BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

50. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in Abdest Alış Şekli

106- Osman b. Affân'ın hürriyetine kavuşturduğu Humrân b. Ebân demiştir ki: Ben Osman b. Affân'ın abdest aldığını gördüm. Önce ellerine üç defa su döküp onları yıkadı, sonra ağzına su alıp çalkaladı, sonra burnuna su verip dışarı attı, sonra üç defa yüzünü yıkadı, sonra sağ elini dirseğiyle beraber üç defa ve sol elini aynı şekilde yıkadı, başını meshedip önce sağ, sonra sol ayağını yıkayınca şöyle dedi: Ben, Resûlüllah'ın aynen şu benim abdest aldığım gibi abdest aldığını gördüm ve şöyle buyurduğunu duydum:

" Kim benim abdest aldığım gibi abdest alır da gönlünden hiç bir şey geçirmeyerek iki rekât namaz kılarsa, Allah onun geçmiş günahlarını affeder."

Müslim, tahâre 3,4, 8; Nesâî, tahâre, 67, 68, 93; İbn Mâce, tahâre 6; Ahmed b. Hanbel, I, 50, 64, 66, 68, 71.

107....Ebû Seleme b. Abdirrahman, Humrân'in kendisine şöyle dediğini nakletmektedir:

" Ben Osman b. Affan'ı abdest alırken gördüm" . Ebû Seleme rivâyetine devamla Atâ b. Yezîd'in Humrân'dan naklettiği hadîsin aynısını nakletti. Ancak" Mazmaza ve istinşâkî"

Bazı nüshalarda istinsâr geçmektedir. zikretmedi. Ebû Seleme, Humrân'dan naklettiği bu hadîsde şunları söyledi: Osman (radıyallahü anh) başını üç kerre mesh etti sonra iki ayağını üç kere yıkadı. Ve dedi ki: İşte ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) in böyle abdest aldığım (gördüm) ve O (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

" Kim bu sayıdan daha az yıkayarak abdest alırsa bu abdest o kimseye yeter." dediğini duydum. Ancak Ebû Seleme bu rivâyette Rasûlü Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem)'in abdestten sonra namaz kıldığını zikretmedi.

108....Osman b. Abdurrahman et-Teyim'den rivâyet edildiğine göre; İbn Ebî Müleyke'ye abdesti sormuşlar. O da şöyle cevap vermiş: Ben Osman b. Affân'a abdestin sorulduğuna şâhid olmuştum. O (bunun üzerine) su istedi. Kendisine bir su kabı getirildi. Sonra o kabı eğip (içindeki sudan) sağ eline döktü ve ellerini yıkadı. Sonra da sağ elini suya daldırıp üç kerre ağzına su verip dışarı attı. Üç kerre burnuna su verdi, üç kerre de yüzünü yıkadı. Sonra üç kerre sağ elini ve üç kerre de sol elini (bileklerine kadar) yıkadı. Sonra elini daldırıp suyu avuçlayarak başını ve kulaklarını mesh etti. Kulaklarının içini ve dışını birer kerre meshetti. En sonunda da ayaklarını yıkayıp, " Bana abdestten soranlar hani nerede? İşte ben Resûlüllah'ı böyle abdest alırken gördüm." dedi.

Ebû Dâvûd buyurdu ki: Osman’ın rivâyet ettiği sahih hadîslerin hepsi de başın bir kerre mesh edileceğine delâlet ederler. Osman hadîsini nakleden râviler, rivâyetlerinde abdestin, her uzvun üç kerre yıkanmasıyla olacağını söyledikleri halde, başın sadece meshedileceğini söylemekle yetinip diğer uzuvlardaki gibi kaç defa olacağını zikretmediler.

109....Ebû Alkama'den nakledilmiştir ki; Osman b. Affan (radıyallahü anh) su istedi, abdest aldı. Suyu önce sağ eliyle sol eline döküp iki elini bileklerine kadar yıkadı. Sonra ağzına ve burnuna üç kerre su verip dışarı attı. Ebû Alkame Hazret-i Osman'ın abdest organlarını üç kerre yıkadığını söyledi ve şöyle devam etti: Hazret-i Osman sonra başını meshetti ve daha sonra da iki ayağını yıkayıp şöyle dedi:

" Ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in aynen şu gördüğünüz benim abdest alışım gibi abdest aldığını gördüm." Sonra bu hadîsi Ebû Alkame'den nakleden Ubeydullah, (106 nolu) Zührî hadîsinin aynısını sonuna kadar okudu.

