BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

36- Kur'ân Okunması Sebebiyile Sekinetin İnmesi Bâbı

1892- Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû Hayseme, Ebû İshâk'dan, o da Berâ'dan naklen haber verdi. Berâ' Şöyle dedi: Bir adam Kehf sûresini okuyordu, yanında da iki uzun iple bağlı bir at bulunuyordu. Derken o zâtı bir bulut kapladı. Bulut dönmeye ve yaklaşmaya başladı. O zâtın atı da bundan ürkmeye başladı. Sabaha çıkınca o zât Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e geldi ve; bu hâdiseyi ona anlattı. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Bu sekînefdir, Kur'ân için inmişdir.» buyurdular.

1893- Bize İbn’l-Müsennâ ile İbn Beşşâr rivâyet ettiler, lâfız İbn'l-Müsennâ'nındır. Dediler ki: Bize Muhammed b. Ca'fer rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şu'be, Ebû İshâk'dan naklen rivâyet etti. Ebû İshâk' Şöyle dedi: Ben Berâ'yı şunu söylerken işittim:. Bir adam Kehf sûresini okudu. Evinde bir at vara di. Derken at ürkmeye başladı. Bunun üzerine adam bakındı: bir de ne görsün! Kendisini bir sis yahut bir pulut kaplamış! Bunu Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'e anlattı. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Oku ey fülân! Çünkü o bulut sekînetdir. Kur'ân okunurken inmişdir. Yahut Kur'ân için inmişdir.»

1894- Bize İbn’l-Müsennâ rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize, Abdurrahmân b. Mehdi ile Ebû Dâvûd rivâyet ettiler. Dediler ki: Bize Şu'be, Ebû İshâk'dan rivâyet etti. Ebû İshâk: «Ben, Berâ'yı şöyle derken işittim...» demiş.

Her iki râvî yukarki hadîs gibi rivâyette bulunmuşlar. Yalnız onlar «at şahlanmaya başladı.» demişlerdir.

Bu hadîsi Buhârî «Kitâbü'l-Menâkib» de: Tirmizî dahi «Fedâilü’l-Kur'ân» da tahrîc etmişlerdir.

Kehf sûresini okuyan zât Useyd b. Hudayr'dır. Netekim bundan sonraki hadisde ismi tasrîh olunacakdir. Atını iki uzun iple bağlaması, at pek kuvvetli ve hırçın olduğundandır. Anlaşılıyor ki at gördüğü bulutdan şahlanarak ipi koparacak dereceye gelmiş: Hazret-i Üseyd de bundan dolayı meraka düşerek ertesi gün mes'eleyi Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e anlatmış: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bu görülen bulutun, sekînet olduğunu, okunan Kur'ân için indiğini beyân buyurmuş.

İkinci rivâyetle sis mi yoksa bulut mu denildiği hususunda ve keza Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in Kur'ân okunurken mi yoksa Kur'ân için mi iner dediğinde râvî şekketmişdir. Bu rivâyette Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in:

«Ey fülan!» buyurması, Kur'ân okumaya devam etmeli ve sana inen bu rahmeti ganimet bilerek daha çok okumalıydın: manasınadır.

Sekînetin mânâsı hususunda ulemâ ihtilâf etmişlerdir. Bâzılarına göre sekînet, esen bir rüzgârdır. Amma insan yüzü gibi yüzü vardır.

Bir takımları: «Bundan murâd: Üzerlerinde sekînet bulunan meleklerdir.» demişlerdir.

Bazıları, bunun göçeğen kuşu gibi bir hayvan olduğunu, kanatları bulunduğunu: daha başkaları kediye benzer bir hayvan olduğunu, gözleri gayet keskin olup: bir bakışda bir orduyu bozguna uğrattığını söylemişlerdir. Hattâ sekînetin cennet altmirrâân mâmûl bir yol olduğunu söyliyenler bile vardır.

Vehb: «O, Allah tarafından bir rûhdur: konuşur ve bir şeyde ihtilâf edilirse onu beyân eder.» demişdir.

Muhtar olan mânâya göre sekînet, Allah'ın mahlûklarından biri olup: kendisinde sünûnet ve rahmet vardır. Beraberinde Kur'ân'ı dinleyen melekler bulunur. Netekim aşağıdaki rivâyet de bu mânâyı te'yîd eder.

1895- Bana Hasan b. Aliy El-Hûlvânî ile Maccâcu'bnü'ş-Şâir rivâyet ettiler. Lâfızları birbirine yakındır. Dediler ki: Bize Ya'kûb b. İbrâhîm rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize babam rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yezîdü'bnü’l-Hâd rivâyet etti. Ona da Abdullah b. Habbâb rivâyet etmiş: ona da Ebû Saîd-i Hudrî rivâyet etmiş ki, bir gece Üseydü'bnü Hudayr hurma harmanında (Kur'ân) okurken birdenbire atı şahlanmış. Fakat o yine okumaya devam etmiş. Sonra at tekrâd şahlanmış ise de Üseyd yine okumasına devam etmiş. Sonra at tekrar şahlanmış.

