BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

15- Medihde İfrat Bulunduğu ve Medkedilen Hakkında Fitneye Sebep Olacağından Korkulduğu Vakit Medhin Yasak Edilmesi Bâbı

7693- Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yezid b. Zürey', Hâlid El-Hazzâ’dan, o da Abdurrahman b. Eb; Bekra'dan, o da babasından naklen rivâyet etti. (Şöyle dedi),: Nebiyyullah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in huzurunda bir adam birini medhetti. Bunun üzerine tekrar tekrar:

«Yazık sana! Arkadaşının boynunu kestîn! Arkadaşının boynunu kestin!» buyurdu (ve şöyle devam etti):

«Bİriniz behemehal arkadaşmı methedecekse, bari filân; zannediyorum; Allah ona kâfidir; ben Allah'a karşı kimseyi tezkiye etmem —onu biliyorsa— zannederim şöyle şöyledir gibi sözler söylesin!»

7694- Bana Muhammed b. Amr b. Abbad b. Cebele b. Ebî Kayvad da rivâyet etti. (Dodi ki): Bize Muhammed b. Ca'fer rivâyet etti, H. Bana Ebû Bekr b. NâH' dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Gundevi haber verdi.

(Dedi ki): Bize Şu'be, Hâüd El-Hazza'cian, o da Abdurrahman b. Ebî Bekra'dan, o da babasından, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen rivâyet etti ki, huzurunda bir adamın zikri geçmiş de biri:

— Ya Resûlallah! Şu ve şu husûsatta Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den sonra ondan faziletti adam yoktur, demiş. Bunun üzerine Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Yazık sana! Arkadaşının boğazını kestin!» buyurmuş. Bunu tekrar tekrar söylemiş. Sonra Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Biriniz din kardeşini behemehal medhedecekse ve şayet öyle olduğu görülüyorsa, bâri filânı zannediyorum; ben Allah'a karşı kimseyi tezkiye etmem, desin!» buyurmuşlar.

7695- Bana bu hadîsi Amru'n-Nâkıd da rivâyet etti. (Dedi ki): Bize Hâşim b. Kaâsım rivâyet etti. H.

Bize bu hadisi Ebû Bekr b. Ebî Şeybe de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şebâbe b. Sevvâr rivâyet etti. Her iki râvi Şu'be'den bu isnadla Yezid b. Zürey'în hadîsi gibi rivâyet etmişlerdir.. Ama onların hadîsinde: «Bir adam: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den sonra ondan fazîletli kimse yoktur, dedi.» cümlesi yoktur.

7696- Bana Ebû Ca'fer Muhammed b. Sabbah rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İsmail b. Zekeriyya, Büreyd b. Abdillah b. Ebî Bürde'den; o da Ebu Musâ'dan naklen rivâyet etti. (Şöyle demiş): Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bir adamın birini senâ ettiğini ve onu medihte ileri gittiğini işitti de:

«Muhakkak helâk ettiniz yahut bu adamın belini kestiniz.» buyurdular.

7697- Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ile Muhammed b. Müsennâ hep birden İbnû Mehdî'den rivâyet ettiler. Lâfız İbn Müsennâ'nındır. (Dediler ki): Bize Abdurrahman, Süfyan'dan, o da Habib'den, o da Mücahid'den, o da Ebû Ma'mer'den naklen rivâyet etti. (Şöyle dedi):

— Bir adam kumandanlardan birini medhü sena etmeye kalktı. Bunun üzerine Mikdâd onun üzerine toprak serpmeye başladı ve:

— Bize Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) meddahların yüzlerine toprak serpmemizi emir buyurdu, dedi.

7698- Bize Muhammed b. Müsennâ ile Muhammed b. Beşşar da rivâyet ettiler. Lâfız İbn Müsennâ'nındır. (Dediler ki): Bize Muhammed b. Ca'fer rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şu'be, Mansur'dan, o da İbrahim'den, o da Hemmam b. Hâris'den naklen rivâyet etti ki: Bir adam Osman'ı medhetmeye başlamış. Bunun üzerine Mikdâd davranarak iki dizinin üzerine oturmuş, kendisi iri yan bir zatmış. Ve adamın yüzüne çakıl taşı serpmeye başlamış. Osman ona:

— Sana ne oluyor? demiş. Mikdâd da şunu söylemiş:

— Şüphesiz ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem); «Meddahları gördüğünüz vakit, yüzlerine toprak serpin!» buyurdular.

7699- Bize bu hadîsi Muhammed b. Müsennâ ile İbn Beşşâr da rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Abdurrahman, Süfyân'dan, o da Mansur'dan naklen rivâyet etti. H.

Bize Osman b. Ebî Şeybe dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Eşcaî Ubeydullah b. Uheydir rahman, Süfyan-ı Sevrî'den, o da A'meş ile. Mansur'dan, onlar da İbrahim'den, o da Hemmâm'dan, o da Mikdâd'dan, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen bu hadîsin mislini rivâyet etti.

Bu rivâyetleri Buhârî «Kitâbu’l-Edeb» ile «Kitâbu'ş-Şehâdât»'-da; Ebû Dâvud ile İbn Mâce «Kitâbu'l-Edeb»'de tahric etmişlerdir.

«Arkadaşının boğazını kesti.» Ve: «Adamın sırtını kestiniz.» tâbirleri birer istiare olup, adamı helâk ettiniz mânâsında kullanılmışlardır. Görülüyor ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bir adam mutlaka medhedilecekse, onun hakkında kat'î bir şey söylemeyip, zannederim şöyledir ve ben Allah'a karşı kimseyi tezkiye edemem gibi sözler söylemesini emir buyurmuştur. Halbuki gerek Sahihi Buhârî'de, gerekse Müslim'in Sahîh'inde yüze karşı medhin caiz olduğunu bildiren birçok sahih hadîsler vârid olmuştur. Ulemâ bunların aralarını bulmuş, yüze karşı medhin yasak edilmesini, pek ziyâde ileri gidildiği veya memdûhu kendini beğenmek gibi bir fitneye düşüreceğinden korkulduğu surete hamlet-mişlerdir. Aklı başında, takvası yerinde olup, şımaracağından korkulmayan kimse ise, fazla ileri gitmemek şartıyle yüzüne karşı medhedilebilir. Ulemâdan bazıları Hazret-i Mikdâd rivâyetini zahirî mânâsı üzere kabul etmişlerdir. Nitekim Hazret-i Mikdâd'a muvâfakatla meddahın yüzüne toprak saçanlar olmuştur. Diğer bir takım ulemaya göre, bundan murad: Meddahlara bir şey vermeyin, onları haybete uğratın, demektir.