110....Şekîk b. Seleme'den şöyle demiştir:

" Ben Osman b. Affan'ın üçer kerre bileklerini yıkayıp üç kerre de başını meshettikten sonra şöyle dediğini gördüm: Resûlüllah işte böyle yaptı."

Ebû Dâvûd buyurdu ki: Bu hadîsi Veki aynı zamanda îsrailden de rivâyet etmiştin Ancak Vek’i bu rivâyetinde (tafsilat vermeksizin sadece) söyle demiştir. " Hazret-i Osman (radıyallahü anh) abdest organlarını üçer kene yıkadı."

111....Abdü Hayr'dan şöyle demiştir;

" Ali (radıyallahü anh) bir gün bize uğradı ve namaz kıldı. Sonra bir de abdest suyu istedi. Biz içimizden, namazı kıldığı halde suyu ne yapacak ki, dedik. Halbuki onun maksadı bize bir şeyler öğretmekten başka bir şey değilmiş. Nihayet içinde abdest suyu bulunan bir kapla bir de leğen getirildi. Önce kabı sağ eline döküp iki elini üç defa yıkadı. Sonra üç kerre ağzına ve burnuna su verip dışarı attı. Ağzına ve burnuna suyu (kaptan) su aldığı eliyle verdi. Sonra Üç defa yüzünü ve üçer defa da sağ ve sol ellerini yıkadı. Sonra elini kaba daldırıp başını bir kerre meshetti. Sonra da sağ ve sol ayaklarını üçer kerre yıkadı ve peşinden şunu söyledi: Resûlüllah'ın abdestini öğrenmek kimi sevindirecekse İşte bu abdest onun abdestinin ta kendisidir."

Nesâî, tahâre 93, 94, 95; Tirmizî, tahâre 44, 48;.

112....Abdü Hayr'den şöyle demiştir:

" Ali (radıyallahü anh) sabah namazını kıldıktan sonra Kûfe'deki Rahbe denilen yere gelip bir abdest suyu istedi. Sonra bir çocuk, içinde su bulunan bir kapla bir leğen getirdi."

Abdü Hayr sözlerine devamla dedi ki:

" Ali (radıyallahü anh) kabı sağ eline aldı, suyu sol eline döküp iki elini üç kerre yıkadı. Sağ elini kaba daldırıp üç kerre ağzına üç kerre de burnuna su verdi." Sonra bu hadîsin ravîlerinden zaide, bir önceki Ebû Avâne hadîsine benzeyen sözler naklederek rivâyetine şöyle devam etti:

" Sonra Ali (radıyallahü anh) başının ön ve arka tarafını bir kerre meshetti." Daha sonra da (Zaîde, Ebû Avane’nin naklettiği 111 no’lu hadisin) aynısını nakletti.

Nesâî, tahâre, 93, 94, 95; Tirmizî, 44, 48;.

113....Mâlik b. Urfuta dedi ki, Abdü Hayr'ın şöyle dediğini işittim:

" Ben (bir defasında) Ali (radıyallahü anh)’yi (Kûfe'de) gördüm. Kendisine bir oturak getirildi ve üzerine oturdu. Daha sonra bir testi getirildi, önce ellerini üç kere yıkadı ve bir avuç su ile hem ağzına hem de burnuna su verdi" (Şu'be önceki) hadisi sonuna kadar (eksiksiz) nakletti.

Nesâî, tahâre 93-94, 95; Tirmizi, tahâre 44, 48.

114....Minhâl b. Amr'in rivâyet ettiğine göre, Zirr b. Hubeyş, " Ali'ye Resûlüllah'ın abdest alışından sorulduğunu işittim" demiş ve (yukarıdaki) hadis-i şerifi nakletmiştir. (Bu nakil esnasında) Zirr, sözlerine şöyle devam etmiştir:

" Ali (radıyallahü anh) başını hiç su damlamayacak şekilde mesh etti, ayaklarını Üçer kere yıkadı ve işte Resûlüllah'ın abdesti böyleydi." , dedi.

115....Abdurrahman b. Ebî Leylâ şöyle demiştir:

" Ben Ali'yi (radıyallahü anh) gördüm, abdest aldı üç kere yüzünü, üç kere de kollarını yıkadı, bir kere de başını mesh etti. Sonra da " Resûlüllah işte böyle abdest alırdı" dedi."

