BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

30- Zulmü, Yer Gasb Etmeyi ve Saireyi Haram Kılma Bâbı

4217- Bize Yahya b. Eyyûb ile Kuteybe b. Saîd ve Aliy b. Hucr rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İsmail yani İbn Ca'fer, Alâ' b. Abdirrahmân'dan, o da Abbâs b. Sehl b. Sa'd Es-Sâid'den, o da Saîd b. Zeyd İbn Amr b. Nüfeyl'den naklen rivâyet etti ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)

«Her kim zulüm yolu ile bir karış yer alırsa, Allah onu kıyâmet gününde yedi kat yer (in dibin)’den itibaren boynuna dolar.» buyurmuşlar

4218- Bana Harmele b. Yahya rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdullah b. Vehb haber verdi.

(Dedi ki): Bana Ömer b. Muhammed rivâyet etti. Ona da babası, Saîd b. Zeyd b. Amr b. Nüfeyl'den naklen rivâyette bulunmuş ki, Ervâ evinin bir kısmı hakkında kendisinden dâ-vâcı olmuş da (Saîd): Evi ona bırakın! Zîra ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’l:

«Her kim hakkı olmaksızın bir karış yer alırsa kıyâmet gününde yedi kat yer (in dibin)’den boynuna dolanacak!» buyururken işittim. Allahım! Eğer bu kadın yalancı ise gözünü kör et! Kabrini de evinde yap! demiş.

Râvi diyor ki: Sonra ben bu kadını kör olmuş; duvarları yoklarken gördüm. Bana Saîd b. Zeyd'in (bed) duası isabet etti; diyordu. Bir defa bu kadın evde dolaşırken bir kuyunun üzerine uğrayarak içine düşmüş; o da onun kabri olmuş.

4219- Bize Ebû'r-Rabî' El-Atekî rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hammâd b. Zeyd, Hişâm b. Urve'den, o da babasından naklen rivâyette bulundu ki, Ervâ binti Üveys, Saîd b. Zeyd'in kendi yerinden bir parça aldığım iddia etmiş ve onu Mervân b. Hakem'e da'vaya vermiş. Bunun Üzerine Saîd; Ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'den işittiğim şeyden sonra hiç onun yerinden bir şey alır mıyım? demiş. Mervân: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den ne işittin? deyince: Ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i:

«Her kim zulüm yolu ile bir karı? yer alırsa, yedi kat yer (in dibin) tt kadar boynuna dolanır.» buyururken işittim; cevabını vermiş. Bunun üzerine Mervân kendisine: Bundan sonra senden bir hangi beyyine istemiyorum; demiş. Saîd de: Allahım, eğer bu kadın yalancı ise gözünü kör et; ve kendisini kendi yerinde öldür! diye bed duâ etmiş.

Râvi diyor ki: Bu kadın kör olmadan ölmedi. Sonra bir defa kendi yerinde dolaşırken birden bir çukura düşerek öldü.

4220- Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yahya b. Zekeriyyâ b. Ebî Zaide, Hİşâm'dan, o da babasından, o da Saîd b. Zeyd'den naklen rivâyet etti. Şöyle dedi: Ben Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'i:

«Her kim zulüm yolu ile bir kan; yer alırsa, o yer kıyâmet gününde yedi kat yer (in dibin)’den (başlayarak) o kimsenin boynuna dolanacaktır.» buyururken işittim.

4221- Bana Züheyr b. Harb da rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Cerîr, Süheyl'den, o da babasından, o da Ebû Hüreyre'den naklen rivâyet etti. Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Eğer bir kimse hakkı olmaksızın bir karış yer alırsa, Allah kıyâmet gönünde onu yedi kat yer (in dibin) e kadar boynuna dolar.» buyurdu.

