Soru: Nafile ibadet yapmak şart mıdır? Mesela nafile oruç
tutmak, nafile namaz kılmak gerekir mi?
CEVAP
Hayır nafile ibadet
yapmak şart değildir. Ancak Resulullahın
sünnetine, emirlerine uymak büyük saadettir. Önce farzları yapmalı, farz borcu
olmayan nafile ibadetleri de yapması çok iyi olur.
Bir hadis-i
şerif meali şöyledir:
(Ayda üç
gün oruç tutmanızı ve her gün iki rekat kuşluk namazı kılmanızı tavsiye
ederim.) [Buhari, Müslim, Ebu Davud,
Tirmizi, Nesai]
Peygamber
efendimizin tavsiyesini emir telakki etmeli, ayda üç gün oruç
tutmaya çalışmalı. Farz namaz kazası olan da, kuşluk vakti, iki rekat kaza
namazı kılarsa Kuşluk namazı da kılınmış olur. Yeni abdest almışsa, Sübha
namazı da kılınmış olur. Sefere çıkarken kılarsa, Tehıyyet-ül-menzil namazı da
kılınmış olur. Camide kılarsa, Tehıyyet-ül-mescid de kılınmış olur. Bunların
hepsi için niyet edilirse, ayrıca niyet sevabı da alınır.
Soru: Bir hoca, “Farzı terk ederek haram işleyen şefaate
kavuşur, fakat sünneti terk eden şefaate kavuşamaz” dedi. Sünnet farzdan daha
mı önemlidir?
CEVAP
Sünnetin
birkaç manası vardır:
1- Kitab ve sünnet
ifadesindeki sünnet, hadis-i şerifler demektir.
2- Farz ve sünnet
ifadesindeki sünnet, Resulullahın
emirleri demektir.
3- Sünnet, yalnız
olarak kullanılınca, İslamiyet anlaşılır. (Sünnetimi
[İslamiyet’i] terk edene şefaatim haramdır) hadis-i şerifi, (İnanılacak şeylerde İslamiyet’ten ayrılan şefaate
kavuşamaz) demektir.
Demek ki, sünnet
namazları değil, İslamiyet’i terk eden şefaate kavuşamaz. Büyük günah işleyen
de şefaate kavuşur. (Hadika)
Soru: İkindi namazını kıldıktan sonra, kerahet vakti
çıkıncaya kadar, nafile kılmak mekruh mu?
CEVAP
Evet mekruhtur.
Yalnız nafile kılmak mekruh olan iki vakit vardır. Sabah, tan yeri ağardıktan
sonra güneş doğuncaya kadar, sabah namazının sünnetinden başka nafile kılınmaz.
İkindiyi kıldıktan
sonra, akşam namazından önce nafile kılmak mekruhtur. Bildirilen bu iki
vakitte, yani sabah namazını kıldıktan sonra güneş doğuncaya kadar kaza namazı
kılınır. Ama nafile kılınmaz. İkindi namazı kılındıktan sonra, kaza namazı
kılınır. Fakat nafile kılınmaz. Kaza namazı da güneş batarken bakacak kadar
sararmaya başlayıncaya kadar kılınır. Ondan sonra kılınması günah olur.
Soru: Şükür secdesi nasıl yapılır ve şükür namazı nasıl
kılınır?
CEVAP
Kendisine nimet
gelen veya bir dertten kurtulan kimsenin, Allahü teâlâ için şükür secdesi
yapması müstehabdır. Şükür secdesi, tilavet secdesi gibidir.
Şükür secdesi
yapacak kimse, niyet eder. Abdestli olarak, kıbleye karşı ayakta durup,
ellerini kulaklara kaldırmadan, Allahü ekber der ve secdeye gider. Önce
Elhamdülillah der. Sonra secde tesbihini okur. Sonra Allahü ekber der ve ayağa
kalkar.
Şükür namazı iki rekattır,
sabah namazının sünneti veya farzı gibi kılınır.
Soru: Mesela şükür namazını kaza namazı kılarken
niyetlensek eda etmiş olur muyuz?
CEVAP
Ömürde böyle birkaç
defa yapılan ibadetler için, kazaya niyet edilmez.
Soru: Kaza namazı borcu olan kimse, nafile olan istihare
namazı kılabilir mi?
CEVAP
Nadiren yapılacak
ibadetler caiz olur.
Soru: Güneş doğduktan 1-2 saat kadar sonra, evinden
çıkarken kuşluk namazı kılarken, yeni abdest aldığımız için sübha namazına,
evden çıkacağımız için tehıyyet-ül-menzil namazına da niyet edebilir miyiz?
CEVAP
Evet. Böyle niyet
edilirse her üç namazın sevabına da kavuşulur.
Ancak, üzerinde
kaza namazı olan kimse, yukarıda bildirilen Tehıyyet-ül-menzil, sübha, kuşluk
namazı gibi nafile namazları kılarsa, kabul olmaz. Çünkü hadis-i şerifte
buyuruldu ki:
(Kaza
namazı borcu olanın nafile namazı kabul olmaz.) [Dürret-ül-fahire, Fütuh-ül-gayb]
Kaza namazı olan,
bu namazı kılarken, kaza namazına ve yukarıda bildirilen nafile namazlara da
niyet ederse, hem kazasını öder, hem de nafile namazların sevabına kavuşur. (İslam Ahlakı)
Soru: Bazı kimseler, imamla sabah namazının farzını
kıldıktan sonra, kılamadıkları o günkü sabah namazının sünnetini kılıyorlar.
Caiz mi?
CEVAP
Sabah namazının
farzından sonra, nafile namaz kılınmadığı gibi, sabah namazının sünneti de
nafile olduğu için kılınmaz. Ancak farz kazası olan, kaza kılabilir.
Öğle namazının ilk
sünneti kılınmadan, imamla farz kılınmışsa, ilk sünnet farzdan sonra kılınır.
Yatsı namazının ilk sünneti de farzdan önce kılınamamışsa, farzdan sonra kılmak
iyi olur. Sabahın sünneti gibi, ikindinin sünneti de farzdan sonra kılınmaz.
Kamet okunduktan
sonra ayrı bir yer yoksa cemaat arasında sünnete durulmaz. Peygamber efendimiz, (Kamet
okununca, [cemaat arasında] o farzdan başka namaz kılınmaz) buyurunca,
“Ya Resulallah, sabahın sünnetini de mi kılmayacağız” dediler. (Evet, sabahın sünneti de kılınmaz) buyurdu. (İbni Adiy)
Girişte veya direk
arkasında, sabahın sünneti kılınıp imama yetişmeye çalışılır. Sünneti kılınca,
imama yetişemeyeceğini zanneden kimse, sünneti kılmaz, hemen imama uyar.
Farzdan sonra da sünneti kılmaz. (Dürer)
Soru: Nafile namaz kılarken, secdede, dua okumak caiz
midir?
CEVAP
Nafile namazlarda
caizdir. Farzlarda okunmaz.
Soru: Nafile namazlar cemaatle kılınır mı?
CEVAP
Kılınmaz.
Soru: Farz namazlarda kıyam, yani ayakta durmak farzdır.
Sünnetlerde de ayakta durmak farz mıdır?
CEVAP
Sağlam kimse için
yalnız farz namazlar ile vitir namazını kılarken ayakta durmak farzdır. (Sirac-ül-vehhac)
Hasta ve özürlü
olmasa da, nafileleri oturarak kılmak her zaman ve her yerde caizdir. Yalnız
[vacip diyenler de olduğu için] sabah namazının sünnetini ayakta kılmalıdır!
Nafileleri oturarak kılana, sevabın yarısı verilir. (Merakıl-felah)
Beş vakit namazın
sünnetlerini hiç bir mazeret yokken de, oturarak kılmak caizdir. Çünkü bu
sünnetler de, nafile namazdır. (Cevhere)
Nafile
namazları da ayakta kılmak iyi olur.
Soru: Bulgaristan’dan gelen Rumeli muhacirleri, Tesbih,
Regaib… gibi nafile namazları cemaatle kılabilmek için nezr ediyorlar, sonra
cemaatle kılıyorlar. Bazen de namaza başlayıp bozuyorlar. Sonra cemaatle
kılıyorlar. Böyle yapmaları dine uygun mudur?
CEVAP
Bu bâtıl bir
yoldur. Mekruhtan kurtulmak için böyle yapmaları günah olur. Fıkıh ilminde söz
sahibi İbni Âbidin hazretleri buyuruyor ki:
«Bahr sahibi diyor
ki: ……. namazını cemaatle kılmak mekruhtur; bid'attir. Rumeli halkının kerahet
ve nafileden kurtulmak için onu nezir etmeleri ise bâtıl bir çaredir.» (Redd-ül muhtar - Vitir ve nafileler bahsi)
Soru: Kitaplarda, teheccüd ve kuşluk namazlarının en çoğu
12 rekat olarak bildiriliyor. Daha fazla kılsak günah olur mu? Kuşluk vaktinde
ve gece kaza namazı kılıyorum, gündüz kuşluğa gece de teheccüde niyet ediyorum.
Bu durumda 12 rekattan fazla namaz kılmamda mahzur var mıdır?
CEVAP
Hayır hiç mahzuru
olmaz.