116....Ebû İshâk'ın rivâyetine göre: Ebû Hayye, Ben Ali'yi (radıyallahü anh) abdest alırken gördüm, demiş ve her abdest organını üçer kere yıkadığını nakletmiş ve demiştir ki:

" Sonra başına mesh etti, sonra ayaklarını topuklarına kadar yıkadı" daha sonra da Hazret-i Ali (radıyallahü anh):

" Resûl-i Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem)'in abdest alışım size göstermek istedim de..."

117....Ubeydullah el-Havlânî'nin rivâyetine göre İbn Abbâs (radıyallahü anh) şöyle demiştir: Bir gün Ali b. Ebi Tâlib abdest bozmuş olarak bulunduğum yere girdi ve su istedi. Biz de ona içinde su bulunan bir kap getirip önüne koyduk. Ali bana " Ey İbni Abbâs, Resûl-i Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem)'in nasıl abdest aldığını sana göstereyim mi?" dedi. Bende, " evet göster" dedim. Bunun üzerine önce kabı elinin üzerine eğerek (sağ) elini güzelce yıkadı. Sonra sağ elini suya daldırıp onunla diğer (sol) elini yıkadı. Sonra da bileklerine kadar iki elini yıkadı. Nihayet ağzına, burnuna su verdikten sonra iki elini birden kaba daldırıp su ile doldurarak yüzüne çarptı. Baş parmaklarının birini sağ kulağının diğerini de sol kulağının iç kısımlarına soktu. Yüzünü ikinci ve üçüncü yıkayışında da aym şekilde yaptı. Sağ eliyle bir avuç su alıp yüzüne akabilecek şekilde alnına döktü, kollarını dirsekleriyle beraber üçer kere yıkadı. Başını ve kulaklarının dış kısmını mesh etti. Ellerini suya daldırıp iki elinin dolusu su avuçlayıp ayağı nalınlı iken üstüne dökerek ovdu, Diğer ayağına da aynı şeyi yaptı. (İbn Abbâs) dedi ki:

" Ben (Ali'ye); nalinli iken ha!" dedim. (O da):

" Evet nalinli iken" dedi (sonra tekrar) " nalinli iken mi?" dedim, " Evet! Nalinli iken" dedi. (Sonra tekrar) " Nalinli iken mi?" dedim. " Evet! Nalinli iken" Cevabını verdi.

Ebû Dâvûd buyurdu ki: İbn Cüreyc'in Şeybe'den rivâyeti Nesâî tahare 78. (106-127 numaralı hadislerde geçen ve muhtelif râviler tarafından nakledilen) Ali (radıyallahü anh) hadisine benzemektedir. Ancak Haccâc'ın İbn Cüneyc'den rivâyet ettiği hadis Nesaî, tahare 78.’te:

" başına bir defa mesh etti" denilirken, İbn Vehb'in, İbn Cüreyc'den rivâyet ettiği (aynı) hadis bk. Beritil-Mechûd II, 296.’te:

" üç defa mesh etti" denilmektedir.

İbn Vehb tedlisci bir râvi olduğuna göre, onun bu rivâyetinin diğer sahih rivâyetler karşısında bir kıymeti yoktur demek oluyor.

118....Amr b. Yahya el-Mâzini'nin rivâyet ettiğine göre: Babası, Amr b. Yahya'nın dedesi olan Abdullah b. Zeyd'e " Bize Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’ın nasıl abdest aldığım gösterir misin?" demiş. Abdullah b. Zeyd de " evet" diyerek bir abdest suyu istemiş, sonra suyu dökerek ellerini yıkamış, sonra ağzına ve burnuna üç kene su vererek dışarı atmış, daha sonra da üç kerre yüzünü ve dirseklerle beraber ikişer defa ellerini yıkayıp, ön taraftan arkaya ve arkadan öne olmak Üzere başım iki eliyle meshetmiştir. Şöyle ki: Başının ön tarafından başlayıp ellerini ensesine götürüyor ve sonra ellerini gerisin geriye ilk başlangıç yerine kadar getiriyor. En sonunda da ayaklarını yıkamıştır.

Buhârî, tahâre 38, 39,41,42,45,46; Müslim, tahâre 18, 19, Tirmizi, tahâre 24, Nesaî, tahâre 79, 80; İbn Mâce, tahâre 51; Muvatta, tahâre 1.

