Soru: (Kısa kollu gömlekle namaz kılmak, dini bir mekruh değil, örfi bir mekruhtur. Yani bir beldede herkes uzun kolla namaz kılıyorsa, siz kısa kolla kılarsanız, bu da dikkati çekiyorsa, örfî mekruh olur. Eğer yadırganmazsa bir mahzuru olmaz) deniyor.

Peki, bir sahil beldesinde herkes kısa pantolon giyse, o hâliyle namaz kılsa, örfî haram mı işlemiş olur? Yani mahzuru olmaz mı?

CEVAP

Yanlış bir şeyi herkesin yapmasıyla, o iş meşru hâle gelmiş olmaz. Dinde tab’an mekruh vardır, örfî mekruh ve örfî haram diye bir şey yoktur. Tab’an mekruh, insanın tabiatına hoş gelmeyen, soğan, sarımsak kokusu gibi şeylerdir.

Dizden yukarısını gösteren pantolon giymek şer’an haramdır. Kısa kollu gömlekle namaz kılmak da şer’an mekruhtur. Şort gibi kısa pantolonla kılınan namaz, hiç sahih olmaz. Sahil beldesinde herkes böyle giydiği için, haram, helal hâle gelmez. Herkese yani çoğunluğa uymak, insanı felaketten kurtaramaz. Bir âyet-i kerime meali şöyledir:

(İnsanların çoğuna uyarsan, seni Allah yolundan saptırırlar.) [Enam 116]

Herkes böyle yapıyor, herkes böyle diyor demek dinde delil olmaz. Ölçü, dinin bildirmesidir; insanların çoğunun yaptığı, söylediği şeyler değildir. Bu mekruhu kaldırmak için herkes bir şey uydurmaya çalışıyor. Mesela bir reformcu ise, (Eskiden padişahın huzuruna başı açık çıkılamayacağı için, başı açık namaz kılmak mekruhtu. Artık buna gerek kalmadı. Kısa kollu gömlekle namaz kılmak mekruh değildir. Bu her zaman giydiği kıyafetidir) diyor.

Muteber din kitaplarında bildiriliyor ki:

1- Nimet-i İslam’da, namazın mekruhlarının 11. sinde, (Erkek kısmı namazda kolunu açık bulundurmaktır) deniyor. Dipnotta ise, etekleri toplayıp bacakları açmak da mekruh diyor. (s.564) [Aynı kitabın mekruhların 12.sinde ise, sadece şalvar ile, izar ile namaz kılmanın mekruh olduğu bildiriliyor. Çünkü vücudun üst kısmı açılarak ten görünmektedir.]

2- Elbisenin kollarını sıvayarak kolları açık namaz kılmak mekruhtur. Fetava-i Kadıhan’da da böyledir. (Hindiyye) [Burada sıvamak değil, kolları açmanın, teni göstermenin mekruh olduğu bildiriliyor. Nitekim, yine aynı kitapta deniyor ki: Gömleği varken, gömleksiz namaz kılmak mekruhtur, Hulasa’da da böyle yazmaktadır. Bir omzu açık bırakarak namaz kılmak da mekruhtur. (Hindiyye)]

3- İzarının ön ve arkasını, toz olmasın diye yukarı çekmek mekruhtur. Yenleri ve izarı sığalı olarak namaz kılmak da mekruhtur. (Halebi) [İzar; etek, peştamal gibi belden alta giyilen elbisedir. Etek yukarı çekilince bacak görülür. Kıvırmak değil, bacağın görülmesi mekruhtur. Yere sürünüp, toz toprak olmasın diye yukarı çekmek de mekruhtur. Çünkü bacak görünür. Eğer bacağı göstermeyen uzun don varsa mekruh olmaz. Yine aynı kitapta diyor ki: Namazı sadece izar ile kılmanın mekruh olduğu hadis-i şerifle bildirildi. [Çünkü vücudun üst kısmı açık kalmaktadır.] Fakat başka elbisesi yoksa mekruh olmaz. (Halebi)]

4- Dürrül-muhtar’da diyor ki:

(Namazda toz, topraktan korunmak için yen ve paçasını sıvamak mekruh olduğu gibi; elbiseyi toplamak, yani kaldırmak da mekruhtur.)

İbni Abidin hazretleri burayı açıklarken buyuruyor ki:

Elbiseyi secdeye giderken kaldırmak da mekruhtur. Bahr sahibi diyor ki: Az sıvansa da mekruhtur. Çünkü elbiseyi toplamak sözü hepsini içine alır.

5- İbni Abidin hazretlerinin oğlu Muhammed Alaeddin, Hediyyetül alaiyye isimli kitabında, namazın mekruhlarının 10. sunda (Erkekler için kolları açmak) tabiri var. Mekruhların 16. sında ise, izarını kaldırmak ifadesi var. İzar kaldırılınca bacaklar görünür. Demek ki mekruh olan, sıvamak değil tenin görünmesidir.

6- Erzurumlu İbrahim Hakkı hazretleri buyuruyor ki:

Çiğini [omuzlar] ve kollar açık olarak namaz kılmak mekruhtur. (Marifetname s.268)

7- Şir’a şerhindeki hadis-i şerifte, (Yakası kapalı kılınan namaz, yakası açık kılınandan yetmiş derece daha sevaptır) buyuruluyor. Demek ki yakayı bağrı açıp teni göstermemelidir.

Kısa kol için, bu her zaman giyilen kıyafettir deniliyor. Bir erkek de şortla gezebilir bu onun kıyafeti olabilir; ama din kitapları şöyle bildiriyor:

Âdet olarak giyilen bir kıyafet, namazı bozuyor veya mekruh ediyorsa, namazda o kıyafeti giymemek gerekir. (Dürer)

Demek ki, kısa pantolon ve kısa kollu gömlek giymek âdet olsa da, kısa pantolonla namaz hiç caiz olmaz, kısa kollu gömlekle de mekruh olur.