Üseyd

Dedi ki: Atın (oğlum) Yahya'yı çiğneyeceğinden korktum da kalkıp yanına gittim. Bir de ne göreyim! Başımın üzerinde gölgelik gibi birşey!.. içinde kandillere benzer nesneler var. Bu gölgelik göğe çıktı: hattâ onu göremez oldum. Ertesi sabah Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e giderek:

— Yâ Resûlallah! Dün akşam ben gece yarısı hurma harmanında (Kur'ân) okurken birden atım şahlandı.» dedim: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) hemen:

«Oku İbn Hudayr!» buyurdu. (Dedim ki):

— Ben okumaya devam ettim. Sonra at yine şahlandı. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) yine :

«Oku İbn Hudayr!» buyurdular. (Dedim ki):

— Ben yine okudum: fakat hayvan sonra tekrar şahlandı. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) yine:

«Oku İbn Hudayr!» buyurdular. (Dedim ki):

— Ben artık okumakdan vazgeçtim. (Oğlum) Yahya ata yakındı: Onu çiğner diye korktum. O sırada gölgelik gibi bir şey gördüm: içinde kandillere benzeyen nesneler vardı. Bu gölgelik göğe çıktı. Nihayet onu göremez oldum... Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Bunlar meleklerdir. Seni dinliyorlarmış. Eğer okumağa devam şeydin: sabaha kadar seni dinlerler: halk da onları görür: halkdan gizlenmezlerdir.» buyurdular.

Bu hadîsi Buhârî ile Nesâî «Kitâbu Fedâilü'l-Kur'ân» da tahrîc etmişlerdir.

Buhârî'deki rivâyetini Üseyd b. Hudayr şöyle anlatımı Kendisi, geceleyin Bakara sûresini okuyormuş. Atı da yanında bağlıymış. Birdenbire at şahlanmış. Bunun üzerine Üseyd susmuş: at da sükûnet bulmuş. Tekrar okumaya başlayınca at yine şahlanmış: Üseyı susmuş: at da sükûnet bulmuş. Sonra yine okmuş: at yine şahlanmış. Bu nun üzerine Üseyd okumakdan vazgeçmiş. Oğlu Yahya ata -ya km bulunuyormuş: ona çarpar diye korkmuş. Çocuğu oradan çekince ba şını semâya kaldırmış, ve ne gördü ise görmüş. Sabah olunca hâdiseyi. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'e anlatmış. Efendimiz ona:

«Oku Ey İbn Hudayr! Oku ey İbn Hudayr!...» demiş. Üseyd b. Hudayr:

— Hayvan, oğlum Yahya'yı çiğneyecek diye korktum Yâ ResûlüllahJ Zîra ona yakındı. Başımı kaldırdım ve çocuğun yanına gittim. Sonra başımı semâya kaldırdım: Bir de ne göreyim! Bulut gibi bir şey!.. İçinde kandiler gibi şeyler var!.. Bu nesne çıktı gitti. Nihayet onu görmez oldum... demiş. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Bunun ne olduğunu biliyormusun?» buyurmuş, Üseyd:

— Hayır! cevâbını vermiş. Efendimiz:

«Bunlar meleklerdir. Senin sesine yaklaşmışlar: eğer okumaya devam edeydin sabaha kadar dinlerler: halk onları görür: halkdan gizlenmezlerdi.» buyurmuş.

Zulle: Sofa gibi güneşden koruyan gölgelikdir. Burada: Gölge yapan bulut: diye te'vîl olunmuşdu.

Az yukarıda buna benzer bir hadîsin Kehf sûresinin fazileti hakkında rivâyet olunduğunu gördük. O hadîs-de bir zâtın Kehf sûresini okuduğu: atı da yanıbaşında bulunduğu zikredilmişti. Hattâ onun Üseyd b. Hudayr olduğu söylennüşdir. Kirmânî bu mes'eleyi şöyle hâlletmişdir: Gerek burada beyân, edilen Bakara suresini gerekse o hadîsde bahsedilen Kehf sûresini okuyan Hazret-i Useyd'dir. Maamâfîh o hadîsde bahsi geçen zât bir başkası da olabilir.

Rivâyetlerin zahirleri, hadisenin ayrı ayrı iki-defa vuku' bulduğunu gösteriyor. Netekim böyle bir hâdise Hazret-i Sâbir b. Kays'in de başından geçmiştir. Ebû Dâvûd'un mürsel olarak rivâyet ettiği bir hadîsde şöyle deniliyor: «Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'e: Görmedin mi dün gece Sabit b. Kays'in evi kandillerle parlayıp duruyordu? dediler, de: Ola ki Bakare sûresini okumuştur... buyurdu. Bu mesele Sâbit'e soruldukta: Bakare sûresini okudum., dedi.»

Hazret-i Üseyd b. Hudayr’ın sesi son derece güzel ve yanıkmış. Hattâ İsmâîlî'nin rivâyetinde Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in, kendisine:

«Oku ey Useyd! Sana, Hazret-i Dâvûd'un mezamirinden (hisse) verilmiş!» buyurduğu bildiriliyor.