BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

197. İki Rekatte(n Sonra) Yanılma

Başlık metnindeki secde kelimesinden maksat rekâttır. Bu İfade mecaz olarak kullanılmış, yani cuz zikredilmiş kul kastedilmiştir. Bu başlık, bir nüshada " iki sehv secdesi" , başka birinde " sehv secdeleri" şeklinde ifâde edilmiştir.

1010- Ebû Hüreyre (radıyallahü anh)'den nakledilmiştir ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bize aşiyy -öğle veya ikindi- namazlarından birini kıldırdı. İki rekatten sonra selâm verdi. Sonra mescidin ön cephesindeki tahtanın yanında durup ellerini biri biri üstüne gelecek şekilde o tahtaya koydu. Yüzünde hiddet (belirtileri) görülüyordu. Bu ara " namaz kısaldı, namaz kısaldı" diyerek acele ile mescitten çıkanlar oldu. Cemaat içinde Ebû Bekir ve Ömer de vardı. Fakat bu ikisi, Resûlüllah'a birşey söylemekten çekindiler. Bu esnada, Resûlüllah'ın zülyedeyn (iki elli) adını taktığı bir adam kalkıp:

Ya Resûlallah! Unuttun mu? Yoksa namaz kısaltıldı mı? dedi. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem);

" Unutmadım, namaz, kısaltılmadı da" buyurdu. Adam:

Hayır Ya Resûlallah! Unuttun dedi. Hazret-i Peygamber cemaate dönüp:

" Zülyedeyn doğru mu söyledi?" dedi.

Evet, diye işarette bulundular.

Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) yerine dönüp kalan iki rekatı kıldırdı, sonra selâm verdi, tekbir aldı ve her zamanki secdesi gibi veya ondan daha uzun secde yapıp başını kaldırdı, tekrar tekbir aldı ve normal secdesi gibi veya ondan daha uzunca bir secde daha yaptı, sonra başını kaldırdı ve tekbir aldı.

(Eyyûb) dedi ki: Muhammed'e " yanılmada selâm verdi mi?" dendi. O da:

" Bunu Ebû Hureyre'nin söylediğini hatırlamıyorum ama İmrân b. Husayn'ın " Sonra selâm verdi" dediğini haber aldım" dedi-

Buhârî, salât 88, sehv 5, ezan 69; Müslim, mesâcid 97, 99; Tirmizî, mevâkît 175; Nesâî-sehv 22, İbn Mâce, ikâme 134; Dârimî, salât 175, 202, Muvatta' nida 58, 60.

1011- (Önceki hadisi) Abdullah b. Mesleme, Mâlik'den; Mâlik Eyyûb'dan o da Muhammed'den, Muhammed'in (önceki hadisteki) isnadıyla rivâyet etmişlerdir. Ancak Hammâd'ın (bundan önceki) hadisi daha tamdır.

Mâlik (bu rivâyette): (Önceki hadisteki) " Bize" sözünü söylemeden " Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) namaz kıldırdı" dedi. " İşaret ettiler" sözünü " insanlar evet dediler" şeklinde ifade etti. Mâlik (rivâyetine) şöyle devam etti:

" Sonra Resûlüllah (başını) kaldırdı" (dedi, fakat)-" tekbir aldı" demedi- sonra (sehv için) tekbir aldı ve diğer secdeleri gibi veya onlardan daha uzun secde etti ve başım kaldırdı.

 (Mâlik'in) hadisi (bu şekilde) tamamlandı. Bundan sonrasını zikretmedi. (Önceki rivâyetteki) - " işaret ettiler" sözünü Hammâd b. Zeyd'den başkası söylemedi.

Babını kaldırırken " tekbir aldı" demedi.

Ebû Dâvûd buyurdu ki: sözünden evvelki) " tekbir aldı" ve " (Resûlüllah yerine) döndü" sözlerini bu hadisin râvilerinden (Hammad'dan başka) hiç biri söylememiştir.

Ebû Dâvûd'un bu sözü bazı nusnalarda mevcut değildir.