119....Amr b. Yahya el-Mâzinî, babası vasıtasıyla Abdullah b. Zeyd b. Âsım'dan (bir evvelki) hadîsin aynısını rivâyet etmiş, Ancak, (Abdullah İbn Zeyd ilâve olarak) şunları söylemiştir:

" Ağzına ve burnuna bir elden su verdi ve bunu üç kerre tekrarladı." Sonra Abdullah, hadîsin geriye kalan kısmım aynen zikretti..

120....Habbân'ın rivâyetine göre babası Vâsî’, Abdullah b. Zeyd b. Asım el-Mâzinî'yi Resûlüllah'ı gördüğünden bahsedip abdest alışını naklederken işitmiştir. Abdullah b. Zeyd şöyle demiştir:

" Basım, ellerinin artığı olmayan (yem) bir su ile meshetti. Ayaklarım da tertemiz edinceye kadar yıkadı."

Müslim, tahâre 19; Tirmizî, tahfife 36.

121....Abdurrahman b. Meysere el-Hadrâmî, el-Mikdâm b. Ma'dî kerib el-Kindî'nin şöyle dediğini işittim demiştir:

" Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e bir abdest suyu getirildi ve abdest aldı. (önce) ellerini üç kerre yıkadı, sonra üç kerre de ağzına ve burnuna su verdi, sonra da yüzünü ve kollarını üçer kere yıkadı. Nihayet başım, kulaklarının içini ve dışını meshetti."

122....Abdurrahman b. Meysere'nin rivâyet ettiğine göre: Mikdâm b. Ma'dîkerîb şöyle demiştir:

" Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'ı abdest alırken gördüm. Sıra başını meshetmeye gelince ellerini başının ön tarafına koydu, sonra başının ense kısmına kadar hareket ettirdi. Nihayet gerisin geriye elini, başladığı yere kadar çekti." Hadis'in ravisi Mahmud Velid’in " Hariz bana dedi ki" diye hadisi (semâ yoluyla) rivâyet etmiş olduğunu bildirdi.

123....Mahmûd b. Halid ile Hişam b. Hâlid aynı manayı rivâyetle dediler ki (Bu hadisi) " el-Velid bize bu senetle (ve şu şekilde) rivâyet etti ve Resûlüllah kulaklarının içini ve dışım maketti." Hişâm ise, (bu rivâyete) " Parmaklarını kulak deliklerine soktu" cümlesini de ekledî.

124....Ebû’l-Ezher, el-Muğîre b. Ferve ile Yezid b. Ebî Mâlik demişlerdir ki:

" Muâviye Müslümanlara göstermek için Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'ın abdest alışını gördüğü gibi abdest aldı. Başına sıra gelince bir avuç su alıp o suyu sol eline aktardı ve başının ortasına döktü, Nihayet sular damlamaya başladı veya neredeyse damlayacak hâle geldi, Daha sonra başını önce ön tarafından arkaya, sonra da arka tarafından öne doğru meshetti"

Bk. Beyhakî, es-Sünenül-kübrâ, II, 275.

125....(Bir evvelki) senetle (gelen) bir rivâyete göre: el-Velîd, dedi ki; Hazret-i Muâviye (abdest organlarını) üçer üçer (yıkayarak) abdest aldı, sonra ayaklarını yıkadı. (Fakat) kaç kere yıkadığını belirtilmemiştir.

126....er-Rubeyyi’ binti Muavviz b. Afra şöyle demiştir;

" Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) (zaman zaman) bize gelirdi." (Abdullah b. Muhammed der ki:) er-Rubeyyi' Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'ın ona;

" bana abdest suyunu döker misin?" dediğini bildirdi. Sonra da Rubeyyi Resûlüllah'ın nasıl abdest aldığını anlattı ve şöyle dedi:

" Ellerini ve yüzünü üçer defa yıkadı, ağzına ve burnuna birer kare su verdi. Üçer kerre de elleriyle beraber kollarını yıkadı, (birincisinde) arkadan öne, ikincisinde önden arkaya olmak üzere başım iki kere mesh etti. Hem içi hem de dışı olmak üzere kulaklarını meshetti. Ve (nihayet) ayaklarım üçer kerre yıkadı."

Ebû Dâvûd dedi ki: Bu, Müsedded'in rivâyet ettiği hadîsin manâsıdır, (lafızları değil).

İbn Mâce, tahâre 52; Tirmizî, tahâre 25.

127....İshâk b. İsmail, Süfyan vâsıtası ile İbn Akil'den şu (bir evvelki) hadîs-i rivâyet etmiştir. Ancak Süfyan (bir evvelki) Bişr hadîsin bazı manâlarını değiştirmiştir. Süfyan bu rivâyetinde:

" Ve Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Üç kerre ağzına ve burnuna su verdi." demiştir.

