Nemâzın farzları
onikidir: Yedisi dışında, beşi içinde.
Dışında olanlar: Hadesden
tahâret, necâsetden tahâret, setr-i avret, istikbâl-i kıble, vakt, niyyet,
iftitâh tekbîri. İçinde olanlar: Kıyâm; kırâet, her rek’atde bir rükû’, iki
sücûd, ka’de-i ahîrede teşehhüd mikdârı oturmak. Nemâzın içindeki farzlara (Rükn) denir. Secdede alnı ve ayak parmaklarını
yere koymak farzdır.
Hadesden tahâret, abdesti
yok ise, abdest almağa, cünüb ise gusl etmeğe ve abdest ve gusl iktizâ etdikde,
su bulunmazsa, teyemmüm etmeğe derler. Hadesden tahâret, üç şey ile temâm olur:
İstincâsına ve
istibrâsına dikkat etmekle ve yıkamada ve başına meshde farz olan yerlerde, bir
yer bırakmamakla.
Necâsetden tahâret, üç
şeyle temâm olur: Nemâz kılarken giydiği esvâbını, necâsetden pâk etmekle.
Nemâz kılarken bedenini pâk etmekle. Nemâz kıldığı mekânı pâk etmekle.
[İspirtolu sıvılar için, ellidört farzın sonuna bakınız!]
Setr-i avret, üç şeyle
temâm olur: Hanefî mezhebinde, erkekler göbeği altından dizi altına varıncaya
dek olan a’zâlarını örtmekle. Erkeklerin nemâzda ayaklarını örtmesinin sünnet
olduğu sahîfe 419 da yazılıdır.
Hurre olan hâtunlar, yüz
ve el ve bir rivâyete göre ayakdan başka, cümle bedenlerini örtmek ve
göstermemekle.
Câriye olan kadınlar,
sırt ve göğüsden diz altına kadar örtmekle. [Başı, kolları, bacakları açık
gezen veyâ dar, ince şeyle örtünen kadınlar ve bunlara bakan erkekler, harâm
işlemiş olurlar. Harâm olduğuna aldırış etmiyen îmânsız olur, mürted olur.]
İstikbâl-i kıble üç şeyle
temâm olur: Kıbleye dönmekle.
Nemâzın tekmiline kadar,
kıbleden göğsünü ayırmamakla.
Allahü azîm-üş-şânın
dîvân-ı ma’nevîsinde, zelîl olmakla.
Vakt üç şeyle temâm olur:
Nemâzın evvel ve âhır vaktini bilmekle. Nemâzı mekrûh olan vakte vardırmamakla.
Niyyet, kıldığı nemâz
farz mıdır, vâcib midir, sünnet midir, müstehab mıdır, bilmekle ve kalbinden
geçirmekle ve dünyâ umûrunu, kalbinden çıkarmakla temâm olur. Salât-ı vitr
kılmak, İmâm-ı a’zama göre vâcib, iki imâma göre ve mâlikî ve şâfi’î
mezheblerinde sünnetdir. [Mâlikîyi taklîd edenin, harac olunca, vitr nemâzını
terk etmesi câiz olur.]
İftitâh tekbîri, erkekler
ellerini kulağına kaldırmakla ve kalben uyanık ve hâzır olmakla temâm olur.
Kıyâm, üç şeyle temâm
olur: Kıbleye karşı, ayakda durmakla, secde yerine bakmakla, kıyâmda iken, iki
tarafına sallanmamakla.
Kırâet üç şeyle temâm
olur: Cehren okunursa, sadâsını çıkarmak, gizli okunursa kendi işitecek kadar,
hürûfâtı sıhhatli olarak okumakla. Kur’ân-ı kerîmin ma’nâsını düşünmekle.
Tecvîd üzere okumakla. [Nemâza dururken söylenen tekbîri ve nemâz içinde okunan
herşeyi ve ezânı arabca okumak lâzımdır. Bunların arabcasını, dînini bilen ve
mezhebinin ilmihâl kitâbına uyan hâfızdan öğrenmelidir. Latin harfleri ile
yazılı Kur’ân-ı kerîm doğru okunamaz. Noksan ve yanlış olur. Kur’ân-ı kerîmin
tefsîri yapılır. Tercümesi yapılamaz. Dinsizlerin, mezhebsizlerin türkçe Kur’ân
dedikleri kitâblar, doğru değildir. Yanlış ve bozukdurlar. Her müslimân,
Kur’ân-ı kerîm kursuna gidip, islâm harflerini öğrenerek, Kur’ân-ı kerîmi ve
düâları doğru okumalıdır. Böyle doğru okuyarak kılınan nemâz kabûl olur. (Tergîb-üs-salât)da diyor ki, (Bir kimsenin
nemâzda okuduğu, dokuz âlime göre yanlış olsa, bir âlime göre doğru olsa, bunun
nemâzı fâsid oldu dememelidir.)]
Rükû’ üç şeyle temâm
olur: Rükû’a kıbleye karşı tam eğilmek-
le. Beli ile başı berâber olmakla. Tumânînet üzere
[kalben emîn olarak] durmakla.
Secde üç şeyle temâm
olur: Secdeye sünnet üzere varmakla. Alnı ile burnu, bir hizâda kıbleye karşı
yere konmuş olmakla. Tumânînet üzere olmakla. [Sağlam kimsenin yirmibeş
santimetreye kadar yükseğe secde etmesi câiz ise de mekrûhdur. Çünki
Peygamberimiz ve Eshâb-ı kirâmdan hiçbiri, yüksek yere secde etmedi. Dahâ
yükseğe secde ederse, nemâzı fâsid olur.]
Ka’de-i ahîre üç şeyle
temâm olur: 1- Erkekler sağ ayağını dikip sol ayağı üzerine oturmakla,
kadınlar, teverrük etmekle ya’nî kaba etlerini yere koyup, ayaklarını sağ
tarafından çıkarmakla. 2- Tehiyyâtı ta’zîm üzere okumakla. 3- Ka’de-i ahîrede,
salevât ve düâ okumakla. Nemâzdan sonra okunacak şeyler 251. ci sahîfede
yazılıdır.