BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

10- KADER HAKKINDA BİR BAB

80) ... Abdullah İbni Mesud (radıyallahü anh)’den :Şöyle demiştir : Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bize (insanın yaratılışından) haber verdi. O, daima doğru söyleyen ve (Rabbi tarafından) kendisine doğru bilgiler vahiy edilen zattır. Buyurdu ki :

(Şüphesiz, biriniz (yaratılırken) asıl maddesi anasının karnında toplanır. (=yaratılmaya elverişli bir hale gelir). Sonra bir o kadar (40 günlük) süre içinde bu madde, kan pıhtısı haline dönüşür. Bundan sonra da o kadar zaman zarfında mudğa (= bir çiğnem et) olur. Daha sonra Allah ona bir melek gönderir de (tekamül eden mudğa için şu) dört kelimeyi yazması emrolunur : Allah, meleğe : - Onun amelini, ecelini, rızkını, şaki veya said olduğunu yaz- der. (= Meleğe bu malumatı verip yazdırır).

Nefsim kudret elinde olan Allah’a yemin ederim ki : Gerçekten sizden bir kişi Cennet ehlinin işlediği (iyi) şeyleri işler. Hatta kendisi ile Cennet arasında yalnız bir arşın mesafe kalır. Bu esnada (Meleğin, ana karnında yazdığı) yazı gelir: o kişiyi önler. Bu kere o şahıs Cehennem ehlinin işlediğini işlemeye başlar ve Cehenneme girer. Sizden bir (başka) kişi de Cehennemlik olanların işlediği (fenalıkları) işler. Hatta kendisi ile Cehennem arasında bir kulaç mesafe kalır. Bu sırada (Meleğin yazdığı) kitabı gelir onu önler. Bu defa da o kişi Cennetlik olanların (hayır) işlerini yapar ve Cennete girer. )

81) ... İbnü’d Deylemi (radıyallahü anh)’den gelen rivâyete göre kendisi şöyle demiştir:

Kader konusunda bir şey (şüphe) benim içime girdi. Ben bunun, dinimi ve durumumu bozmasından korktum. Bunun üzerine Ubey bin Kab (radıyallahü anh)’e vardım ve (Ey Ebel Münzir! Bu Kader meselesi hakkında gerçekten bir şey (şüphe) kalbime girdi. Ben de dinim ve halimden korktum. Kader meselesi ile ilgili aydınlatıcı bir şeyler bana söyle. Senin sözlerinden istifade ettirmesini Allah’tan umarım. ) dedim. Ubey (radıyallahü anh) :

( Eğer Allah, sahip olduğu göklerin halkını ve yer (küresin)in halkını tazip etseydi onlara zulüm etmiş olmadan azab vermiş olurdu. Eğer onlara merhamet etseydi Allah’ın rahmeti, onlar için kendilerinin işledikleri amellerinin karşılığından daha hayırlı olurdu ve eğer senin uhud dağı kadar altının veya Uhud dağı kadar (malın) olup hepsini Allah yolunda harcasaydın sen kadere inanmadıkça ve senin başına gelmiş olan şeylerin gelmemesinin imkansızlığını ve başına gelmemiş olan bir şeyin gelmesinin imkansız olduğunu bilmedikçe, harcadığın hayratın kabul edilmiş olmazdı. Şayet bu itikaddan başka bir inanç üzerinde ölürsen muhakkak Cehenneme gireceğini bilmedikçe bu hayratı yapmış olsaydın bile kabul edilmezdi. Kardeşim Abdullah İbni Mesud’a varıp ona (da Kader meselesini sormanda senin için mahzur yok ), dedi

(İbnü’d Deylemi diyor ki) : Bunun üzerine ben Abdullah İbni Mesud (radıyallahü anh)’a vardım. Ona sordum. O da Ubeyy bin Kab’ın söylediklerinin benzerini anlattı ve ( Huzeyfe (radıyallahü anh)’e gitmen fena olmaz) dedi. Bundan sonra Huzeyfe (radıyallahü anh)‘in yanına gidip (bu meseleyi) ona sordum. Kendisi de Ubeyy ve İbni Mesud (radıyallahü anh)’in sözlerine benzer sözler söyledi ve: ( Zeyd bin Sabit’e git ona sor. ) dedi. Bunun üzerine Zeyd (radıyallahü anh)’e vardım. Ona da sordum. Zeyd (radıyallahü anh) : Ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den işittim. Şöyle buyurdu :

