FIKH-I EKBER
İMÂM-I A’ZAM
EBÛ HANÎFE 1 TevhîdTevhidin aslı, “Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, öldükten sonra dirilmeye, kadere, hayrın ve şerrin Allah’tan olduğuna; hesap, mizan, cennet ve cehenneme inandım, bunların hepsi haktır.” demektir. Yüce Alah, sayı yönüyle değil, ortağı olmaması yönüyle birdir. O, doğurmamış ve doğmamıştır; ona hiç bir şey denk değildir. O yarattıklarından hiç birine benzemez. İsimleri, zâtî ve fiilî sıfatlarıyla daima var olmuş ve var olacaktır. 2 Allahü Teâlâ’nın Sıfatları Allahü teâlâ’nın zâtî sıfatları; hayat, kudret, ilim, kelâm, sem’, basar ve irade sıfatlarıdır. Fiilî sıfatlar ise, tahlîk (yaratma), terzîk (rızık verme) inşâ’ (yapma), ibdâ’ (örneksiz yaratma) ve sun’ (san’atlı yaratma) ve diğerleridir. Yüce Alah, sıfatları ve isimleri ile var olmuş ve var olacaktır. Onun isim ve sıfatlarından hiç biri sonradan olma değildir. O ilmiyle daima bilir, ilim onun ezelde (başlangıcı olmayan sonsuzlukta) sıfatıdır. O kudretiyle daima kâdirdir, kudret onun ezelde sıfatıdır. Kelâmı ile konuşur, kelâm onun ezelde sıfatıdır. Yaratması ile daima hâlıktır, yaratmak onun ezelde sıfatıdır. Fiilî ile daima faildir, fiil onun ezelde sıfatıdır. Fâil, Allah’tır, fiil ise, onun ezelde sıfatıdır. Yapılan şey, mahlûktur. Yüce Allah’ın fiili ise, mahlûk değildir. Allah’ın ezeldeki sıfatları, mahlûk ve sonradan olma değildir. Allah’ın sıfatlarının yaratılmış ve sonradan olduğunu söyleyen, yahut tereddüt eden ya da şüphe eden kimse, Yüce Allah’ı inkâr etmiş olur. |