BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

55- Sadaka Verene Dua Bâbı

2543- Bize Yahya b. Yahya ile Ebü Bekir b. Ebi Şeybe, Amru'n - Nâkıd ve İshâk b. İbrahim rivâyet ettiler. Yahya

(Dedi ki): Bize Veki’ Şû'be'den, o da Amr b. Mürra'dan naklen haber verdi.

(Dedi ki): Ben, Abdullah b. Ebi Evfâ'dan dinledim. H.

2544- Bize Ubeydullah b. Muâz da rivâyet etti. Lâfız onundur.

(Dedi ki): Bize, babam Şû'be'den, o da Amr yani İbn Mürra'dan naklen rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdullah b. Ebi Evfâ rivâyet etti;

(Dedi ki): Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e bir kavim zekâtlarını getirdikleri vakit:

— «Ya Rabbî! Bunlara salât eyle.» diye dua ederdi. (Bir defa) ona babam Ebû Evfâ da zekâtım getirdi, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

— «Yâ Rabbî! Âl-i Ebî Evfâ'ya salât eyle.» diye duâ buyurdular.

2545- Bize, bu hadîsi İbn Nümeyr dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdullah b. İdris, Şu'be'den bu isnâdla rivâyette bulundu. Şu kadar var ki o (yalnız):

«Onlara salât eyle.» Dedi.

Bu hadîsi Buhârî Zekât», «Megazî» ve «Deavâd» bahisle rinde; Ebû Dâvûd, Nesâî ve İbn Mâce «Zekât» bahsinde muhtelif râvilerden tahric etmişlerdir.

Hadisteki salâtdan murâd: Allah’ın rahmet ve mağfiretidir.

«Âl'» kelimesinden maksad: Zekât veren kimsenin zürriyeti değil, bizzat kendisidir. Zîrâ bu kelimenin zât mânâsına kullanıldığını evvelce görmüştür. Nitekim Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Hazret-i Ebû Mûsâ El-Eş'arî hakkında:

«Gerçekten buna Âl-i Dâvûd'un borazanlarından bir borazan verilmiştir.» buyurmuş, buradaki Âl-i Dâvûd' dan bizzat Hazret-i Dâvûd (Aleyhisselâmyı kastetmiştir. Bu kelime ekseriyetle şeref ve itibâr sahibi kimselere izafe edilir. Mes'elâ Âl-i Ebi Bekir ve Âl-i Ömer (radıyallahü anhümâ) denilir.

Gerçi Kur'ân-ı Kerîm'de Fir'avun hakkında da kullanılmışsa da bu mecazdır.

Peygamberlerden başkasına, salât okumak Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimizin hasâisindandır, o dilediğine salât okuyabilir. Başkaları ona kıyâs edilemez. Onun için mânâ sahih olmakla beraber bizim Hazret-i Ebü Bekir hakkında (sallallahü aleyhi ve sellem) dememiz doğru değildir.

Onun hakkında Ebû Bekir (radıyallahü anh) demek îcâb eder. Nitekim Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimiz hakîkatta aziz ve celîl olduğu hâlde, biz ona «Muhammed azze ve celle- diyemeyiz. Çünkü bu tâbir yalnız Allahü teâlâ'ya mahsûstur.

Kâdı îyâz diyor ki: «Peygamberlerden başkasına salât eylemeyi caiz görenler bu hadîsle ihticâc ederler. Fakat bunu caiz görmeyen İmâm Mâlik, Süfyân b. Uyeyne, Esferâîni ve Selef den bri cemâat hadîsin Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) hakkında vârid olduğunu, başkalarına şu-mûlü bulunmadığını söylemişler: (Bizim sözümüz ise bizim salatanız hakkındadır.) demişlerdir.»

İmâm Nevevî (631 - 676) bu bâbda şunları söylemiştir: «Bu duada Allahü teâlâ’nın (Onlara salât eyle) emrine imtisal vardır. Mezhebimizin meşhur olan kavli ile bütün ulemânın mezheplerine göre zekât veren kimseye dua etmek vâcib değil, sünnet ve müstehabdır. Zahirîler vâcib olduğuna kaaildirler. Mezhebimizin bâzı ulemâsı dahi onlarla beraberdir. Bunların delili: Âyetdeki (salât eyle) emridir. Cumhûr-u ulemâ: Bu emir bizim hakkımızda nedip ifâde eder. Çünkü Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem), Hazret-i Muâz'la başkalarını zekât toplamak için Yemen’e göndermiş fakat zekât verenlere dua etmelerini kendilerine emir buyurmamıştır; derler.

Gerçi Zahirîler buna itirazla: Muâz ve arkadaşları duanın vâcib olduğunu âyet-i kerîmeden bilirlerdi; demişlerse de cumhûr-u ulemâ buna da cevap vermiş ve: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'i duası sekînet ifâde eder, başkalarının duası böyle değildir; demişlerdir.

İmâm Şafiî zekât veren kimseye: (Verdiğin zekât hakkında Allah sana ecir ihsan eylesin; onu senin hakkında temiz pak eden su yapsın. Kalan malına da bereket versin.) diye duâ etmenin müstehab olduğunu söylemiştir. Zekât me'mûrunun: (Yâ Rabbî filâna salât eyle.) şeklinde duâ etmesini ulemâmızın ekserisi kerih görmüşlerdir.

İbn Abbâs (radıyallahü anh) ile İmâm Mâlik, Süfyân b. Uyeyne ve Selef ten bir cemâatin mezhepleri de budur. Ulemâdan bir cemâat bu hadisle istidlal ederek zekât me'mûrunun (Yâ Rabbî filâna salât eyle.) diye duâ etmesini ke-râhetsiz olarak caiz görmüşlerdir.

Ulemâmız Peygamberlerden başkasına müstakillen salât edile-miyeceğini söylemişlerdir. Çünkü Selef-i Sâlihin'in lisânında (salât) kelimesi yalnız Peygamberlere mahsûstur...»

Nevevî, Hanefiîler'in kavlini sarahaten zikretmemişse de, Hanefiiler'le İmâm Mâlik'e göre dahi Peygamberlerden başkasına müstakillen Salât okunamaz. Ancak Peygamberlere salât okunurken onlar da tebean zikredilriler.

Peygamberlerden başkasına müstakillen salât getirmenin mekruh mu, haram mı yahut mücerred edebe riâyet mi olduğu hususunda şafiller' den üç kavil rivâyet edilmiştir. Meşhur kavle göre kerâhet-i tenzihiye ile mekruhtur. Çünkü Peygamber olmıyan bir zâta salât-u selâmda bulunmak bid'atçıların şiarıdır. Ehl-i sünnete onların şiarını benimsemek yasak edilmiştir.

Peygamberlere salât-u selâm getirirken onlara tebean zevcelerine, zürriyetlerine ve kendilerine tâbi olan ümmetlerine de salât-u selâmda bulunmak ulemânın ittifakı ile caizdir. Çünkü Selefin ulemâsı bundan men olunmamışlardır. Bil'akis teşehhüd vesâir yerlerde ümmet bununla me'mûrdur. Şâfiiler'den İmâmü’l-Haremeyn (419-478) salâvât hakkında şunları söylemiştir: «Peygamberlerden başkasına münferiden salâvât getirilemez. Gâib de ayni hükümdedir. Onun hakkında da (filân Aleyhisselâm) denilemez. Fakat ölü olsun diri olsun muhataba selâm vermek sünnettir. Ona (Esselâmünaleyküm) veya (Esselâmü aleyke) yahut (Selâmünaleyküm) demek sünnettir.»