2, s. 57, Kastalânî, Mevâhib, c. 1, s. 316.

13. Taberî, Târîh, c. 3, s. 163, İbn Esîr, c. 2, s. 293, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 57, Semhûdî, Vefâu'l-vefâ, c. 1, s. 317.

14. İbn İshak, c. 2, s. 222, Beyhakî, Delâil, c. 5, s. 383, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 56, Kastalânî, c. 1, s. 316, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 235.

15. İbn İshak, c. 2, s. 222, İbn Sa'd, c. 1, s. 357, Taberî, Tefsir, c. 3, s. 162 Vâhidî, Estoâbu'n-nüzûl, s. 61, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 56.

16. İbn İshak, c. 2, s. 222, Taberî, c. 3, s. 162, Vâhidî, s. 61, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 56, Kastalânî, c. 1, s. 317.

17. İbn İshak, c. 2, s. 222, Taberî, c. 3, s. 162, Vâhidî, s. 61 Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 56.

18. İbn İshak, c. 2, s. 224, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s: . 56.

19. İbn İshak, c. 2, s. 224, İbn Sa'd, c. 1, s. 357, Taberî, c. 3, s: . 162, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 56.

20. Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 55.

Ebu Hârise ile Kardeşinin Medine'ye Gelirken Yolda Peygamberimiz aleyhisselam Hakkındaki Konuşmaları

Ebu Harise, dişi bir katıra binmiş, kardeşi Küz veya Kürz de yanında olduğu halde Peygamberimiz aleyhisselama gelirken, katırının ayakları dolaşarak yere kapanmıştı.

Kürz:

" Yüzünün üzerine düşsün, helak olsun! " diyerek Peygamberimiz aleyhisselama ilenince, Ebu Harise ona:

" Hayır, sen düş, sen helak ol! " dedi.

Kürz:

" Ey kardeşim! Sen bana bunu niçin söyledin?! " diye sordu.

Ebu Harise:

" Vallahi, o, bizim bekleyip durduğumuz peygamberdir! " dedi.

Kürz:

" Peki, sen bunu biliyorsun da, ona tâbi olmaktan seni alıkoyan nedir?" diye sordu.

Ebu Harise:

" Eğer dediğini yapacak olursam, şu kavim bize yaptı klan hizmeti, itibar ve ikramı yapmazlar! Bizden yüz çevirirler, aksini yaparlar! Gördüğün herşeyi elimizden çekip geri alırlar! " dedi.

Ebu Hârise'nin bu sözü, kardeşi Kürz b. Alkame'ye çok tesir etü.

Kendisi bundan sonra Müslüman oldu. 21

Allah ondan razı olsun!

-------------------------------------

21. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 222-223, Zehebî, Megâzî, s. 578-579, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 56, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 292.

Peygamberimiz aleyhisselamın, Necran Reislerinin Yanındaki Kitapta İsim ve Sıfatlarının Yazılı Oluşu

Necran reislerinin yanlarında, tevarüs edegeldikleri bazı kitaplar bulunuyordu.

Her reis ölünce, reisliği başka bir reis alır ve bu kitaplara sahip olurdu.

Bu kitaplar mühür mumuyla mumlanmış olarak korunurdu.

Peygamberimiz aleyhisselamın zamanındaki reis, oğluna, bu kitaplarda Peygamberimiz aleyhisselamın vasıflarının yazılı bulunduğunu habervermiş ve:

" O, ismi bu kitaplarda yazılı peygamberdir! " demişti.

Reis öldüğü zaman oğlunun ilk işi hemen mührü kırıp kitapları açmak olmuş ve Peygamberimiz aleyhisselamın onlarda anıldığını görünce de, hemen Müslüman olmuş, Müslümanlığını İslâm amel-leriyle güzelleştirmiş ve hatta hac farizasını da yerine getirmiştir. 22

Allah ondan razı olsun!

-------------------------------------

22. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 223.

Necran Heyeti Medine'de

Necran heyeti Medine'ye gelince sefer elbiselerini üzerlerinden çıkardılar, 23 Yemen bürüdü diye anılan ipekli elbiselerini, 24 cübbelerini giyinip ipek ridalarını örtündükten, 25 altından yüzüklerini takındıktan sonra, elbiselerinin eteklerini yerde sürüyerek 26 ikindi namazı vaktinde 27 Mescide girdiler. 28

Peygamberimiz aleyhisselama selam verdiler.

Peygamberimiz aleyhisselam onların selamlarına karşılık vermedi. 29 Uzun müddet kendileriyle konuşmadı. 30

Temsilciler, kendilerine mahsus namazın vakti gelince, 31 Peygamberimiz aleyhisselamın mescidinde namazlarını kılmak üzere ayağa kalktılar. 32

Müslümanlardan bazıları onlara engel olmak istediler. 33

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Bırakınız onları kendi hallerine! " buyurdu. 34

Necranlılar doğuya doğru yönelerek namaz kıldılar. 35

Bundan sonra, Necran temsilci heyeti, eskiden tanıdıkları Hazret-i Osman'la Abdurrahman b. Avf'a gittiler.

Onları, Muhacirlerle Ensardan bazılarının bulundukları bir mecliste buldular ve:

" Ey Osman! Ey Abdurrahman! Peygamberiniz bize yazı yazdı.

Biz de, onun davetine icabet ederek geldik, yanına gidip kendisine selam verdik. Fakat o selamımıza karşılık vermedi.

Gündüzün, uzun müddet kendisiyle konuşmaktan men ve mahrum edildik.

Sizin bu husustaki görüşünüz nedir? Geri dönüp gitmemizi uygun görür müsünüz?" dediler.

Hazret-i Ali de oradaki cemaatin içinde idi.

Hazret-i Osman'la Abdurrahman b. Avf, Hazret-i Ali'ye:

" Ey Ebu'l-Hasen! Bu cemaat hakkında sen ne görüştesin?" diye sordular.

Hazret-i Ali, Hazret-i Osman'la Abdurrahman b. Avf'a:

" Ben bunların üzerlerine giydikleri şu etekleri sırmalı elbiselerini bırakıp sefer elbiselerini giydikten sonra Resûlullah aleyhisselamın yanına dönmelerini uygun görürüm" dedi. 36

Hazret-i Osman, onlara:

" Bu, sizin şu elbiseniz yüzündendir! " dedi.

O gün Necran temsilcileri konak yerlerine döndüler. Ertesi günü, üzerlerinde ruhban elbiseleri olduğu halde geldiler. 37

Peygamberimiz aleyhisselama selam verdiler.

Peygamberimiz aleyhisselam da onların selamlarına karşılık verdi. 38

Sonra da:

" Beni hak din ve kitabla peygamber gönderen Allah'a yemin ederim ki; bana ilk gelişlerinde İblis (Şeytan) onların yanlarında bulunuyordu! " buyurdu. 39

Peygamberimiz aleyhisselam, kendisiyle konuşan Necran Hıristiyan bilginlerinden ikisini; 40 Seyyid (Eyhem)'le Akîb'i 41 İslâmiyete davet etti. 42

Onlara:

" Müslüman olunuz! " buyurdu.

Onlar:

" Biz eskiden beri Müslümanız! " dediler. 43

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Siz yalan söylüyorsunuz! 44 İsterseniz, Müslüman olmanıza engel olan şeyleri size haber vereyim! " buyurdu.

