4 - Ey Oğul! Nemâzın
oniki farzından birincisi (Hadesden tahâret)dir.
Ya’nî abdest almak ve gusl etmekdir. Abdesti temiz yerde almak lâzımdır. Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”: (Abdest almak istediğiniz vakt, abdest bozduğunuz yerde
abdest almayınız! Çünki, abdest suyunun herbir damlasına bir yıllık nâfile
nemâz sevâbı veriliyor) ve (Abdest
bozduğunuz yerde, ya’nî halâda abdest alırsanız çok vesveseli olursunuz) ve
(Abdeste Besmele ile başlayan kimse için kirâmen
kâtibîn melekleri, abdest bitinceye kadar sevâb yazarlar) buyurdu.
Sultân-ı Enbiyâya Eshâb-ı
kirâmdan biri sordu:
-Yâ Resûlallah
“sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem”! Abdestin hâssasından bana bir şey îzâh
eder misiniz?
Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdu ki: (Her ne zemân bir ümmetim abdest alırken Bismillah deyip
elini yıkarsa, eliyle yapdığı [küçük] günâhların
hepsi afv olur. Ağzına, yüzüne ve sâir a’zâlarına su verdikçe, bütün [küçük] günâhları dökülür.)
Diğer a’zâları yıkadıkça,
[küçük] günâhları afv olunur. [Büyük] günâhlar ve insan ve hayvân hakları bu
afvdan müstesnâdır. Hak sâhibi, [ister müslimân, ister kâfir, ister hayvân
olsun], hak [kendisine veyâ vârislerine] ödenmedikçe, günâh afv olunmaz.
Hazret-i Mûsâ Kelîmullah,
Tûr’a giderken, yolda, nemâz kılıp Hakka ağlayıp düâ eden bir zâta rastlamış.
Mûsâ aleyhisselâm, münâcâtında mezkûr zâtın afvı için Cenâb-ı Hakka niyâz
etdiğinde, Cenâb-ı Hakdan nidâ gelip, (Yâ Mûsâ! Ben
o zâtın nemâzını ve düâsını kabûl etmem. Zîrâ, üstüne giymiş olduğu elbisenin
bedelinde harâm para vardır!) buyurmuşdur.
5 - Ey Oğul! Müslimân,
anasına, babasına, komşularına, arkadaşlarına, hocalarına, hükûmet adamlarına,
kanûnlara hürmet eder. Küçüklerine ve hayvânlara şefkat eder. Din, mezheb ve
ırk ayırımı yapmadan hiçbir mahlûka zarar vermez. Dâr-ül-harbdeki kâfirlerin
bile mallarına, canlarına, nâmûslarına dokunmaz. Kendine kötülük yapanlara da
iyilik eder. Dînî vazîfelerini, kanûnî borçlarını öder. Hîle, hiyânet yapmaz.
Dînine de, dünyâsına da çalışır. Fitne çıkarmamağa çok dikkat eder. Böyle islâm
ahlâkına mâlik olan bir millet kuvvetlenir, yükselir. Bütün dünyânın sevgisini,
güvenini kazanır. Dünyâ ve âhıret se’âdetine kavuşur.
6 - Abdestin farzları,
hanefî mezhebinde dört, mâlikîde yedi, şâfi’îde ve hanbelîde altıdır. Hanefîde:
1) Yüzünü bir kere
yıkamakdır.
2) İki kollarını
dirseklerle birlikde bir kerre yıkamakdır.
3) Başının dört kısmından
bir kısmına mesh etmekdir. Ya’nî yaş elini sürmekdir.
4) Ayaklarını
topuklarıyle birlikde bir kerre yıkamakdır.
Bunlardan birini terk
eden kimsenin abdesti sahîh olmaz. Gerek kasd ve gerek sehv ile olsun abdesti
sahîh olmaz.
7 - Abdestin sünnetlerinden
onu aşağıdadır:
1) Abdeste başlarken,
evvelâ kalbi ile niyyet etmek, sonra Bismillâhirrahmânirrahîm
demekdir.
2) Musluk yok ise, abdest
almak için, ayrı bir kaba su koymakdır.
3) Misvâk kullanmakdır.
4) Ağzına su vermekdir.
5) Burnuna su vermekdir.
6) Başının hepsini
kaplama mesh etmekdir.
7) El ve ayak
parmaklarını ve sakalını hilâllamakdır. Ya’nî, aralarına el parmağını sokup
çıkarmakdır.
8) Tekrâr sakalını
yıkamakdır.