Tirmizî, tahâre 25; İbn Mâce, tahâre 52.

128....er-Rubeyyi' bint Muavviz b. Afrâ'dan rivâyet edildiğine göre, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) er-Rubeyy'in yanında abdest almış. Başını bütünüyle saçlarının en üst kısmından itibaren saçlarının dökülüp nihayet bulduğu yere kadar her tarafını saçının şeklini bozup dağıtmadan meshetmiştir.

Tirmizî, tahâre 25; İbn Macc tahâre 52; Ahmed b. Hanbel, VI, 359.

129....Abdullah b. Muhammed b. Akil, er-Rubeyyi' bint Muavviz b. Afrâ’nın şöyle dediğini rivâyet etmiştir:

" Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'ı abdest alırken gördüm. Başını ön ve arka tarafını, gözle kulak arasında kalan kısmım ve kulaklarım birer kerre meshetti."

Tirmizî. tahâre 25; İbn Mâcc tahâre 52; Ahmed b. Hanbel VI, 359.

130....er-Rubeyyi'den rivâyet edildiğine göre:

" Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) elinde arta kalan (ıslak) suyla başını meshetmiştir."

Tirmizi, tahâre 25, İbn Mâce, tahâre 52, Ahmed b. Hanbel VI, 359.

131....er-Rubeyyi' bint Muavviz b. Afrâ'nın rivâyet ettiğine göre;

" Rasûlü Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem) abdest almış iki (şehâdet) parmağını kulak deliklerine sokmuştur."

Tirmizî, tahâre 25; İbn Mâce, tahâre 52; Ahmed b. Hanbel VI, 359.

132....Talha b. Mûsârrif’in babasından rivâyetine göre, dedesi şöyle demiştir:

" Ben Rasûlü Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem)'i başını " kazfil" denilen arka kısmına kadar bir kerre meshederken gördüm." Müsedded dedi ki:

" Ve başını ön kısmından ensesine kadar meshetti, öyle ki ellerini ta kulaklarının altından (çekip) çıkardı."

Ebû Dâvûd buyurdu ki: Müsedded demiştir ki;

" Ben bunu Yahya ya anlattım da kabul etmedi "

Ebû Dâvûd buyurdu ki: Ben Ahmed b. Hanbel’i " İddiaya göre bu hadisi İbn Uyeyne de kabul etmezmiş ve -Talha babasından, (babası da) dedesinden (işitmiş) bu ne biçim senet böyle- dermiş." derken işittim.

Ahmed, b. Hanbel, İli, 481.

133....Saîd b. Cübeyr'in rivâyet ettiğine göre:

" İbn Abbâs (radıyallahü anh), Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in abdest alışını görmüş ve (Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bütün abdest organlarını) üçer kerre yıkadığını kulaklarıyla başını da birer kerre meshettiğini" haber vermiştir.

Nesâî, tahâre 84; Tirmizî, tahâre 28; İbn Mace tahare 52.

134....Ebû Ümâme (radıyallahü anh) Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in abdest alışını naklederken şunları söylemiştir:

" Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) göz pınarlarını meshederdi - ve devamla - kulaklar baştandır" buyurdu.

Tirmizî, tahâre 29, İbn Mâce, tahâre 53.

Süleyman İbn Harb " kulaklar baştandır" cümlesinin Ebû Umame'nin kendi sözü olduğunu (yani hadis olmadığını) söylemşitir. Kuteybe'de Hammad'ın kulaklarla ilgili bu söz hakkında " Bu sözün Hazret-i Peygambere mi, yoksa Ebû Umâme'ye mi ait olduğunu bilmiyorum" dediğini nakletmiştir. Süleyman İbn Harb ile Müsedded bu hadîs-i Sinan b. Rabîa'dan rivâyet ettiklerini söylerlerken (Ebû Dâvûd'un diğer şeyhi) Kuteybe (bu hadisi) Sinan Ebû Rabîa'nın rivâyet ettiğini söylemiştir. (Aslında bu iki isimden biri aynı kişinin ismi diğeri de künyesidir. Bu noktayı açıklamak için) Ebû Dâvûd (şöyle) diyor. O (yani Sinan) Rabîanın oğludur. Künyesi de Ebû Rabîadır. (Yani bu iki isimle kasdedilen şahıs aynı kişidir.)