Onlar:

" Haydi getir, bildir bakalım onları! " dediler. 45

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Sizin Allah'a oğul isnad etmeniz, haça tapmanız, domuz eti yemeniz, 46 içki içmeniz47 sizi İslâmiyetten men etmiş ve ediyor! " buyurdu. 48

Necranlı Hıristiyan bilginleri sözü uzatıyorlar, çoğaltıyorlar ve İsa aleyhisselam hakkındaki inançlarını savunmaya çalışıyorlardı: 49

" O, Allahtır! " diyorlar ve şöyle söylüyorlardı:

" Çünkü o ölüyü diriltirdi, hastaları iyileştirirdi, gaybdan haber verirdi, çamurdan yaptığı kuş heykelini üfleyip canlandırırdı.

O, Allah'ın oğludur. Çünkü, onun bilinen bir babası olmamıştır.

O beşikte konuşmuştur! Bunu kendisinden önce hiç kimse yapamamıştır!

O, üçün üçüncüsüdür! Çünkü Allah, 'Yaptık! ', 'Emrettik! ', 'Yarattık! ', 'Hükmettik! ' diyor.

Eğer Allah Bir olsaydı, Yaptım! ', 'Hükmettim! ', Yarattım! ' derdi.

O halde, Allah üçtür Allah, İsa ve Meryem'den ibarettir! " diyorlardı. 50

Ebu Harise:

" Ya Muhammedi İsa hakkında sen ne dersin?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" O, Allah'ın kulu ve resûlüdür! " buyurdu.

Ebu Harise:

" Ey Ebu'l-Kâsım! Yüce Allah, senin dediğin gibi demiyor, şöyle şöyle diyor! " dedi. 51

Temsilcilerin en üstünü olan kişi de:

" Sen ona ne için 'kuldur' diyerek hakaret ediyorsun?! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Evet! O, Allah'ın kuludur! Meryem'e ilkâ ettiği kelimesidir! " buyurdu.

Necran temsilcileri kızdılar

" Biz senin dediğini kabul etmeyiz! O, Allahtır! Öyle değilse, haydi söyle, onun babası kimdir?! " dediler. 52

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" Siz, sıfatları babasının sıfatlarına benzemeyen bir oğul olamayacağını biliyorsunuz değil mi?" diye sordu.

" Evet! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Sizler, Rabbimizin hiç ölmeyen, diri, İsa'nın ise fani olduğunu biliyorsunuz değil mi?" diye sordu.

Hıristiyan temsilcileri:

" Evet! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" Sizler, Rabbimizin kendi Zâtıyla kâim olduğunu ve herşeyi koruduğunu, rızıklandırdığını biliyorsunuz değil mi?" diye sordu.

Hıristiyan temsilcileri:

" Evet! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" İsa bunlardan herhangi birşeye malik bulunuyor mudur?" diye sordu.

Hıristiyan temsilcileri:

" Hayır! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" Hiç şüphe yok ki, İsa'ya ana rahminde dilediği gibi suret veren Rabbimiz Allahtır.

Yemeyen, içmeyen Rabbimiz Allahtır!

Sizler İsa'ya annesi (Meryem)'in herhangi bir kadının hamile kaldığı gibi hamile kaldığını, sonra onu herhangi bir kadının çocuğunu doğurduğu gibi doğurduğunu, sonra onun bir çocuğun emzirilmesi gibi emzirilip beslendiğini, sonra yiyip içtiğini, işediğini biliyorsunuz değil mi?" diye sordu.

Hıristiyan temsilciler

" Evet! " dediler.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" Hal böyle olduğuna göre, iddia ettiğiniz gibi İsa nasıl Allah veya Allah'ın oğlu olabilir?! " buyurunca, Necran Hıristiyan temsilcileri susakaldılar. 53

Yüce Allah, onların sözleri ve üzerinde ihtilafa düştükleri herşeyleri hakkında indirdiği âyetlerde 54 şöyle buyurdu:

" Elif Lâm Mim. Allah o Allahtır ki, Kendisinden başka hiçbir ilah yoktur. Diridir, Zâtıyla kâimdir.

O, Kitabı hak ve önündekileri de tasdik edici olarak indirdi.

Daha önce de insanlara doğru yolu göstermek üzere Tevrat ile İncil'i indirmişti.

Bir de, hak ile bâtılı ayırt eden Furkan (Kurbân)'ı indirdi.

Allah'ın âyetlerini tanımayanlar (var ya)! Onlar için pek çetin bir azap var!

Allah, kudretiyle herşeye üstün gelen intikam sahibidir!

Şüphe yok ki, ne yerde, ne de gökte hiçbir şey Allah'a gizli kalmaz!

Dölyataklarında sizi ve herkesi dilediği gibi tasvir eden, O'dur!

O'ndan başka hiçbir ilah yoktur!

O, kudretiyle herşeye üstün gelen ve her yaptığını yerli yerince yapandır!

(Ey Resûlüm! ) Sana Kitabı indiren O'dur!

Ondan bir kısım âyetler muhkemdir ki, bunlar Kitabın anası, temelidir.

Diğer bir kısmı da müteşâbihlerdir.

Amma kalblerinde eğrilik bulunanlar, sırf Müslümanları saptırmak ve kendi keyiflerine göre tevilini aramak için onun müteşâbih olanlarının ardına düşerler.

Halbuki, onun te'vilini ancak Allah bilir!

İlimde yüksek payeye erenler ise: 'Biz ona inandık, hepsi Rabbimizdendir! ' derler.

Bunları, temiz ve salim akıllılardan başkası düşünemez!

(Onlar derler ki: )

Ey Rabbimiz! Bizi doğru yola erdirdikten sonra, kalblerimizi haktan saptırma!

Bize Kendi katından bir rahmet ver!

Şüphesiz ki, bağışı en çok olan Sensin Sen!

Ey Rabbimiz! Muhakkak ki, Sen (vukuunda) hiçbir şüphe olmayan bir günde insanları toplayacak olansın!

Şüphesiz ki, Allah verdiği sözden caymaz!

O küfredenler (var ya)! Onların ne malları, ne evlatları Allah yanında onları hiçbir şeyden asla kurtaramaz!

İşte onlar, (evet! ) onlar; ateş (Cehennem)'in yakacağıdır!

Onların gidişi, tıpkı Firavun hanedanının ve onlardan önce gelenlerin gidişi gibidir!

Onlar, Bizim âyetlerimizi yalanladılar da, Allah da kendilerini günahlan yüzünden yaka I ayı verdi!

Allah, cezası pek çetin olandır!

(Ey Resûlüm! ) O küfredenlere de ki:

'Yakında mağlup olacaksınız ve toptan Cehenneme sürükleneceksiniz! '

O, ne kötü yataktır!

Karşılaşan iki cemiyet hakkında sizin için muhakkak bir ibret vardı.

Onlardan bir cemiyet Allah yolunda dövüşüyordu, diğeri ise kâfirdi.

Onlar, öbürlerini (Müslümanları) dış gözleriyle kendilerinin iki katı olarak görüyorlardı.

Allah kimi dilerse onu yardımıyla destekler.

Şüphe yok ki, bunda, kalb gözleri açık olanlar için kesin bir ibret vardır!

Kadınlara, oğullara, yığın yığın biriktirilmiş altın ve gümüşe, salma ve güzel atlara, (deve, sığır, davar gibi) hayvanlara, ekinlere karşı aşırı sevgi insanlar için bezenmiş, süslenmiştir.

Bunlar dünya hayatının geçici birer faydası dır

Allah'a gelince, nihayet dönüp varılacak yerin bütün güzelliği O'nun katındadır.

(Ey Resûlüm! ) De ki: Size bunlardan daha hayırlısını haber vereyim mi?

Takvaya (Allah'ın buyruklarını yerine getirmek, yasakladıklarından sakınmak mutluluğuna) erenler için, Rableri katında, altlarından ırmaklar akan cennetler-ki, orada temelli kalıcıdırlar-herşeyden temizlenmiş zevceler, Allah'tan da bir rıza, hoşnutluk vardır.

