Allahü teâlâ, iyi insanı sever, Allahü teâlânın sevgisini kazanmak için çalışana (Sâlih insan), (İyi insan) denir. Allahü teâlânın sevgisini kazanmış olana (Velî),
(Evliyâ) denir. Başkalarının da iyi insan olması için çalışan Velîye (Mürşid) denir. İyi insan olmak için, Allahü teâlâya karşı iyi olmak ve Peygamber efendimize
karşı iyi olmak ve bütün insanlara karşı iyi olmak lâzımdır. Bir kimsede bu üç iyilikden biri bulunmazsa, buna iyi insan denilemez.
Allahü teâlâya karşı iyi olmak, Onun var olduğuna, bir olduğuna, herşeyi Onun yaratdığına, yapdığına inanmak demekdir. Her insanın, her canlının ve her cansız cismlerin ve kuvvetlerin yapdıkları herşeyi, O irâde edip, dileyip halk etmekde, var etmekdedir. Muhammed
aleyhisselâma karşı iyi olmak, Onun Allahü teâlânın Peygamberi olduğuna, bütün Peygamberlerin ve bütün insanların en üstünü, en kıymetlisi olduğuna ve her sözünü Allahü teâlâ tarafından söylediğine (îmân etmek), inanmak ve Ona tâbi’ olmak, uymakdır. Onun sözlerine (Hadîs-i şerîf) denir. Ona inanmak ve
uyabilmek için, Onun sözlerini, hareketlerini ve işlerini, iyi ve fenâ
dediklerini öğrenmek lâzımdır. Ya’nî (İlm) lâzımdır.
Müslimânın öğrenmesi lâzım olan bilgilere (İslâm ilmleri) denir. İslâm bilgileri ikiye ayrılır: (Din bilgileri) ve (Fen bilgileri). Din bilgileri de ikiye ayrılır: (Beden bilgileri) ve (Kalb ile îmân bilgileri). Beden bilgileri, yapılması iyi ve lâzım [Farz] olan ve yapılması fenâ ve yasak [Harâm]
olan şeyleri bildiren ilmlerdir. Din ilmlerini Muhammed aleyhisselâm bildirdi.
Bunlara (İslâmiyyet) denir. Beden bilgilerine (Ahkâm-ı ilâhiyye) veyâ (Ahkâm-ı islâmiyye bilgileri) denir. İslâmiyyeti doğru olarak öğrenip anlatan ve kitâblarına yazan âlimlere (Ehl-i sünnet âlimleri) denir. Ehl-i sünnet
âlimleri, bu ilmleri, (Kur’ân-ı kerîm)den ve (Hadîs-i
şerîf)lerden anlamışlar, kendi düşüncelerini karışdırmamışlardır. Kendi düşüncelerini de karışdıran âlimlere (Bid’at ehli) veyâ (Dinde reformcu), ya’nî sapık denir. Ehl-i sünnet âlimleri, ilmde (İctihâd) derecesine yükselmiş olan mürşidlerdir. Zemânlarında mevcûd olan fen bilgilerine de âşinâdırlar.
Bir Mürşid-i kâmilin sohbetinde, ya’nî yanında bulunup, ahkâm-ı islâmiyye bilgilerini işiten kimse, hem
ahkâm-ı islâmiyyeyi öğrenir. Hem de, Onun mubârek kalbinden yayılan nûrlara kavu-
şur. Bu nûrların yayılmasına (Feyz) denir. Güneş, dâimâ, gördüğümüz ziyâları neşr etdiği, yaydığı gibi,
(ultra-viyole) ve (infera ruj) dediğimiz, görülemiyen
şuâlar da neşr etmekdedir. Göremediğimiz(Laser), (Röntgen),
(Katod) ve (Ölüm) şuâları da vardır. Herbirini hâsıl eden kaynakları vardır. Resûlullahın mubârek kalbinden dâimâ hâsıl olan, devâmlı fışkıran, görünmiyen şuâlar da vardır. Bu şuâlara [ışınlara] (Nûr) denir. Bu şuâlar, Eshâb-ı kirâmın, ya’nî yanında bulunan müslimânların kalblerine,
isti’dâdları, ya’nî alabilecekleri kadar geldi. Herkesin isti’dâdı, islâmiyyete uyduğu kadardır. Eshâb-ı kirâmın her biri, Ehl-i sünnet âlimi idi. Her biri, kendisine gelen nûrlardan,
feyzlerden, Resûlullaha olan îmânının ve muhabbetinin kuvveti kadar alabildi. Ebû Bekr-i Sıddîkın îmânı ve sevgisi, hepsinden çok olduğu için, hepsinden çok
feyz aldı. Birisini sevmek, onun sevdiklerini sevmek, onu üzenleri sevmemek, her
işinde ona tâbi’ olmak, hizmet etmekdir. İnsanın kalbi, fosforesans madde gibidir. Aldığı nûrları saçar. Eshâb-ı kirâmın kalblerinin saçdığı nûrlar, Tâbi’înden, muhabbet sâhiblerinin kalblerine girdi. Böylece, her
asrdaki muhabbet sâhibleri kendi mürşidlerinden, hem islâmiyyeti öğrendiler. Hem de feyz aldılar.
