BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

24. Kime Zekât Verilir Ve Zenginliğin Ölçüsü Nedir?

1628- Abdullah (b. Mesûd (radıyallahü anh) )'dan nakledilmiştir ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

" Kendisine yetecek malı olduğu halde dilenen kimsenin (aldığı şeyler) kıyamet gününde yüzünde tırmık izi ve yara olarak gelir."

Ya Resûlallah! Zenginliğin ölçüsü nedir? diye soruldu. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

" Elli dirhem gümüş veya bunun değerinde altın" buyurdu.

(Râvi) Yahya (b. Âdem) dedi ki: Abdullah b. Osman, Süfyan'a:

" Hatırladığıma göre Şu'be, Hakim b. Cübeyr'den (hadis) rivâyet etmez" dedi. Süfyân da:

" Bu hadisi bize Muhammed b. Abdirrahman b. Yezid'den, Zübeyd rivâyet etti" cevabını verdi.

Tirmizî, zekât 22; Nesaî, zekât 87; İbn Mâce, zekât 26; Ahmed b. Hanbel, ı, 388, 441; IV-181.

1629- Atâ b. Yesâr, Esed oğullarından bir adamın şöyle dediğini rivâyet etmiştir:

Ben ve ailem Bakî el-Garkad'a inmiştik. Ailem bana: "Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a git de ondan yiyecek bir şey iste" dedi ve ihtiyaçlarını saymaya başladı. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a gittim. Yanında kendisinden (bir şeyler) isteyen bir adam gördüm. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem), ona:

"Sana verecek bir şey bulamıyorum" diyordu. Bunun üzerine şöyle söyleyerek kızgın bir halde döndü.

Hayatıma yemin ederim ki sen, dilediklerine veriyorsun.

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

"Ona verecek bir şey bulamadığım için bana kızıyor. Sizden biriniz bir ukiyye gümüşü veya bu değerde malı olduğu halde dilenirse, haddi aşarak dilenmiş olur" buyurdu.

Esed'li (adam devamla) şöyle dedi: Kendi kendime, sütlü devemiz bir ukiyyeden daha değerlidir, dedim ve hiçbir şey istemeden geri döndüm.

Bir ukiyye, kırk dirhem gümüştür. Ondan sonra Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a arpa ve kuru üzüm geldi de Aziz ve Celîl olan Allah, bizi zengin edene kadar gelenlerden Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bize pay ayırdı.

Ebû Dâvûd dedi ki: Mâlik'in dediği gibi, (Süfyan) Sevrî de bu hadisi böyle rivâyet etti.

Nesâî, zekât 90.

1630- Ebu Saidi'l-Hudrî'den; demiştir ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

"Kim bir ukiyye değerinde malı olduğu halde dilenirse haddi aşmış olur.”

Bunun üzerine kendi kendime; Yakute adlı dişi devem bir ukiyyeden daha değerlidir, dedim. (Hadisin râvilerinden olan) Hişâm, "bir ukiyyeden daha değerlidir" sözü yerine "kırk dirhemden daha değerlidir" dedi- ve ondan hiçbir şey istemeden geri döndüm.

Hişâm, rivâyetinde buna "Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında bir ukiyye, kırk dirhemdi." sözünü ilâve etti.

Nesâî, zekât 89; Ahmed b. Hanbel III, 7, 9; IV, 36; V, 430.

1631- Sehl b. el-Hanzeliyye'den; demiştir ki:

Uyeyne b. Hısn ile el-Akra b. Habis Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a geldiler ve ondan (bir şeyler) istediler. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) onlara istedikleri şeylerin verilmesini emretti. Muâviye'ye (onlara istedikleri şeylerin verilmesi için oturdukları yerlerin zekât memurlarına yazmasını) emretti. O da onlara istedikleri şeyleri yazdı. Akra mektubunu aldı, sarığının içine sardı ve gitti. Uyeyne ise, mektubunu aldı, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'ın yanına geldi ve (kendi kendine) dedi ki: "Ya Muhammed! Benim, Mütelemmis'in sayfası (mektubu) gibi içinde ne olduğunu bilmediğim bir mektubu, kavmime götüreceğimi mi zannediyorsun?"

Bunun üzerine Muaviye, onun bu sözünü Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a haber verdi, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

"Kimin yanında kendisine yetecek malı olduğu halde dilenirse, kendisini ateşe götürecek şeyi çoğaltmış olur" buyurdu. Nüfeylî bir diğer rivâyette ("ateş" sözü yerine) "cehennemin kor ateşi", dedi, Oradakiler:

Ya Resûlallah! Kişiye yetecek malın miktarı nedir? dediler. -Nufeylî bir diğer rivâyette, bunun yerine "varlığıyla beraber dilenmek uygun olmayan zenginliğin miktarı nedir? dedi.