Allah kullarını hakkıyla görendir.

O takvaya erenler ki, onlar: 'Ey Rabbimiz! Biz iman ettik, artık bizim günahlarımızı yarlığa ve bizi o ateşin (Cehennemin) azabından koru! " diyenlerdir.

Sabreden (karşılaştıkları güçlüklere göğüs gererek katlananlardır.

İmanlarında gerçek olanlardır

Allah'a itaatle boyun eğenlerdir.

İnfak edenlerdir.

Seherlerde Allah'tan yarlıganmak dileyenlerdir!

Allah, şu hakikat; Kendisinden başka hiçbir ilah olmadığını, adaleti ayakta tutarak delilleriyle, âyet-leriyle açıkladı. Melekler bunu ikrar etti. Gerçek ilim sahipleri (peygamberler ve bilginler) de böylece inandı ki, O'ndan (Allah'tan) başka hiçbir ilah yoktur.

O, izzetiyle herşeye üstün gelen Azîz'dir, hikmetiyle her yaptığını yerli yerince yapan Hakîm'dir.

Hak ve gerçek din, Allah katında İslâm'dır.

Kendilerine Kitab verilenler, başka suretle değil, ancak kendilerine ilim geldikten sonra aralarındaki ihtirastan dolayı anlaşmazlığa düştüler.

Kim Allah'ın âyetlerini inkâr ederse, şüphe yok ki, Allah hesabı pek çabuk görendir.

(Ey Resûlüm! ) Seninle mücadele eder, tartışırlarsa şöyle de:

'Ben, bana tâbi olanlarla birlikte, kendimi Allah'a teslim etmişimdir! '

Kendilerine kitab verilenlerle ümmîlere (Arap müşriklerine) de: 'Siz de İslâm'ı (Allah'a teslim olmayı) kabul ettiniz mi?' de!

Eğer onlar İslâm'a girerlerse, muhakkak doğru yolu bulmuşlardır.

Yüz çevirirlerse, artık sana düşen (vazife) ancak tebliğdir!

Allah, kullarını lâyıkıyla görendir!

Allah'ın âyetlerini inkârla kâfir olanlar, haksız yere peygamberleri öldürenler ve insanların içinde adaleti emredenlerin canına kıyanlar var ya! Onları pek acıklı bir azapla müjdele!

Onlar öyle kimselerdir ki, bütün yaptıkları dünyada da, ahirette de boşa gitmiştir!

Onların (azabına mani olacak) hiçbir yardımcıları da yoktur!

Kitabdan kendilerine bir nasip verilmiş olanları görmedin mi ki, Allah'ın Kitabına (aralarında hakem olmak için) çağrılıyor da, sonra onlardan bir zümre o Kitaba arkasını çeviriyor!

Onlar böyle (gerçeklerden) yüz çevirmeyi âdet edinmiş kimselerdir!

Bunun sebebi şudur: Onlar, 'Sayılı günlerden başka bize asla ateş dokunmayacak! ' dediler.

Onların uydurdukları bu şey, dinleri hususunda da kendilerini aldatmıştır.

Onları (vukuunda) hiçbir şüphe olmayan bir günde topladığımız ve herkesirvhaksızlık edilmeyerek - kazandıklarının karşılığı eksiksiz olarak kendilerine ödendiği zaman halleri nice olur!

(Ey Resûlüm! ) De ki:

'Ey mülkün sahibi olan Allah! Sen mülkü kime dilersen ona verirsin!

Sen mülkü kimden dilersen ondan alırsın!

Sen kimi dilersen onun kadrini yükseltirsin!

Sen kimi dilersen onu alçaltırsın!

Hayır yalnız Senin elindedir!

Hiç kuşkusuz Sen herşeye hakkıyla kadirsin!

Sen geceyi gündüzün içinde koyarsın, gündüzü de gecenin içine sokarsın!

Sen ölüden diri çıkarırsın! Diriden de ölü çıkarırsın!

Sen kimi dilersen ona sayısız rızık verirsin! '

Mü'minler, mü'minleri bırakıp da kâfirleri dost edinmesin!

Kim bunu yaparsa, artk ona Allah'tan hiçbir şey (hiçbir yardım) yoktur!

Meğerki onlardan gelebilecek bir tehlikeden dolayı sakınmış olasınız!

Allah size asıl Kendisinden korkmanızı emrediyor!

Nihayet gidiş de ancak Allah'adır!

De ki: Göğüslerinizin içinde olanı gizleseniz de, onu açıklasanız da, onu Allah bilir!

Göklerde ne var, yerde ne varsa hepsini O bilir!

Allah herşeye hakkıyla gücü yetendir!

Anınız o günü ki, herkes (dünyada) ne hayır işlediyse karşısında onu hazırlanmış bulacak ve ne kötülük yaptıysa onunla kendisi arasında uzak bir mesafe olmasını arzu edecektir.

Allah size asıl Kendisinden korkmanızı emreder. Allah kullarını pek çok esirgeyendir!

(Ey Resûlüm! ) De ki: Eğer Allah'ı seviyorsanız, hemen bana uyunuz ki, Allah da sizi sevsin ve suçlarınızı örtsün!

Çünkü, Allah çokyarlıgayıcı, çok esirgeyicidir!

De ki: Allah'a ve Peygambere itaat ediniz.

Eğer yüz çevirirlerse, şüphe yok ki, Allah da o kâfirleri sevmez.

Muhakkak ki, Allah, Âdem'i, Nuh'u, İbrahim hanedanını, İmran ailesini (hepsi de birbirinden gelme tek birzürriyet olarak) âlemlerin üzerine mümtaz kıldı.

Allah hakkıyla işitici ve kemâliyle bilicidir.

Hani, İmran'ın zevcesi:

'Rabbim! Kamımdakini azadlı (Beyt-i Makdis'e hizmet edecek) bir kul olmak üzere Sana adadım.

Benden olan bu adağı kabul et!

Hiç kuşkusuz niyazımı hakkıyla işiten, niyetimi kemâliyle bilen Sensin Sen! ' demişti.

Fakat kız çocuğu doğurunca, Allah onun ne doğurduğunu daha iyi biliciyken:

'Rabbim! Hakikat, ben onu kız olarak doğurdum! Erkek kız gibi değildir!

Gerçekten onun adını da Meryem koydum.

Onu da, onun zürriyetini de, o taşlanmış (kovulmuş) Seylan'dan Sana sığınır, ısmarlarım! ' dedi.

Bunun üzerine Rabbi, onu iyi bir rıza ile kabul etti.

Onu güzel bir nebat gibi büyüttü.

Zekeriya'yı, ona bakmaya memur etti.

Zekeriya, ne zaman kızın bulunduğu mihraba girdiyse, onun yanında biryiyecek buldu.

'Meryem! Bu sana nereden geliyor?' der, o da:

'Bu, Allah tarafındandır! Hiç kuşkusuz Allah kimi dilerse ona sayısız rızık verir! ' derdi.

Orada, Zekeriya Rabbine dua etti:

'Rabbim! Bana Senin tarafından çok temiz bir zürriyet ihsan et!

Muhakkak ki, Sen duayı hakkıyla işitensin! '

O mihrabda durup namaz kılarken, hemen melekler ona şöyle nida etti:

'Gerçekten, Allah sana Kendisinden gelen bir Kelimeyi (Hazret-i İsa'yı) doğrulayıcı, efendi, nefsine hâkim ve sâlihlerden bir peygamber olmak üzere Yahya'yı müjdeler!

