|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
50 SERİKA (Hırsızlık) Âkil ve baliğ bir kimse, on dirhemi veya on dirhem kıymetindekî bir şeyi ister darbedilmiş para, ister külçe olsun belli bir kasadan (muhafaza yerinden) çalarsa, elinin kesilmesi vacip olur. Köle ve hür insan el kesmede eşittirler (yâni her ikisinin de eli kesilir.) Bir defa ikrarı veya iki şahidin şahadetiyle kişinin eli kesilir. Bir cemaat topluca hırsızlık yapar ve her birisine on dirhem düşerse, hepsinin eli kesilir. Ondan az düşerse kesilmez. İslâm diyarında, bolca ve mubah olarak bulunan şeylerin çalınmasıyla el kesilmez; odun, kamış, ot, balık ve av hayvanları gibi. Yine el kesilmez eğer çalınan şey tez bozulan nevinden ise. Yaş meyveler, süt, et, kavun, ağacın dalındaki meyve ve biçilmemiş ekinler gibi... Sarhoş yapan içkilerin, zurna ve Kur'an’ın çalınmasıyla el kesilmez. Her ne kadar Kur'an altın işlemeli ise de. Altından yapılmış haç, satranç ve dama tahtası ve taşlarının çalınmasında el kesmek yoktur. Üstünde kıymetli zinet bulunursa dahi hür bir çocuğu çalanın eli kesilmez. Büyük kölenin çalınmasında el kesmek yoktur. Küçük kölenin çalınmasında ise el kesilir. Hesap defterleri hariç, hiç bir defterin çalınmasıyla el kesilmez. Köpek, pars, saz, davul ve düdük çalınmakla el kesilmez. Saç ağacı, mızrak, abnus ve sandal ağaçlarının çalınmasıyla el kesilir. Elindeki emanette hainlik yapan erkek ve kadına, kefen soyan, yağmacı ve ihtilâsçı (devlet malını yiyen) nın eli kesilmez. Devlet hazinesinden veya ortak olduğu bir maldan çalanın eli kesilmez. Ana ve babasından veya evlâdından yahut mahreminden çalanın eli kesilmez. Yine el kesilmez, eşlerden birisi diğerinden çalarsa veya köle mevlasından yahut mevlası hanımından veya mevlası bulunan hanımın kocasından çalarsa, mevla, mukâtep kölesinden, kişi ganimetten çalarsa eli kesilmez. Hırz, (kasa, muhafaza yeri) iki kısma ayrılır: 1 -Kendisinde mevcut olan bir mânadan ötürü hırz olan, 2 -Bekçi ile hırz olandır. O halde bir şeyi gerek hırzdan ve gerekse sahibi yanında bulunduğu ve koruduğa halde gayri hırzdan çalarsa eli kesilmesi vacip olur. Hamamdan ve herkesin görmesine açık bulunan bir evden bir şeyi çalanın eli kesilmez. Sahibi yanında olduğu halde camiden bir şey çalanın eli kesilir. Misafir, konağından bir şey çalarsa eli kesilmez. Hırsız, evi delip içeri girer ve malı dışarıda bekleyen birisine vermek suretiyle çalarsa, her ikisinin eli de kesilmez. Malı, dışarıya atıp sonra çıkıp alırsa eli kesilir. Bir merkebe yükleyerek dışarıya çıkarıp alırsa yine elli kesilir. Malın muhafaza edildiği yerine bir cemaat girdiği zaman, kısmı malı almaktan men olursa dahi hepsinin eli kesilir. Bir evi delip, elini delikten uzatıp bir şeyler çalarsa eli kesilmez. Elini sarrafın sandığına veya başkasının koynuna sokup malını alırsa eli kesilir. Hırsızın, sağ eli bilekten kesilir ve kaynar yağın içine sokulur. İkinci defa hırsızlık yaparsa sol ayağı kesilir, üçüncü yaptığında bir şeyi kesilmez, belki tevbe edinceye kadar hapse atılır. Hırsızın sol eli sakat ise veya kesik veya sağ ayağı kesikse (bütün bu durumlarda) sağ eli kesilmez. Mal sahibi hazır olmadıkça ve kesilmeyi istemedikçe hırsızın eli kesilmez. Eğer mal sahibi, çalınan malı hırsıza hibe ederse veya satarsa veya malın kıymeti hırsızlık nisabından (on dirhemden) az olursa hırsızın eli kesilmez. Bir ayni çalıp eli kesildikten sonra onu geri sahibine verirse bilâhare bozulmamış ayni şeyi bir daha çalarsa eli kesilmez. Eğer hali değişmişse, meselâ iplik iken çaldı, eli kesilip o mal da geri verildi, bilâhare o iplik dokununca çalarsa eli kesilir. Hırsızın eli kesildiği halde çalınmış mal mevcutsa sahibine iade olunur, yok olmuş ise, hırsız zâmin olamaz. Hırsız, çalınan malın mülk edindiğini iddia ederse, delili yoksa bile eli kesilmez. Başkasının saldırmasını defetmeye kudretli olan bir cemaat veya bir ferd yol kesmeyi kastederek yola çıkarsa daha kimseden mal almazdan ve bir nefis öldürmezden tutulurlarsa, tevbe edinceye kadar hâkim onları hapseder. Bir müslümanm veya zımmînin malını alırlarsa o mal aralarında taksim olunduğu halde her birisine, on dirhem veya kıymetinden daha aşağı düşmese (fazla düşerse) hâkim hepsinin el ve ayaklarını çapraz olarak keser. Eğer mal almazdan yolcuları öldürürlerse had olarak imam onları öldürür, öldürülen yolcuların velileri onları affederse bile imam onların affına bakmaz ve derhal öldürür. Hem öldürmüş ve hem de mal almışlarsa, imam, muhayyerdir; dilerse evvelâ el ve ayaklarını çapraz olarak keser, öldürür ve asar, isterse yalnız öldürür. İsterse asar. Her birisi diri diri asılır ve ölünceye kadar karınlarına mızraklar saplanır. Üç günden fazla asılı kalmazlar. Eğer yol kesenlerin arasında çocuk veya deli veya yolu kesilenin yakını varsa, had diğerlerden de sakıt olur. Öldürmek, ölünün velilerine ait olur, dilerse öldürür, dilerse affedebilirler. Yolu o cemaatin tek kişisi keserse yine de hepsine had tatbik edilir. |
