BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

24- Fütuhat Sayesinde Hacet Kalmayınca Muhacirlerin Ensâra Ağaç ve Meyveden İbaret Olan Bağışlarını İade Etmeleri Bâbı

4702- Bana Ebû't-Tâhir ile Harmele rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İbn Vehb haber verdi.

(Dedi ki): Bana Yûnus, İbn Şihâb'dan, o da Enes b. Mâlik'den naklen haber verdi. Şöyle dedi:

Muhacirler Mekke'den Medine'ye geldikleri vakit, boş elle geldiler. Ensâr ise arazi ve akar sahibi idiler. Onun için Ensâr onlara her yıl mallarının yarı gelirini vermek, onlar da çalışma ve bakım cihetlerini üzer-lerine almak şartı ile taksimde bulundular. Enes b. Mâlik'in annesi vardı —ki ona Ümmü Süleym denilirdi.— Abdullah b. Ebî Talha'nın annesi vardı; Abdullah, Enes'in anne bir dayısı idi. Enes'in annesi Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e bir hurmalığını vermiş; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) de onu Ümmü Eymen'e (yani) âzâdlısma, Üsâme b. Zeyd'in annesine vermişti.

İbn Şihâb Şöyle dedi: Bana Enes b. Mâlik haber verdi ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Hayberliler'le harbi bitirip Medine'ye çekildikten sonra Muhacirler Ensârın vermiş oldukları meyve bağışlarını kendilerine iade etmişler. Enes dedi ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) de anneme hurmalığım iade etti. Ama Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Ümmü Eymen'e o hurmaların yerine kendi bahçesinden verdi.

İbn Şihâb

Dedi ki: Ümmü Eymen'in (yani) Üsâme b. Zeyd'in annesinin halü sânı şu idi ki, kendisi Abdullah b. Abdilmuttalib'in hizmetçisi idi. Habeşlilerdendi. Âmîne Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) babası Öldükten sonra doğurunca ona Ümmü Eymen dadılık ediyordu. Nihayet Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) büyüdü; ve onu âzâd etti. Sonra kendisim Zeyd b. Hârise'ye nikahladı. Bilâhare Ümmü Eymen, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in vefatından beş ay sonra vefat etti.

4703- Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe ile Hâmid b. Ömer El-Bekrâvî ve Muhammed b. Abdila’lâ El-Kaysî hep birden Mu'temir'den rivâyet ettiler. Lâfız İbn Ebî Şeybe'nindir.

(Dedi ki): Bize Mu'temir b. Süleyman Et-Teymî, babasından, o da Enes'den naklen rivâyet etti ki, bir adam (Hâmid'le İbn Abdilâ'lâ: Adam dediler.) Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)' kendi arazîsinden hurmalıkları veriyordu. Nihayet ona Kureyza ile Nadir fethedildi. Artık bundan sonra, verdiklerini adama iade etmeye başladı.

Enes

Dedi ki: Bana da ailem efradı, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e giderek o adamın ailesinin verdiklerini yahut bir kısmını istememi emrettiler. Nebiyyullah (sallallahü aleyhi ve sellem) onları Ümmü Eymen'e vermişti. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'e geldim. O da hana bu hurmaları verdi. Derken Ümmü Eymen gelerek elbiseyi boynuma çaldı. Ve:

— Vallahi onları sana vermeyiz! Onları bana vermişti! dedi. Bunun üzerine Nebiyyullah (sallallahü aleyhi ve sellem);

«Yâ Ummü Eymen! Bırak onu! Sana da filân ve filân şeyi veriyorum!» buyurdu. Ama Ümmü Eymen de:

— Asla! Kendisinden başka ilâh olmayan Allah'a yemîn olsun! diyordu. Artık şunu da veriyorum diye diye nihayet kendisine o hurmaların on mislini yahut on misline yakınını verdi.

Bu hadîsin birinci rivâyetini Buhârî «Kitâbü’l-Hibede; Nesâî «Kitâbü'l-Menâkıb»de; ikinci rivâyetini Buhârî «Kitâbü'l-Megâzî»de tahrîc etmişlerdir.

Meinha: Bir müddet sütünden, yapağısından istifade etmesi için başkasına verilen koyun veya devedir. Burada bu kelime meyvesinden istifade için verilen hurmalık mânâsında kullanılmıştır.

Muhacirler gelince Ensâr, ağaçlarının meyvelerini onlara menîha olarak vermişlerdi. Bazıları bunları şartsız olarak kabul etmiş; bir takımları da ağacına ve yerine lâzım gelen hizmeti yapmak ve çıkanın yansını sahibine vermek şartı ile almışlardı. Zira sırf menîha olarak kabul etmeye şereflerine yedirememişlerdi. Gerçi Müzârea bahsinde geçen bir hadîste Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bu taksim teklifini kabul etmediğini görmüştük. Fakat oradaki teklif mallarının yansını tamamiyle bağışlamak için yapılmıştı. Buradaki ise aslını değil rneyvasını bağışlamak içindir. Nitekim bilâhare harpte ellerine mal geçince bu ağaçları sahiplerine iade etmişlerdir.

Ümmü Süleym de Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e verdiği hurmalığı, yemişini dilediği gibi tasarruf etmek üzere vermiştir. Onun için de Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimiz bu hurmalığı Ümmü Eymen'e vermişti. Şayet sadece bir ibâha olsaydı onu başkasına veremezdi.

Burada akardan murâd hurmalıktır. Ümmü Eymen'in ismi Bereke'dir. Vaktiyle Ubeyd-i Habeşî namında bir zâtla

2- Yahûdilerin kestiği hayvanları ve o hayvanların iç yağlarını yemek caizdir. İmâm A'zam, Mâlik, Şafiî ve cumhûr buna kaildirler, İmâm A'zam'la şâfiî'ye göre bunda kerahet dahi yoktur. İmâm Mâlik mekruh olduğunu söylemiştir. Hanbeliler'den bazıları ile Mâlikîler'den Eşheb ve İbn Kâsım'e göre haramdır. Bu kavil İmâm Mâlik'ten de rivâyet olunmuştur.

3- Sair ehl-i kitabın kestikleri de yenir. Bu hususta ehl-i sünnet uleması müttefiktir. Yenmez diyen yalnız Şiîler'dir.

4- Hadîs-i şerif sahabenin Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e karşı gösterdikleri saygı ve hürmete işaret etmektedir.