Zekeriya:

'Rabbim! Kendime gerçekten ihtiyarlık çatmışken, zevcem de bir kısır iken benim nasıl bir oğlum olabilir?' dedi.

'Öyledir! Fakat, Allah dilerse yapar! ' buyurdu.

Zekeriya:

'Rabbim! Bana bu hususta nişan, alâmet ver! ' dedi.

Allah ona:

'Senin nişanın, alâmetin, sade bir işaretten başka, insanlara üç gün söz söylem emendir!

Bununla beraber, Rabbini çok an ve akşam-sabah teşbih et! ' buyurdu.

Hani melekler

'Ey Meryem! Şüphe yok ki, Allah sana seçkin bir özellik verdi, seni tertemiz büyüttü, seni âlemin kadınları üzerine mümtaz kıldı.

Ey Meryem! Rükû ile Rabbin divanına dur! Secdeye kapan! Allah'a rükû edenlerle birlikte rükû et! ' demişti.

(Ey Resûlüm!) Bunlar, sana vahyetmekte olduğumuz gayb haberlerindendir.

Meryem'i onlardan hangisi himayesine alacak diye kalemlerini atarlarken, sen yanlarında değildin.

O hususta çekişirierken de yine yanlarında değildin!

Melekler

'Ey Meryem! Allah, Kendisinden bir Kelimeyi sana müjdeliyor Adı İsa, lakabı Mesih, sıfatı Meryemoğlu'dur. Onun dünyada da, ahirette de şanı yücedir! O Allah'a çok yakın kullardandır da! Beşiğinde de, yetişkinlik halinde de insanlara söz söyleyecektir. O, salihlerdendir' dediği zaman da (sen yanlarında değildin)!

Meryem:

'Ey Rabbim! Bana bir beşer dokunmamışken, benim nasıl bir çocuğum olabilir?! ' dedi.

Allah:

'Öyledir! Fakat, Allah dilerse yaratır!

Bir işe hükmedince ona ancak 'Ol' der, o da oluverir.

Allah ona yazmayı, hikmeti, Tevrat'ı, İncil'i öğretecek, onu İsrail oğullarına peygamber olarak gönderecektir.

O da onlara:

'Hakikat, ben size Rabbinizden bir âyet (mucize) getirdim:

Gerçekten ben size çamurdan kuş biçimi gibi birşey yapar, ona üfürürüm de, o Allah'ın izniyle derhal canlı bir kuş olur!

Yine Allah'ın izniyle anadan doğma körü ve abrası iyi eder, ölüleri diriltirim!

Evlerinizde ne yiyor, ne biriktiriyorsanız size haber veririm!

Elbette bunlarda sizin için-eğer iman ediciler iseniz-kesin bir ibret vardır!

Önümdeki Tevrafı doğrulayıcı olarak ve size haram kılınan bazı şeyleri yararınıza helâl kılmak için geldim.

Size Rabbinizden (peygamberliğimi isbaflayıcı) âyet (mucize) getirdim!

Artık Allahtan korkunuz, bana da itaat ediniz!

Şüphe yok ki, Allah benim de Rabbim, sizin de Rabbinizdir; öyle ise O'na kulluk ediniz!

İşte doğru yol budur! ' diyecektir [dedi].

Vaktâ ki İsa onlardan ısrarla taşan küfrü hissetti de:

'Allah'a doğru giden yolda bana yardım edecekler kimdir?' dedi.

Havariler

'Biziz Allah'ın yardımcıları! Allah'a inandık! Sen de ey İsa, şahit ol ki, biz Müslümanlarız!

Ey Rabbimiz! Senin indirdiğin Kitaba inandık. O peygambere de tâbi olduk!

Artık bizi birliğini ve peygamberlerini tanıyan şahitlerle beraber yaz! ' dediler.

Yahudiler gizli hileye saptılar.

Allah da, onların o hilekârlıklarına mukabele etti.

Allah, bütün hilekâriarı hakkıyla bilendir.

O zaman Allah:

'Ey İsa! Şüphe yok ki seni öldürecek olan onlar değil, Benim!

Seni Kendime yükseltip kaldıracak, seni küfredenlerin içinden tertemiz kurtarıp çıkaracak ve sana tâbi olanları Kıyamet gününe kadar küfreden (Yahudi)lerin üstünde tutacak da Benim!

İşte o zaman aranızda, hakkında ihtilaf etmekte olduğunuz şeylerin hükmünü Ben vereceğim!

Fakat o küfredenlere gelince; Ben onlan dünyada da, ahirette de en çetin azap ile azaplandıracağım!

Onların hiçbir yardımcıları da yoktur!

İman edip iyi işler yapanlara gelince; Allah onların mükâfatlarını tastamam verecektir. Allah zâlimleri sevmez!

(Bu hükümler, bu vak'alar var ya!) Biz bunları sana âyetlerimizden, hikmet dolu Kur'ân'dan okuyoruz.

Muhakkak ki, İsa'nın hali de, Allah katında Âdem'in hali gibidir.

Allah, onu (Âdem'i) topraktan yarattı! Sonra ona 'ON' buyurdu, o da oluverdi.

Bu hak ve hakikat Rabbinden gelen bir gerçektir. Bunda şüphecilerden olma!

Artık sana bu ilim geldikten sonra, kim onun hakkında seninle çekişirse, de ki:

'Geliniz! Oğullarımızı ve oğullarınızı, kadınlarımızı ve kadınlarınızı, kendimizi ve kendinizi davet edip toplanalım.

Sonra da, hepimiz birarada olarak dua ve niyaz edelim de, Allah'ın lanetini yalancıların üstüne okuyalım! '

İşte İsa hakkında sana anlatılan bu haber, elbette en doğru bir haberin beyanıdır.

Allah'tan başka hiçbir ilah yoktur!

Allah, hiç şüphesiz, kudretiyle herşeye üstün gelen bir Azîz, hikmetiyle her yaptığını yerli yerince yapan bir Hakîm'dir!

Eğer haktan, imandan yine yüz çevirirlerse, muhakkak ki Allah o fesatçıları hakkıyla bilendir.

De ki:

'Ey Kitaplılar! Hepiniz, bizimle sizin aranızda müsavi ve adil bir kelimeye geliniz de, Allah'tan başkasına tapmayalım!

O'na hiçbir şeyi eş, ortak tutmayalım!

Allah'ı bırakıp da kimimiz kimimizi rabler edinmeyelim, tanımayalım!

Buna rağmen, eğer yine yüz çevirirlerse, o zaman:

'Şahit olunuz ki, biz Müslümanlanz! ' deyiniz." 55

-------------------------------------

23. İbn İshak, c. 2, s. 224, İbn Sa'd, Tabakâtü’l-kübrâ, c. 1, s. 357, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 54.

24. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 224, İbn Sa'd, c. 1 , s. 357.

25. İbn İshak, c. 2, s. 224, Taberî, Tefsir, c. 3, s. 162.

26. Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 386, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 54.

27. İbn İshak, c. 2, s. 224, Taberî, c. 3, s. 162, Vâhidî, Esbâbu'n-nüzûl, s. 61, Beyhakî, c. 5, s. 376, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 56.

28. İbn İshak, c. 2, s. 224, İbn Sa'd, c. 1, s. 357, Taberî, c. 3, s. 164, Vâhidî, s. 61, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 316.

29. Beyhakî, c. 5, s. 386, Ebu’l-Fidâ, c. 5, s. 56.

30. İbn Sa'd, c. 1, s. 357, Beyhakî, c. 5, s. 386.

31. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 224.

32. İbn İshak, c. 2, s. 224, İbn Sa'd, Tabakâtü’l-kübrâ, c. 1, s. 357, Vâhidî, Esbâbu’n-nüzül, s. 61, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvvç, c. 5, s. 382, Kastalânî, Mevâhib, c. 1, s. 316, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 235.