9) Büyük abdestden
tahâretlendikden sonra, bir bezle kendisini kurulamakdır.
10) Necâseti, sol eldeki
su veyâ taşla silmekdir.
8 - Abdestin
müstehablarından altısı aşağıdadır:
1) Niyyetdir.
2) A’zâları birbiri
ardınca çabuk yıkamakdır.
3) Sağından başlamakdır.
4) Enseyi mesh etmekdir.
5) Başını, kulaklarını ve
enseyi birlikde mesh etmekdir.
6) Hak teâlâ hazretlerini
abdestin evvelinde ve âhırında zikr etmekdir. Ya’nî düâ okumakdır.
9 - Abdestin âdâbından
altısı aşağıdadır:
1) Her uzvu yıkarken,
abdest düâlarını veyâ Kelime-i şehâdet okumakdır.
2) Ağzına ve burnuna suyu
sağ elinle vermekdir.
3) Sol elinle
sümkürmekdir.
4) Halâda konuşmamak, çok
oturmamak ve istincâdan, ya’nî tahâretlendikden sonra hemen örtünmekdir.
5) Abdest bozarken,
kıbleye, aya ve güneşe arkanı ve önünü dönüp oturmamakdır.
6) Halâya girerken
Besmele okumak, sonra sol ayakla girmek, sağ ayakla çıkmakdır.
10 - Abdestin
nâfilelerinden altısı aşağıdadır:
1) Enseyi iki elin arkası
ile mesh etmekdir.
2) Ayak parmaklarını sol
elin küçük parmağı ile, alt taraflarından hilâllamakdır.
3) Her uzvu yıkarken
düâlarını okumakdır.
4) Halâda (İstincâ)dan, ya’nî temizlendikden sonra iç
donuna bir mikdar su saçmakdır.
5) Halâda temizlendikden
sonra, âletini taşa veyâ toprağa sürüp veyâ parmaklarla sıkarak bevli
gidermekdir. Buna (İstibrâ) denir.
6) Halâda temizlendikden
sonra, elini yıkamakdır.
Hadîs-i şerîfde buyuruldu ki, (Her
kim abdest aldıkdan sonra “İnnâ enzelnâhü” sûresini bir kerre okursa, Hak teâlâ hazretleri, o
kimseyi sıddîklardan yazar. İki kerre okursa, şehîdlerden
yazar. Üç kerre okursa, Peygamberlerle
haşr olur.) Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdular ki, (Her kim abdest aldıkdan sonra, benim üzerime on kerre
salâtü selâm getirse, Hak teâlâ hazretleri, o kişinin hüznünü giderip mesrûr
eder, düâsını kabûl eder.)
Abdestin kerâhetlerinden
altısı şunlardır:
1- Suyu yüzüne çarparak
vurmakdır.
2- Suya sümkürmekdir.
3- Özrsüz olarak ağıza ve
buruna sol eliyle su vermekdir.
4- Abdest alırken avret
yerini açmakdır.
5- Sağ eliyle özrsüz
olarak tahâret etmekdir.
6- Su içine, su ve yol
kenârına, ağaç altına abdest bozmakdır.
11 - Abdesti
bozan şeyler, hanefî mezhebine göre altıdır:
1) Vücûddan çıkan herşey
abdesti bozar. Fekat tükürmek, sümkürmek, terlemek, ağrısız göz yaşı, kulakdan
çıkan su [eğer cerâhat değilse], abdesti bozmazlar.
2) Ağız dolusu kusmakdır.
3) Arkasını bir şeye
dayayıp uyumakdır.
4) Nemâz içinde ses ile
gülmekdir.
5) Bayılmak, deli olmak,
sarhoş olmakdır.
6) İnsanın îmânını
gideren, küfre sebeb olan bir iş yapmak veyâ bir söz söylemekdir. Allah
korusun!
Bunların hepsi abdesti
bozar. İmâm-ı Şâfi’î “rahmetullahi aleyh” buyurdu ki, (Bir kimsenin arka veyâ
ön tarafından gelen herşey, ya’nî kan, pislik abdesti bozar. Deriden çıkan kan,
cerâhat ve gözyaşı ise bozmaz.) Fekat, imâm-ı a’zam Ebû Hanîfe “rahmetullahi
aleyh” indinde arka veyâ önünden gelen necâset ve kan ve bedenden akan kan ve
cerâhatin hepsi ve gözde olan hastalık sebebi ile akan gözyaşı abdesti bozar.
Bir kimsenin vücûdünden kan ve cerâhat çıkarak sağlam yerine bulaşsa yine
abdesti bozar.