( Eğer Allah, sahip olduğu göklerin halkını ve yer (küresin)in halkını tazib etseydi onlara zulüm etmiş olmadan azab vermiş olurdu. Eğer onlara merhamet etseydi Allah’ın rahmeti onlar için kendilerinin işledikleri amellerinin karşılığında daha hayırlı olurdu ve eğer senin Uhud kadar altın veya Uhud dağı kadar altının olup hepsini Allah yolunda harcasaydın, sen Kader’in hepsine inanmadıkça ve senin başına gelmiş olan şeylerin gelmemesinin imkansızlığını ve başına gelmemiş olan şeylerin gelmesinin imkansız olduğunu bilmedikçe (inanıp kabul etmedikçe); keza anlatılan bu itikaddan başka bir akide üzerinde ölürsen şüphesiz cehenneme gireceğini kesinlikle kabullenerek bilmedikçe (yaptığın harcama) senden kabul edilmezdi. )

82) ... Ali (radıyallahü anh)’den: Şöyle söylediği rivâyet edilmiştir: Biz (bir defa Bakiül Garkad kabristanında bir cenaze dolayısı ile) Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yanında oturuyorduk. O’nun elinde bir asa –dal parçası- vardı. Asası ile yere vurdu. Sonra başını kaldırdı ve buyurdu ki :

- ( Sizden hiçbir kimse yoktur ki, onun Cennetteki veya Cehennemdeki yeri takdir ve tesbit edilmemiş olsun! (Şaki veya Said olduğunu belirtmemiş olsun!) ) Bunun üzerine O’na (bir sahabi tarafından) denildi ki:

- Ya Resûlüllah! Öyle ise amel ve ibadetleri bırakıp Cenab-ı Hakk’ın takdirine dayanmıyalım mı? Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) cevaben :

- ( Hayır. Çalışınız ve (amelleri bırakıp) kadere dayanmayınız. Çünkü herkes ne için yaratıldı ise o iş için kendisine kolaylık sağlanmış oluyor. (Kişi said ise ona, saadet ehline ait amellerin ifası kolaylaştırılır. Şaki ise şakavet ehlinin işleri kolaylaştırılır) ) buyurdu ve şu (mealdeki) ayetleri okudu :

= Ama kim (Allah yolunda malını) verir. Allah’tan korkar, o güzel kelimeyi (La ilahe illallah sözünü) tasdik eder ise muhakkak biz onu (Allah’ın rızasına uygun) en kolay yola muvafık kılarız. Fakat kim cimrilik eder (=Allah hakkını ödemez), Allah’ın yardımına ihtiyaç duymaz (kendisini müstağni sayar) ve en güzel sözü (Tevhid kelimesini) inkar eder ise biz de onu en şiddetli (Cehenneme götürücü) yola hazırlarız. ) (Leyl 5-10)

83) ... Ebû Hureyre (radıyallahü anh)’den:şöyle dediği rivâyet edilmiştir: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurdu ki:

( Kuvvetli mümin zayıf müminden daha hayırlı ve Allah’a daha sevimlidir. Her ikisinde de hayır vardır. Sana menfati olan şeylere düşkün ol. Allah’tan da yardım dile ve (faydalı şeyleri istemek, Allah’tan da yardım dilemek hususunda) gevşeklik etme. Eğer (hoşlanmadığın) bir şey sana isabet ederse (başına gelirse) ben şunu isteseydim, bunu yapsaydım (bu iş başıma gelmezdi) söyleme ve lakin :(Allah (böyle) takdir buyurdu ve dilediğini yapar. ) demelisin. Çünkü Lev (=şunu yapsaydım, böyle olsaydı kelimesi) şeytan (vesvesesine ve) işine yol açar. (= kader’e karşı gelmek güşüncesini kalbe sokar. )

84) ... Ebû Hureyre (radıyallahü anh)’den rivâyet edildiğine göre kendisi, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu söylemiştir :

( Adem ve Mûsâ (Aleyhisselam) münakaşa ettiler. Mûsâ (Aleyhisselam) Adem (Aleyhisselam)’a :

- Ya Adem! Sen babamızsın. İşlediğin günahla bizi zarara soktun ve bizi Cennetten çıkarttın, dedi. Adem (Aleyhisselam) da Ona :

- Ya Mûsâ! Allah, insanlar içinden seni seçip kelamını sana verdi. Senin için Tevrat’ı eliyle yazdı. Allah’ın, beni yaratmadan 40 yıl önce hakkımda takdir buyurmuş olduğu bir şey (günah) üzerinde sen beni kınıyor musun? dedi.