33. Vâhidî, s. 61, Beyhakî, c. 5, s. 382, Zehebî, Megâzî, s. 578, Kastalânî, c. 1, s. 316, Halebî, c. 3, s. 235.

34. İbn İshak, c. 2, s. 224, İbn Sa'd, c. 1, s. 357, Vâhidî, s. 61, Beyhakî, c. 5, s. 382, Zehebî, s. 578, Kastalânî, c. 1 , s. 316.

35. İbn İshak, c. 2, s. 224, Vâhidî, s. 61, Beyhakî, c. 5, s. 382, Zehebî, s. 578, Kastalânî, c. 1, s. 316.

36. Beyhakî, c. 5, s: . 386-387, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s: . 54, İbn Kayyım, c. 3, s. 46.

37. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1 , s. 357, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 387.

38. İbn Sa'd, c. 1 , s. 357, Beyhakî, c. 5, s. 387, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 54, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 46.

39. Beyhakî, c. 5, s. 387, Ebu’l-Fidâ, c. 5, s. 54.

40. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 224-225.

41. Vâhidî, Esbâbu'n-nüzûl, s. 61.

42. İbn Sa'd, c. 1, s. 357.

43. İbn İshak, c. 2, s. 225, Taberî, Tefsîr, c. 3, s. 163, Ebu Nuaym, Delâilü'n-nübüvve, c. 2, s. 353, Vâhidî, s. 61.

44. İbn İshak, c. 2, s. 225, Taberî, c. 3, s. 163, Ebu Nuaym, c. 2, s. 353, Vâhidî, s. 61.

45. Ebu Nuaym, Delâil, c. 2, s. 353, Vâhidî, s. 61.

46. İbn İshak, c. 2, s. 225, Belâzurî, Fütûhu'l-büldân, c. 1, s. 76, Taberî, c. 3, s. 163, Ebu Nuaym, c. 2, s. 353, Vâhidî, s. 61.

47. Ebu Nuaym, c. 2, s. 353.

48. İbn İshak, c. 2, s. 225, Belâzurî, c. 1, s. 76, Taberî, c. 3, s. 163, Ebu Nuaym, c. 2, s. 353, Vâhidî, s. 61.

49. İbn Sa'd, c. 1, s. 357.

50. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 224-225, Taberî, Tefsîr, c. 3, s. 162.

51. Yâkubî, Târih, c. 2, s. 82.

52. İbn İshak, c. 2, s. 225, Belâzurî, Fütûhu" l-büldân, c. 1, s. 76, Taberî, Tefsir, c. 3, s. 163, Vâhidî, Esbâbu'n-nüzûl, s. 61.

53. Taberî, Tefsîr, c. 3, s. 163, Vâhidî, Esbâbu'n-nüzûl, s. 61 -62.

54. İbn İshak, İbn Hişam , Sîre, c. 2, s. 224-225, Taberî, c. 3, s. 163, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 387, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye veYı-nihâye, c. 5, s. 53.

55. Âl-i İmran 1-64.

Necran Hıristiyan Temsilcilerinin Mübâheleye (Lânetleşmeye) Davet Edilişi

Necran Hıristiyan temsilcileri, insaf ve adalet yolunun tutmadıkları ve iddialarında direndikleri takdirde aradaki anlaşmazlığı kaldırmak üzere Allah tarafından mübâheleye, yani yalancı ve haksız olanın lanete uğraması için Allah'a yalvarışa davet emri gelip, 56 Peygamberimiz aleyhisselam bu husustaki âyetleri onlara okuyarak: 57

" Eğer benim size söylediklerime inanmıyorsanız, geliniz sizinle mübâheleye (lânetleşmeye) girişeyim" buyurunca. 58 münakaşayı, tartışmayı kestiler59 ve:

" Ey Ebu'l-Kâsım! Sen hele bizi kendi halimize bırak da, işimizi kendi aramızda bir düşünelim!

Sonra, sana gelir, bizi davet ettiğin şeyi yapmak isteriz" dediler. 60

Peygamberimiz aleyhisselamın yanından ayrıldılar. 61

Temsilciler, görüş sahibi olan Akîb Abdülmesih'le bir köşeye çekildiler ve:

" Ey Abdülmesih! Senin bu husustaki görüşün nedir?" diye sordular.

Abdülmesih:

" Vallahi ey Hıristiyan topluluğu! Muhammed'in, sahibiniz İsa hakkında kesip atıcı haberleri getiren gönderilmiş bir peygamber olduğunu siz de anlamış bulunuyorsunuz!

Yine de siz bilirsiniz ki; bir peygamberle lânetleşip de büyükleri sağ kalmış, küçükleri yetişmiş hiçbir kavim yoktur!

Eğer bunu yapmaya kalkışırsanız, kökünüzü kazıtmak için yapmış olursunuz!

Şayet siz onun davetini dininize olan sevginizden ve sahibinizin size söylediği sözden dolayı kendi dininizde kalmak üzere kabul etmiyorsanız, bu zât ile muahede ve anlaşma yapınız, sonra da yurtlarınıza dönünüz! " dedi. 62

Peygamberimiz aleyhisselam, ertesi günü sabaha çıkınca, Necran Hıristiyanlar! temsilcilerine haber gönderdi. 63

Sabahleyin Akfb Abdülmesih64 ile Seyyid65 oğullarıyla birlikte geldiler. 66 Üzerlerinde inciler ve zinet eşyaları bulunuyordu.

En büyük bilginleri olan Ebu Hârise'nin yanına vardılar.

Ebu Harise, Peygamberimiz aleyhisselam için:

" Bakınız, onun yanında bakalım kimler gelecek?" dedi. 67

Sabahleyin Peygamberimiz aleyhisselam da, Hazret-i Hasanla Hazret-i Hüseyin'in ellerinden tutmuş, Hazret-i Fâtıma arkada, 68 Hazret-i Ali onun arkasında, 69 Peygamberimiz aleyhisselamın bazı zevceleri de yanında bulunduğu halde geldi. 70

Ebu Harise:

" Onun yanındakiler kimlerdir?" diye sordu.

" Şu, amcasının oğludur!

Şu kızıdır!

Şunlar da kızının oğullarıdır! " dediler. 71

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey Allah'ım! Bunlar benim ev halkımdır! " dedi. 72

Diz çöktü.

Peygamberimiz aleyhisselam diz çökünce, Ebu Harise:

" Vallahi, peygamberlerin lânetleşmeler için diz çöktükleri gibi diz çöktü! " dedi.

Seyyid, ona:

" Ey Ebu Harise! Lânetleşmek için yaklaş! " dedi.

Ebu Harise:

" Ben bu zâtın lânetleşmeye hararetli olduğunu görüyorum. Dâvasında sâdık ve haklı olmasından korkuyorum!

Eğer dâvasında sâdık ve haklı ise, bir yıla varmadan, dünyada yemek yiyecek Hıristiyan kalmaz!

Ben öyle yüzler görüyorum ki; kendileri için bir dağın yerinden ayrılmasını Allahtan isteseler, Allah o dağı yerinden ayırır!

Sakın onunla lânetleşmeye kalkışmayınız, helak olursunuz! Yeryüzünde sağ Hıristiyan kalmaz! " dedi. 73

Akîb ile Seyyid, Peygamberimiz aleyhisselamla lânetleşmek istedikleri zaman, 74 biri öbürüne: 75

" Yapma! 76 Tek dağa tırman da, 77 onunla lânetleşme! 78

Eğer o gerçekten peygamberse, öyle bir lanet eder ki, ne biz kurtuluruz, ne de bizden sonra gelecek oğul ve torunlarımız kurtulur! " dedi. 79

O da:

" Peki! Sen ne yapmamızı uygun görürsün?" diye sordu.

" Lânetleşmeyerekona haraç vermemizi uygun görürüm! " dedi. 80

Şurahbil de:

" Vallahi, bu zât güçlü bir hükümdar olsaydı, teklifini reddettiğimiz zaman gözlerine mızrak saplanan ilk Araplar biz olurduk!

Onun ve ashabının önünden helak edilmedikçe geçirilmez, bırakılmazdık!

Biz onların eman ve himayesine istihkak bakımından en aşağısıyız!

Eğer bu zât gönderilmiş bir peygamberse, kendisi bizimle lânetleşince, bizden yeryüzünde hiçbir şey, hiçbir kimse kalmaz, helak olur! " dedi.

İki arkadaşı, ona:

" Ey Ebu Meryem! Sen ne görüştesin?" diye sordular.

Şurahbil:

" Ben onu bu işte hakem kılmayı uygun görürüm.

Çünkü, ben bu zâtın hiçbir zaman haksız bir hüküm vermeyeceğini sanıyorum" dedi.

Arkadaşları Şurahbil'e:

" Öyleyse, bu işi onunla sen konuş, hallet! " dediler.

-------------------------------------

56. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 232-233.

57. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1 , s. 357, Belâzurî, Fütûhu'l-büldân, c. 1, s. 77.

58. İbn Sa'd, c. 1, s. 357.

59. İbn İshak, c. 2, s. 232.

60. İbn İshak, c. 2, s. 233, Ebu Nuaym, Delâilü'n-nübüvve, c. 2, s. 354.

61. İbn İshak, c. 2, s. 233, İbn Sa'd, c. 1, s. 357.

62. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 233, Ebu Nuaym , c. 2, s. 355-356.

63. Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve’n-nihâye, c. 5, s. 54.

64. Yâkubî, Târih, c. 2, s. 82, Ebu Nuaym , c. 2, s. 355.

65. Yâkubî, c. 2, s. 82.

66. Yâkubî, c. 2, s. 82, Ebu Nuaym, c. 2, s. 355.

67. Yâkubî, c. 2, s. 82.

68. Belâzurî, Fütûhu'l-büldân, c. 1, s. 77, Yâkubî, c. 2, s. 82.

69. Yâkubî, c. 2, s. 82.

70. Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 54.

71. Yâkubî, c. 2, s. 82.

72. Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 236. Yâkubî, Târih, c. 2, s. 82-83.

73. Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 236.

74. Buhârî, Sahih, c. 5, s. 120, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 48.

75. Buhârî, c. 5, s. 120, Belâzurî, Fütûhu'l -büldân, c. 1, s. 77.

76. Buhârî, c. 5, s. 120.

77. Belâzurî, c. 1, s. 77.

78. Belâzurî, c. 1, s. 77, İbn Kayyım, c. 3, s. 48.

79. Buhârî, c. 5, s. 120, İbn Kayyım, c. 3, s. 48.

80. Belâzurî, c. 1, s. 77.

Necran Hıristiyan Temsilcilerinin Peygamberimiz aleyhisselamla Anlaşma Yapmaya Razı Olmaları

Şurahbil, Peygamberimiz aleyhisselamla buluşunca:

" Ben seninle lânetleşmekten daha hayırlı birşey düşünüyorum" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Nedir o?" diye sordu.

Şurahbil:

" Sen bugün geceye kadar, geceden de sabaha kadar hükmünü, kararını ver!

Bu müddet içinde hakkımızda ne hüküm verirsen, o bizce makbul ve muteberdir! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Gerindekilerden, seni kınamaya, yermeye kalkışacak kimseler bulunabilir mi?" diye sordu.

Şurahbil:

" Sor şu iki arkadaşıma! " dedi.

Arkadaşları:

" Başından sonuna kadar bütün vadi halkı, Şurahbil'in görüşünden başkasını istemez! 81 Ey Ebu'l-Kâsım! Biz seninle lânetleşmemeyi ve dinini sana bırakarak kendi dinimiz üzere dönüp gitmemizi uygun görüyoruz. 82 Hakkımızda istediğin şeyi hükmet, sana verelim, seninle barış yapalım! " dediler. 83

Ebu Harise de:

" Ey Ebu'l-Kâsım! Biz seninle lânetleşmeyeceğiz, fakat sana cizye vereceğiz! " dedi. 84

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam onlarla lânetleşmeyerek geri döndü85 ve:

" Varlığım Kudret Elinde bulunan Allah'a yemin ederim ki; Necran halkı üzerine azap yaklaşmış bulunuyordu! Eğer benimle lânetleşmeye girişseydiler, maymun ve domuzlara çevrilecekler, vadi onların üzerine ateş kesilecek, Yüce Allah Necran'ın ve halkının ağaç üzerindeki kuşlara varıncaya kadar köklerini kazıyacak, bir yıla varmadan Hıristiyanlar helak edileceklerdi! " buyurdu. 86

Ertesi gün olunca, Peygamberimiz aleyhisselam Necran Hıristiyanlar! için yazdırdığı yazıyı getirdi. 87

Yazıda şöyle buyuru I m aktaydı:

" B ismi llâhirrahm ânirrahîm 88

Bu, Allah'ın Resûlü Muhammed'in Necran halkı için yazısıdır

Necranlıların beyaz, kırmızı, sarı, her çeşit nakifleriyle meyve ve mahsulleri ve köleleri hakkında Resûlullahın hükmü:

Bunların hepsi kendilerine bırakılacak!

Buna karşı, onlar her yıl Safer ayında bin adet elbise,

Her Recep ayında bin adet elbise olmak üzere iki bin adet elbise ve her elbiseyle birlikte birer ukiyye gümüş de ödeyeceklerdir. 89

Her elbise bir ukiyye, yani kırk dirhem değerinde olacaktır. 90

Elbiselerin haraç vergisine nazaran fazlalığı ve ukiyye kıymetinden eksikliği hesaplanacaktır. 91

Onların haraç olarak ödemeleri gereken binek hayvanları veya aflar veya zırh gömlekler92 veya diğer mallar93 kendilerinden hesapla alınacaktır.

Elçilerimin yirmi gün veya daha az94 veya otuz gün95 veya daha az96 müddetle konuklanmaları ve ağırianmalarıyla Necranlılar mükelleftirler. 97

Elçilerim, bir aydan fazla bulunamaz ve bekletilemezler. 98

Yemen'de bir savaş, bir yaramazlık başgösterdiği zaman, Necranlılar emanet olarak otuz adet zırh gömlek, otuz adet at ve otuz adet deve vermekle mükelleftirler.

Elçilerime emanet olarak verilen at, devevesairmallar-bunlardan telef olunanları da tazmin edilmek sûretiyle-Necranlılara iade edilinceye kadar elçilerimin kefaleti altındadır.

Necran ve Necran'a bağlı yerierdekilerin mallan, canları, yurtları, dinleri, hazır bulunanları, bulunmayanları, 99 kiliseleri, 100 ruhbanlıkları, piskoposlukları, 101 az veya çok ellerinin altındaki herşey-leri102 Allah'ın himayesinde ve Allah'ın Resûlü Muhammed Peygamberin himayesindedir.

