|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30 MÜZÂRAA (Ortak Ziraat Yapmak) Ebû Hanife, (Allah ondan razı olsun) “Üçte ve dörtte bir almak şeklinde müzaraa muamelesi yapmak batıldır” dedi. Ebû Yusuf ve Muhammed “Caizdir” dediler. Müzaraa, imameynin nezdinde dört şekilde yapılır: 1-Yer ile tohum birinin, çalışmak ile öküz de öbür ortağın olduğu zaman müzaraa caiz olur. 2 -Arazi birinin, çalışmak, öküz ve tohum da diğerinin ise, müzaraa caiz olur. 3 -Eğer arazi, öküz ve tohum birisine ait, çalışmakta birisine ait ise yine caiz olur ve öküz birisinin, tohum ve çalışmakta diğerine ait olduğu zaman müzaraa akdi caiz değildir. Müzaraa ancak belli bir müddet için yapılabilinir. Yerden alınan mahsulün, müzaraa akdini yapanların arasında ortak olması müzaraanın sartlarındandır. Eğer ikisi birden, taraflardan birisine belli birkaç ölçek şart kılarsa, müzaraa bâtıldır. Eğer birisine, büyük ve küçük nehirlerin kenarındaki tarlaları şart kılarlarsa yeniden müzaraa fasit olur. Müzaraa sahih olduğu zaman, şarta göre çıkan mahsul, ikisinin arasında taksim olunur. Eğer hiç bir şey bitmezse, çalışana bir şey yoktur. Müzaraa akdi fasit olduğu zaman, çıkan mahsul tohum sahibinin olur. Tohum arazi sahibinin ise, çalışana ücretilmisil (yâni benzerinin aldığı ücret) verilir. Ancak bu ücrette mahsulden payına düşeceği miktardan daha fazla olmamalıdır. İmam-ı Muhammed'e göre, ücreti ne kadara baliğ olursa olsun verilecektir. Eğer tohum, âmil (çalışan) dan olursa, yer sahibine ücretilmisil verilir. Müzaraa muamelesi akdolunduktan sonra, tohum sahibi çalışmaktan vazgeçerse icbar olunamaz. Eğer diğeri çalışmak istemiyorsa, hâkim, onu çalışmaya icbar eder. Akd yapanlardan birisi öldüğü zaman, müzaraa bozulur. Müzaraa müddeti, mahsulün yetişmesinden evvel biterse, mahsulün olgunlaşmasına kadar olan müddet için, muzarî' (ziraat akdini yapan) payına düşen ecrilmisli arazi sahibine verir. Ziraata yapılan masraf, haklarına göre her ikisine de düşer. Ekini biçenin, taşıtanın, döğenin ve savuranın ücretleri hisselerine göre, her ikisine düşer. Eğer iki taraf akd yaparken bu masrafı âmile (çalışana) yükletmişseler akd bozulur. |
