BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

124. Teyemmüm

317- Âişe (radıyallahü anhâ)’dân;demiştir ki;

" Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Üseyd b. Hüdayr ile birlikte bazı kişileri Âişe'nin kaybettiği bir gerdanlığı aramak üzere gönderdi. (Gerdanlığı ararlarken) namaz vakti geldi, onlar da namazı abdestsiz olarak kılıp Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a geldiler ve yaptıklarını haber verdiler. Bunun üzerine teyemmüm âyeti (el-Maide (5), (6) nazil oldu."

İbn Nufeyl şunu da ilave etti:

" Üseyd b. Hudayr Âişe'ye dedi ki;

Allah'ın rahmeti üzerine olsun, senin başına, hoşlanmadığın ne gelmişse Allah sana ve müslümanlara ondan bir kurtuluş ihsan etmiştir."

Buhârî, teyemmüm 1, 2; Tefsiru's-Sûre: 3, 4, 5, 10; nikâh 65; Müslim, tahâre 28; İbn-i Mâce, tahâre 90; Nesâî, tahâre 193; Muvattâ, tahâre 89; Ahmed b. Hanbel, I, 238' VI 57, 171.

318- Ammâr b. Yâsir (radıyallahü anh) şöyle haber vermiştir:

" Sahâbîler, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ile beraber oldukları halde, sabah namazı için yeryüzü (toprak) cinsinden bir şeyle teyemmüm ettiler. Şöyleki: Ellerini yere vurdular sonra yüzlerini bir kere meshettiler. Bilâhere ellerini tekrar yere vurdular ve her iki ellerini omuzlarına ve koltuk altlarına kadar avuçlarının içiyle meshettiler."

İbn Mâce, tahâre 92; Ahmed b. Hanbel, IV, 321.

319- Abdülmelik b. Şuayb, İbn Vehb'den önceki hadisin benzerini rivâyet etti. İbn Vehb rivâyetinde şöyle dedi:

" Müslümanlar kalktılar ve topraktan bir şey avuçlamadan ellerini yere vurdular." (İbn Vehb bundan sonra) önceki hadisin benzerini söyledi. Ancak omuzlan ve koltuk altlarım zikretmedi. İbnu’l-leys ise, " dirseklerin üstüne kadar..." dedi.

 İbn Mâce, tahâre 92.

320- Ammâr b. Yâsir'den rivâyet edilmiştir ki;

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) yanında Âişe olduğu halde gece yarısından sonra Ulâtü’l-Ceyş (denilen yer) de konakladı.

Ulatü'l ceyş: Buhârî ve Müslim'de, Beyda ve Zâtü’l-Ceyş diye rivâyet edilmiştir. Avnu'l-Mâbud'un İfâdesine göre Ulâtü’l-Ceyş ile Zatü’l-Ceyş aynı yerin adıdır. Medine ile Mekke arasındaki konak yerlerinden biridir.

(Burada) Âişe'nin Zafâr - Zafâr, Yemen sahillerinde bir şehrin adıdır. - boncuğundan olan gerdanlığı kayboldu. Ordu tanyeri ağarıncaya kadar bu gerdanlığı aramakla meşgul oldu. Halbuki yanlarında su yoktu. Bundan dolayı Ebû Bekir, Âişe'ye kızdı ve, " insanları (yola devam etmekten) alakoydun. Halbuki onların yanında su yok" dedi. Bunun üzerine Allah Celle Celâlühü, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a temiz olan yer yüzü cinsinden bir şeyle temizlenme ruhsatını (teyemmüm âyetini) indirdi. Hemen müslümanlar Resûlüllah’la birliktekalktılarıve ellerini yere vurdular, sonra da topraktan bir şey avuçlamadan kaldırıp yüzlerini ve ellerini üstten omuzlarına, avuçlarının içinden de koltuk altlarına kadar meshettiler.

Buhârî, teyemmüm 1; şehâdât 15; meğâzî 34; Müslim, hayz 108; tevbe 56; Nesâî, tahâre 196; Ahmed b. Hanbel, IV, 264, VI, 195, 197, 198.

İbn Yahya rivâyetinde, İbn Şihâb'ın;

" insanlar buna (omuzlara ve koltuk altlarına kadar meshetmeye) itibar etmiyorlar" dediğini ilâve etti.

