BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

2- Çıkacak Ürünün Belli Bir Miktarı İle Ortaklık Yapılır Mı?

3878- Rafi’ b. Üseyd b. Züheyr (radıyallahü anh) babası Useyd b. Züheyr kavmi Harise oğullarının yanına giderek:

(Ey Harise oğulları! Felakete uğradınız) dedi. Onlar da:

(Ne oldu?) diye sordular. O da:

(Rasûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem) arazi kiralamayı yasak etti. Biz de Ey Allah’ın Rasûlü! içersinden çıkacak ürünün bir kısmı karşılığında kiralayalım) dedik. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Hayır) dedi. Ben: Kuru incir karşılığında bahçe kiralıyorduk dedim. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) (Hayır olmaz) dedi. Ben:

(Sulak arazinin mahsulü karşılığında kiralıyorduk) dedim. Yine:

(Hayır olamaz) dedi ve:

(Arazini ya sen ek veya mü’min kardeşine emanet olarak ver o eksin) buyurdu. (Sadece Nesâi rivâyet etmiştir.)

3879- Üseyd b. Zühayr (radıyallahü anh) anlatıyor. Rafi b. Hadîc yanımıza gelerek şöyle dedi:

(Rasûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem) tarlalarımızı, mahsulün üçte biri, dörtte biri karşılığında kiralamayı ve müzabene yollu alışverişi yasakladı.) Müzabene: Ağaçtaki hurmayı şu kadar bu kadar ölçek kuru hurma ile satmaktır. (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 42)

3880- Yine Üseyd b. Zühayr (radıyallahü anh) anlatıyor. Rafi b. Hadîc bize gelerek, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) faydamıza olan bir şeyi yasak etti. -Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e itaat etmek sizin için daha hayırlıdır- tarlaları belli bir mahsul karşılığında kiralamayı yasakladı ve şöyle buyurdu:

(Kimin bir arazisi varsa bir kardeşine karşılıksız ödünç versin veya boş bıraksın.) Müzabene modeli alışverişi de yasakladı. Müzabene: Pek çok hurması olan bir adamın hurmalarını belli ölçeklerde kuru hurma vermek sûretiyle satın almaktır. (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 42)

3881- Üseyd b. Zühayr (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle anlatıyor. Rafi b. Hadîc bize geldi ve Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) faydanıza olan bir şeyi yasakladı-fakat Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e uymak sizin için faydanıza olan şeylerden daha hayırlıdır-Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) tarlayı parayla kiraya vermeyi veya tarladan çıkan ürünlerin üçte bir dörtte bir miktarda ürününü almak karşılığında kiralamayı yasakladı. Kimin bir arazisi varsa ve ona da ihtiyacı yoksa kardeşine verip ektirsin veya boş bıraksın. Muzabene modeli alış verişide yasakladı. Müzabene: Pekçok hurmaları olan bir adama bir alıcı gelerek şu ağaçlardaki tüm hurmaları şu kadar kilo kuru hurma vermek sûretiyle satın almaktır. (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3882- Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh) şöyle demiştir. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bizim için faydalı gibi olan bir şeyi yasakladı -fakat Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e uymak sizin için daha faydalıdır- (Kimin bir arazisi varsa eksin, gücü yetmiyorsa kardeşine versin ve ona ektirtsin.) (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3883- Mücahid (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, şöyle demiştir: Tavus’un elinden tutarak Rafi b. Hadîc’in yanına götürdüm, o da babası vasıtasıyla Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den şunu nakletti: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) arazi kiralamayı yasakladı. Tavus bunu yadırgadı ve dedi ki: İbn Abbâs’tan bunun zararı olmadığını işittim. (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3884- Mücahid (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, şöyle demiştir: Rafi b. Hadîc diyor ki: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bizi faydalı bir şeyden yasakladı -fakat Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in emri başımız ve gözümüz üzerinedir- tarlayı içersinden çıkan ürünün bir kısmını alarak kiralamayı yasakladı. (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3885- Mücahid (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, Rafi b. Hadîc şöyle demiştir. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem), ensardan fakir olduğunu bildiği bir kimsenin yanından geçerken:

(Burası kimindir) dedi. O da:

(Burası falan kimsenindir, bana bir ücret karşılığında kiraya vermiştir) dedi. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Kardeşine karşılıksız emanet olarak verseydi ya!) buyurdu. Bunu duyan Rafi, ensar’ın yanına gelerek:

(Rasûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem) sizin faydanıza olan bir şeyi size yasak etmiştir. Fakat Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e itaat etmek ise daha faydalıdır) dedi. (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3886- Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) tarlayı kiraya vermeyi yasakladı. (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3887- Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) yanımıza gelerek faydamıza olan bir şeyi bize yasak etti ve şöyle buyurdu:

(Kimin bir arazisi varsa kendisi eksin veya bir kardeşine emanet olarak versin de o eksin veya boş bıraksın.) (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3888- Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) yanımıza geldi ve bize faydalı olan bir şeyden bizi yasakladı. Fakat Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in emri bize her şeyden daha hayırlıdır. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

(Kimin bir arazisi varsa kendisi eksin veya boş bıraksın veya bir kardeşine emanet olarak versin de orayı o eksin.) (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3889- Amr b. Dinar (radıyallahü anh)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir: Tavus araziyi altın ve gümüş karşılığında kiraya vermeyi hoş görmüyor ve mahsulün üçte bir ve dörtte biri karşılığında kiralamakta bir sakınca görmüyordu. Mücahid ona: Rafi b. Hadîc’in yanına git ondan bu konudaki hadisi dinle deyince Tavus:

(Vallahi, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in bunu yasak ettiğini bir bilsem yapmam. Fakat bana Rafi b. Hadîc’ten daha alim bir kimse olan İbn Abbâs, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den şöyle aktarmıştı:

(Tarlasını mü’min kerdeşine ekmesi için karşılıksız vermek bir ücret karşılığında vermekten daha hayırlıdır.) (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3890- Câbir (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

(Kimin bir tarlası varsa onu eksin, ekemeyecekse Müslüman kardeşine ekmesi için emanet versin, bir ücret karşılığında kiralamasın.) (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3891- Câbir (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:

(Kimin bir arazisi varsa onu kendisi eksin veya mü’min kardeşine karşılıksız ekmesi için versin ama para ve mahsul karşılığında kiralamasın.) (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3892- Câbir (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Bazı kimselerin ihtiyaçlarından fazla arazileri vardı. O arazileri içinden çıkacak ürünün yarısı, üçte biri ve dörtte biri karşılığında kiraya veriyorlardı. Bunun üzerine Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

(Kimin bir arazisi varsa kendisi eksin yahud ekmesi için mü’min kardeşine ücretsiz versin veya boş bıraksın.) (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3893- Câbir b. Abdullah (radıyallahü anh)’tan rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bize bir hutbesinde şöyle buyurdu:

(Kimin bir arazisi varsa onu kendisi eksin veya bir kardeşine ücret almaksızın ektirsin ama kiraya vermesin.) (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3894- Câbir (radıyallahü anh) Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den şöyle aktarmıştır:

(Arazi kiralamak yasaktır.) (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3895- Câbir (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Tarlayı ürünü karşılığında kiralamayı, ağaçtaki meyveyi meyve karşılığında satmayı, ağaçtaki meyveyi olgunlaşmadan satmayı yasakladı.) (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3896- Câbir (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Ağaçtaki yaş meyveyi kurusuyla değişmeyi, olgunlaşmadan satmayı ve yaş üzümü kuru üzümle, meyveler belli olmadan değişmeyi yasakladı.) (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3897- Câbir (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

(Kimin bir tarlası varsa onu kendisi eksin veya Müslüman kardeşine ücretsiz vererek ektirsin ama bir kardeşine kiralamasın.) (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3898- Câbir b. Abdullah (radıyallahü anh)’tan rivâyete göre, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Tarlayı kiraya vermeyi ve kuru hurma karşılığında yaş hurma satın almayı yasakladı.) (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3899- Câbir b. Abdullah (radıyallahü anh)’tan rivâyete göre, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Ağaçtaki meyveyi kurusuyla değişmeyi, olgunlaşmadan satmayı Muhadara: Meyvenin olgunlaşmadan satılması demektir. Bağdaki yaş üzümü belli ölçeklerde kuru üzümle değişmeyi yasakladı.) (Buhârî, Müzaraa: 18; Tirmizî, Ahkam: 41)

3900- Ebu Hüreyre (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Tarlayı mahsulün bir kısmı karşılığında kiraya vermeyi ve ağaçtaki yaş meyveyi kurusu karşılığında değişmeyi yasakladı.) (Müslim, Büyü’: 13; Müsned: 9066)

3901- Ebu Said el Hudrî (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Tarlayı ürününden bir kısmı karşılığında kiraya vermeyi ve ağacındaki yaş meyveyi kurusu karşılığında satmayı yasaklamıştır.) (Müsned: 11211)

3902- Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Tarlayı ürününden bir kısmı karşılığında kiraya vermeyi ve ağaçtaki meyveyi kurusu karşılığında satmayı yasakladı.) (Müslim, Büyü’: 14; Ebû Dâvûd, Büyü’: 18)

3903- Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Tarlayı ürününden bir miktar almak sûretiyle kiralamayı ve yaş meyveyi kuru meyve karşılığında satmayı yasakladı.) (Müslim, Büyü’: 14; Ebû Dâvûd, Büyü’: 18)

3904- Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Arazileri kiraya vermeyi yasakladı.) (Müslim, Büyü’: 14; Ebû Dâvûd, Büyü’: 18)

3905- Umeyr b. Yezid (radıyallahü anh) anlatıyor: Amcam beni hizmetçisiyle beraber Said b. Müseyyeb’e, araziyi kiraya vermenin hükmünü sormak üzere gönderdi, gidip sorduğumuzda Said şunu anlattı: Rafi b. Hadîc’ten şu hadisi duyuncaya kadar Abdullah b. Ömer bunun bir sakıncası olmadığı kanaatindeymiş. Rafi dedi ki: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem), Harise oğullarının bahçesine geldi ve ekinleri görünce; (Zuheyr’in ekinleri ne güzelmiş) dedi. Oradakiler (Burası Zuheyr’in değildir) dediler Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Bu tarla Zuheyr’in değil midir?) dedi. Onlar da:

(Evet ama o başkasına kiraladı) dediler. Bunun üzerine Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Tarlanızdaki ürünleri kaldırın, kiraladığınız kimsenin masrafını da verin) buyurdu. Tarla sahipleri diyorlar ki: Bunun üzerine ürünlerimizi aldık ve kiraladığımız kimseye de masrafını ödedik. (İbn Mâce, Rehin: 10; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3906- Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) tarlayı ürününden bir kısmı karşılığında kiraya vermeyi, ağaçtaki meyveyi kurusuyla değiştirmeyi yasakladı ve şöyle buyurdu:

(Bir tarlayı üç kişi ekebilir; 1- Tarla sahibinin kendisi 2- Emaneten verilen Müslüman kardeşi 3- veya altın ve gümüşle kiralayan kimse.) (İbn Mâce, Rehin: 10; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3907- Said (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ürününden bir miktar karşılığı tarla kiralamayı yasak etti. (İbn Mâce, Rehin: 10; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3908- Tarık (radıyallahü anh)’tan rivâyete göre, şöyle demiştir: Said b. Müseyyeb’ten işittim şöyle diyordu:

(Tarlayı üç kişiden başkası ekemez. 1- Arazinin sahibi 2- Emaneten verilen Müslüman kardeşi 3- Altın ve gümüşle kiralayan kimse.) (Sadece Nesâi rivâyet etmiştir.)