Böylece Adem, Mûsâ’yı yendi. Böylece Adem, Mûsâ’yı yendi. Böylece Adem, Mûsâ’yı yendi. (Bu cümleyi 3 defa tekrarladı. )

85) ... Ali (radıyallahü anh)’den Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem), şöyle buyurdu, dediği rivâyet olunmuştur.

(Kul, (şu) dört şeye inanmadıkça iman etmiş olmaz. Allah’ın varlığına, birliğine, ortağının olmadığına, şüphesiz benim, Allah’ın Resulu olduğuma, öldükten sonra dirilmeye ve kader’e (iman etmesi gerekir. ) )

86) ... Hazret-i Âişe (radıyallahü anh)’dan, rivâyet edildiğine göre kendisi şöyle demiştir: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem), Ensar’dan erginlik çağına ermiyen bir erkek çocuğun cenazesine davet edildi. Ben de :

( Ya Resûlüllah! ne mutlu buna. Hiç bir kötülük (günah) işlemedi, günah işleme çağına ermedi. (Onun için bu çocuk) Cennet kuşlarından bir kuştur. ) dedim. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) :

( Ya Âişe! Şu söylediğin sözden başka şey (yani susmak) daha uygun olur. Şüphesiz Allah Cennet için bir kısım insanlar yarattı. Onları babalarının bellerinde iken Cennet için yarattı. Cehennem için de bazı insanları yarattı. Onları babalarının bellerinde iken Cehennem için yarattı. )

87) ... Ebû Hureyre (radıyallahü anh)’den, şöyle dediği rivâyet edilmiştir:

Kureyş kabilesine mensup müşrikler gelip Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ile kader konusunda mücadele ve çekişmeye giriştiler. (Müşrikler kaderi inkar ediyorlardı. ) Bu hadise üzerine şu (iki) ayet indi:

(O gün ki mücrimler yüzleri üzerine (Cehennem) ateşi içinde sürükleneceklerdir. (Ve onlara) :Tadın Cehennemin (şiddetli) dokunuşunu! (denecektir. ) Şüphesiz her şeyi bir kader ile yarattık. ) Kamer, 48,49

88) ... Ebû Müleyke (radıyallahü anh)’den rivâyet edildiğine göre kendisi Âişe (radıyallahü anha)’ya giderek kader konusunda ona bir şeyler anlattı Âişe : Ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den işittim buyurdular ki :

( Kim kader meselesine ait az bir konuşma (bile) yaparsa Ahiret günü bu konuşmasından sorumlu tutulur. Ve kim bu konuda hiç konuşmaz ise niçin konuşmadı diye sorguya çekilmez. )

89) ...

90) ... Şuayb (radıyallahü anh)’den, babası Muhammed b. Abdillah (radıyallahü anh)’ın şöyle dediği rivâyet edilmiştir:

Ashâbı Kiram (radıyallahü anh), kader meselesini tartışırken; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) onların yanına aniden geldi. Tartıştıklarını anlayınca öfkesinden (mübarek) yüzünde nar tanesi yarılmış gibi kıpkırmızı oldu. Biraz sonra onlara dedi ki :

( Bununla mı emrolundunuz veya bunun için mi yaratıldınız? Kuran'ın bir kısım ayetlerini diğer bir kısım ayetlerle vuruşturuyorsunuz. Sizden önceki ümmetler ancak bu tip (lüzumsuz) tartışma ile helak oldular. ) Ravi (Muhammed) dedi ki : (Babam) Abdullah bin Amr şöyle söyledi :

( Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in (bazı) meclislerinden nefsimin beni geri bıraktığını beğenirdim. Hele bu meclisten beni geri bıraktığını çok beğendim. )