Ebû Dâvûd buyurdu ki:

Bu hadis-i şerifi, İbn îshâk da böylece (Salih b. Keysân’in rivâyet ettiği gibi) rivâyet etti ve rivâyetinde (Ubeydullah b. Abdillah ile Ammâr b. Yâsir'in arasına) İbn Abbâs'ı soktu. (İbn îshâk ayrıca) Yûnus'un dediği gibi, " iki defa vurdular" dedi. (Mûsânnifin bu sözü, Salih b. Keysân’in " bir defa vurdular" şeklinde rivâyet ettiğine delâlet ediyor.)

Bunu Mâ'mer de Zührî'den " iki vuruş" şeklinde rivâyet etti.

Mâlik, Zühri’den, Zührî, Ubeydullah b. Abdillah'dan o da babası tankıyla Ammâr'dan rivâyet etti.

Ebû Uveys de aynı şekilde (Mâlik'in dediği gibi Abdullah’in ilâvesiyle) Zührî'den rivâyet etti.

İbn Uyeyne, Ubeydullah'ın babası(nın zikredilip ve zikredilmediği)nde şüphe etti.

Bir seferinde " Ubeydullah'dan o da babasından, veya Ubeydullah'tan, o da İbn Abbâs'tan" şeklinde, başka bir seferinde’babasından " bir seferinde de "İbn Abbâs'tan" şeklinde rivâyet etti

Yine İbn Uyeyne, o hadisi Zührî'den duyup duymadığında da tereddüt etti.

Onlardan (Ammâr hadîsini Zührî'den rivâyet edenlerden) ismini verdiğim (Yûnus, İbn îshâk ve Ma'mer)’den başka hiçbirisi bu hadiste " iki vuruştu zikretmedi.

321- Şakîk (radıyallahü anh)'den; şöyle demiştir:

Ben, Abdullah (b. Mes'ud) ile Ebû Mûsâ el-Eşârî'nin yanında oturmakta idim. Ebû Mûsâ;

Ya Ebû Abdirrahman bir adam cünup olsa ve bir ay su bulamazsa teyemmüm yapamaz mı? Ne dersin? dedi. Abdullah;

Hayır, bir ay da su bulamasa teyemmüm yapamaz, karşılığını verdi. Bunun üzerine Ebû Mûsâ:

Peki, Mâide Süresindeki " Su bulamazsanız temiz yer yüzü ile teyemmüm ediniz" âyetini ne yapacaksın? dedi, Abdullah;

İnsanlara ruhsat verilseydi, suları soğuk gördükleri zaman hemen toprakla teyemmüme yönelirlerdi. Ebû Mûsâ:

Demek bunu (cünüplükten dolayı teyemmümü) bunun için kerih gördünüz, öyle mi? Abdullah:

Evet, dedi. Ebû Mûsâ;

Ammâr'ın, Hazret-i Ömer'e (söylediği) şu sözü duymadın mı? " Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) beni bir ihtiyaç için göndermişti, Cünup oldum, fakat su bulamadım. Bunun üzerine hayvanın yerde yuvarlandığı gibi yuvarlandım, sonra da Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e gelip bu durumu haber verdim. Resûlüllah;

" Şöyle yapman kâfi idi" dedi ve elini yere vurup, silkeledi, sonra sol eliyle sağ elinin üstünü, sağ eliyle de sol elinin üstünü daha sonra da yüzünü meshetti" Abdullah (b. Mesûd, Ebû Mûsâ'ya cevaben);

Sen de Ömer (b. Hattâb)’ın, Ammâr'ın sözü ile ikna olmadığını bilmiyor musun? dedi."

Buhârî, teyemmüm 7; Müslim, hayz 110; Nesâî, tahâre 198, 201; Ahmed b. Hanbel, IV, 264, 265.

322- Abdurrahmân b. Ebza (radıyallahü anh)’den şöyle demiştir:

Ben Ömer b. el-Hattab (radıyallahü anh)’ın yanında idim. Bir adam geldi ve;

(Yâ Emire'l-mü'minin) biz bir iki ay bir yerde kalıyoruz. (Cünub oluyor su bulamıyoruz, ne yapalım?) dedi. Hazret-i Ömer;

Ben olsam su buluncaya kadar yıkanmam, cevabını verdi. (Orada bulunan) Ammâr şöyle dedi:

Yâ Emir'el-mü'minin, hatırlıyor musun? Hani seninle deve (gütmek) de idik de ikimiz de cünup olmuştuk. Bunun üzerine ben yerde yuvarlandım. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’a gelip durumu söyledim. Resûlüllah;

"Şöyle yapman sana yeterdi" buyurdu ve ellerini yere vurdu, sonra onlara üfledi. Sonra da elleriyle yüzünü ve kolunun yansına kadar ellerini meshetti. Hazret-i Ömer:

Yâ Ammâr Allah'tan kork! dedi. Ammâr da:

Yâ Emirel-mü'minin, eğer sen istersen vallahi bunu ebediyyen (bir daha) söylemem, dedi. Bunun üzerine Hazret-i Ömer:

Hayır, vallahi bundan (teyemmüm hadisesinden) üzerine aldığın sorumluluğu sana bırakıyorum, dedi.