1012- Bize Müsedded rivâyet etti. (Dedi ki) bize Bişr yani İbn el-Mufaddal rivâyet etti. (Dedi ki) bize Seleme yani İbn Alkame, Muhammed vasıtasıyle Ebû Hureyre'den, Ebû Hureyre'nin söylediğini haber verdi.

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bize namaz kıldırdı- (diye başlayıp) " İmran b. Husayn'ın;

" Sonra selâm verdi" dediği bana haber verildi" cümlesinin sonuna kadar, tamamen Hammâd'ın (bir evvelki) hadisinin manasını (nakletti).

Seleme (devamla) dedi ki:

" (Muhammed b. Sîrîn'e) teşehhüd de (zikredildi) mi?" dedim.

Teşehhüd hakkında birşey işitmedim ama bana teşehhüdde bulunmuş olması daha uygun geliyor, dedi.

Seleme (Hammâd'ın hadisinde zikredilen) " Resûlüllah ona Zülyedeyn adını takmıştı" " işaret ettiler" ve (Resûlüllah'in yüzünde) hiddet (vardı)" ifadelerini zikretmedi.

Hammâd'ın (1008 no'daki) Eyyûb'dan rivâyet ettiği hadisi bundan daha tamdır.

1013- Bize Ali b. Nasr haber verdi, ona Süleyman b. Harb haber vermiş, Süleyman'a da Eyyüb'dan naklen Hammad b. Zeyd haber vermiş, o da Hişâm'dan, Hişam Yahya b. Atik vasıtasıyla İbn Avn'dan, İbn Avn, Muhammed'den o da Ebû Hureyre'den, Ebû Hureyre, Resûlüllah'dan Zülyedeyn hâdisesini rivâyet etmiş ve (bu rivâyette) " Resûlüllah tekbir aldı ve secde etti" denilmiştir.

(Râvi) Hişâm, -yani İbn Hassan- " (Sehv secdesi için) tekbir aldı, sonra tekrar tekbir aldı ve secde etti" dedi.

Ebû Dâvûd buyurdu ki: Bu hadisi aynı şekilde Hubeyb b. eş-Şehîd, Humeyd, Yûnus ve Âsim el-Ahvel, Muhammed'den o da Ebû Hureyre'den rivâyet etmiştir. Bunlardan hiç birisi Hammâd b. Zeyd'in Hişâm'dan naklen söylediği, " Resûlüllah (sehv secdesi için başlama) tekbir(i) aldı. Sonra tekbir aldı ve secde etti" sözlerini zikretmemişlerdir.

Yine Hammâd b. Seleme ve Ebû Bekir b. Ayyaş bu hadisi Hişâm'dan rivâyet etmişler ve Hammâd b. Zeyd'in ondan naklen söylediği, " tekbir aldı, sonra yine tekbir aldı" sözünü söylememiştir.

1014- Muhammed b. Yahya b. Fâris -Muhammed b. Kesir- Evzâî, -Zühri,- Said b. el-Müseyyeb -Ebû Seleme- Ubeydullah b. Abdullah senediyle gelen bir rivâyette Ebû Hureyre (bu babtaki hadislerde haber verilen) hâdiseyi nakledip " Allah kendisine kesin olarak bildirinceye kadar Resûlüllah sehiv secdelerini yapmadı" demiştir.

1015- Ebû Bekr b. Süleyman b. Ebî Hasme, Resûlüllah'ın bu (bab'da zikredilen) sehv hadisesini, İbn Şihâb'a haber vermiş ve şunları eklemiştir:

Bana ulaştığına göre, Resûlüllah; şüphe edildiğinde yapılan iki secdeyi, insanlar bu konuda kendisine iyice hatırlatıncaya kadar yapmazdı.

Ebû Dâvûd rivâyet etmiştir.

İbn Şihâb dedi ki: Bu haberi Said b. Müseyyeb Ebû Hüreyre'den naklen bana bildirdi. Ayrıca Ebû Seleme b. Abdirrahmân, Ebû Bekir b. el-Hâris, İbn Hişam ve Ubeydullah b. Abdullah da bana haber verdiler.