Piskopos piskoposluğundan, papaz papazlığından, kilise bakıcısı bakıcılığından, 103 kâhin kâhin-liğinden104 değiştirilmeyecek, 105 bulundukları hal ve durumları, haklarından herhangi bir hak da değiştirilmeyecektir. 106

Artık ribâ (faiz) alma-verme yoktur! 107

Necranlılara zulüm ve kötülük yapı İm ayacaktır! 108

Cahiliye devrinden kalma kan davası da güdülmeyecektir! 109

Onların ne mahsullerinden uşr alınacak, ne asker gelip yurtlarını çiğneyecek, ne de kendileri savaş için toplanacaktır! 110

Necran'da kim bir hak talebinde bulunacak olursa, aralarında insaf ve adalet üzere davranacaklarını ne zulüm yapacaklar, ne de zulme uğrayacaklardır. 112

Necranlılar ribâ (faiz) yememekle mükelleftirier. 113 Gelecekte ribâ yiyen kişi, himayemden uzak kalır. 114 Onlardan hiç kimse başkasının yaptığı bir haksızlık ve kötülükten sorumlu tutulmayacaktır.

Necranlılar, bu sahifede yazılı olan vecibeleri yüksünmeyip gereğini yerine getirdikleri, hayırhâhlık gösterdikleri ve iyi davrandıkları takdirde, Allah'ın emri gelinceye kadar Allah'ın ve Peygamberin temelli himayesi altında bulunacaklardır.

Ebu Süfyan b. Harb, Gaylan b. Amr, Benî Nasrlardan Malik b. Avf, Akra' b. Hâbisü'l-Hanzalî, Muğîre b. Şube, 115 Benî Beliyylerin kardeşi Müstevrid b. Amr ve Ebu Bekir'in azadlısı Âmir şahit oldu. 116

Bu yazıyı Abdullah b. Ebu Bekir onlar için yazdı." 117

-------------------------------------

81. Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 388, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 54-55.

82. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 233.

83. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1 , s. 357-358.

84. Yâkubî, Târih, c. 2, s. 83.

85. Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 55.

86. Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 193, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 236, Zürkânî Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 4, s. 43.

87. Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 55.

88. Ebu Yusuf, Kitâbu'l-harac, s. 72, Ebu Ubeyd, Kitâbu'l-emval, s. 272, Belâzurî, Fütûhu'l-büldân, c. 1, s. 77, Yâkubî, TânTı, c. 2, s. 83, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 55.

89. Ebu Yusuf, s. 72, Ebu Ubeyd, s. 272, Belâzurî, c. 1, s. 77, Yâkubî, c. 2, s. 83, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 55.

90. Ebu Yusuf, s. 72, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 288, Ebu Ubeyd, s. 272, Belâzurî, c. 1, s. 77, Yâkubî, c. 2, s. 83.

91. Ebu Yusuf, s. 72, İbn Sa'd, c. 1, s. 288, Ebu Ubeyd, s. 272, Belâzurî, c. 1, s. 77, Yâkubî, c. 2, s. 83.

92. Ebu Yusuf, s. 72, İbn Sa'd, c. 1, s. 288, Ebu Ubeyd, s. 272-273, Belâzurî, c. 1, s. 77.

93. Ebu Yusuf, s. 72, İbn Sa'd, c. 1, s. 288, Belâzurî, c. 1, s. 77.

94. Ebu Yusuf, Kitâbu'l-harac, s. 72, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 288, Ebu Ubeyd, Kitâbu'l-emvâl, s. 273.

95. Belâzurî, Fütûhu'l-büldân, c. 1, s. 77, Yâkubî, Târih, c. 2, s. 83.

96. Belâzurî, c. 1, s. 77.

97. Ebu Yusuf, s. 72, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 288, Ebu Ubeyd, s. 272, Belâzurî, c. 1, s. 77.

98. Ebu Yusuf, s. 72, İbn Sa'd, c. 1, s. 288, Belâzurî, c. 1, s. 77.

99. Ebu Yusuf, s. 72, İbn Sa'd, c. 1, s. 288, Ebu Ubeyd, s. 273, Belâzurî, c. 1, s. 77.

100. Ebu Yusuf, s. 72, İbn Sa'd, c. 1, s. 288, Ebu Ubeyd, s. 273.

101. Ebu Ubeyd, s. 273.

102. Ebu Yusuf, s. 72, İbn Sad, c. 1, s. 288, Ebu Ubeyd, s. 273, Belâzurî, c. 1, s. 78.

103. Ebu Yusuf, s. 72, İbn Sa'd, c. 1, s. 288, Ebu Ubeyd, s. 273, Belâzurî, c. 1, s. 77-78.

104. Ebu Yusuf, s. 72.

105. Ebu Yusuf, s. 72, İbn Sa'd, c. 1, s. 288, Ebu Ubeyd, s. 273.

106. Belâzurî, c. 1, s. 78.

107. İbn Sa’d, c. 1, 5. 288.

108. Belâzurî, c. 1, s. 73.

109. Ebu Yusuf, s. 72, İbn Sa'd, c. 1, s. 288, Belâzurî, c. 1, s. 78.

110. Ebu Yusuf, s. 72, Ebu Ubeyd, s. 273, Belâzurî, c. 1, s. 78.

111. Ebu Yusuf, s. 72, İbn Sa'd, c. 1, s. 289, Ebu Ubeyd, s. 273, Belâzurî, c. 1, s. 78.

112. Ebu Yusuf, Kitâbu'l-harac, s. 72, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 288, Belâzurî, Fütûhu'l-büldân, c. 1, s. 78.

113. Ebu Ubeyd, Kitâbu'l-emvâl, s. 273.

114. Ebu Yusuf, s. 72, İbn Sa'd, c. 1 , s. 288, Ebu Ubeyd, s. 273, Belâzurî, c. 1, s. 78.

115. Ebu Yusuf, s. 72-73, İbn Sa'd, c. 1, s. 288, Belâzurî, c. 1, s. 78.

116. İbn Sa'd, c. 1, s. 288.

117. Ebu Yusuf, s. 73.

Ebu Ubeyde b. Cerrah'ın Necran'a Gönderilişi

Necran Hıristiyan temsilcilerinden Akîb ile Seyyid, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına geldiler118 ve:

" Biz, istediğin vergiyi sana vereceğizin9 Fakat güvenilir bir adamı bizimle gönderil20 Güvenilir olmayanı göndermeli21

Bizimle öyle bir adam gönder ki, mallarımız üzerinde anlaşmazlığa düştüğümüz zaman aramızda hüküm verip sorunlarımızı halletsin!

Çünkü, siz, bizim katımızda makbulsünüz! " dediler. 122

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ben sizinle öyle bir adam göndereceğim ki, o emniyetlinin em niyetli sidir, hakkıyla güveni lirdir! 123

Siz zeval vaktine doğru benim yanıma geliniz! Güçlü bir emniyetliyi yanınızda göndereceğim! " buyurdu.

Hazret-i Ömer der ki:

" Ben hiçbir zaman emînliğive ona sahip olmayı o günkü kadar özlememişimdir!

Öğle sıcağında öğle namazına gittim.

Resûlullah aleyhisselam, bize öğle namazını kıldırıp selam verdikten sonra, sağına soluna baktı.

Beni görsün diye, kendimi uzatmaya çalıştım!

Ebu Ubeyde b. Cerrah'ı görünceye kadar, cemaate göz gezdirmekten geri durmadın24

Onu görünce:

'Kalk ey Ebu Ubeyde b. Cerrah! ' buyurdu.

Ebu Ubeyde ayağa kalkınca, onu Necran Hıristiyanlar! temsilcilerine göstererek:

'İşte bu, bu ümmetin emmidir, güvenilir kişisidirM 25

Her ümmetin biremîni, güvenilir kişisi vardır. İslâm ümmetinin emîni, güvenilir kişisi de Ebu Ubeyde b. Cerrahtır' dedi. 126

Ebu Ubeyde b. Cerrah'a da:

'Onlarla birlikte git! Anlaşamadıkları hususlarda aralarında hak ve adaletle hükmet! ' buyurdu." 127

-------------------------------------

118. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 414, Buhârî, Sahih, c. 5, s. 20.

