● Nârdan [ateşden, Cehennemden] kurtuluş, hayr sâhiblerinin seyyidine bağlılık, Cennete girmekde, arkasına takınılanların, peşinde gidilenlerin en fazîletlisine uymağa bağlıdır. 4/10. [İslâmAhlâkı: 544.]
● (Nâs’ın [insanların] hayrlısı, Allahü teâlâ için [harâmlardan] sakınan, sıla-i rahm eden [akrabâyı ziyâret eden] ve emr-i ma’rûf ve nehy-i münker eden kimsedir.) “Hadîs-i şerîf” 4/29. [Se’âdet-i Ebediyye: 89.]
● Nâkıs şeyhden, kâmil gelmez [kusûrludan mükemmel gelmez] ve sâlikin [tesavvuf yolcusunun] kâ’biliyyeti yok olur. 4/145.
● Nübüvvet sona ermiş [bitmiş] ve vahy kesilmiş [nihâyet bulmuş] ve din kemâl bulmuş ve ni’met temâm olmuşdur. Hangi hüccet ve senet ile böyle bir dîn-i metini, bir kimse değişdirebilir?, [ya’nî kimse ortadan kaldıramaz], Peygamberlerin vahy ve ilâhî sözü ile tesbît edilen ve kat’î
olarak berâberce söylemiş oldukları kelimelerini [hepsinde müşterek olan kelimeyi] kendi hayâl ve görüşü ile değişdire ve ortadan kaldıra. [Değişdiremez ve ortadan kaldıramaz.]. 4/29. [Se’âdet-i Ebediyye: 89.]
● Necâtın [kurtuluşun] sünnete uymakda ve bid’atden sakınmakda olduğunu yakînen bileler. [Bunun için bid’at sâhibleri ile ve harâm işliyenler ile arkadaşlık yapmamalıdır.] 5/89. [Eshâb-ı kirâm: 275.]
● Necât-i uhrevî [âhıretde kurtulmak] ulemânın fetvâsına bağlıdır. Sâlih, sağlam olan ulemânın hilâfına olan keşfler i’tibârdan sâkıtdır. 4/182. [İslâm Ahlâkı: 559, Kıyâmet ve Âhıret: 376.]
● Necâtı [kurtuluşu], Hak teâlânın sonsuz rahmetinden ümmîd edeler. Ve tâ’ati, onun rahmetinin eseri olarak kabûl edeler. 4/92.
● Nisbet-i bâtın [bâtının bağlılığı] ne kadar yüksek olursa, o kadar cehâlete yakîn olup, zâhiri bî halavet eder. [Zâhir tad alamaz.]. Zîrâ bâtından çok uzak olur. 4/138.
● Nisbet-i bâtın [bâtının nisbeti] ne kadar derk-i zâhire gelmeyip, ondan [bedenden, zâhirin anlamasından] uzak olursa, o kadar çok parlak [nurlu] olur. 4/138.
● Nisbete adem-i ilmden [ilmin yokluğundan] dolayı nisbet-i bâtınî [bâtının nisbeti] mutlakâ nefy eylemek mümkin değildir. Zîrâ ekseriyâ vâki’dir ki, bâtın için bu neş’eye [dünyâya] münâsib bir nisbet hâsıl olur. Ve zâhirin aslâ ona ıttılâ’ı, haberi olmaz [zâhir aslâ onu bilmez] ve nefy eder. 4/61.
● Kadınlar ile sohbet [konuşmak], dünyâya bağlanmağa meyle sebebdir. Ve Hak sübhânehudan gâfil eder. [Bunun için, kadınların bulunduğu yerlerde çalışmamalıdır.] 4/171.
● Nasîhat zâhiren acıdır. Se’âdet mend [bahtiyâr] o kimsedir ki, onu şeker gibi tenâvül edip, ma’nevî tad almakdan hissedâr ola. 4/112.
● Nazar ber kadem, hiyn-i mürûrda [yürürken] nazarı kadem üzere rast olmakdır [ayaklarına bakmakdır] ki... 4/165.
● Ni’metler ve hasenât fadl-ı ilâhîdir. Hayrlı işler, vücûd ni’metine bile mükâfat olamaz. 4/119.
● Nefsin makâmı dimâgdadır. 6/67.
● İnsanın nefsi ve vesvese veren şeytân, kendisine düşmandırlar. Maksadları, terbiye eden ve ma’bûd olan [tapınılan] ve hakîkî ma’bûd olandan insanı uzaklaşdırıp, [ona itâ’at etdirmeyip], onun mâ-sivâsına bağlarlar. [Mahlûklara bağlarlar.] Ve gizli ve açık şirke delîl olurlar. 4/29. [Se’âdet-i Ebediyye: 89.]
● Nefs-i emmâre ademdendir. Kötülükleri ademden kesb etmişdir. [Almışdır.] Üstâdı iblîsdir. Lâkin kötülük yapmakda, isyânda, iblîsi geçmişdir. 5/91.
● Nefsin kendisi kötülük ve isyândır. Kendini hayr ve kâmil bilerek, cehâletin merkezi [tedâvî edilmiyen şekli] olmuşdur. 6/229.
● Nefse muhâlefet etmek [vera’ üzere] hareket, cihâd-ı ekberdir. [Büyük cihâddır.] 4/64.
● Nefse, hayrlı amelleri ityân [yapmak], kötülüklerden kaçmakdan kolaydır. Emrlere uymakda nefsin rızâsının yokluğu, kendisinin bir kayde bağlı olmak istemediğindendir. Emrleri yapmak, yolu ile değildir. Nefse çok zor gelen, ona muhâlif olan, men edilenlerden kaçmasıdır ki, bunun ecri mudâ’afdır. 5/112.
● Nefsin itmînânından evvel meydâna gelen islâmın erkânı, nemâz, zekât ve oruc ve hac ve cihâd ve diğer güzel ameller, amellerin sûretidir. Zîrâ, nefs-i emmâre henüz isyândadır. 4/64.
● Nefs-i mutmainne, kat’î nas ile Cennet ile müjdelenmişdir. Lâkin, mutmainne olmanın, muayyen [belli] şahsda meydâna geldiğini bilmek kat’î değildir. 5/116.
● Nefs mutmainne olunca, dimâgdan göğüs tahtına istikrâr peydâ eder [yerleşir]. 6/79.
●
Nefs-i emmârenin tahrîb ve mu’âdâtı [karşılıklı düş-
manlığı] cihâd-ı ekberdir. 4/29. [Se’âdet-i Ebediyye: 89.]
● Nefsin, itmînândan sonra, terakkiyâtında [yükselmesinde], zikr, tevbe ve huzûrun zevâli [unutulması, gitmesi] lâzımdır. 4/145.
● Nefs, on latîfeden birisi ve diğerlerinin reîsidir. Bizzât, semâvî ahkâmı inkâr edip, kendini üstün görmek ve kibrli olmak onda vedî’adır [emânetdir]. Ve emmâre-i bissû velfahşâdır. [Kötülüğü emr edendir.] Sofiyye-i aliyyenin sülûk yolları, onun ıslâhı ve islâmı ve tathîr ve itmînânı içindir. Nefs-i emmâre, rezîl sıfatlarından kurtulup, islâmı kabûl eyledikde, evvelâ levvâme olur, sonra mülheme ve sonra tedricen fenâ-yı etemm ve bekâ-yı ekmel tavassut ederek, mutmainne olup, cehl-i mürekkebden kurtulup, ve ilâhî ma’rifete yakınlığa kavuşur. Bunların cümlesi, sıfât-i nefsdir. 5/137.
● En-nefsü kettıflı. [Nefs, çocuk gibidir.] 5/47.
● Nefs-i merdûdın [inkâr eden nefsin], tereddüd etdiği zemân, kalbine gelen husûs ile amel et. 5/110. [Fâideli Bilgiler: 169, Cevâb Veremedi: 349.]
● (Nefse sükûnet [rahâtlık] getiren ve kalbi mutmain kılan şey, iyi ve hayrlıdır. Bunun aksi, müftîler fetvâ verseler de, iyi değildir.) “Hadîs-i şerîf.” 5/131.
● Yakınların nafakası vâcibdir. Onu kazanmak şartdır. Ve halâl olmak lâzımdır. Geri kalan zemânı zikre ve fikre harcamalıdır. 6/88.
● Nef-yi isbât [Lâ ilâhe illallah, ya’nî, Allahü teâlâdan başka ilâh yokdur. İbâdet olunacak sâdece o vardır]ın, cüz’i evveli ile [birinci kısm ile] isti’dâtlı bir sâlik [tesavvuf yolcusu], hakîkî matlûbun mâsivâsını nefy edip [yok edip], ikinci cüz’i [kısmı] ile hakîkî ma’bûdün varlığını isbât eder ki, sülûkun hülâsasıdır. 4/145.
● Nefîs elbise ile imtiyâz [zâhir olmak] ve sevb-i hasîsden [hasîs elbiseden] sakınmak lâzımdır. 5/106.
● Nemâzda hudû’ [Allah korkusu], nazarı [bakmağı]
secde edilen yere bakmağa mahsûs kılmak ve ta’yîn eylemekdir. 5/119.
● Nemâzdan sonra, hâcetlere kavuşmak için Fâtiha okumak bid’atdir. 4/197 [İslâm Ahlâkı: 562.]
● Nemâz bu sûrete maksûr değildir. [Ya’nî bu dış görünüşünde değildir]. Gayb âleminde bir hakîkati vardır ki, diğer hakîkatlerin üstüdür. Tâ o hakîkate yükselmedikçe [kavuşmadıkca], onun kemâli nasıl anlaşılır. O hakîkat, bu sûret ile kâimdir. Nemâz, bir gönül alan sevgilidir ki, güyâ onun dış görünüşü, bu mecâz âleminde, bu erkân-ı mahsûsa ile [nemâzın erkânı ile] meydâna çıkmış ve güzel edâları, bu kıyâm, ku’ûd ve âdâb ve huşû’ ile açığa çıkmışdır. O sûret ile alâkası olmıyan, o sûreti yapmıyan kimse, bu erkânın hakîkatini nasıl fehm eder. 4/181.
● Nemâzın hakîkati, bütün hakîkatlerden üstün ve müşâhedelerden ve tecellîlerden yüksekdir. 5/119.
● Nemâz maksaddır. Diğer ibâdetler nemâzın vesîleleridir [yardımcılarıdır]. 4/224.
● Nemâzdan sonra secde câiz değildir. 4/142.
● Nemâzları müstehab vaktlerinde ve cemâ’at ile edâ edeler [kılalar]. Belki, ilk tekbîri imâm ile almağı terk etmiyeler. 4/14.
● (Nemâzları cemâ’at ile edâ eden kimse, sıratı şimşek gibi geçer.) “Hadîs-i şerîf.” 5/67. [Hak Sözün Vesîkaları: 343.]
● Nemâzda meşgûl eden, renk, nakş ve resm ve [yazı] ve benzerleri mekrûhdur. 5/106. [Kıyâmet ve Âhıret: 101.]
● Nemâz hakkında, (izâ kâme-l-abdü fis salâti fütihat lehü ebvâbül-cinâni ve küşifet-il hucübü beynehü ve beyne Rabbihî vestakbelet-il hû-rül în....) ilâ âhıril Hadîs-i şerîf.[Bir kul nemâza kalkdığında, Cennet kapıları ona açılır. Rabbi ile arasındaki perdeler kalkar. Hûr-iîn onu karşılar.] 4/14.
● Nemâzın hakîkati, bütün hakîkatlerin üstündedir. 6/224.
● Nemâzı, tûl-i kunût ile ve âdâbı ve şartları ile edâ edeler. 5/146.
● (Nemâzın makbûlü, tûl-i kunût ile olanıdır.) “Hadîs-i şerîfi”. 5/79.
● Nemâzda meydâna gelen keyfiyyetin [hâl’in] gayr üzere bir kaç mertebe üstünlüğü vardır. Ve bu huzûr, asâleti muhbirdir [asâletin haber vericisidir]. 5/58.
● Evde kılınan nemâza bir sevâb, câmi’de kılınırsa yirmibeş sevâb, Cum’a mescidinde beşyüz sevâb, mescid-i Aksâda beşbin, mescid-i Se’âdetde ellibin, mescid-i Harâmda yüzbin sevâb vardır. 5/67. [Hak Sözün Vesîkaları: 343.]
