BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

9- Yüce Allah'ın: "Şayet çocuğunuz varsa terikenizden sekizde biri, edeceğiniz vasiyyet ve borcun (ödenmesin)den sonra yine onlarındır” (en-nisâ: 12) kavlinin te'vîli bâbı

Ve Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in, vasiyyetten önce borcun ödenmesiyle hükmettiği rivayet olunuyor. Ve Yüce Allah'ın şu kavli: "Şübhesiz ki Allah, size emânetleri ehline vermenizi... emreder" (en-Nisâ: 58). İşte bu emirden dolayı emâneti yerine ödemek vucûbu gönüllü vasiyyetten daha haklıdır. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) de: "Sadaka ancak bol maldan ayrılıp verilir' buyurdu. İbn Abbâs da: Köle ancak efendisinin izni ile vasiyyet eder, demiştir.

Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) de: "Köle, efendisinin malında bir çobandır" buyurdu .

2788 Hakîm ibn Hızâm (radıyallahü anh) şöyle demiştir: Ben Rasûlüllah'tan (dünyalık) istedim, O bana verdi. Sonra kendisinden yine istedim, yine verdi. Sonra bana hitaben şöyle buyurdu:

— "Yâ Hakim! Şu mal yeşil, tatlı bir meyvedir. Her kim bu malı nefis cömertliği ile (hırs göstermeden) alırsa, o malda kendisi için bereket ve meymenet ihsân olunur. Kim de bu malı hırs ile alırsa, o malda alan için bereketlilik olmaz- O hırslı kimse dâima yiyen ve doymayan bir kimse olmuştur. (Veren) yüksek el, (alan) alçak elden hayırlıdır".

Hakîm dedi ki: Ben:

— Yâ Rasûlallah! Seni hakk peygamber gönderen Allah'a yemin ederim ki, ben şu dünyâdan ayrılıncaya kadar Sen'den başka hiçbir kimseye, hiçbir şey için elimi uzatmam, dedim. (Hakîkaten) Ebû Bekr (halifeliği zamanında) Beytu'l-mâl'deki hakkını vermek için Hakîm'i da'vet etmiş, fakat Hakîm, Ebû Bekr'in bu atıyyesini kabulden çekinmiştir. Sonra Omer de hakkını vermek için çağırmış; ondan da atıyye almaktan çekinmiştir. Bundan sonra Omer (sahâbîlerin toplantısında):

— Ey müslümânlar topluluğu! Ben harâc ve ganîmet malından Allah'ın kendisine taksim eylemiş olduğu hakkını kendisine vermek için arz ediyorum. O ise bunu almaktan çekiniyor! dedi. Ve (hakîkaten) Hakîm, Rasûlüllah'tan sonra, tâ ölünceye kadar hiç kimseden bir şey almamıştır.

2789 ez-Zuhrî dedi ki: Bana Salim, babası İbn Omer'den;

O da babası Omer (radıyallahü anh) 'den haber verdi ki, o şöyle demiştir: Ben Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'tan işittim; şöyle buyuruyordu: "Her birerleriniz güdücüdür (yânı elinin altındakileri iyi korumakla vazifelidir) ve her birerleriniz idaresi altındakilerden sorumludur. Devlet adamları birer çobandır ve her biri idare ettiklerinden sorumludur. Erkek, ailesi içinde bir çobandır ve idaresi altındakilerden sorumludur. Kadın da kocasının evinde bir çobandır ve o da idaresi altındakilerden sorumludur. Hizmetçi de efendisinin malında bir çobandır ve elinin altındakilerden sorumludur".

Râvî Rasûlüllah'ın: "İnsan babasının malında bir çobandır ve elinin altındakilerden sorumludur" buyurduğunu zannediyorum, demiştir.