Buhârî, teyemmüm 4, 5, 8; Müslim, hayz 112; Nesâî, tahâre 195, 199, 200; İbn Mâce, tahâre 91; Ahmed b. Hanbel IV, 263, 265, 320.

323- Abdurrahman b. Ebzâ; Ammâr b. Yâsir'den bu hadis-i şerifi (şu şekilde) rivâyet etti:

" Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem);

" Ya Ammâr, şöyle yapman sana yeterdi" buyurdu Ve ellerini bir kere yere, sonra da birini diğerine vurdu. Sonra yüzünü ve dirsekleri aşmadan kollarını, yarısına kadar meshetti."

Bk. Önceki hadisin kaynakları.

Ebû Dâvûd buyurdu ki; Bu hadisi Veki’ A'meş-Seleme b. Küheyl- Abdurrahman b. Ebzâ senediyle; Cerîr de A'meş-Seleme b. Küheyl-Said b. Abdirrahman b. Ebzâ ve babası (Abdurrahman b. Ebzâ) senediyle rivâyet etti.

324- Abdurrahman b. Ebzâ'nın oğlu, babası vasıtasıyla Ammâr (radıyallahü anh)’dan bu (önceki hadislerde geçen) kıssayı rivâyet etti. Bu rivâyete göre) Resûlüllah (sallellâhü aleyhi ve sellem):

" Sana sadece (şu) yeterdi" buyurdu ve elini yere vurup ona üfledi sonra da yüzü ve ellerini meshetti.

Bk. önceki hadislerin kaynaklan.

(Şube dedi ki); Seleme şüphe etti ve " Bu hadiste, dirseklere kadar mı, yoksa bileklere kadar (manasına gelen bir şey) mi (dediğini) bilmiyorum" dedi.

325- Şube bu (önceki) hadisi ayrı isnatla rivâyet etti ve şöyle dedi: (Ammâr) dedi ki;

" Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) sonra eline üfleyip, onunla (elleriyle) yüzünü ve dirseklere - veya kollara - kadar ellerini meshetti."

Şube dedi ki;

" Seleme, (Resûlüllah) ellerini, yüzünü ve kollarım (meshetti)" derdi. Bir gün Mansûr kendisine " söylediğine dikkat et çünkü kolları (Zerr b. Abdullah'ın talebelerinden) senden başka hiç biri söylemedi" dedi.

326- Abdurrahmân b. Ebzâ bu (yukarıda geçen) hadisi Ammâr' dan, rivâyet etti. Bu rivâyetinde Ammâr der ki:

" Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

Ellerini yere vurup onlarla yüzünü ve ellerini meshedivermen sana yeterdi." Ammâr (bunu dedikterî sonra) hadisin tamamım nakletti.

Ebû Dâvûd dedi ki;

Bu hadisi Şu'be, Husayn'den, o da Ebû Mâlik'ten şöylece rivâyet etti:

" Ammâr'ı (Önceki hadisin) benzerini söylerken işittim. Ancak o " üflemedi" dedi."

Bu hadisi, Huseyn b. Muhammed ve Şu’be’den o da Hakem’den: (Ammâr), " Resûlüllah ellerini yere vurdu ve üfledi dedi" şeklinde rivâyet etti.

327- Ammâr b. Yâsir'in şöyle dediği rivâyet edilmiştir:

" Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e teyemmümü sordum. Bana hem yüz, hem de eller için bir defa vurmamı emretti."

Ahmed b. Hanbel, IV, 263, 265.

328- Katâde'ye seferde iken teyemmümün hükmü soruldu. Katâde;

Bana bir muhaddis Şâ'bî'den, o Abdurrahman b. Ebzâ'dan o da Ammâr b. Yâsir'den (Ammâr'ın) şöyle dediğini haber verdi:

" Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) (bana yüzü ve) dirseklere kadar (elleri) meshetmemi emretti."