91) ... (Abdullah) İbni Ömer (radıyallahü anh)’den : şöyle dediği rivâyet edilmiştir : Resûl-i Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem) :

(İslam dininde ) hastalığın (kendiliğinden) bulaşması yok, kuşlarda uğursuzluk yok, baykuş ve Ükey’in (öymesi veya evin damına konmasının) uğursuzluğu da yoktur. ) buyurdu. Bir Arabi ayağa kalkarak :

“Ya Resûlüllah! Sen, (hastalığın bulaşması yoktur, buyurdun, ama) uyuz olan bir devenin deve sürüsünün tümünü uyuz ettiğini gördün mü (buna ne dersin)? ” dedi. Resûl-i Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem) :

( İşte, O (onların uyuz edilmeleri), kaderdir. (Yoksa) kim ilk deveyi uyuz etti?) buyurdu.

92) ... Şabi (radıyallahü anh)’den rivâyet edildiğine göre kendisi şöyle demiştir :

Adiy bin Hatim Kufe’ye geldiği zaman Kufe halkının fıkıhçılarından bir grupla yanına vardık ve ona : Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den işittiğim hadisleri bize naklet, dedik. Kendisi de dedi ki: Ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e vardım. Resûl-i Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem) , bana :

- ( Ey Hatim oğlu Adiy! Müslüman ol ki selamete eresin. ) buyurdu. Ben de O’na :

- ( İslam nedir? ) diye sordum. Kendileri :

- ( (İslam) Allah’tan başka ilah olmadığına ve benim şüphesiz Allah’ın Resulü olduğuma şehadet etmen ve kader’in hayrine, şerrine, tatlısına, acısına, tümü ile iman etmendir.), dedi.

93) ... Ebû Mûsâ el-Eşari (radıyallahü anh)’den: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem), şöyle buyurdu, dediği mervidir:

( Kalbin durumu, bomboş arazide rüzgarların döndürdüğü kuşun yeleği haline benzer. )

94) ... Cabir (radıyallahü anh)’den rivâyet edildiğine göre kendisi şöyle demiştir: Ensar’dan bir adam Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e gelerek :

Ya Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) benim bir cariyem vardır. Ben ondan azil ediyorum? (Bu hareketim CÂİZ mi?), diye sordu. Resûl-i Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem) Ona :(Cariyen için takdir edilmiş olan şey (çocuk) kendisine gelecektir. ) dedi. Bundan bir süre sonra Ensari zat, Resûl-i Ekrem’e geldi ve :O cariyem hamile oldu! dedi. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurdu ki :

( Bir nefis için takdir edilmiş olan şey mutlaka olur. )

95) ... Sevban (radıyallahü anh)’den, Resûl-i Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu, dediği rivâyet edilmiştir:

( Birr (=hayır, iyilik, ihsan)den başka bir şey ömrü arttırmaz ve dua’dan başka bir şey kader’i geri döndürmez. Şüphesiz adam, işlediği günah yüzünden de rızkından mahrum kılınır. )

96) ... Süraka bin Cüşüm (radıyallahü anh)’den, rivâyet edildiğine göre kendisi şöyle demiştir :Ben Resûl-i Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem)’e dedim ki :

- Ya Resûlüllah! Amel, kaderleri çizen kalemin yazdığı mukadderatın cümlesinde mi ki artık kalem onun işini tamamlamış ve kurumuştur? yoksa amel (için geçmişte bir kader oluşu bahis konusu olmayıp kişinin) istikbalde takınacağı tavra göre mi (tahakkuk eder)? Resûl-i Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem) :

( Amel, kader ile tesbit edilmiş olan mukadderattan olup kalemin yazıp kuruduğu hususlar içindedir. Herkes ne için yaratıldı ise ona müyesser kılınır. )

97) ... Cabir bin Abdillah (radıyallahü anh)’den : Resûl-i Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem) , şöyle buyurdu: dediği rivâyet edilmiştir.

( Bu ümmetin Mecusileri Allah’ın kaderlerini tekzib edenlerdir. Hastalanırlarsa onları ziyaret etmeyiniz, ölürler ise cenazelerinde bulunmayınız ve onlara rastlarsanız onlara selam veriniz. )