3909- Said b. Müseyyeb (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, (Rasûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem) tarlayı ürününden bir miktarı karşılığında kiraya vermeyi ve yaş hurmayı kuru hurma karşılığında değişmeyi yasakladı.) (Sadece Nesâi rivâyet etmiştir.)

3910- Sa’d b. ebi Vakkas (radıyallahü anh)’tan rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında tarla sahipleri sulak bölgenin ürünü kendilerinde kalmak şartıyla tarlalarını kiraya veriyorlardı. Anlaşmazlıklar üzerine davalarını görmek üzere Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yanına geldiler. Bunun üzerine Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bu çeşit kiralamayı yasakladı ve:

(Altın ve gümüşle kiralayın) buyurdu. (Buhârî, Müzarea: 19; Müslim, Büyü’: 19)

3911- Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında tarlalarımızı ürürünün üçte biri, dörtte biri veya tespit edilen bir miktar karşılığında başkalarına kiraya veriyorduk. Bir gün amcalarımdan biri gelerek: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bizim için faydalı olan bir şeyi yasakladı. Allah ve Rasûlüne itaat etmek bizim için daha hayırlıdır. (Tarlalarımızı ürününden bir miktarı ile kiraya vermemizi üçte bir, dörtte bir veya belirlenen bir ölçüde ürün alarak kiraya vermeyi yasakladı. Tarla sahiplerinin kendilerinin ekmesini veya Mü’min kardeşini bir ücret almaksızın emaneten ektirmelerini emretti ve başka şekillerde kiralamayı hoş görmedi.) (Müslim, Büyü: 17; Buhârî, Müzarea: 19)

3912- Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, şöyle demiştir: Biz tarlalarımız içerisinden çıkacak ürürünün üçte bir, dörtte bir veya belirlenen bir ölçüde kiraya veriyorduk. (Buhârî, Müzarea: 19; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3913- Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında tarlalarımız içerisinden çıkan ürünün bir kısmı karşılığında kiraya verirdik. Bir gün amcalarımdan biri gelerek şöyle dedi. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bize faydalı olan bir şeyi yasakladı. Fakat Allah ve Rasûlüne itaat etmek bizim için daha hayırlıdır. Biz neden yasakladı dedik. Amcam şöyle dedi. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

(Kimin bir tarlası varsa onu ya kendisi eksin veya bir Müslüman kardeşine emaneten versin o eksin. Çıkan ürünün üçte biri, dörtte biri veya tesbit edilen bir miktarı alarak kiraya vermesin.) (Buhârî, Müzarea: 19; Müslim, Büyü’: 19)

3914- Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh) amcasından naklederek şöyle diyor: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında tarla sahibleri sulak bölgenin ürünü kendilerine verilmek şartıyla tarlalarını başkalarına kiraya veriyorlardı. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bu uygulamayı yasakladı. Ravi diyor ki: Rafi’e dedim ki: Dinar ve dirhemle kiralamak nasıldır dedim. Rafi: Dinar ve dirhemle kiralamakta bir sakınca yoktur dedi. (Ebû Dâvûd, Büyü’: 32; Buhârî, Müzarea: 19)