● Farz nemâzda lezzet, müntehîden başkasına müyesser değildir [nasîb olmaz]. 4/225.
● Farz nemâzda hâsıl olan keyfiyyetin, diğer vaktlerdekilere üstünlüğü vardır. 5/146.
● (Nemâzda, kul ile Allahü teâlâ arasındaki perdeler kalkar.) “Hadîs-i şerîf.” 4/230. [Se’âdet-i Ebediyye: 959.]
● Nemâzda perdelerin kalkması, müntehîlere mahsûsdur. 6/127.
● (Nemâz, mü’minin mi’râcıdır.) “Hadîs-i şerîf.” 6/203.
● Nemîmeye ruhsat vermek [söz taşıyana izn vermek], nemîmeden eşeddir [söz taşımakdan kötüdür]. 5/123.
● Nemîme istimâ’ edeni [nemîmeyi dinleyeni] tasdîk etmemelidir, dinlememelidir. Zîrâ nemmâm [söz taşıyıcı] müslimânlar indinde [yanında] kötü kişidir. İkinci olarak: Söz taşıyanı [nemmâmı] söz taşımakdan men’ etmelidir. Zîrâ kötünün men’i vâcibdir. Üçüncü olarak: Tanımadığı şahsa söz taşıyıcılık sebebi ile sû’i zan etmemelidir. Zîrâ müslimânlara sû’i zan harâmdır. Dördüncü olarak: Nemmâmın [söz taşıyıcının] verdiği haberi tecessüs etmemelidir [araşdırmamalıdır]. Zîrâ tecessüs harâmdır. Beşinci olarak: Nemmâmın haber verdiğini, nemmâm gibi, başka kimseye söylememelidir. 5/123.
● Nâfilelerin, secde, rükû ve kavmesinde, Hadîs-i şerîflerde geçen düâları okurlar ise güzeldir. Fakîr de bu düâları bir risâlede topladım. Eğer ondan ezber ederler ise, münâsibdir. 5/154.
● Nûh aleyhisselâm dokuzyüzelli sene da’vet etdi. Kavmi eziyyet etdi. 4/24.
● Nûh aleyhisselâmın mebde-i te’ayyünü ilm sıfatıdır. 6/118.
● Nûr evvelâ sadra dâhil olur. 6/225.
● (Nûr sadra dâhil olmanın alâmeti [kalbe nûr gelmesinin işâreti], dâr-ı gurûrdan ictinâb [geçici olan dünyâ arzûlarından kaçınmak], dâr-ı karara [kalıcı olan âhırete] meyldir.) “Hadîs-i şerîf.” 4/227.
● “Nûrüs semâvâti....” âyet-i kerîmesinin tefsîri. 4/113.
● Nûr-ı kalb, asfer [sarı], nûr-ı rûh, ahmer [kırmızı], nûr-ı sır, beyâz, nûr-ı hafî, esved [gizli siyâh], nûr-ı ahfâ, ahdar [yemyeşil]dir. 5/52.
● Nûrdur ki, sebeb-i izhâr ve zuhûrdur. 6/216.
● Nûr-ı sırf-ı şühûdü âsâr-ı bekâdandır. 6/63.
● (Nevm-ül-ulemâ-i ibâdetün) [Âlimin uykusu ibâdetdir] Hadîs-i şerîfi ile medh olunan âlimler, mal ve mevki’ düşünmiyen, dünyâya rağbet etmiyen âhıret âlimleridir. 6/232.
● Nevmde [uykuda], eklde [yemekde], söylemekde, i’tidâl üzere olmağa riâyet gerekdir. 4/14.
● Nevmin mevt ile [uykunun ölüm ile] münâsebeti olduğundan, ba’zı devletmendlere [devletlilere] hıyn-i nevmde [uyku anında] bir hâlet rûnümâ olur ki [bir hâl meydâna gelir ki], ölüme benziyen bir hâl ve hâlet-i yekazaya tefevvuk sâhibi olur. 4/109.
● Niyyet-i sâlihaya makrûn olan [Sâlih niyyete yakın olan] mubâh dahî, müstehabba dâhil olur. 6/132.