119. İbn Sa'd, c. 3, s. 412, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 414, Buharî, c. 5, s. 120.

120. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 414, Buharî, c. 5, s. 120.

121. Buhârî, c. 5, s. 120.

122. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 233.

123. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 412, Buhârî, SahîVı, c. 5, s. 120.

124. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 233.

125. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 414, Buhârî, Sahîh, c. 5, s. 120.

126. İbn Sa’d, c. 3, s. 412, Buhârî, c. 5, s. 120, Müslim, Sahih, c. 4, s. 1881, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 665.

127. İbn İshak. c. 2. s. 233.

Necran Temsilcilerinin Medine'den Ayrılışı ve Bişr'in Medine'ye Dönüp Müslüman Oluşu

Necran Hıristiyan temsilcileri, Peygamberimiz aleyhisselamın yazdırdığı yazı da yanlarında olduğu halde, Necran'a dönmek üzere Medine'den ayrıldılar. Necran Hıristiyan piskoposunun anne bir kardeşi ve amcasının oğlu olan Ebu Alkame Bişr b. Muaviye, piskoposun yanında bulunuyordu.

Necran temsilcileri Peygamberimiz aleyhisselamın yazdırdığı yazıyı piskoposa teslim edince, piskopos yazıyı okumaya başlamıştı.

Ebu Alkame Bişr de, onun yanısıra devesinin üzerinde gidiyordu.

Bişr'in devesi tökezleyince, Bişr, Peygamberimiz aleyhisselama ismini zikretmeden ilendi. Piskopos:

" Vallahi, sen gönderilmiş olan bir peygambere ilendin! " dedi.

Bişr

" Öyleyse, vallahi ben de o Resûlullaha gidip bağlanmadıkça bir yerde konaklamayacağım! " dedi ve devesinin yüzünü Medine'ye, sırtını da piskoposa çevirip devesini sürdü.

Peygamberimiz aleyhisselamın yanına gelip Müslüman oldu ve Peygamberimiz aleyhisselamın yanından ayrılmadı. 128

Yüce Allah razı olsun!

-------------------------------------

128. Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 389-390, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 56, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 4748.

Necran Kilisesi Başpapazının Peygamberimiz aleyhisselamla Görüşmeye Gelişi

Necran Hıristiyan temsilcileri, Necran'a girince, Necran kilisesinin başpapazı Leys b. Ebi Şemîrü'z-Zübeydî'nin yanına vardılarve ona:

" Gelmesi beklenilen peygamber, Tihâme'de gönderilmiş! " dediler ve Peygamberimiz aleyhisselamla aralarında olan bitenleri ve Peygamberimiz aleyhisselamın kendilerini lânetieşmeye davet ettiğini ve fakat kendilerinin buna yanaşmadıklarını, Bişr b. Muaviye'nin yoldan geri dönüp Müslüman olduğunu anlattılar.

Başpapaz:

" Beni tutup aşağı indiriniz! Nerdeyse kendimi şu kiliseden aşağı atacağım! " dedi.

Onu tuta tuta aşağı indirdiler.

Elbise, ağaç çanak ve asâ gibi bazı hediyeler alıp Peygamberimiz aleyhisselamın yanına geldi.

Bir müddet Medine'de kaldı. Vahiy dinledi.

Yine geleceğini vaad ederek Necran'a döndü ise de, ne Medine'ye tekrar gelmek, ne de Müslüman olmak kendisine nasip olmadı. 129

-------------------------------------

129. Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 391, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 56, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 48.

Seyyid'le Akîb'in Medine'ye Gelip Müslüman Olmaları

Necran temsilcileri Necran'a vardıktan kısa bir müddet sonra, Seyyid ile Akîb, Medine'ye, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına döndüler. 130

Peygamberimiz aleyhisselam onları Ebu Eyyûb Halid b. Zeyd el-Ensârî'nin evine indirdi ve orada ağırladı. 131

Onlar Müslüman oldular. 132

Yüce Allah onlardan razı olsun!

-------------------------------------

130. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ. c. l, s. 358, İbn Haldun, Târîh, c. 2, ks. 2, s. 57, Bedrüddin Aynî, Umdetu'l-kârî, c. 18, s. 29, İbn Hacer, Fethu’l-bârî, c. 8, s. 14, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 317, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 196.

131. İbn Sa'd, c. 1, s. 358, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 4, s. 43.

132. İbn Sa'd, c. 1, s. 358, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 57, B. Aynî, c. 18, s. 28, İbn Hacer, c. 8, s. 14, Kastalânî, c. 1, s. 317, Diyarbekrî, c. 2, s. 196.

Veda Haccı (Hicrî 10. Yıl, Zilhıcce)

Peygamberimiz aleyhisselamın Veda Haccı

Peygamberimiz aleyhisselam, Medine'de bulunduğu müddetçe, bir kere hac yapmıştır. 1 Bu hac;

1. Haccetü'l-Vedâ,

2. Haccetü'l-İslâm,

3. Haccetü'l-Belağ,

4. Haccetüt-Temam. , gibi isimlerle anılmıştır.

Abdullah b. Ömer'e göre, Peygamberimiz aleyhisselam bu haccında Müslümanlarla vedalaşınca:

" Bu, veda hacadır! " dediler. 2

Peygamberimiz aleyhisselam bundan sonra hac yapmamış, bu hac kendisinin veda haccı olmuştu r. 3

Abdullah b. Abbas ise, buna Haccetü'l-vedâ demekten hoşlanın ayıp, Haccetü'l-İslâm demeyi daha uygun görmüş;4

" Peygamber aleyhisselam, Veda Haccını 'Haccetü'l-İslâm' ismiyle anardı" demiştir. 5

Peygamberimiz aleyhisselam bu hacda Müslümanlara hac amellerini bizzat, bilfiil gösterdiği; vakfeleri, cemreleri, tavafı öğrettiği; helâl ve haram olan şeyleri bildirdiği için, bu hac H accetü'l-Belağ olmuştur. 6

" ... Bugün sizin dininizi kemâle erdirdim. Üzerinizdeki nimetlerimi tamamladım. Size din olarak Müslümanlığı verip ondan hoşnut oldum" (Mâide: 3) mealli âyet Veda Haccı sırasında nazil olduğu için, 7 Veda Haccına " Haccetü't-Temam" isminin verildiği de vardır. 8

-------------------------------------

1. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1089, İbn Sa'd, Tabakâtü’l-kübrâ. c. 2, s. 189, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 134, Tirmizî, Sünen, c. 3, s. 179-180.

2. İbn Sa'd, c. 2, s. 184, Buhârî, Sahih, c. 2, s. 192, Hâkim, Müstedrek, c. 2, s. 331.

3. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 253.

4. Vâkıdı, c. 3, s. 1089, İbn Sa'd, c. 2, s. 172.

5. Beizar ve Taberânî’den naklen Heysemî, Mecmau’z-zevâid, c. 3, s. 237.

6. İbn İshak. c. 4, s. 253, Taberî, Târih, c. 3, s. 170, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 109.

7. Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 3, s. 104-105.

8. Ezrakî, Ahbâru Mekke, c. 1, s. 186, Zürkânî, c. 3, s. 104-105

Peygamberimiz aleyhisselamın Hacca Ne Zaman ve Nasıl Çıktığı

Peygamberimiz aleyhisselam, Hicretin 10. yılında, 9 Zilkade ayındal 0 hac için hazırlandı.