3915- Hanzale b. Kays el Ensarî (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rafi b. Hadîc’e dinar ve gümüşle tarla kiralamayı sordum. Dedi ki: Bunda bir sakınca yoktur. İnsanlar Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında kanal ve ark kıyılarındaki yetişenler kendilerine ait olmak üzere kiraya veriyorlardı. Bazen sulak yerler bazen de kıraç yerlerin ürünü bozuk olabiliyordu. O günlerde kiralama modeli ancak bu idi. Bu yüzden bir tarafın zarar görme ihtimali göz önüne alınarak ve karşılıklı anlaşmazlıklara çok sebep olacağı için bu tür kiralama yasak edildi. (Fakat belli bir para ile kiralamak caizdir) dedi. (Buhârî, Müzarea: 19; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3916- Hanzale b. Kays (radıyallahü anh)’tan rivâyete göre, şöyle demiştir: Rafi b. Hadîc’e tarla kiralamanın hükmünü sordum. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) arazi kiralamayı yasakladı dedi. Altın ve gümüşle kiralamayı sordum. Hayır yasaklanan tarladan çıkan ürünle olan kira şeklidir. Altın ve gümüşle kiralamakta bir sakınca yoktur dedi. (Buhârî, Müzarea: 19; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3917- Hanzale b. Kays (radıyallahü anh)’tan rivâyete göre, şöyle demiştir: Rafi b. Hadîc’e boş araziyi altın ve gümüşle kiralamanın hükmünü sordum. Helaldir sakıncası yoktur, alınan para intifa hakkıdır. (Buhârî, Müzarea: 19; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3918- Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) arazi kiralamayı yasakladı. O zamanlar altın ve gümüşle kiralamak adet değildi. Arazi sahibi arazisinin su kenarlarında ve ark yanındaki yetişen ürünlerden belirlenen bir miktarla arazilerini kiraya veriyorlardı. (Buhârî, Müzarea: 19; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3919-

3920- Sâlim b. Abdullah (radıyallahü anh) anlatıyor. Abdullah b. Ömer Rafi b. Hadîc arazileri kiraya vermekten yasakladığını duyuncaya kadar tarlasını kiraya veriyordu. Abdullah Rafi ile karşılaşınca (Ey ibn Hadîc! Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklettiğin arazi kiralama konusundaki hadis nasıldır?) diye sordu. Rafi’de Abdullah’a şöyle dedi:

(Bedir’e katılan iki amcam müşriklerden öldürülmeleri caiz olan kişilerden bahsediyorlardı. O sırada Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) arazi kiralamayı yasak etmişti. Abdullah:

(Ben de Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında arazilerin kiraya verildiğini biliyordum) dedi. Bundan sonra Abdullah, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in bu konuda kendisinin bilmediği bir hadisi olduğundan korkarak tarlasını kiraya vermekten vazgeçti. (Buhârî, Müzarea: 19; Müslim, Büyü’: 17)

3921- Zühri (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rafi b. Hadîc’in şu hadisi bize ulaştı. Bedir savaşına katılan iki amcamdan bana ulaştığına göre, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) arazi kiralamayı yasakladı. (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3922- Zühri (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: İbn Müseyyeb şöyle diyordu: Altın ve gümüş karşılığında araziyi kiralamakta bir sakınca yoktur. Rafi b. Hadîc Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in ürün karşılığında arazi kiralamanın yasak olduğunu rivâyet etmiştir. (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3923- İbn Şihab (radıyallahü anh)’tan rivâyete göre, Rafi b. Hadîc şöyle dedi: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) arazi kiralamayı yasakladı. İbn Şihab der ki: Bundan sonra Rafi’e o günlerde nasıl kiralama yapılıyordu? diye soruldu. O da şöyle anlattı:

(Arkların kenarına gelen ve ırmakların kıyısındaki verimli arazilerden çıkacak ürünlerden bir miktarı şart koşularak kiraya verilirdi. (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3924- Nafi (radıyallahü anh)’den naklettiğine göre, Rafi b. Hadîc Abdullah b. Ömer’e şöyle anlatmıştı: Rafi’in amcaları Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e geldiler ve döndüler, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in arazilerin kiraya verilmesinin yasaklandığı haberini getirdiler. Bunun üzerine Abdullah dedi ki: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında arazilerin kiraya verildiğini, sulak yerlerde yetişen ürünlerden de kira alındığını biliyorduk. (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3925- Nafi (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, İbn Ömer arazilerini kiraya veriyordu. Rafi b. Hadîc’ten bu konuda bir şeyler kendisine ulaşınca elimden tuttu, beraberce Rafi’nin yanına gittik. Rafi bize amcalarından bazısının Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den arazi kiralamayı yasakladığını söylediklerini söyledi. Bunun üzerine Abdullah ta o günden sonra arazi kiralamaktan vazgeçti. (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3926- Nafi (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, İbn Ömer tarlasını kiraya veriyordu. Rafi b. Hadîc’in amcalarından Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in arazi kiralamayı yasakladığı hadisini duyunca ondan sonra kiraya vermekten vazgeçti. (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3927- Nafi (radıyallahü anh) anlatıyor. İbn Ömer tarlasını kiraya veriyordu. Muaviye’nin halifeliğinin son zamanlarında Rafi b. Hadîc’in bu işi yasakladığını duyunca beni de alarak onun yanına götürdü ve ona sordu. O da:

(Rasûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem) tarlaları kiraya vermeyi yasakladı) deyince, İbn Ömer ondan sonra tarlalarını kiraya vermedi. Kendisine bu konu sorulduğunda Rafi b. Hadîc, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in bunu yasak ettiğini iddia etti derdi. (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3928- Nafi (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, Abdullah b. Ömer tarlalarını kiraya veriyordu. Rafi b. Hadîc’in: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bunu yasak etti dediğini duyunca, Nafi diyor ki: İbn Ömer beni de yanına aldı ve Belat (yüksekçe bir yerde) otururken Rafi’nin yanına vardık. Bu meseleyi ona sorunca, Rafi:

(Evet, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) arazileri kiralamayı yasakladı) dedi. Abdullah’ta tarlalarını kiraya vermeyi bıraktı. (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3929- Nafi (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, bir adam Abdullah b. Ömer’e Rafi b. Hadîc’in Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den araziyi kiraya vermeyi yasakladığını söylediğini haber verdi. Ben, İbn Ömer ve o haber veren şahıs üçümüz birden Rafi’nin yanına gelince, Rafi:

(Rasûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem) tarlaları kiraya vermeyi yasakladı) dedi. Abdullah’ta tarlalarını kiraya vermeyi bıraktı. (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3930- Nafi (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, Rafi b. Hadîc Abdullah b. Ömer’e Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in tarlaları kiraya vermeyi yasakladığını aktarmıştır. (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3931- Nafi (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: İbn Ömer arazisinin mahsulünün bir kısmını alarak tarlasını kiraya veriyordu. Rafi b. Hadîc’in Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bunu yasak etti dediği kendisine ulaşınca, (ve Rafi:

(Rasûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem), bundan yasakladı) dedi.) bunun üzerine İbn Ömer dedi ki:

(Rafi’i tanımadan önce tarlamızı kiraya veriyorduk) dedi ve daha sonra bu konuda şüpheye düşerek elini omuzuna koydu ve Rafi’in yanına vardık. Abdullah Rafi’ye dedi ki:

(Rasûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem)’in araziyi kiraya vermeyi yasak ettiğini duydun mu?) Rafi’de: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den işittim şöyle diyordu dedi:

(Arazilerinizi hiçbir şeyle kiraya vermeyiniz.) (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3932- Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Arazileri kiraya vermeyi yasakladı.) (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3933- Amr b. Dinar (radıyallahü anh)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir: İbn Ömer’den işittim şöyle diyordu: Tarlalarımızı belli bir miktar ürün almak karşılığında kiraya veriyor ve bunda bir sakınca görmüyorduk Rafi b. Hadîc’ten, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Ürününden bir miktar alarak tarlaları kiraya vermeyi yasakladı) hadisini işitinceye kadar böylece devam etmiştik. (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3934- İbn Cüreyc (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, şöyle demiştir: Amr b. Dinar’dan işittim şöyle diyordu: Ben şahidim ki İbn Ömer, tarlaları ürününden belli bir miktar alarak kiraya vermeyi sormuştu da şöyle diyordu:

