BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

38- Allah Yolunda Gaza Edene Binecek ve Saire Île Yardımda Bulunmanın ve Ailesi Hakkında Hayırla Onun Yerini Tutmanın Fazileti Bâbı

5007- Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe ile Ebû Küreyb ve İbnİ Ebî Ömer rivâyet ettiler. Lâfız Ebû Küreyb'indir. (Dediler ki): Bize Ebû Muâviye, A'meş’den, o da Ebû Amr Eş-Şeybânî'den, o da Ebû Mes'ûd El-Ensârî'den naklen rivâyet etti. Şöyle dedi:

Bir adam Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e gelerek: Benim hayvanım helâk oldu; bana bir binek hayvanı ver! Dedi. Efendimiz:

«Bende yok!» buyurdu. Bunun üzerine bir adam:

— Yâ Resûlallah! Ben ona binek hayvanı verecek kimseyi gösteririm! Dedi. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)

«Her kim bir hayra delâlet ederse ona da hayrı yapanın ecri kadar ecir verilir.» buyurdular.

5008- Bize İshâk b. İbrahim de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize,İsa b. Yûnus haber verdi. H.

Bana Bişr b. Hâlid dahi rivâyet etti,

(Dedi ki): Bize Muhammed b. Ca'fer, Şu'be'den naklen haber verdi. H.

Bana Muhammed b. Râfi' de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdürrazzâk rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Süfyân haber verdi.

Bu râvîlerin hepsi A'meş'den bu isnâdla rivâyette bulunmuşlardır.

Bu hadîsi Ebû Dâvûd'la başkaları da burada olduğu gibi şeklinde rivâyet etmişlerdir. Bâzı müshalarda bunun yerine: denilmiştir. Doğrusu «Übdia bb dir. Mânâsı: «bindiğim hayvan helâk oldu» demektir. Hadîs-i Şerîf hayra delâlet etmenin ve hayır yapana yardımda bulunmanın, ilim öğretmenin faziletine delildir.

«Ona da hayrı yapanın ecri gibi ecîr verilir.» cümlesinden murâd: hayrı yapana nasıl ecir verilirse o hayrın yolunu gösterene de ecir verilir demektir. Bundan mikdârca her ikisinin sevaplarının müsâvî olması lâzım gelmez.

5009- Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe rivâyet etti.

(Dedi ki) Bize Affân rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hammâd b. Seleme rivâyet etti

(Dedi ki): Bize Sabit, Enes b. Mâlik'den rivâyet etti. H.

5010- Bana Ebû Bekir b. Nâfi' de rivâyet etti. Lâfız onundur.

(Dedi ki) Bize Beliz rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hammâd b. Seleme rivâyet etti

(Dedi ki): Bize Sabit, Enes b. Mâlik'den rivâyet etti ki, Eşlem (Kabile sin)’den bir genç:

— Yâ Resûlüllah! Ben gaza etmek istiyorum ama yanımda hazırlık tutacak bir şeyim yok Demiş. (Efendimiz):

«Filâna gît! Çünkü o hazırlık tutmuş da hastalanmıştı.» buyurmuş. O da giderek: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) sana selâm ediyor; ve yaptığın hazırlığı bana vermeni söylüyor! Demiş.

O zât:

—Ey filân hanım! Benim yaptığım hazırlığı buna ver! Ondan hiç bir şey saklama! Allah aşkına ondan bir şey saklama ki, sana onun hakkında bereket verilsin! Demiş.

Bu hadîs dahi hayıra delâlet etmenin faziletine delildir. Ayrıca bir insan hayır cihetlerinden birine mal sarfetmek ister de imkân bulamazsa o malı başka bir hayır cihetine sarfetmesinin mütehab olduğuna delâlet ediyor. Nezir etmedikçe mutlaka o niyet ettiği hayıra sarf etmesi îâzım gelmez.

5011- Bize Saîd b. Mansûr ile Ebû't-Tâhir rivâyet ettiler. (Ebû't-Tâhir: Bize İbn Vehb haber verdi., dedi. Sa’d ise: Bize Abdullah b. Vehb rivâyet etti., dedi.)

(Dedi ki): Bana Amr b. Haris, Bükeyr b. Eşecc'den, o da Biisr b. Saîd"den; o da Zeyd b. Hâlid El-Cühenî’den, o da Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen haber verdi ki:

«Her kim Allah yolunda bir gâzîye hazırlık verirse o da gaza etti demektir. Ve her kîm gâzînin ailesi hakkında hayırla onun yerini tutarsa mu hakkak gaza etti demektir!» buyurmuşlar.