"Ona öğle ve akşam yemeğinde yetecek miktardır" buyurdu. Nufeylî bir diğer rivâyette bunun yerine, "Onu bir gün bir gece veya bir gece bir gün doyuracak yiyeceğinin olmasıdır" dedi ve bize bunu zikredilen bu sözlerle kısa olarak rivâyet etti.

Ahmed b. Hanbel, IV, 181.

1632- Ziyâd b. el-Hâris es-Sudâî'den; demiştir ki:

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a geldim ve ona beyat ettim. Uzun bir hadis zikretti. (Bu arada şunları söyledi):

"- Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a bir adam geldi ve "bana zekât ver" dedi. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ona:

"Yüce Allah zekât (taksimi) hususunda ne bir peygamberin ne de başkasının hükmüne razı olmadı ki, onunla ilgili hükmü kendisi verdi, onu sekiz sınıfa taksim etti. Eğer o sınıflardan isen sana hakkını veririm." buyurdu."

Ahmed b. Hanbel, IV, 169.

1633- Ebû Hureyre (radıyallahü anh)'den; demiştir ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

"Miskin, bir iki hurma veya bir-iki lokma ile geri çevrilen (dilenci) değildir. (Asıl) Miskin, insanlardan bir şey istemeyen ve onlar tarafından hali bilinmediği için kendisine (bir şey) verilmeyen kimsedir."

Buhari, zekât 53; Müslim, zekât 101; Nesaî, zekât 76; Ahmed b. Hanbel, I, 384, 446; II, 260, 316, 445, 506.

1634. ..Ebû Hureyre'den, demiştir ki:

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) (bir önceki hadisin) benzerini buyurdu. (Ebû Seleme devamla dedi ki:) "Miskin, utanıp istemeyen ve muhtaç olduğu bilinmediği için kendisine sadaka verilmeyen kimsedir. İşte o (âyette sözü edilip de sadakadan) mahrum olandır". Müsedded rivâyet ettiği hadiste buna, "Kendisine yetecek malı olmayan" sözünü ilâve etti. Ancak "utanıp istemeyen" sözünü söylemedi.

Nesaî, zekât 76.

Ebu Dâvûd dedi ki: Muhammed b. Sevr ile Abdurrezzak bu hadisi Ma'mer'den rivâyet ettiler ve "Mahrum" sözünü Zührî'nin sözü saydılar ki, bu daha doğrudur.

1635- Ubeydullah b. Adiyy b. el-Hıyâr'dan rivâyet edildiğine göre şöyle demiştir:

İki adam bana bildirdiklerine göre, Veda haccında zekât taksim ederken Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'e gelmişler ve o zekâttan kendileri de istemişler. (O iki adam dedi ki:) Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) gözlerini kaldırıp bize baktı ve indirdi, bizi güçlü-kuvvetli gördü:

“Dilerseniz size de veririm. Ancak zengin ile kazanabilen güçlünün bunda hakkı yoktur," buyurdu.

Nesâî, zekât 91; Ahmed b. Hanbel, IV, 224; V, 290, 362.

1636. ..Abdullah b. Amr'dan rivâyet edildiğine göre Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:

"Zengin'e, kuvvetli ve sağlam olana zekâl (almak) helâl olmaz."

Ebû Dâvûd dedi ki: Süfyân bunu Said b. İbrahim'den İbrahim'in dediği gibi rivâyet etti. Şu'be, de bunu Saîd'den rivâyet etti. Ancak "kuvvetli ve sağlam" yerine "kuvvetli ve güçlü" dedi.

Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'den (bu konuda) rivâyet edilen diğer hadislerin bir kısmı "kuvvetli ve güçlü" diğer bir kısmı da "kuvvetli ve sağlam" şeklindedir.

Ata b. Züheyr, Abdullah b. Amr'la karşılaştığını ve (Abdullah'ın) "zekât (almak) kuvvetliye de sağlam olana da helâl olmaz" dediğini söyledi.

Tirmizî, zekât 23; Nesâî, zekât 90; İbn Mâce, zekât 26; Ahmed b. Hanbel, II, 164, 192, 377; V, 375; Dârimî, zekât 15; Darekutnî, es-Simen, II, 118; Hâkim, el-Müstedrek, I, 407.