(Biz bunda bir sakınca görmüyorduk, bir önceki yıl İbnü Hadîc Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den bu tür işi yasakladığını öğreninceye kadar bu işe devam ediyorduk. (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3935- Amr b. Dinar (radıyallahü anh)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir: İbn Ömer’den işittim şöyle diyordu: Biz önceleri arazilerimizi ürününden bir miktarı karşılığında kiraya vermekte bir sakınca görmüyorduk, bir yıl önce Rafi’nin Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den bunu yasakladığını duyuncaya kadar bu kiralamaya devam etmiştik. (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3936-

3937- Câbir (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) araziyi ürününden bir miktar alarak kiraya vermeyi, yaş hurmayı kuru hurma karşılığında alıp vermeyi yasakladı. (Müslim, Büyü’: 17; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3938- Câbir (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) meyveleri olgunlaşmadan satmayı ve arazileri içersinden çıkan ürünlerin üçte bir, dörtte bir karşılığında kiraya vermeyi yasak etti. (İbn Mâce, Ticarat: 32; Ebû Dâvûd, Büyü’: 23)

3939- Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh)’ten rivâyete göre, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ona:

(Tarlalarınızı kiraya veriyor musunuz?) diye sordu. Bende:

(Evet dörtte bir veya vesak arpa karşılığında kiraya veriyoruz) dedim. Bunun üzerine Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

(Öyle yapmayın ya kendiniz ekin ya Mü’min kardeşinize ekmesi için verin veya ekmeyin boş kalsın.) (Ebû Dâvûd, Büyü’: 32; İbn Mâce, Rehin: 10)

3940- Rafi (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Zuheyr b. Rafi bize gelerek: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) faydamıza olan bir şeyi bize yasak etti dedi. Ben de:

(Nedir o yasaklanan?) dedim. (Rasûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem)’in emri haktır. Bana tarlalarınızı nasıl kiraya veriyorsunuz?) diye sordu. Ben de: Ürününden dörtte bir almak veya bir miktar arpa ve hurma karşılığında veriyoruz dedim. Bunun üzerine şöyle buyurdular:

(Öyle yapmayın ya kendiniz ekin veya Müslüman kardeşinize ekmesi için verin veya boş bırakın ekmeyin.) (İbn Mâce, Rehin: 10; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3941- Üseyd b. Rafi b. Hadîc’ten Rafi’in kardeşi kavmine: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bu gün sizin menfaatinize olan bir şeyi yasak etti. Onun emrine uyulması gerekir, hakkınızda hayırlıdır. Araziyi kiraya vermeyi yasakladı. (İbn Mâce, Rehin: 10; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3942- Abdurrahman b. Hürmüz (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Üseyd b. Rafi b. Hadîc el Ensarî’den işittim şöyle anlatıyordu: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) onları (Muhakale) türü kiraya vermekten yasaklamıştı. (Muhakale) içerisinden çıkan ürünün bir kısmıyla kiraya verilen arazi demektir. (İbn Mâce, Rehin: 10; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3943- Îsa b. Sehl b. Rafi b. Hadîc (radıyallahü anh) anlatıyor:

(Dedem Rafi b. Hadîc’in yanında yetim olarak büyüdüm akil baliğ oldum ve birlikte hacca gittim. O sırada kardeşim Imran b. Sehl b. Rafi b. Hadîc dedeme gelerek:

(Arazimizi falan kadına iki yüz dirheme kiraladık) dedi. Bunun üzerine dedem:

(Evladım böyle yapma! Bırak Allah rızkını başka yerden verir çünkü Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) araziyi kiralamayı yasak etmiştir) dedi. (İbn Mâce, Rehin: 10; Ebû Dâvûd, Büyü’: 32)