Ebû Dâvûd buyurdu ki: Bu haberi Yahya b. Ebî Kesîr ve îmrân b. Ebî Enes, Ebû Seleme b. Abdirrahman'dan (Ala b. Abdurrahman babasından hepsi)

Bu cümle bazı nüshalarda mevcut değildir. de Ebû Hüreyre'den bu hadiseyi nakletmiş Resûlüllah’ın iki defa secde ettiğini söylememiştir.

Yine Ebû Dâvûd buyurdu ki: Bu hadisi Zübeydî, Zührî'den, Zührî de Ebû Bekr b. Süleyman b. Ebû Hasme'den rivâyet edip " sehv secdelerini yapmadı" demiştir.

1016- Ebû Seleme b. Abdirrahman'ın Ebû Hureyre (radıyallahü anh)'den rivâyet ettiğine göre; Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) öğle namazını kıldırıp iki rekatte selâm vermiş. Kendisine:

Namaz kısaltıldı mı? denilince, iki rekat daha namaz kılmış, sonra da iki defa secde etmiştir.

Buhârî, sehv 3; Nesâî, sehv 23.

1017- Sa'îd el-Makburî'nin Ebû Hureyre (radıyallahü anh)'den rivâyet ettiğine göre:

Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) (dört rekatlı) bir farz namazın ikinci rekatından (sonra namazdan) ayrıldı. Bir adam kendisine:

Ya Resûlallah, namaz kısaltıldı mı, yoksa unuttun mu? dedi. Efendimiz:

" Bunlardan hiç biri olmadı" buyurdu. Bunun üzerine cemaat:

Bunu yaptın (namazı eksik kıldın) Ya Resûlallah! dediler.

Bu sefer Hazret-i Peygamber diğer iki rekâtı de kılıp (namazdan) ayrıldı ve sehv secdelerini yapmadı.

Ebû Dâvûd buyurdu ki: Bu hadiseyi Dâvûd b. Husayn İbn Ebu Ahmed'in azatlısı Ebû Süfyân'dan; o da Ebû Hureyre vasıtasıyla Resûlüllah'tan rivâyet etmiştir. Ebû Hureyre rivâyetinde:

" Sonra selâmdan sonra oturduğu yerden iki defa secde yaptı" demiştir.

1018- Damdam b. Cevs el-Hiffânî, bu haberi Ebû Hüreyre'den şöylece rivâyet etmiştir:

" Resûlüllah bilâhare selâm verdikten sonra sehv secdelerini yaptı."

1019- İbn Ömer'den nakledilmiştir ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bize (dört rekatlı bir) namaz kıldırıp iki rekatta selâm verdi...

(Ebû Usâme bundan sonra) İbn Sîrîn'in Ebû Hüreyre'den yaptığı rivâyetin benzerini zikretti.

1008 no'lu hadis. (İbn Ömer rivâyetinin sonunda da) " Resûlüllah sonra selâm verdi, sonra da sehv secdelerini yaptı" dedi.

1020- İmrân b. Husayn (radıyallahü anh)'den nakledilmiştir ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ikindi namazının üç rekatında selâm verdi. Sonra -Mesleme'den rivâyet edildiğine göre- (hanımlarının) odalarına girdi. (Bunun üzerine elleri uzun olan ve el-Hırbâk denilen bir adam kalkıp):

Namaz kısaltıldı mı? Ya Resûlallah, dedi. Bu söze karşılık Resûlüllah eteğini çekerek kızgın bir halde çıkıp:

" Doğru mu söyledi?" dedi. Ashâb:

Evet, dediler. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) da (kalan) bu rekatı kıldırdı. Sonra selâm verdi. Onun iki secdesini yaptı sonra (tekrar) selâm verdi.

Müslim, mesâcid 101; Nesâî, sehv 23; İbn Mâce, ikâme 134: Ahmed b. Hanbel, V, 110.