4222- Bize Ahmed b. İbrahim Ed-Devrakî rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdüssamed yani İbn Abdilvâris rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Harb yani İbn Şeddâd rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yahya —ki İbn Kesîr'dir—, Muhammed b. İbrahim'den naklen rivâyet etti; ona da Ebû Seleme rivâyet etmiş. Ebû Seleme ile kabilesi arasında bir yer hakkında husumet varmış. Kendisi Âişe'nin yanına girerek bunu ona anlatmış. Âişe :

Yâ Ebâ Seleme, sen bu yerden sakın! Zîra Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem);

«Bir kimse bir kanş kadar yer için zulmetse, o yer yedi kat yer (İn dibin)’den itibaren boynuna dolanır.» buyurdular.» demiş.

4223- Bana İshâk b. Mansûr da rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Habbân b. Hilâl haber verdi.

(Dedi ki): Bize Ebân haber verdi.

(Dedi ki): Bize Yahya rivâyet etti, ona da Muhammed b. İbrahim, ona da Ebû Seleme, Âişe'nin yanına girdiğini rivâyet etmiş. Râvi yukarıki hadîsin mislini zikretmiştir.

Bu rivâyetlerden Saîd b. Zeyd ve Ebû Seleme hadîslerini Buhârî «Mezâlim» bahsinde; ayrıca Ebû Seleme hadîsini «Bed'ül-halk»da tahrîc etmiştir.

Ebu Saîd (radıyallahü anh) hadîsinin muhtelif rivâyetlerinden anlaşıldığına göre Ervâ binti Üveys namında bir kadın, yerimi gasbetti iddiasiyle Hazret-i Saîd'i Mervân'a şikâyet etmiş. Saîd (radıyallahü anh) cennetle müjdelenen on bahtiyardan biridir. Eski müslümanlardan duası müstecâb bir zâttı. Mervân bu şikâyet üzerine Hazret-i Saîd'e bir hey'et göndererek tahkikatta bulunmak İstemişse de Hazret-i Saîd (radıyallahü anh) iddia edilen yeri derhal kadına bırakarak dâvayı kapatmış; kadına da bed duâ etmiş. Neticede kadın tamamiyle onun bed duasına uğramış.

Ulemânın beyânına göre bu hadîs, yerlerin de gökler gibi yedi kat olduğunun açık delilidir. Nevevî bunu beyândan sonra şunları söylüyor: «Fakat bu mumâseleti hey'et ve şekille te'vîl, zahire uygun değildir. Hadîsteki yedi kat yerden murâd yedi iklimdir, diyenlerin sözü de böyledir; zîra yerler yedi tabakadır. Bu te'vîl bâtıldır. Ulemâ onu şöyle iptal etmişlerdir: Eğer yedi kat yerden murâd yedi iklim olsaydı o zaman zâlimin boynuna kendi ikliminden geri kalan iklimlerden bir karışının dolanmaması îcâbederdi; halbuki yerin tabakaları böyle değildir; çünkü bu tabakalar mülkiyet hususunda o bir karış yere tabidirler; bir karış yere sahip olan bir kimse o yerin altındaki tabakalara da Mâlik olur.

Boynuna dolanma meselesine gelince: Bu hususta dahi bir takım ihtimaller üzerinde durulmuştur. Ezcümle bazılarına göre bunun mânâsı, o bir karış yerin yedi kattan misli alınarak zâlime yüklenmek ve taşıması emrolunmak ihtimaldir. Bir takım ulemâ bu yer onun boynuna halka gibi takılır; zâlimin boynu uzatılır, demiş; bazıları bu işin günahının boynuna dolanacağım söylemişlerdir.

Taberî (224-310)'nin «Et-Tehzîb» nâm eserinde Ya'la b. Mürra'dan rivâyet olunan bir hadîste: «Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in herhangi bir kimse zulmen bir karış yer alırsa Allah ona o yeri yedi kat yerin dibine kadar kazdırır; sonra kıyâmet gününde bütün insanların hesabını görünceye kadar bunu onun" boynuna dolar.» buyurarak gasbedilen yerin nasıl boyuna dolanacağı beyan olunmuştur.