3944- Zeyd b. Sabit (radıyallahü anh)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Allah, Rafi b. Hadîc’i bağışlasın. Vallahi -Allah en iyisini bilir- ben arazi kiralama konusundaki hadisi daha iyi biliyorum olay şöyle olmuştu:

(Arazi kiralayıp anlaşamayan iki kişi kavga ediyorlardı. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

(Böyle kavga edecekseniz arazilerinizi kiraya vermeyiniz) buyurdu. Rafi; sadece (Kiraya vermeyiniz) sözünü duydu. Ebu Abdurrahman arazi kiralamasında sözleşme şöyle yapılır dedi:

(Tohum ve masraflar tarla sahibine, Allah’ın verdiği ürünün dörtte biri de kiralayana ait olmak üzere kendi arzu ve yetkisiyle filan oğlu filan, arazi sahibi falan oğlu falanla bu sözleşmeyi yapmıştır.)

Falan memleketin falan bölgesinde etrafı dört bir yandan şu sınırlarla çevrilmiş olan arazinin tamamı su kanallarıyla ağaçsız ve ekinsiz boş olarak belli şartlar içerisinde mal sahibi tarafından kiracı durumundaki şahsa teslim edilmiştir.

Bu şartlarda bu yazışmayla sınırları belli arazilerini bana teslim etmiş oluyorsun. Tüm haklarıyla su kanalı ve sulama teşkilatıyla düz araziyi hiçbir ağacı ve ekini olmaksızın bir yıl süreyle şu ayın şu gününden başlayıp şu ayın şu gününde bitmek üzere ekmem için bana teslim edilmiştir. Bu sözleşmedeki hususlara riayet edilerek sınırları belirlenmiş bu arazi parçası senenin uygun zamanlarında benim istediğim ve arzu ettiğim şekilde buğday, arpa, susam, pirinç, pamuk, yaş sebzeler, bakla, nohut, bezelye, mercimek, hıyar, acur, karpuz, havuç, şalgam, turp, soğan, sarımsak, baklagiller ve kokulu bitkiler ve bunların dışında da yaz ve kış her şeyi ekebilirim.

Tüm çekirdek ve tohumlar sana aittir. Diğer yapılacak şeyler bana aittir. Bu işleri ben kendim de yürütebilirim. Hayvanlarım ve aletlerimle ürünün en iyi olması için çalışacağım, bu konuda çalışmak bana aittir. Araziyi işletmek ürünü artırmak için gerekli su kanalları açmak, gerektiğinde gübrelemek, sulamak, ürünleri toplamak, biçmek, harmanlamak, dövüp savurmak bana, masraflar sana aittir. Kendim çalışırım, yardımcılarım işçilerimle çalışırım sana çalışmak yok. Bu süre içerisinde Allah’ın verdiği ürünlerden sözleşme şartlarına uygun hareket edildikten sonra çıkan ürünün dörtte üçü sana ait olup araziyi sulamanın, tohumunun karşılığıdır. Kalan dörtte bir ise işçilerimle ve aletlerimle çalışmamdan dolayı bana aittir. Bu sözleşmedeki şartlarla bu araziyi senden filan gün, filan ayda ekip dikmek üzere teslim aldım, mülkiyet hakkı benim değildir. Mal sahibinindir. Sadece sözleşme uyarınca ekip dikme görevi benimdir. Sözleşme süresi bitince arazi aynen teslim edilecektir. Sözleşme süresi bitince beni ve benim sebebimle orada bulunan her çalışanı çıkarabilirsin. Bu sözleşmeyi falan ve filan da okumuş ve şahit olmuşlardır, bu sözleşme iki nüsha yapılır. (Ebû Dâvûd, Büyü’: 31; İbn Mâce, Rehin: 10)