5012- Bize Ebû'r-Rabî' Ez-Zehrânî rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yezîd (yânî İbn Zürey') rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hüseyn El-Muallim rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yahya b. Ebî Kesîr, Ebû Seleme b. Abdirrahman'dan, o da Büsr b. Saîd'den, o da Zeyd b. Hâlid El-Cühenî'den naklen rivâyet etti. Şöyle dedi: Nebiyyullah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Her kim bir gâzîye hazırlık verirse o da gaza etti demektir; ve her kim bir gâzînin ailesi hakkında onun yerini tufarsa muhakkak gaza efti demektir!» buyurdular.

Bu hadîsi Buhârî, Ebû Dâvûd,Tirmizî ve Nesâî «Cihâd» bahsinde muhtelif râvîlerden tahrîc etmişlerdir.

Bu mânâda Hazret-i Ömer b. Hattâb, Muâz b. Cebel, Ebû Hüreyre, Zeyd b. Sabit, Sehl b. Ebî Huneyf, Cebele b. Harise ve Ebû Ümâme (radıyallahü anhûm) hazerâtından da hadîsler rivâyet olunmuştur.

Hazret-i Ömer hadîsini İbn Mâce; Muâz ile Ebû Hüreyre ve Zeyd b. Sabit hadislerini Taberanî «El-Evsat» mda; Sehl hadîsini İmâm Ahmed «Müsned» inde ve Taberanî «El-Kebîr» inde; Cebele hadîsini Taberânî «El-Kebîr» ile «El-Evsat» nâm eserlerinde; Ebû Ümâme hadîsini Ebû Dâvûd ile İbn Mâce tahrîc etmişlerdir.

«O da gaza etti demektir.» cümlesinin mânâsı: bu gaza sebebi ile o da ecir kazanır demektir. Bu ecir az veya çok her cihadla kazanıldığı gibi gâzînin ailesine yiyecek, giyecek ve saiir ihtiyaçları hususunda yardımda bulunmakla da elde edilir. Yalnız yardımın az veya çokluğuna göre sevabın mikdârı da değişir.

Bu hadîs ve emsali, müslümanlann yararına çalışan bir kimseye iyilikte bulunmaya teşvîk etmektedirler,

5013- Bize Züheyr b. Harb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İs-mâil b. Uleyye, Aliy b. Mübârek’den rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yahya b. Ebi Kesîr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bana Mehrî'nin âzâdlısı Ebû Saîd, Ebû Saîd-i Hudrî'den naklen rivâyet etti ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Hüzeyl'in Benî Lahyân kabilesine bir müfreze göndermiş de:

«Her iki kişiden biri ilerî atılsın! Sevabı aralarındadır!» buyurmuşlar.

5014- Bu hadîsi bana İshâk b. Mansûr da rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdüssamed (yânı İbn Abdilvâris) haber verdi.

(Dedi ki): Babamı rivâyet ederken dinledim.

(Dedi ki): Bize El-Hüseyn, Yahya'dan rivtiyet etti.

(Dedi ki): Bana Mehrî'nin âzâdlısı Ebû Saîd rivâyet etti.

(Dedi ki): Bana Ebû Saîd El-Hudrî rivâyet etti ki, Resûlüllah bir müfreze göndermiş...

Râvî yukarıki hadîs mânâsında rivâyette bulunmuştur.

5015- Bana yine İshâk b. Mansûr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ubeydullah (yânî İbn Mûsâ) Şeybân'dan, o da Yahya'dan naklen bu isnadla bu hadîsin mislini haber verdi.

5016- Bize Saîd b. Mansûr da rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdullah b. Vehb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bana Amr b. Haris, Yezîd b. Ebî Habîb’den o da Mehrî'nin âzâdlısı Yezîd b. Ebi Saîd'den, o da baba sından, o da Ebû Saîd-i Hudrî'den naklen haber verdi ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Beni Lâhyân'a müfreze göndermiş:

«Her iki adamdan biri çıksın!» buyurmuş. Sonra oturana:

«Çıkanın ailesi ve malı hakkında hanginiz hayırla yerini tutarsa çıkanın yarı ecri kadar ona verilir.» buyurmuşlar.

Benî Lahyân veya Benî Lihyân; Hüzeyl kabilesinin bir koludur. O zaman henüz müsliiman olmamışlardı. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bunların üzerine gaza için asker göndermiş; ve giden gazilere: «Her kabileden yarısı cenge çıksın!» diye ta'limât vermişti. Hadîsdeki «Her iki adamdan biri çıksın!» cümlesinden murâd budur.

Sevabın aralarında paylaştırılması gazaya gidenin yerine kalan kimsenin onun ailesine hayırla muamele edip yardımda bulunduğuna göredir. Nitekim diğer rivâyetlerde bu cihet tasrîh olunmuştur.