Bir kimsenin kalbi, kendi mürşidinin
kalbine, Resûlullahdan gelmiş olan feyzlere kavuşursa, bunun îmânı kuvvetlenir. İslâmiyyete uyması, ibâdet yapması kolay ve tatlı olur. Nefsi, günâh, kötü arzûlarından vazgeçer. Aklı, ticâret, zırâat ile, halâl kazanmakla, fen, san’at,
hukûk, cihâd ve astronomi gibi dünyâ işleri, hesâbları ile meşgûl olur, herkesin müşküllerini çözer ise de, kalbinde bunların hiçbiri bulunmaz. İbâdetlerini ve her işi ve her iyiliği, yalnız Allahü teâlâ emr etdiği için yapar. Başka bir
menfe’at düşünmez. Kalbine, rûh âleminin bilgileri gelir. Seyyid Abdülhakîm-i
Arvâsî “rahmetullahialeyh” böyle idi. Îmân ve fıkh bilgilerinden ve her meslekden, her fenden sorulanlara verdiği cevâblar, dinleyenleri hayretde bırakırdı. Çalışarak, akl ile öğrenilen din ve fen bilgilerine (İlm) denir. Mürşidin kalbine gelen bilgilere (Şühûd)
ve (Ahvâl)
denir. Allahü teâlânın ve sıfatlarının şühûduna (Ma’rifet) denir. Allahü teâlânın ma’rifeti, yalnız Onun var olduğunu, âlemin ya’nî her mahlûkun yok olduklarını, aynadaki hayâl gibi, bir görünüş olduklarını anlamakdır. Sıfatlarının ma’rifeti, hiçbir şeye benzemediklerini anlamakdır. Bu iki ma’rifete, (Ma’rifet-ullah) ve (Fenâ-fillah) denir. Buna kavuşana (Ârif) denir. Ârif olan, kimseye kötülük yapamaz. Herkese hep iyilik yapar. Allahü
teâlânın sevgili kulu, bir mürşid olur. Hem islâmiyyet ilmlerini, hem de feyz
yayar. Bunun yaydığı ilmlere mürşid denmez. İlmi yayan insana mürşid denir. Ya’nî mürşid, insan-ı kâmil demekdir. Herkese, vatana, millete hayrlı, fâideli, olgun bir müslimân
demekdir. Mürşidden feyz gelmesi için, islâmiyyeti bilmek ve tatbîk etmek
[uymak] şartdır. Meselâ, bir kadın islâmiyyete uymak isterse, başını, saçını, kollarını, bacaklarını, yabancı erkeklere göstermemesi, sokağa çıkarken, yüzünden ve avuçlarından başka yerlerini
örtmesi lâzımdır. İslâmiyyete uymıyana feyz gelmez. Hem de tevbe etmezse,
Cehennem ateşinde yanacağı bildirildi. Gelen feyzlerden, kalbin
alabilmesi için de, mürşidin kemâlini anlamak ve inanmak ve kendisini bunun
için sevmek lâzımdır. Böyle sevene,
mürşidin kitâblarını okurken de feyz gelir.
Sohbetde mürşidi dinlerken veyâ kitâbını okurken, feyz almağa kavuşan kimse, mürşide uzakdan (Râbıta) yapınca, ya’nî sûretini, yüzünü hayâline getirince [hâtırlayınca] da feyz alır. Eski mürşidlerin kabrlerini ziyâret
edince, onlardan da feyz alır.
---------------------------------
Allahümme salli alâ Muhammedin ve alâ Âlihi ve
Sahbihi ve sellim.
---------------------------------
İmâm-ı Rabbânî müceddid-i elf-i sânî Ahmed Fârûkî Serhendî hazretlerinin birinci cild sekseninci mektûbu: